NL Socialisme

Tag: vaccin

  • Vaccins: schaf de patenten af en breng de sector in publieke handen

    De ideologie van de vrije markt kreeg zware klappen. Het was de marktwerking die de weg vrijmaakte voor de pandemie en er tegelijk niet in slaagde om snel een oplossing te vinden. Het privaat bezit van de productiemiddelen en de intellectuele eigendom zijn de belangrijkste obstakels voor de productie van vaccins op een niveau dat door de situatie vereist is.

    Artikel door een arbeider in een groot farmaceutisch bedrijf uit maandblad ‘De Linkse Socialist’

    De heersende klasse weet het niet meer

    De productieachterstand verhoogt de kans op de verspreiding van varianten van het virus, waardoor de gezondheids- en economische crisis dreigt te verlengen. Er is een tegenstelling tussen de belangen van de gehele kapitalistische klasse bij de economische problemen door de crisis en die van de kapitalisten uit de farmaceutische sector. In een poging om deze tegenstrijdigheid op te lossen, kondigde Joe Biden aan dat hij de patenten op Covid-19-vaccins tijdelijk wil opschorten. Dat zou een belangrijk keerpunt vormen en een nieuwe aardbeving voor de neoliberale ideologie. Voor de kapitalistische klasse is er een bijkomende uitdaging: de woede van de bevolking over de gevolgen van het vaccinnationalisme sussen.

    Biden probeert zich te positioneren als de ultieme anti-Trump om zo een deel van het verloren gegane prestige van de VS te herstellen. De regering-Biden heeft, zoals ze zelf toegeeft, gewacht tot de aanvoer van de vaccins in de VS verzekerd was alvorens een standpunt over de patenten in te nemen. De rampzalige situatie in India zet bovendien druk op alle landen die reeds een gegarandeerde aanvoer hebben. De farmaceutische lobby’s doen hun uiterste best om hun winsten te beschermen, maar zelfs de liberale premier Alexander De Croo zag zich verplicht om te verklaren dat hij openstaat voor het debat.

    Volgens Ellen ’t Hoen, een Amerikaanse octrooi-expert, bedraagt de jaarlijkse productiecapaciteit momenteel 3,5 miljard doses, wat ver verwijderd is van de 11 miljard die nodig zijn om 70% van de wereldbevolking te vaccineren. Het kapitalisme is echter geen delende samenleving. Zoals Jean Stephen, voormalig topman van GSK België, verklaarde: “De technologieën die [patenten] beschermen, kunnen voor andere doeleinden worden gebruikt dan alleen voor de productie van vaccins […]. De industrie zal niet accepteren dat dit het geval is.”

    Een oplossing op nationale schaal is niet mogelijk. De kapitalistische klasse is zich hiervan terdege bewust, maar is verdeeld. Het vaccinnationalisme staat in contrast met het instinctief internationalisme van de jongeren en de arbeiders. In Nederland is 71% van de bevolking tegen vaccinnationalisme. 58% van de Britten is voorstander van het sturen van vaccins naar zorgpersoneel en bejaarden in andere landen, zelfs als niet de hele bevolking van het land wordt gevaccineerd. In de Verenigde Staten is de helft van de ondervraagden voorstander van het opheffen van patenten. Uit een groot internationaal onderzoek onder 15.000 mensen in 13 van de rijkste landen ter wereld blijkt dat 48 tot 56% van de ondervraagden voorstander is van het vrijgeven van vaccins aan andere landen, terwijl slechts een kwart of minder ertegen is.

    De afgelopen periode heeft de arbeidersbeweging zich onderscheiden door een essentiële rol te spelen in de strijd tegen Covid-19 in de bedrijven, de besmettingsplaatsen bij uitstek. Vanaf de eerste dagen van de pandemie braken hier en daar stakingen uit om individuele en collectieve beschermingsmiddelen te eisen (in de distributie, de industrie, enz.). Dit is ook hoe de strijd voor een volledig openbare farmaceutische sector kan worden georganiseerd.

    Winstzucht nefast voor onze gezondheid

    Er is nog geen akkoord in de Wereldhandelsorganisatie (WTO) over het opheffen van de patenten. Het feit dat zo’n akkoord een plausibel scenario is, was enkele jaren geleden nog ondenkbaar. De PVDA heeft zijn programma rond vaccinaties helemaal op deze kwestie toegespitst: “Als Pfizer zijn patent deelt, kunnen er snel veel meer vaccins geproduceerd worden.” Als revolutionaire socialisten zullen we voor deze maatregel strijden, maar tegelijk koppelen aan het besef dat de kapitalisten niet produceren om in de behoeften van de samenleving te voorzien. Hun enige doel is de bevrediging van de eigen winsthonger. Als die winsten niet op dezelfde manier gegarandeerd zijn, is het erg waarschijnlijk dat het geproduceerde volume meteen afneemt.

    Zonder het delen van de technologie zullen veel neokoloniale landen (afgezien van India en Zuid-Afrika) niet in staat zijn om de productie van vaccins op gang te brengen. Bovendien dreigt een nieuwe strijd om toegang tot de componenten die nodig zijn om het vaccin te maken. Voor dat van Pfizer zijn er 280 componenten nodig die door 86 bedrijven in 19 verschillende landen aangeleverd worden. De verschuiving van de productie naar Covid-vaccins leidt nu al tot tekorten aan verschillende farmaceutische bestanddelen. Het zorgt voor een groeiend aantal tekorten aan geneesmiddelen. In ‘normale’ tijden zijn er tekorten voor 500 tot 600 geneesmiddelen in ons land. In april liep dit al op tot meer dan 1.000. Een derde gevaar, naast de toegang tot technologie en componenten, is dat farmaceutische bedrijven de gemeenschap chanteren met de stelling dat ze zonder patenten niet meer in onderzoek willen investeren. Dat het meeste onderzoek gefinancierd wordt door publieke middelen wordt er uiteraard niet bij gezegd…

    Wij strijden voor de opheffing van de patenten als bijzonder noodzakelijke maatregel. We koppelen dit meteen aan socialistische maatregelen om een einde te maken aan het privaat bezit van de productiemiddelen.

