Your cart is currently empty!
Tag: Edward Snowden
-
Vluchtelingen die Snowden in Hong Kong opvingen, krijgen geen asiel
De zeven vluchtelingen in Hong Kong die wereldbekend zijn omdat ze de Amerikaanse klokkenluider Edward Snowden onderdak boden, kregen allemaal een negatieve beslissing in hun asielprocedure in Hong Kong. Advocaten van de vier volwassen en drie kinderen gaan in beroep tegen de beslissing en doen deze af als “totaal onredelijk.”Door Dikang, Socialist Action (Hong Kong)
De vluchtelingen zijn lokale helden nadat ze onderdak boden aan Snowden, de voormalige onderaannemer van de Amerikaanse NSA. Ze deden dit in de zomer van 2013 toen Snowden omwille van zijn onthulling ’s werelds “meest gezochte man” was. Het gaat om drie mensen uit Sri Lanka: Supun Kellapatha, Nadeeka Nonis en Ajith Pushpakumara, en de Filipijnse Vanessa Rodel. De twee kinderen van Supun en Nadeeka en de dochter van Vanessa zijn alle drie in Hong Kong geboren. Onder de huidige asielregels zijn ze ‘staatloos.’
Vanessa Rodel is erg bekend in de vluchtelingengemeenschap van Hong Kong. Ze staat bekend als een voorvechter van de rechten van vluchtelingen en is actief in tal van campagnes georganiseerd door Socialist Action en de Refugee Union. De zaak van de zeven is een belangrijk symbool voor de strijd van de 11.000 vluchtelingen in de stad. Het biedt ook weerwoord op de aanhoudende lastercampagne van het racistische politieke establishment en de media die vluchtelingen afdoen als ‘valse vluchtelingen’ en ‘criminelen.’
Socialist Action was mede-organisator van het eerste protest om Snowden te steunen in 2013. We hebben acties gehouden om de zeven te steunen en wezen op de brutale behandeling van vluchtelingen in het algemeen. Hong Kong geeft geen asiel en weigert om de VN Vluchtelingenconventie te ondertekenen. Vluchtelingen worden enkel gescreend op martelingen en vervolging, ze moeten jaren of zelfs decennia wachten en worden ondertussen veroordeeld tot armoede met een wettelijk verbod om te werken.
“We begrijpen niet waarom de Immigratiedienst deze zaken plots zo snel behandelde. De beslissing komt erg snel nadat hun band met Snowden bekend raakte,” stelde advocaat Jonathan Man die de vluchtelingen vertegenwoordigt.
Robert Tibbo, een andere advocaat van de zeven en tevens Snowden’s advocaat in Hong Kong, stelde dat de uitspraken “in de lijn liggen van de totale afwijzing van vluchtelingen in Hong Kong. Andere zaken met een sterk dossier werden ook afgewezen.”
Aanhangers van de zeven denken dat de uitspraak nauw verbonden is met de mediabelangstelling voor hun rol in de bescherming van Snowden. Er is geen andere band tussen de vier volwassenen en de drie kinderen die ervoor kunnen zorgen dat hun zaken op hetzelfde ogenblik voorkwamen. Er is een campagne opgezet in Canada om daar asiel te bekomen, maar de Canadese autoriteiten zijn daar nog niet op ingegaan.
De zaak van de zeven kwam aan bod in Oliver Stone’s film ‘Snowden’ en Edward Snowden zelf nam het publiekelijk voor hen op.
“Dit zijn goede mensen die hun thuis moesten verlaten omwille van martelingen, verkrachtingen, misbruik, chantage en oorlog. Die beschuldigingen zijn onderbouwd, het zijn feiten,” verklaarde Snowden recent.
-
Oliver Stone brengt opmerkelijke film over Edward Snowden
“Het gaat niet over terrorisme,” zegt Edward Snowden in de nieuwe film van Oliver Stone. “Terrorisme is slechts een excuus. Het gaat eigenlijk om sociale en economische controle.”
Recensie door Vincent Kolo, Socialist Action (onze zusterorganisatie in Hong Kong)
De film Snowden heeft vertegenwoordigers van de zogenaamde ‘diepe staat’ (geheime veiligheidsdiensten) in de VS al kwaad gemaakt. Deze film strooit zout in de wonde die ontstond met de lekken van Edward Snowden over de gigantische omvang van de spionage van Amerikaanse burgers. Zo krijgen de veiligheidsdiensten dagelijks 200 miljoen sms-berichten binnen. In de film zegt Snowden dat hij begrijpt dat Amerikaanse diensten computersystemen en telefoongesprekken volgen in China en Rusland, maar waarom ook in Oostenrijk?
