Your cart is currently empty!
Recessiedreiging zorgt voor schok op beurzen
Op de beurzen werden de grootste verliezen genoteerd sinds 11 september 2001. Er werd niet zozeer de vraag gesteld of er een recessie komt, maar wel hoe diepgaand deze zal zijn en hoe lang ze zal duren. Aan de top van de grootste banken is er paniek. Merril Lynch, Citigroup, Morgan Stanley en UBS moesten 40 miljard dollar bijeen bedelen, voornamelijk in het Midden Oosten en Azië, om de verliezen te dekken na de speculaties op de huisvestingsmarkt.
Ook in Europa moesten grote banken aankondigen dat er besparingen zouden volgen na het afschrijven van een aantal waarden. Een aantal Britse kapitaalfondsen vroegen de investeerders om te wachten om hun geld af te halen, anderen moesten beperkingen invoeren op de afhalingen.
Het kapitaalfonds New Star zou er beter aan toe zijn, maar zag haar aandelen toch een derde van hun waarde verliezen. In de tweede helft van 2007 werd voor een waarde van 500 miljoen pond aan fondsen teruggetrokken uit het kapitaalfonds.
Andere delen van de economie staan er nog een beetje beter voor. De cijfers van de kerstinkopen vielen wel hard tegen (in de VS daalde de detailhandel in december zelfs met 0,4% tegenover november – dit werd meteen opnieuw als een teken aan de wand onthaald op de financiële markten). De energieprijzen blijven maar oplopen en ook op de huisvestingsmarkt blijven er problemen. Volgens het IMF zouden de vastgoedprijzen in Groot-Brittannië 40% overgewaardeerd zijn, een sterke daling van de prijzen kan dus volgen.
De Amerikaanse economie blijft de weg volgen naar een recessie en delen van de economie bevinden zich reeds in een recessie. De huizenprijzen dalen, de particuliere consumptie vertraagt en de werkloosheid neemt toe. De regering plant een noodstimulans ter waarde van 140 miljard dollar, voornamelijk in de vorm van terugbetalingen van belastingsgeld aan particulieren en bedrijven. Daarmee wil de regering de vermindering van het aantal jobs tegengaan en wil het ook de consumptie stimuleren.
Amerikaanse particulieren zouden tot 800 dollar terugkrijgen van hun belastingsgeld, maar wellicht zal het echte cijfer heel wat lager liggen. Veel gezinnen die met grote schulden kampen, zullen dat geld overigens vooral gebruiken om leningen en kredieten af te betalen en niet om te consumeren. Bedrijven die extra middelen krijgen zullen dat niet gebruiken om te investeren, waar zouden ze immers meer goederen of diensten kunnen verkopen?
De rentevoeten werden reeds drie keer verlaagd in de VS. Ook nu was er opnieuw een sterke daling van de rentevoet met 0,75%. Mogelijk zullen er nog dalingen volgen. Dat leidt echter niet automatisch tot een positieve reactie op de financiële markten. Bovendien neemt dit de reeds bestaande schulden niet weg.
Alle factoren wijzen op een herhaling van een recessie-scenario. Het zal niet lijken op de korte recessie in 2001, maar eerder een diepgaandere en langere recessie zijn. Er is bovendien een groeiend besef dat China, India en andere ‘opkomende markten’ niet in staat zullen zijn om de rest van de wereldeconomie te redden. Ze zullen integendeel zelf mee gesleept worden door de Amerikaanse recessie.
Groot-Brittannië zou hard geraakt kunnen worden omwille van een aantal factoren waaronder de hoge huizenprijzen, de hoge particuliere schuldengraad en het probleem van het waardeverlies van het pond tegenover de euro. De Britse banken hebben de kleinste kapitaalreserves van zowat alle ontwikkelde landen. Hypotheekverleners vrezen dat ze niet langer leningen zullen kunnen toestaan indien de regering niet tussenkomt met middelen, zoals eerder gebeurde bij Northern Rock.
De regering is nog volop bezig met de crisis bij Northern Rock. Nu wil het de geleende 25 miljard pond omzetten in waardepapieren. Hierdoor zou een overname van de bank door een bedrijf als Virgin minder risico’s omvatten en zou de koper niet onmiddellijk moeten overgaan tot het zoeken van miljarden ponden om de regering terug te betalen.
Gordon Brown probeert het “n”-woord te vermijden (nationalisering). Nochtans is dat wat de regering doet met Northern Rock. De bank wordt genationaliseerd door de massale investering waardoor tegelijk de controle over het bedrijf wordt overgenomen. Het is echter een nationalisering van de verliezen, terwijl de winsten en middelen al klaargestoomd worden voor de volgende privatisering.
Het is mogelijk dat de regering nog een aantal nationaliseringen zal moeten doorvoeren, misschien zelfs openlijker. Het neoliberalisme zit echter zo diep ingebakken dat economen nu naar de geschiedenisboeken moeten teruggaan om te kijken hoe een nationalisering kan gebeuren.
De crisis is niet beperkt tot de banksector, maar omvat de hele economie. Het is niet enkel een probleem van liquiditeiten, kredieten zouden makkelijk kunnen gevonden worden indien kapitaalfondsen dachten dat dit winstgevend kan zijn. De belangrijkste factoren van de recente groei – de zeepbel van de immobiliënprijzen en de consumptie op basis van krediet – beginnen ineen te storten waardoor een recessie zo goed als onvermijdelijk is.
In periodes van recessie proberen regeringen om de publieke uitgaven op te drijven om de economie te stimuleren of om de ergste effecten op de armsten te milderen. Maar met een grote overheidsschuld, is ook dat minder waarschijnlijk. Sommige analisten waarschuwen dat er beter hard bespaard wordt op de overheidsuitgaven om de schulden onder controle te houden.
Een ernstige recessie zal enorme effecten hebben op het vlak van jobverlies, toename van de armoede en het verlies van huisvesting. Een recessie kan bovendien samengaan met een verderzetting van de prijsstijgingen. Diegenen aan de top van de samenleving hebben zichzelf daar reeds tegen beschermd met obscene toplonen, ook al blijkt nu steeds meer dat hun leiding over de productie en de economie niet bepaald tot successen leidt.
Veel arbeiders en ook mensen uit de middenklasse hebben sobere vooruitzichten voor hun eigen financiële positie dit jaar. In plaats van dit gelaten te aanvaarden en de verliezen te incasseren, zal het nodig zijn om de woede om te zetten in acties. Daarbij zal de kwestie van een arbeiderspartij belangrijk zijn. Dat kan een verschil maken in de strijd tegen de ondermijning van onze levensstandaard en onze toekomst.
Lees ook:
Stock market mayhem – What is happening to global capitalism?