    • Nationalisatie van de farmaceutische sector onder controle van de werknemers en de gemeenschap, van het onderzoek tot de productie en distributie van geneesmiddelen.
    • Voor de ontwikkeling en productie van vaccins en geneesmiddelen op basis van de behoeften.
    • Deel kennis, technologie en ervaring om een einde te maken aan pandemieën en ziektes.
    • Plan de productie om tekorten te voorkomen.
    • Voor een ambitieuze internationale vaccinatiecampagne die prioriteit geeft aan de bescherming van de meest kwetsbaren en de eerstelijnswerkers in alle landen.
    • Gebruik de enorme winsten van de farmaceutische sector om massaal te investeren in de zorgsector.

    Met een dergelijk programma hadden we de pandemie al kunnen stoppen en was het niet nodig geweest om hele delen van de samenleving op te offeren.

  • Massale druk dwingt Biden om zijn standpunt over patenten te herzien

    Al maanden is er een wereldwijde strijd aan de gang om te eisen dat de regeringen van rijke, Westerse landen de gezondheid van de mensen boven de miljardairswinsten stellen, en een einde maken aan de verbijsterende ongelijkheid in toegang tot levensreddende COVID-19 vaccins. Een snelle en wijdverspreide wereldwijde verspreiding van vaccinaties is de kern van elke strategie van experts inzake volksgezondheid. Dat is noodzakelijk om de verspreiding van het virus te stoppen. Er zijn echter adembenemende ongelijkheden in de distributie van vaccins over de hele wereld.

    Door Kshama Sawant, socialistisch gemeenteraadslid in Seattle

    Het gebrek aan toegankelijke vaccins in de meeste landen over de hele wereld veroorzaakt een onvoorstelbare menselijke catastrofe op een schaal die nog nooit eerder is vertoond. In India sterven dagelijks duizenden mensen. Reuters meldt dat “gas- en houtovens in een crematorium in de westelijke Indiase deelstaat Gujarat tijdens de COVID-19-pandemie zo lang onafgebroken hebben gedraaid dat metalen onderdelen zijn beginnen te smelten.”

    Te midden van dit menselijk lijden hebben door winstbejag gedreven miljardairs en grote farmaceutische bedrijven, met de zegen van de regering-Biden tot op dit moment, veel landen zoals Brazilië, India en Zuid-Afrika geblokkeerd om het COVID-19 vaccin te produceren, allemaal in de naam van zogenaamde ‘intellectuele eigendomsrechten’.

    In deze verwoestende context hebben activisten nu een historische overwinning behaald, door de regering-Biden tot een toegeving te dwingen. De regering kondigde aan dat de blokkade met de intellectuele eigendomsrechten van de Wereldhandelsorganisatie wordt gestopt. Dit zet de deur open om de beperkingen van Big Pharma op de patenten tijdelijk worden opgeheven waardoor de productie van generieke vaccins mogelijk wordt. Dit is een historische stap om miljarden mensen toegang te geven tot vaccins. Het is ook dringend nu de pandemie een humanitaire ramp veroorzaakt in landen als India en er miljoenen levens op het spel staan.

    Socialist Alternative in de VS sloot zich aan bij de wereldwijde roep om de patenten op te heffen. In de gemeenteraad van Seattle werd een resolutie goedgekeurd om van Biden te eisen dat hij de blokkade met de patenten zou opheffen. Organisaties die deze inspanning hebben geleid zijn onder meer de Washington Fair Trade Coalition, de Community Alliance for Global Justice, de Citizens Trade Coalition, de Coalition of Seattle Indian Americans, Real Change, en UAW 4121. Geïnspireerd door onze overwinning werd deze week een soortgelijke resolutie aangenomen in Cambridge, Massachusetts, en andere werden opgepakt in Chicago, Illinois, en Burbank, Californië.

    Dit is een bewijs van hoe enorme druk van gewone mensen op een massale, internationale schaal succesvol kan zijn tegen extreem rijke en machtige tegenstanders zoals de top van Big Pharma, hun politieke vertegenwoordigers, en de miljardairsklasse als geheel. In feite heeft deze overwinning niet alleen de felle tegenstand van de top van Moderna en Pfizer overwonnen, maar ook die van miljardairs als Bill Gates. De “filantro-kapitalistische” Bill & Melinda Gates Foundation van de Microsoft-miljardair heeft jarenlang een privatiseringsagenda doorgedrukt tegen Amerikaanse openbare scholen in de Verenigde Staten, en namens agro-industriële conglomeraten tegen kleine boeren in de neokoloniale wereld. De Gates Foundation is berucht voor haar verzet tegen het opheffen van patenten, waardoor veel activisten Bill Gates terecht een “vaccin-racketeer” hebben genoemd.

    De Wereldhandelsorganisatie heeft een besluitvormingsorgaan dat gebaseerd is op consensus (uiteraard gebaseerd op consensus van imperialistische machten, niet van werkende mensen), waardoor de patenten blijven bestaan. Nu het Biden-regime gedwongen wordt toe te geven aan de groeiende internationale druk om een einde te maken aan de vaccin-apartheid, moeten we eisen dat de Europese Unie (EU), Canada en andere regimes hun oppositie beëindigen. Het opheffen van patenten is een eerste en noodzakelijke stap voor landen om te beginnen met de productie van generieke vaccins om levens te redden in de neokoloniale wereld.