De voormalige vice-directeur van de National Security Agency (NSA), Chris Inglis, deed de film af als “bespottelijk.” Wat kon hij anders zeggen? Edward Snowden verblijft nu in Rusland. In de VS hangt hem een mogelijke gevangenisstraf van 30 jaar boven het hoofd wegens ‘spionage.’
Spionage op industriële schaal
De film leert ons niets nieuw, maar de voorstelling in eenvoudige taal van de grote omvang van de moderne spionagetechnologie is angstaanjagend. Mogelijk kan de film een groter bewustzijn hierover verspreiden bij een breed publiek.
Zoals de film aantoont, kan gelijk welke gsm of laptop gelijk waar ook ter wereld overgenomen worden en omgevormd tot een spionagetoestel. Snowden gaat dit tegen door zijn gsm in de microgolf te bewaren en door zijn webcamera volledig af te plakken. Onder het presidentschap van Bush en de ‘oorlog tegen terreur’ werden alle wettelijke bezwaren voor dergelijke spionage van de bevolking aan de kant geschoven. Er kwamen zelfs geheime rechtbanken. Bij Snowden groeide de afkeer tegen dit systeem zonder enige democratische controle.
Doorheen de film zien we hoe de NSA dagelijks gebruikte technologie zoals die van Facebook en Google inzet om gelijk wie te bespioneren. In de film wordt dit met een schijnbaar fictieve scène getoond waarin Snowden toont hoe een Facebook-account van een jong tienermeisje werd gehackt en informatie hieruit werd gebruikt, wat uiteindelijk leidde tot een poging tot zelfmoord door het meisje. Snowden werkte mee als onofficiële technische adviseur voor de film en verklaarde achteraf dat hij zich “ongemakkelijk” voelt omdat de film zo dicht bij de realiteit aanleunt.
In die zin zijn het de staat en agentschappen zoals de CIA en de NSA die de hoofdrol in deze film spelen. Marxisten als Friedrich Engels omschrijven de staat als een speciaal orgaan van gewapende mensen met gevangenissen en dergelijke om de heerschappij van de economisch dominante klasse over de andere klassen te bevestigen. In onze moderne tijden hebben deze speciale organen ook grote bunkers vol cyber-technologie.
Dat is waarom Socialist Alternative in de VS oproept om de NSA te ontbinden en om anti-democratische wetgeving zoals de Patriot Act in te trekken. Werkenden en jongeren moeten strijden voor volledige democratische controle over de regering en alle organen van de staat om de bestaande ondemocratische systemen te ontmantelen.
Oliver Stone staat bekend voor films die kritisch staan tegenover het Amerikaanse establishment en het militaire beleid in het bijzonder. Er waren films als Wall Street, Born on the Fourth of July en Salvador. ‘Snowden’ is een indrukwekkende toevoeging aan dit lijstje. Het project botste op tegenstand van de Amerikaanse filmindustrie. “Elke grote studio weigerde de film. Er was een angst om dit verhaal te brengen,” stelde Stone. Hij moest naar Duitsland en Frankrijk trekken om geld voor de film te vinden.
Het opmerkelijke parkoers van Snowden
De hoofdrol wordt gespeeld door Joseph Gordon-Levitt die uitblinkt in de rol van de lichtjes paranoïde computerexpert – een “alpha geek” die meer aan Mark Zuckerberg dan Jason Bourne doet denken. De film handelt over de jaren 2004 tot 2013, van het ogenblik dat Snowden deel ging uitmaken van het veiligheidsapparaat (hij werd meermaals ingehuurd door de CIA, NSA en private veiligheidsbedrijven) tot zijn beslissing om naar Hong Kong te vluchten met duizenden pagina’s geheime informatie.