    Honderden activisten in Seattle en de rest van de Verenigde Staten hebben gevochten om dit af te dwingen. Als de patenten eenmaal opgeheven zijn, moeten we het momentum gebruiken om te strijden voor algemeen toegankelijke gezondheidszorg en om een einde te maken aan de heerschappij van Big Pharma, dat cynisch profiteert van menselijke ziekte en ellende. Met de escalerende milieucrisis weten we dat toekomstige pandemieën in het verschiet liggen. Big Pharma en zijn ‘intellectuele eigendomswetten’, die hun winsten boven de levens van mensen stellen, zijn een voortdurende bedreiging voor de mensheid.

    Om kolossen als Pfizer en Moderna, en hun soortgenoten in andere grote sectoren, blijvend aan te pakken, moeten we ze uit de handen van profiteurs halen en in de handen van gewone mensen brengen. We hebben een werkelijk democratische planning van onze economie en samenleving nodig, zodat we nooit meer in een positie komen waarin miljoenen mensen sterven omdat dit de winsten van de superrijken uitkomt.

    Het alternatief voor ‘vaccin-nationalisme’ is internationale solidariteit van de werkende klasse en socialisme. De huidige Covid-19-crisis en het kapitalisme laten duidelijker dan ooit zien waarom we moeten vechten voor een socialistische wereld.

  • Stop de farma-maffia. Winstbejag kost levens

    Foto: Pixnio

    Pfizer besliste om minder te leveren nadat bleek dat er uit één flacon geen vijf maar zes dosissen kunnen gehaald worden. De vaccinatie van het zorgpersoneel wordt hierdoor in de war gestuurd. Het zorgpersoneel dat al bijna een jaar door de Covid-hel gaat, kan op geen respijt rekenen. De winsten van Pfizer gaan voor. Elke overheid die dit tolereert, is medeplichtig en verzuimt het om de belangen van de gemeenschap centraal te plaatsen.

    Artikel uit maandblad ‘De Linkse Socialist’

    De blinde winsthonger van de farmaceutische sector zal het wantrouwen verder versterken. Als mensen twijfelen om zich te laten vaccineren, heeft dit doorgaans niet zozeer te maken met de complottheorieën die hardline anti-vaxxers verkondigen, maar met een terecht wantrouwen in Big Pharma. Je zou voor minder wantrouwig zijn. De contracten tussen de Europese Commissie en de producenten zijn zelfs voor de Europese parlementsleden grotendeels geheim. Multinationals die hun winsten voor onze gezondheid stellen, zijn geen uitzondering maar eerder de regel.

    De greep van Big Pharma maakt dat de gemeenschap niet in alle openheid kan nadenken en overleggen over alle voor- en nadelen, procedures en middelen die nodig zijn voor een snelle en efficiënte vaccinatiecampagne. De middelen zijn er, maar het systeem laat het ons niet toe. Wetenschappelijke bevindingen worden gepatenteerd in plaats van gedeeld. Symptoombestrijding haalt het op het vinden van oplossingen voor de oorzaken van de problemen.

    De vingerafdrukken van het kapitalisme zijn op elk onderdeel van de misdadige aanpak van deze crisis te vinden. Je hoeft geen Sherlock Holmes te zijn om de oorsprong, het verloop en de dramatische impact van de crisis terug te brengen tot het kapitalisme en de winstlogica die er eigen aan is.

    • Het virus kwam in de menselijke leefomgeving terecht door de brutale vernietiging en destabilisatie van de natuur, waar bepaalde diersoorten als drager van virussen leven.
    • Door een gebrek aan middelen voor preventief onderzoek was er geen virusremmer aanwezig. Deze had er volgens viroloog Van Gucht nochtans voor kunnen zorgen dat mensen “nooit in het ziekenhuis waren beland.”
    • De kwaliteit van ons gezondheidssysteem werd zwaar aangetast door jarenlange besparingen. De afwezigheid van beschermingsmateriaal op de meest essentiële plaatsen was een vorm van nalatigheid met dodelijke gevolgen.
    • De eerstelijnszorg, waar het preventieve deel van de gezondheidszorg zich bevindt, werd ondergefinancierd.
    • De gezondheid en het immuunsysteem van ons allen is zwaar aangetast door de ziekmakende winsthonger van de voedingsindustrie en stress op het werk.
    • Big Pharma is nooit geïnteresseerd in echte oplossingen voor onze gezondheid. Het wil symptomen bestrijden, dan rinkelt hun kassa.
    • In de huidige crisis heeft het openhouden van de economie en dus de motor van de private winsten altijd geprimeerd op de sociale aspecten van het leven.

    Het maakt dat alle opofferingen naar ons werden doorgeschoven en er enkel een focus was op individueel gedrag. Was dit enige manier om met deze crisis om te gaan? Twee professoren van de UGent merkten op dat er al voor de zomer aangetoond werd dat een speekseltest op grote schaal had kunnen toegepast worden om besmettingen in kaart te brengen. Dit had volgens deze professoren “een sleutelrol kunnen spelen in de beheersing van de pandemie. In zo’n scenario verkleint de nood aan een strenge lockdown en kan er meer aandacht gaan naar welzijn, onderwijs en economie.” (De Standaard, 21 januari).

    Dit gebeurde niet. We kregen in de plaats een strenge beperking van ons persoonlijk, sociaal en cultureel leven. Veel mensen zien af. Velen zullen blijvende littekens overhouden aan deze helse periode van isolement, angst en inkomensverlies. Terecht kijken velen uit naar het einde van de tunnel en wordt hoop gevestigd op vaccins die perspectief moeten geven op een normaal sociaal leven. Laten we de winsthonger van Big Pharma bepalen waar de tunnel eindigt?

    We mogen niet langer tolereren dat onze gezondheid en onze levens worden geofferd op het altaar van de winsten en de private eigendom. We moeten de sleutels van de economie en de samenleving in eigen handen nemen. Dat kan wanneer we komaf maken met het kapitalisme en bouwen aan een socialistische wereld.

  • “Om de pandemie te verslaan, moet gezondheid een publiek goed zijn”

    Interview met een vakbondsafgevaardigde uit de farmasector

    We spraken met Alain, een LSP-lid die in de farmaceutische sector werkt. Hij was kandidaat voor het ABVV in de sociale verkiezingen van november.

    Interview door Julien uit maandblad ‘De Linkse Socialist’

    Pieter Timmermans van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) verklaarde dat de werkplaats “misschien wel de veiligste plaats is om niet besmet te worden.” Wat denk jij hiervan?

    “Dit komt niet overeen met de vaststellingen van de autoriteiten tijdens controles: de helft van de bedrijven houdt zich niet aan de Covid-maatregelen. Wat mijn bedrijf betreft, hebben we op dit moment enkele honderden bevestigde Covid-gevallen. Het was noodzakelijk om onze krachtsverhouding te gebruiken om maatregelen af te dwingen om in veilige omstandigheden te werken. Er moet bovendien voortdurend druk gezet worden op de interne bedrijfsgeneeskundige dienst om ervoor te zorgen dat er zoveel mogelijk voorzorgsmaatregelen genomen worden ten aanzien van personeelsleden die in quarantaine worden geplaatst en risicovolle contacten hadden.”

    In veel bedrijven zijn er Comités voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW). Volstaan die niet?

    “Het is binnen dit orgaan dat alle vragen over het gezondheidsaspect van de crisis in het algemeen worden besproken. Het bestaat uit vertegenwoordigers van de bazen en van het personeel. De verklaring van Timmermans maakt duidelijk dat er strijd nodig is rond veiligheidsmaatregelen. In bedrijven zoals de MIVB of ABInBev waren er acties nodig om maatregelen te bekomen. Daar volstond een CPBW duidelijk niet, de maatregelen kwamen er pas na een staking. Als de bazen oprecht transparant willen zijn over het gezondheidsbeleid in de bedrijven, dan zouden ze overigens geen minimumdrempel van 50 werknemers opleggen vooraleer een CPBW verplicht is.”

    Om een einde te maken aan de pandemie is vaccinatie het meest doeltreffend. Het lijkt erop dat de farmaceutische sector de komende maanden op volle toeren zal draaien.

    “De concurrentie en de wedloop om als eerste op de markt te komen, leidt tot een zeker wantrouwen onder de bevolking. De enige manier om de pandemie te verslaan is door van gezondheid een publiek goed te maken. Alle instrumenten voor de volksgezondheid, zoals vaccins en geneesmiddelen, maar ook medische apparatuur en de noodzakelijke infrastructuur moeten niet worden geproduceerd om een minderheid te verrijken, maar om in de sociale behoeften te voorzien.”

    Wat zijn die behoeften vandaag? 

    “Er zijn heel veel noden in de zorginstellingen zoals ziekenhuizen en woonzorgcentra. Maar ook meer algemeen is het hele maatschappelijke leven door de pandemie overhoop gegooid. Als er een veilig vaccin is, moeten we ervoor zorgen dat het voor iedereen beschikbaar is en daarom de productie voor dit doel organiseren. De regering kondigde aan dat het vaccin gratis zal zijn. Dit betekent in de praktijk dat de kosten ten laste van de sociale zekerheid zullen zijn. De contracten met de fabrikanten zijn niet publiek gemaakt. Als we een ‘gratis’ vaccin krijgen, is het geen cadeau van de bazen maar iets wat we zelf betalen via de sociale zekerheid. De gemeenschap moet dringend controle krijgen op de volledige farmaceutische sector zodat we de grootschalige vaccinatiecampagne kunnen plannen. De sector moet in publieke handen komen!”

  • Geen winst op gezondheid

    Het zal voor velen een hele opluchting zijn geweest dat de regering aankondigde dat ze het vaccin gratis ter beschikking zal stellen voor iedereen. Opluchting voor diegenen die vreesden voor nog een extra factuur bovenop de financiële onzekerheid van de voorbije maanden en bovenop de onzekerheid die nog zal volgen. Op welke schaal het vaccin beschikbaar zal zijn en met welk prijskaartje voor de sociale zekerheid, hangt echter af van de winstmarges die Big Pharma wil.

    Artikel door Michael uit maandblad ‘De Linkse Socialist’

    Terwijl het voor velen onmogelijk is om enkele tientallen euro’s neer te tellen, kon Albert Bourla, CEO van Pfizer (het bedrijf dat midden november de goede resultaten van zijn kandidaat-coronavaccin bekendmaakte) voor 5,6 miljoen dollar (ruim 4,7 miljoen euro) aan aandelen verkopen op de dag dat het bedrijf de aankondiging deed. Sindsdien kondigden ook andere farmaceutische bedrijven resultaten van werkende vaccins aan en de beurswaarde van die bedrijven schoot omhoog. De grote aandeelhouders wrijven zich al in de handen: niet alleen profiteren ze nu met aandelen die pieken, bovendien weten ze dat hun vaccins massaal aangekocht zullen worden.

    De kassa rinkelt, want als de vaccins door de overheden gratis aan de bevolking worden aangeboden, is dat natuurlijk een rechtstreekse transfer van onze sociale zekerheid naar de zakken van de aandeelhouders van de farma-industrie.