De film trekt van Virginia naar Zwitserland en Hawaii en ondertussen wordt ook het merkwaardige politieke parkoers van Snowden geschetst. Hij begint als aanhanger van Bush en voorstander van diens oorlogen, maar eindigt als klokkenluider die ontgoocheld is omdat de door Obama beloofde verandering er niet komt. De film toont echte nieuwsberichten van Obama die beweert op te komen voor meer “transparantie.” In 2004 stapte Snowden in een speciaal programma van de Amerikaanse veiligheidsdiensten omdat hij dacht dat hij zo mensen zou helpen om zich te bevrijden van onderdrukken. In het veiligheidsapparaat ontdekt hij dat zijn eigen regering net het tegenovergestelde doet tegenover de eigen bevolking. Snowden omschreef de activiteiten van de NSA nadien als een “existentiële bedreiging voor de democratie.”
De politieke ideeën van Snowden zijn moeilijk te achterhalen. Volgens het boek van Luke Harding over Snowden had hij sympathie met de rechtse libertair Ron Paul en droeg hij zelfs bij aan diens presidentscampagne van 2012. Maar dat gaat dan weer in tegen het feit dat Snowden een fundamentele breuk maakte met het Amerikaanse veiligheidsestablishment.
Hotel Mira
Een groot deel van de film is opgenomen in een kamer in Hotel Mira in Hong Kong, de locatie waar Snowden effectief digitale documenten overhandigde aan Glenn Greenwald (gespeeld door Zachary Quinto) en Ewan MacAskill (Tom Wilkinson) van de krant The Guardian. De film van Stone bouwt voort op de prijswinnende documentaire ‘Citizenfour’ van Laura Poitras (gespeeld door Melissa Leo), die volledig in Hotel Mira werd opgenomen in 2013.
Bij de première van de film organiseerde Socialist Action de deelname van een groep vluchtelingen om te wijzen op de rol van acht asielzoekers die Snowden onderdak boden. Zodra The Guardian de eerste fragmenten van de gelekte documenten bracht, moest Snowden onderduiken. Hij glipte uit het hotel verkleed als cameraman en vond veiligheid bij de armste inwoners van de stad, vluchtelingen. Ook dat komt in de film aan bod.
De première in Hong Kong werd bijgewoond door Vanessa uit de Filipijnen, een lid van Socialist Action, en Ajith uit Sri Lanka, twee van de vluchtelingen die Snowden onderdak aanboden. Voor Vanessa of Ajith en hun families is er sindsdien niets veranderd. “Zoals Edward Snowden zijn ook zij staatloos,” stelde Snowden’s advocaat Jonathan Man die ook op de première was.
Snowden sprak zijn publieke steun aan de vluchtelingen van Hong Kong uit. Dat gebeurde ook door hoofdrolspeler Gordon-Levitt die op Facebook en Twitter zijn steun betuigde aan onze betoging in Hong Kong voor Snowden en voor de rechten van vluchtelingen. Een detail: op het einde van de film komt een spandoek van Socialist Action in beeld. Het ging om een betoging in juni 2013 waarmee asiel voor Snowden werd geëist. Socialist Action was een van de organisatoren van die betoging.
Amnestie voor Snowden
Terwijl deze film in de bioscopen verschijnt, is er een campagne voor een presidentiële amnestie voor Snowden nog voor Obama het Witte Huis verlaat. Wij hebben meermaals aangedrongen op amnestie voor Snowden, onder meer in het Europees Parlement toen Paul Murphy daar nog zat (nu is Paul verkozen in het Ierse parlement). Deze film zal het bewustzijn hierover ongetwijfeld versterken. Van de Amerikaanse presidentskandidaten was enkel Jill Stein van de Green Party voorstander van zo’n pardon.
Donald Trump beweerde dat zijn goede banden met de Russische president Poetin zouden helpen om tot een akkoord te komen zodat Snowden wordt uitgeleverd en berecht wegens spionage. Onder druk van de radicale retoriek in de campagne van Bernie Sanders, moest Hillary Clinton haar toon wat milderen. Drie jaar geleden beweerde ze nog dat Snowden een “verrader” was met “bloed aan zijn handen.”
Deze discussie toont de dubbele standaard van het kapitalistische establishment. Voormalige presidenten hebben echte smeerlappen amnestie verleend, denk maar aan Richard Nixon (amnestie verleend door Gerald Ford) of Marc Rich, een miljardair die illegale oliehandel voerde en door Bill Clinton amnestie kreeg ook al werd hij gezocht wegens de grootste zaak van belastingontduiking uit de Amerikaanse geschiedenis.