    Dat is de verwerpelijke aard van het kapitalisme. Een maatschappij waarin een minuscule minderheid fortuinen vergaart met een pandemie die voor de meerderheid van de werkende bevolking ziekte, dood, stress, eenzaamheid en armoede heeft veroorzaakt.

    Maar er is meer. BioNTech, het bedrijf dat het vaccin samen met Pfizer ontwikkelde, kon rekenen op 375 miljoen euro steun van de Duitse overheid. Het nieuwe vaccin van Moderna dat op 17 november werd aangekondigd, werd volledig ontwikkeld met publiek geld. Het is bovendien een sector die amper belastingen betaalt. De gemeenschap betaalt dus een driedubbele miljardentransfer in de zakken van Big Pharma.

    Het zijn niet de aandeelhouders die onze gezondheid verzekeren. Integendeel: die miljardentransfer naar Big Pharma zou integraal kunnen ingezet worden in de gezondheidszorg, in meer handen, betere arbeidsomstandigheden, een permanent noodsysteem om pandemieën onmiddellijk aan te pakken.

    De werknemers in de farmaceutische industrie hebben het vaccin gecreëerd en geproduceerd, niet de CEO’s. Zij beschikken samen met de werknemers in de zorg en de essentiële sectoren over de beste know-how en ervaringsdeskundigheid om de verspreiding van het vaccin te organiseren en te beheren. Elke nieuwe exitstrategie verbonden aan vaccinatie moet gebeuren op basis van de democratische controle en beheer van de werkende bevolking over het vaccin.

    We zullen te horen krijgen dat we solidair moeten zijn met de bevolkingsgroepen die er eerst nood aan hebben. Absoluut. Maar op basis van de winstmarges van Big Pharma zullen we nooit het volledige potentieel van de farmaceutische productiekracht in België gebruiken.

    Het is dus niet enkel dit vaccin dat publieke eigendom moet worden. De farmaceutische industrie beschikt over productiemiddelen en technologie die maatschappelijk noodzakelijk zijn. Dat heeft de gezondheidscrisis wel duidelijk gemaakt. De hele farmaceutische sector moet onteigend worden onder democratische controle van de werkenden. Enkel dan kan ze in functie van onze gezondheid opereren, niet in functie van de winst.

  • Het Covid-vaccin en het probleem van kapitalistische woeker

    Foto: Pixabay

    Tien maanden nadat het nieuwe coronavirus wereldwijd begon toe te slaan, na 58 miljoen gevallen en 1,4 miljoen doden, gaat Covid-19 nu samen met het seizoen van de wintergriep. De R-waarde in de VS is erger dan ooit, nog zelfs voor Thanksgiving, Black Friday en kerstmis. In Ierland staat het zorgsysteem in een normale winter al onder druk. Nu komt dit na 2000 doden door Covid-19 en is het zorgpersoneel uitgeput. De ernst van de ‘lange Covid’ die zelfs maanden na het herstel ernstige symptomen veroorzaakt, wordt steeds duidelijker.

    Dossier door Keishia Taylor (Socialist Party – ISA Ierland)

    De aankondiging dat er verschillende vaccins in aantocht zijn, is ongetwijfeld een opluchting voor de arbeidersklasse die het zwaarst getroffen is door de pandemie. Ondertussen gaat de Covid-19 crisis wel gewoon door en dreigt een verdere verdieping door het gebrek aan voldoende test- en tracingcapaciteit en de weigering om de economische activiteit in te perken. De regeringen zijn vastbesloten om de belangen van de bedrijven te laten primeren boven onze gezondheid en veiligheid.

    De afgelopen weken werden de erg positieve resultaten van vier kandidaat-vaccins bekend gemaakt en er is nog meer positief nieuws. De vaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna Therapeutics waren 90% en 94,5% effectief en er zitten in fase 3 van de tests. Het Russische vaccin Spoetnik V zou volgens Russische bronnen 92% effectief zijn, maar dan in een vroegere testfase. Dit werd gevolgd door het nieuws dat het vaccin van de universiteit van Oxford en AstraZeneca een sterke immuniteit creëert bij volwassenen boven de 70 jaar [i]. Dit overtreft de verwachtingen, want een vaccin dat 50-70% effectief was, zou reeds een gamechanger geweest zijn in de strijd tegen het coronavirus. De CEO van BioNTech stelde dat hun vaccin het virus de kop zal indrukken.

    Dit is een uitdrukking van de kracht van moderne wetenschap, geavanceerde technologie, de vindingrijkheid van de beste immunologen en de ongelooflijke toewijding van onderzoeksmiddelen aan dit ene doel. Maar we zijn er nog niet: het vaccin moet nog steeds massaal geproduceerd, verdeeld en toegediend worden aan miljarden mensen. Is het mondiale kapitalisme daartoe in staat?

    Een zilveren kogel?

    Het nieuws werd gevierd en er was algemeen opluchting: er is nu schijnbaar licht aan het eind van de tunnel. De Ierse premier Micheál Martin beloofde dat het vaccin medio 2021 beschikbaar zal zijn voor het Ierse publiek, en econoom David Williams[ii] verklaarde dat Ierland met de lage rentevoeten, Brexit en nu het vaccin, een gouden kans heeft om economisch snel te herstellen. De wereldwijde kapitalistische markten zijn zeker optimistisch, met aandelen in farmaceutische bedrijven, luchtvaartmaatschappijen, hotels en bioscopen die de pan uit rijzen en aandelen in Zoom die kelderen – speculanten investeren waar ze denken dat de winstmarges zullen stijgen. Ambtenaren van de dienst Volksgezondheid zijn voorzichter: dokter Tony Holohan beschreef de resultaten als ‘hoopvol’ maar voegde eraan toe dat het ‘te vroeg is om te vieren’.

    Zowel het kandidaat-vaccin van Pfizer/BioNTech, BNT162b2, als dat van Moderna gebruiken een experimentele mRNA-gebaseerde techniek waarbij een deel van de genetische code van het virus in het lichaam wordt geïnjecteerd om het immuunsysteem te trainen om de juiste antilichamen en T-cellen te produceren[iii]. Dit is veel sneller dan de traditionele methode, wat een deel van de reden is waarom de kandidaat-vaccins in tien maanden in plaats van jaren ontwikkeld worden. Deze nieuwe aanpak zou ook in de toekomst zeer nuttig kunnen blijken, aangezien we de komende jaren helaas waarschijnlijk nog meer pandemieën zullen krijgen.

    Deze twee vaccins bevinden zich allebei in fase 3-testing met grote steekproeven die bedoeld zijn om zeldzame bijwerkingen te vinden die in fase 1 en 2 niet aan het licht kwamen. Bij de Moderna-test waren ongeveer 30.000 deelnemers betrokken die twee doses van het vaccin of een placebo [iv] kregen: 94,5% van de Covid-gevallen die vervolgens plaatsvonden, bevonden zich in de placebogroep. Op dezelfde manier werden in de Pfizer proef 40.000 mensen geïnjecteerd en van de eerste 94 Covid-gevallen kwam 90% voor in de placebogroep. Er waren geen ernstige veiligheidsproblemen en de resultaten zijn tot nu toe uiterst positief, maar de studies zijn nog niet onderworpen aan een rigoureuze peer-review.

    Beide vaccins worden nog steeds getest en sommige vragen zijn nog niet met zekerheid beantwoord. De bescherming tegen Covid-19 wordt 28 dagen na de eerste van twee doses bereikt. De uitwerking kan zes maanden tot enkele jaren duren, waarbij nog niet duidelijk is met welke interval een booster nodig zal zijn. Ouderen zijn in de proeven opgenomen, maar niet in voldoende mate om te begrijpen hoe hun uitgeputte immuunsysteem op het vaccin reageert. Het is ook mogelijk dat er bijwerkingen optreden bij mensen met zeldzame kenmerken, of over een lange periode, hoewel dat onwaarschijnlijk is. Het virus kan ook muteren, zoals blijkt uit de uitbraak onder nertsen in Denemarken, wat erop wijst dat er mogelijk nieuwe vaccinaties nodig zullen zijn tegen de nieuwste stammen,  zoals bij de seizoensgriep. Maar zelfs een onvolmaakt vaccin zou een enorme impact hebben op het terugdringen van ziekte en sterfte.

    Op dit moment is het onduidelijk of de vaccins een infectie met het SARS-CoV-2-virus voorkomen, of alleen het uitbreken van de ziekte. Het kan een jaar duren om vast te stellen of het een asymptomatische infectie kan stoppen, maar het is een uiterst belangrijke factor voor de ontwikkeling van groepsimmuniteit. Het exacte percentage van de bevolking dat resistent moet zijn om groepsimmuniteit te bereiken, is op dit moment ook onbekend[v]. Er zullen dus wellicht tot ver in de toekomst grootschalige testen nodig zijn.

    Logistiek van de distributie

    Zelfs wanneer de vaccins worden goedgekeurd, moeten miljarden mensen twee doses van het vaccin krijgen – dat betekent twee afzonderlijke bezoeken aan een gezondheidscentrum of vaccinatieplaats, wat moeilijkheden oplevert voor mensen, zelfs in rijke landen en de miljarden in neokoloniale landen.[vi] De sprong voorwaarts in de ontwikkeling van vaccins gaat niet gepaard met investeringen in koeltechnologie en infrastructuur. Het Pfizer-vaccin moet worden opgeslagen bij een temperatuur van min 70-80 graden, wat een ultra-koude vriezer vereist die vijf keer meer kost dan een standaard vriezer, en buiten de faciliteiten die normaal gesproken beschikbaar zijn voor huisartsen en apothekers, zelfs in ontwikkelde landen.[vii] Andere vaccins, zoals de Moderna-kandidaat, vereisen slechts een normale koeling bij 2-8 graden, maar ze hebben nog steeds een non-stop steriele koeling nodig om krachtig en veilig te blijven van de productie tot aan de injectiespuit. Dit vereist mobiele koeling, betrouwbare elektriciteit, betrouwbaar transport en voldoende medisch personeel om vaccins snel toe te dienen.

    Bijna drie miljard van de 7,8 miljard mensen in de wereld leven op plaatsen waar temperatuur gecontroleerde opslag onvoldoende is voor een inentingscampagne om Covid-19 te verslaan. De Wereldgezondheidsorganisatie schat dat wereldwijd de helft van de vaccins verloren gaat door blootstelling aan hitte, het breken van flacons tijdens het transport of zelfs door diefstal. Nu al sterft elke 20 seconden een kind aan een ziekte die met een vaccin voorkomen had kunnen worden. De enorme ongelijkheid van het kapitalisme betekent dat arme en neokoloniale landen die door het virus zijn geteisterd, waarschijnlijk als laatste zullen herstellen.[viii]

    Opportuniteiten voor big business

    De ontwikkeling van een nieuw vaccin, van laboratorium tot markt, duurt doorgaans 10-15 jaar. Bij het snelste vaccin ooit, het bofvaccin in de jaren 1960, was dat vier jaar. Deze vaccins bevinden zich echter in minder dan een jaar in een vergevorderd teststadium, grotendeels als gevolg van de immense middelen die farmaceutische bedrijven van verschillende regeringen, met name de VS, hebben ontvangen. Artsen zonder Grenzen (AZG) meldde dat de ontwikkeling van het Pfizer/BioNTech-vaccin 2,5 miljard dollar kreeg, Moderna 2,48 miljard dollar en AstraZeneca / Oxford University 1,7 miljard miljard.[ix] Het partnerschap van Pfizer/BioNTech staat op het punt om 13 miljard dollar winst te maken met hun vaccin[x]. Ondanks ongekende financiering door de belastingbetaler behouden deze particuliere bedrijven de controle over de prijs en de hoeveelheid van het geproduceerde vaccin en aan wie ze het zullen verkopen[xi]. Het idee dat het een efficiënte “verborgen hand” is van de private kapitalistische markt die voorziet in onze behoeften is een mythe: ze plukken gewoon de vruchten van een systeem van bedrijfssubsidies, dat regeringen wereldwijd voor hen hebben opgezet.