-
“De afluisterstaat” van Glenn Greenwald
Recensie door Clay Showalter, Socialist Alternative
Een jaar geleden begonnen Glenn Greenwald en Laura Poitras de schokkende feiten van de buitenlandse en binnenlandse spionagepraktijken van de National Security Agency (NSA) naar buiten te brengen. In het boek ‘De afsluisterstaat’ gaat Greenwald verder dan de inhoud van de gelekte documenten en onderzoekt hij de politieke context waarin de toezichtstaat een opmars kon maken.
Spionage en toezicht zijn niet nieuw, dat gebeurt al decennia. Maar het was Edward Snowden, een voormalige private contractor van de veiligheidsdiensten, die naar buiten bracht hoe de NSA het onofficiële motto van “alles verzamelen” begon toe te passen op het binnenlandse toezicht. Nadat hij duizenden documenten aan Greenwald en Poitras had gelekt, vluchtte Snowden naar Rusland op zoek naar politiek asiel. De dreiging van vervolging door de Amerikaanse regering blijft onverkort bestaan.
Steeds meer ‘nood’ aan toezicht
Greenwald schrijft: “Het is niet moeilijk om te begrijpen waarom de autoriteiten in de VS en andere Westerse landen verleid werden om een uitgebreid spionagestelsel op te zetten om de eigen burgers op directe wijze te bespioneren. De erger wordende economische ongelijkheid die door de financiële ineenstorting in 2008 werd omgezet in een volledige crisis, heeft de interne instabiliteit vergroot.”
Het is het groeiende verzet tegen het kapitalisme en de verwerping van een systeem gebaseerd op ongelijkheid, racisme en seksisme en gekenmerkt door economische instabiliteit, dat aanleiding gaf tot de uitbreiding van binnenlands toezicht. Greenwald beschrijft hoe de politieke elite tegenover de “opmerkelijk intensieve niveau van ongenoegen tegenover de politieke klasse en de leiding van de samenleving twee opties heeft: symbolische toegevingen doen aan de bevolking of de eigen controle opvoeren om mogelijke schade aan de eigen belangen te minimaliseren.”
De recente geschiedenis telt tal van voorbeelden van hoe de politieke elite de eigen controle probeert te versterken als het ongenoegen onder de bevolking leidt tot sociale bewegingen. In november 2011 was er een gecoördineerde en nationale poging om de Occupy-beweging de kop in te drukken. Het Washington State Fusion Center, dat wordt ondersteund door het Department of Homeland Security en de NSA, wordt met een rechtszaak geconfronteerd omdat een spion onder de naam John Towery werd ingezet om groepen van activisten zoals Port Militarization Resistance en Iraq Veterans Against the War te infiltreren.
Ontgoocheling in Obama
Net als miljoenen andere Amerikanen hoopte Snowden dat de verkiezing van Obama tot verandering zou leiden. Na zijn verkiezing beloofde Obama dat hij de excessen in de controle op de bevolking zou aanpakken. De verantwoordelijkheid voor die excessen werd bij de regering-Bush gelegd en meer bepaald aan de ‘oorlog tegen het terrorisme.’ Snowden bleef in 2009 zwijgen aangezien hij dacht dat de regering onder leiding van Obama de ergste elementen spoedig uit de weg zou ruimen.
“Maar toen werd het duidelijk dat Obama niet alleen hetzelfde beleid verder zette, maar in veel gevallen het misbruik nog uitbreidde,” vertelde Snowden aan Greenwald. Snowden zag hoe Obama meer klokkenluiders vervolgde dan alle vorige presidenten samen. Daarbij werd specifiek ingegaan tegen onderzoeksjournalisten van Associated Press. Dat kwam van een president die in 2008 de klokkenluiders lof toezwaaide toen hij stelde dat hun daden getuigden van “moed en patriottisme” waarbij dit “net moet aangemoedigd worden in plaats van de kop ingedrukt zoals onder de regering van Bush” (The Guardian, 7 juni 2013).
Net zoals de regering-Bush de ‘oorlog tegen het terrorisme’ gebruikte om illegale spionage te rechtvaardigen, bleven Obama en de regeringsleiding de NSA verdedigen met de stelling dat een antwoord op terrorisme moest geboden worden. De lekken van Snowden maken echter duidelijk dat er sprake is van systematische “economische spionage, diplomatieke spionage en toezicht van niet-verdachte bronnen waarbij volledige bevolkingen gevolgd worden” naast het specifiek volgen van activisten. Greenwald maakt duidelijk dat het voornaamste doel van de NSA is om interne oppositie te onderdrukken en de macht van de grote Amerikaanse bedrijven wereldwijd te vergroten.
Activisten als doelwit
Naast journalisten en klokkenluiders proberen de NSA en co stelselmatig om organisaties van activisten en sociale bewegingen te ondermijnen. Een gelekt document draagt als titel “The Art of Deception: Training for Online Covert Operations.” Het document beschrijft dat activisten kunnen benaderd worden met de vier d’s: “Deny/Disrupt/Degrade/Deceive.” Bij de tactieken om activisten te ondermijnen, zien we onder meer de “honey-trap” waarbij een activist in een romantische affaire wordt gelokt om dit vervolgens naar buiten te brengen, het kapen van de accounts van activisten op sociale media, het sturen van schadelijke berichten naar bondgenoten of het identificeren en gebruiken van breukpunten binnen activistische organisaties.
Ondanks het uitgebreide gamma van toezichtmethoden van de NSA en de onaanvaardbare tactieken die tegen activisten worden gebruikt, blijven sociale bewegingen aan kracht winnen en halen ze soms opvallende overwinningen. De Occupy-beweging heeft de nationale aandacht gevestigd op de enorme ongelijkheid en bovendien vormde deze beweging een belangrijke leerschool voor een nieuwe laag van jonge activisten. De verkiezing van Kshama Sawant van Socialist Alternative in Seattle op basis van een platform voor een verhoging van het minimumloon tot 15 dollar per uur, controle op de huurprijzen en een belasting op de rijken, was een historische overwinning die wereldwijd werd opgemerkt. Zes maanden later werd effectief een verhoging van het minimumloon in Seattle afgedwongen door socialisten, een campagne van onderuit en de georganiseerde arbeidersbeweging.
Greenwald benadrukt in zijn conclusies het belang van de uitbouw van sociale bewegingen. “Zelfs de meest toegewijde activisten worden vaak verleid om te bezwijken voor defaitisme. De bestaande instellingen lijken te machtig om er tegen in te gaan, bestaande opvattingen lijken te diep ingeworteld te zijn om ze om te gooien; er zijn altijd veel krachten met belangen in het behoud van het status quo. Maar het zijn de mensen die collectief zijn, geen kleine elitaire groep die in het grootste geheim werkt, die kunnen beslissen in welke wereld we willen leven.”
Een alternatief opbouwen
Het boek van Greenwald en de onthullingen die hij brengt, zijn van groot belang voor activisten. Ze tonen aan dat de enorme omvang van de toezichtstaat niet kan vermijden dat werkende mensen de potentiële macht en de aantallen hebben om overwinningen te behalen op de heersende klasse en de politieke vertegenwoordigers en de repressieve krachten van die klasse.
Het is duidelijk dat we niet op de Democratische Partij of andere partijen die de belangen van de heersende elite vertegenwoordigen kunnen rekenen in de strijd voor onze rechten. Enkel door ons te organiseren, sociale bewegingen uit te bouwen en onze eigen politieke vertegenwoordiging te vestigen, kunnen we werk maken van de fundamentele verandering die zo broodnodig is.
-
Edward Snowden: de ‘architectuur van onderdrukking’ blootgelegd
De vrijgave van een massa aan gegevens van de Amerikaanse National Security Agency (NSA) maakte van Edward Snowden een opgejaagde vluchteling. Hij moest op de loop voor de Amerikaanse staat en het systeem dat hij altijd had verdedigd. Op 28 mei stelde minister John Kerry dat Snowden een landsverrader is. Hij eiste de onmiddellijke terugkeer van Snowden naar de VS om er bericht te worden. Het verhaald van Snowden wordt gedaan in het boek “De Snowden Files: het onthullende verhaal van de meest gezochte man ter wereld” door Luke Harding. CLARE DOYLE bespreekt dit boek over het werk van de machtigste veiligheidsdiensten ter wereld.