    Andere bedrijven, zoals AstraZeneca en Johnson & Johnson, hebben beloofd hun vaccins beschikbaar te stellen zonder winstoogmerk tijdens de pandemie, met doseringen die 3 tot 5 dollar kosten in plaats van de 35 dollar die Moderna verwacht te vragen. Er blijven echter veel onduidelijkheden: zodra de pandemie volgens hen is afgelopen, kan de prijs fors toenemen. Het is waarschijnlijk dat er jaarlijkse inentingen nodig zullen zijn om de immuniteit te handhaven, wat AstraZeneca 10 miljard dollar per jaar kan opleveren[xii].

    India en Zuid-Afrika stelden voor dat de lidstaten van de Wereldhandelsorganisatie tot het einde van de pandemie octrooien en andere intellectuele-eigendomsrechten op Covid-19-gerelateerde behandelingen, waaronder vaccins, mogen negeren. Dit zou fabrikanten over de hele wereld in staat stellen generieke Covid-19 vaccins, behandelingen en tests te produceren zonder te worden aangeklaagd of vervolgd. Maar het Verenigd Koninkrijk, de VS, Canada, Australië en de EU, die allemaal al miljarden doses bestelden, verzetten zich hiertegen. Het Verenigd Koninkrijk beweert dat het afzien van de intellectuele-eigendomsrechten die zijn vastgelegd in de TRIPS-overeenkomst (Trade-Related Intellectual Property Rights) te extreem is en contraproductief zou zijn[xiii].

    Het streven naar winst, of dat nu op korte of middellange termijn is, bepaalt de ontwikkeling, productie, regulering en distributie van Covid-19 vaccins, niet de gezondheid of het leven van miljarden mensen. Zoals Oxfam opmerkte, is het vaccin “nul procent effectief voor de mensen die er geen toegang toe hebben of het zich niet kunnen veroorloven.”[xiv] De massa’s zijn voor een vaccin afhankelijk van farmaceutische bedrijven en de regeringen van de rijkste en meest ontwikkelde en invloedrijke kapitalistische staten waarvan het doel winst en macht is. De gezondheidszorg mag niet worden beheerd voor privé-winst, de middelen moeten in beslag worden genomen en wereldwijd in publieke handen worden gebracht, onder de democratische controle van de werkenden en de arme massa’s.

    Wie is de eerste?

    De meest ontwikkelde kapitalistische landen, die 13% van de wereldbevolking vertegenwoordigen, hebben het merendeel van de doses die in 2020 en 2021 moeten worden geproduceerd, vooraf besteld. De VS heeft een contract van 2 miljard dollar met Pfizer voor 100 miljoen doses tegen het einde van het jaar, en een verdere overeenkomst voor 1,3 miljard doses tegen het einde van 2021 – twee keer het aantal dat nodig is om iedereen in de VS in te enten. De Europese Commissie heeft ten minste 1,1 miljard doses van vier verschillende vaccins, waaronder de Pfizer / BioNTech en Oxford / AstraZeneca vaccins[xv] [xvi] besteld, wat aanzienlijk meer is dan het aantal doses dat nodig is voor de bevolking van de EU. De pre-orders van de rijke landen komen grotendeels overeen met de maximaal mogelijke productie van vaccins volgend jaar, waardoor de meerderheid van de bevolking van de armere landen de pandemie zonder vaccin moet aanpakken. Dit wordt ‘vaccin-nationalisme’ [xvii] genoemd, maar het is een normaal kenmerk van meedogenloze, op winst beluste, kapitalistische concurrentie. De schaarste aan vaccindoses is vermijdbaar – het is het resultaat van internationale eigendoms- en patentwetten die de productie beperken, terwijl geopolitieke kapitalistische rivaliteit een strenge limiet stelt aan de wereldwijde samenwerking.

    Er zullen ongetwijfeld veel complicaties zijn. Zo circuleert er online valse informatie over bescherming door mondwater [xviii] tegen het coronavirus. Dit kan de aandacht afleiden van een wetenschappelijke aanpak. Een minderheid van de bevolking staat ook open voor antivaccinatie samenzweringen. Uit een recent onderzoek in Ierland bleek dat 12% van de respondenten geen vaccin zou nemen en dat 33% niet zeker was[xix]. Anti-vax en samenzweringstheorieën zijn vaak geworteld in een diep wantrouwen ten opzichte van de gevestigde orde, wat volkomen begrijpelijk is na herhaaldelijk verraad, hypocrisie en incompetentie van de kapitalistische regeringen. In Ierland waren er recent enkele schandalen, waaronder het verdwijnen van 600.000 doses griepvaccin [xx]. Het ministerie van Volksgezondheid heeft de financiering voor Covid-19 vaccins niet in de begroting voor 2021 ingeschreven [xxi].

    Een vaccinatieprogramma vereist een gefaseerde aanpak, zelfs in rijke landen. Sommige staten, zoals de VS en Ierland, hebben aangegeven dat ze prioriteit zullen geven aan gezondheidswerkers en andere essentiële eerstelijnswerkers, aan ouderen en aan mensen met gezondheidsproblemen die een groter risico vormen. In Ierland hebben leerkrachten die door hun werk in de klas met een hoog infectierisico worden geconfronteerd, al terecht geëist dat zij als eerstelijnswerkers worden beschouwd. Ze bereiden zich voor op strijd voor hun gezondheid, veiligheid en werkomstandigheden. Maar wie beslist uiteindelijk wie het eerst gevaccineerd wordt? Politici en elites die gedurende de hele pandemie toegang hadden tot de best mogelijke gezondheidszorg, of comités van werkenden, waaronder jongeren, ouderen en zieken, die op democratische wijze een plan afspreken op basis van de behoeften en risico’s van het publiek?

    Wat nodig is

    Het vaccin moet voor iedereen gratis zijn op basis van behoefte, het blootstellingsrisico en het risico op ernstige ziekten, niet op basis van het vermogen om te betalen. Het moet op democratische wijze over de hele wereld worden verspreid op basis van behoefte, met als doel ziekte en dood als gevolg van Covid-19 uit te bannen en met behulp van massale vaccinatie de immuniteit van de bevolking in zo kort mogelijke tijd te bereiken. Als we de controle over het vaccin in handen laten van de grote farmaceutische bedrijven en de overheid, zal dat zeker leiden tot onnodige ziekte- en sterfgevallen. Biotech en farmaceutica moeten samen met onderzoeksinstituten in publiek bezit en controle worden gebracht om te worden ingezet in het belang van de bevolking, niet in het belang van de winsten en de macht van een kleine elite.

    Arbeidersorganisaties, vakbonden en sociale bewegingen moeten zich organiseren om een gratis vaccin voor iedereen te eisen, te strijden voor de afschaffing van medische patenten en voor gratis, kwaliteitsvolle openbare gezondheidszorg. Er is al een moedige strijd gevoerd tijdens de pandemie, voor gezondheid en veiligheid, tegen het verlies van jobs, tegen racistische en seksistische onderdrukking, en nu we geconfronteerd worden met een wereldwijde depressie, massale werkloosheid en sociale en politieke crises, kunnen we veel meer strijd verwachten, met mogelijk verstrekkende gevolgen. Het vaccin geeft hoop – er is licht aan het eind van de tunnel, maar voor velen is het nog ver weg.

    De Covid-19-crisis heeft een licht geworpen op de overvloed aan ongelijkheden en onrechtvaardigheden binnen het kapitalistische systeem. De werkende klasse, de armen en de onderdrukten worden onevenredig zwaar getroffen door deze pandemie, terwijl de superrijken de mogelijkheid hadden om zich te verstoppen op hun privé-eilanden, jachten en villa’s. Dit systeem moet weg. Alleen een verenigde strijd van de arbeidersklasse, de armen en de onderdrukten in de wereld kan de post-Covid-19 toekomst opbouwen die we nodig hebben en verdienen – een socialistische toekomst waarin de rijkdom en de grondstoffen van de wereld in publieke handen zijn en worden gebruikt om de belangen van de bevolking te dienen.

     

    Noten

    [i] https://www.irishtimes.com/news/health/covid-19-vaccines-when-will-they-be-available-and-who-will-get-them-first-1.4413639

    [ii] https://www.irishtimes.com/opinion/david-mcwilliams-ireland-is-facing-a-golden-opportunity-for-its-economy-1.4407535

    [iii] https://www.pfizer.com/news/press-release/press-release-detail/pfizer-and-biontech-announce-vaccine-candidate-against

    [iv] https://www.bbc.com/news/health-54902908

    [v] https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)32318-7/fulltext

    [vi]https://www.thejournal.ie/explainer-logistics-vaccine-5262089-Nov2020/

    [vii]https://www.rte.ie/news/world/2020/1110/1177339-vaccine-logistical-challenges/

    [viii]https://apnews.com/article/virus-outbreak-pandemics-immunizations-epidemics-united-nations-fc4c536d62c5ef25152884adb1c14168

    [ix] https://www.theguardian.com/world/2020/nov/19/uk-faces-calls-drop-opposition-patent-free-covid-vaccines-wto

    [x] https://www.theguardian.com/business/2020/nov/10/pfizer-and-biontech-could-make-13bn-from-coronavirus-vaccine

    [xi] https://www.theguardian.com/world/2020/nov/19/uk-faces-calls-drop-opposition-patent-free-covid-vaccines-wto

    [xii] https://www.theguardian.com/business/2020/nov/05/future-market-for-covid-vaccines-could-be-worth-more-than-10bn-a-year

    [xiii] https://www.theguardian.com/world/2020/nov/19/uk-faces-calls-drop-opposition-patent-free-covid-vaccines-wto

    [xiv] https://www.theguardian.com/business/2020/nov/10/pfizer-and-biontech-could-make-13bn-from-coronavirus-vaccine

    [xv]https://www.thejournal.ie/coronavirus-vaccine-taoiseach-next-year-5265788-Nov2020/

    [xvi]https://www.rte.ie/news/coronavirus/2020/1110/1177313-vaccine-europe/

    [xvii]https://hub.jhu.edu/2020/07/01/covid-vaccine-ethics-faden/

    [xviii] https://www.nytimes.com/2020/10/21/health/covid-mouthwash.html

    [xix] https://www.irishtimes.com/opinion/a-vaccine-against-covid-19-is-it-too-early-to-celebrate-1.4408748

    [xx]https://www.irishexaminer.com/news/arid-40079897.html

    [xxi] https://www.thejournal.ie/projections-2021-economy-5217769-Sep2020/

0
    0
    Your Cart
    Your cart is emptyReturn to Shop
    Continue Shopping