Recensenten van een nieuwe opvoering van ‘1984’ stellen dat dit klassieke verhaal van een almachtige ‘Big Brother’ angstaanjagend relevant is. In de zogenaamde democratische landen doorheen de hele wereld gaat het toezicht op de individuele burgers verder dan wat George Orwell zich kon inbeelden. Met zijn ‘gedachtepolitie’ wisten de burgers tenminste nog dat iedere beweging gevolgd werd. Klokkenluiders uit de meest uitgebouwde veiligheidsdiensten ter wereld hebben gedetailleerde informatie bekend gemaakt waaruit blijkt dat buiten hun medeweten, laat staan toestemming, informatie wordt verzameld over honderden miljoenen mensen.
Het boek ‘De Snowden Files’ doet denken aan een spionageverhaal, met die opmerking dat het geen fictie is. Het hoofdpersonage is evenmin een slechterik, eerder een ‘onschuldige’ in ballingschap. Een jonge, hoogopgeleide en idealistische computerman, Edward Snowden, ziet dingen gebeuren waarvan hij meent dat ze ingaan tegen de Amerikaanse grondwet, waar hij heel wat vertrouwen in stelt. Hij eindigt op de vlucht van zijn eigen land en in het bezit van bijna twee miljoen data documenten van wat hij ziet als een uit de hand gelopen spionagesysteem.
Het boek gaat in op de lagen van geheimhouding die uitgebouwd zijn door de Amerikaanse en Britse staten. Het gaat zo ver dat verkozen vertegenwoordigers ofwel ‘niets weten’ ofwel activiteiten die in feite illegaal zijn gewoon toedekken. Niemand is immuun voor de activiteiten van de NSA in de VS of de Britse geheime diensten. Dit toezicht vormt een inbreuk op het democratische recht van privacy.
De spionage richt zich niet alleen op wereldleiders die aan topbijeenkomsten van de G20 deelnemen of de persoonlijke telefoongesprekken van Angela Merkel, maar op iedereen die een telefoongesprek voert, een email schrijft of op sociale netwerken actief is, een tweet verstuurt of een selfie maakt. Dat leidt tot een enorme hoeveelheid data – waarbij we het nog niet hebben over de informatie die via netwerken of camera’s op publieke en niet-publieke plaatsen verzameld wordt.
Een riskante zaak
‘De Snowden Files’ werd geschreven door Guardian-journalist Luke Harding. Terwijl Snowden zich in de buurt van Moskou schuil houdt, werd Harding door het Russische regime van Poetin het land uit gezet. Hij berichtte immers over de situatie in Oekraïne en wees op de betrokkenheid van het Kremlin bij de pro-Russische acties in Oekraïne.
Kranten en de media zouden een ‘vierde macht’ vormen. Maar ze brengen de melodie die hun rijke eigenaars willen horen en ze verdedigen doorgaans het gevestigde establishment. Er wordt amper of geen aandacht geschonken aan wie opkomt voor socialistische verandering. Soms spelen de media de rol van een veiligheidsnet in de samenleving. Dat doen ze door de schandalen uit te brengen die de werking van de staatsmachine blootleggen, waarbij voor meer transparantie en democratische controle wordt gepleit. De berichtgeving over de informatie van Snowden heeft de verkoop van de krant The Guardian ongetwijfeld geholpen. Er gaat bijna geen dag voorbij zonder een verwijzing naar Snowden, het meest recente voorbeeld waren de artikels over het ‘recht om vergeten’ te worden en de juridische procedure tegen Google.
De krant nam een groot risico in het bekendmaken van het materiaal van Snowden over de ‘toezichtstaat’. Er werden grote sommen geld uitgegeven, niet in het minst aan advocaten. De hoofdredactie moest in extreme geheimhouding werken. Er werd gedreigd met arrestaties en gevangenschap indien ze het materiaal van Snowden niet zouden afgeven. Dat er al kopies verspreid waren in Berlijn, Brazilië en Washington deed daar niets van af. De hoofdredactie zag hoe de regering onderzoekers naar de kantoren van de krant stuurde om computers te vernietigen terwijl vertegenwoordigers van de veiligheidsdiensten toekeken.
Binnen enkele uren na de publicatie van het eerste verhaal over Snowden in februari 2014 werden plots de voetpaden voor het kantoor van de krant The Guardian opgebroken en vervangen. Hetzelfde gebeurde voor het kantoor in Washington en ook voor het huis van de Amerikaanse hoofdredacteur van de krant in Brooklyn. Toen Harding in juli naar Rio de Janeiro trok om Glenn Greenwald te interviewen, een van de journalisten die Snowden in Hong Kong had ontmoet, werd hij in zijn hotel meteen aangesproken door een nette grote Amerikaan die enkele uitzichten op het strand van Copacabana wilde laten zien.
De ‘affaire-Miranda’ zou totaal belachelijk geweest zijn indien het niet zo angstaanjagend was voor David Miranda toen hij tijdens een transit op de Londense luchthaven Heathrow werd opgepakt op basis van een wet die toelaat om terroristen op te pakken. Als partner van Greenwald werd hij ervan verdacht informatie bij zich te hebben die de veiligheid van de Britse en Amerikaanse overheden in gevaar zou brengen. Hij werd negen uur lang ondervraagd. Zijn laptop werd eveneens ‘gearresteerd’ en op illegale wijze vernield. Miranda betwist de wettigheid van zijn aanhouding en trok naar de rechtbank.
Het wordt helemaal bizar als Harding het verhaal doet van het ogenblik dat hij werkte aan een hoofdstuk over de “nauwe en grotendeels verborgen” banden tussen Amerikaanse technologiebedrijven en de NSA. Deze onthullingen zouden de bedrijven geen goed doen. De paragraaf die hij schreef begon zichzelf te deleten. Pas toen een Duitse krant een artikel over deze mysterieuze gang van zaken bracht, hield het op. Het is niet verwonderlijk dat de Russische geheime diensten het gebruik van schrijfmachines opnieuw ingevoerd hebben.
Dit illustreert de paranoia van de Britse en Amerikaanse staten. Het rechtvaardigt de enorme voorzichtigheid van de kranten om de verblijfplaatsen van Snowden geheim t houden, dat gebeurde zelfs toen ze hem interviewden in een hotelkamer in Hong Kong. Bradley (nu Chelsea) Manning werd enkele jaren geleden berecht en veroordeeld tot 35 jaar gevangenisstraf omdat hij informatie over illegale Amerikaanse activiteiten in Irak bekend had gemaakt. Geen enkele twintiger kijkt uit naar het perspectief om jarenlang in de cel te zitten. Ernstige vertegenwoordigers van de media kunnen het zich bovendien niet veroorloven dat ze hun bronnen in gevaar brengen.
Aanval op democratische rechten
Het verhaal van Snowden die in een buitenwijk van Moskou terecht komt, zou niet misstaan in gelijk welk misdaadverhaal. Maar het is niet Snowden die de misdaden heeft begaan, het waren de regeringen die de mensenrechten niet respecteerden. Snowden begon in dienst van het leger en werkte vervolgens voor de CIA en in de kantoren van de NSA in Genève. Hij had zich opgegeven voor het verzamelen van data. Hij deed dit niet als ‘linkse radicaal’ zoals een commentator beweert, maar uit bezorgdheid voor de veiligheid van zijn land en om de democratische waarden zoals vrije meningsuiting te verdedigen. “Hij was ten stelligste voorstander van het kapitalisme en de vrije markt” (p.29).
Toen hij in mei 2013 naar Hong Kong vloog, was Snowden al verbitterd en ontgoocheld in president Barack Obama. Het magazine ‘New Internationalist’ stelde in april: “De regering-Obama heeft ondanks alle retoriek over vrije meningsuiting meer vervolgingen tegen klokkenluiders opgestart dan alle presidenten samen sinds 1917.” Na 11 september 2011 waren de Democraten er net als de toenmalige Republikeinse president George W Bush van overtuigd dat de staat haar toezicht moest uitbreiden. “In het daaropvolgende decennium, ontstond er zowel in de VS als Groot-Brittannië een nieuwe politieke wil om in de individuele privacy binnen te breken.” (p.85)
De redenering van de overheden hield geen stand, zeker niet met betrekking tot Osama bin Laden, de leider van Al Qaeda. Een editorialist van de Indische krant The Hindu schreef: “Osama bin Laden had de onthullingen van Edward Snowden over PRISM niet nodig om te weten dat de VS iedere vorm van elektronische communicatie afluisterde. Hij had zich al afgesloten van de wereld van de telefonie en viel terug op boodschappers. Maar miljoenen mensen in de VS, Groot-Brittannië, Brazilië, India en elders, waaronder nationale leiders, energiebedrijven en anderen, werden bespioneerd terwijl ze zich er niet van bewust waren dat hun privacy werd aangetast.” (p.320).
Een federale rechter in de VS oordeelde dat de praktijken van de NSA ongrondwettelijk zijn en dat de regering geen enkel voorbeeld kon geven van hoe de data-analyse van de NSA een dreigende terreuraanslag hadden kunnen stoppen.
Gewone mensen kregen te maken met een inbreuk op hun basisrecht op privacy terwijl private bedrijven grote sommen kregen om daaraan mee te werken. American Telephony ging akkoord met een programma waardoor informatie van alle oproepen naar de NSA ging. Google, Facebook, Apple en alle grote internetbedrijven stemden er uiteindelijk mee in dat de toezichtstaat toegang kreeg tot hun data. De gezamenlijke begroting van de ‘vijf ogen’, de toezichtdiensten van de VS, Groot-Brittannië, Australië, Canada en Nieuw-Zeeland, loopt op tot 120 miljard dollar.
De Britten bleken nog enthousiaster en geheimzinniger over de informatie die ze verzamelden. Alle communicatie die het land binnenkwam via kabels onder de Atlantische Oceaam werd ‘onderschept’. Onthullingen over wat gebeurde in geheime vestigingen in de buurt van Bude in Cornwall hebben een nieuwe betekenis gegeven aan de ‘speciale band’ tussen de Britse en Amerikaanse staten. Geen enkele regeringsleider werd van de illegale methoden gespaard.
Op de vlucht
Snowden werkte in Hawaii voor het private bedrijf Booz Allen Hamilton, “een lid van het militair-industriële complex met een lange staat van dienst… een bedrijf met 24.500 werknemers, een beurswaarde van 2,5 miljard dollar en een jaarlijks inkomen van 5,8 miljard dollar.” (Observer, 23 maart 2014). Toen Snowden besloot om dat allemaal bekend te maken, moest hij ervoor zorgen dat hij van het eiland weg was. Hij kon zelfs geen briefje nalaten voor zijn vriendin, Lindsay Mills. Zij mocht niet weten dat hij weg ging, laat staan waar hij naartoe ging.
Na uitgebreide voorbereidingen konden enkele journalisten – Ewen MacAskill, Greenwald en documentairemaker Laura Poitras – Snowden in het geheim ontmoeten in Hong Kong. Hij gaf een reeks van opmerkelijke en vernietigende interviews. De journalisten kregen verschillende prestigieuze prijzen voor hun werk. Greenwald stelde dat elk van die prijzen een bevestiging was van wat Snowden deed en dat hij “dankbaarheid verdient in plaats van vervolging en decennialange gevangenschap.” Snowden werd naar Duitsland uitgenodigd om aan een parlementair onderzoek naar de NSA-activiteiten deel te nemen, maar hij mocht het land niet binnen. Dat was enkele uren voor Merkel naar de VS trok voor een gespannen ontmoeting met als doel om een ‘wederzijds akkoord’ te sluiten om elkaar niet te bespioneren.
In Hong Kong werd Snowden ervan beschuldigd met de Chinese overheid samen te werken. Snowden kreeg hulp van Sarah Harrison, een medewerker van een andere klokkenluider op de vlucht, Julian Assange. Ze reisde naar Hong Kong om Snowden uit het land te helpen. Ze is nu zelf op de vlucht, ze durft niet naar Groot-Brittannië terug te keren uit vrees dat ze opgepakt wordt onder de antiterrorismewetgeving.
Ze schrijft dat terrorisme wordt omschreven als “een daad of bedreiging gericht op het beïnvloeden van de overheid” gericht op “politieke, religieuze of ideologische” doeleinden. “De nationale veiligheid”, vervolgt ze, “is slechts een excuus voor de regeringen om hun eigen illegale praktijken te rechtvaardigen, zowel het binnenvallen van andere landen als het bespioneren van de eigen burgers.” (The Guardian, 15 maart 2014). Harrison suggereert dat zelfs de suffragettes of de Jarrow marchers [bewegingen voor vrouwenrechten en tegen werkloosheid op het begin van de 20ste eeuw] onder deze wetgeving hadden kunnen vallen indien deze toen al had bestaan.
Een vastberaden massabeweging laat zich evenwel niet stoppen door wetten. Wetten kunnen op succesvolle wijze betwist en verworpen worden. Socialisten en syndicalisten moeten zich echter verzetten tegen alle pogingen van de staat om oppositie en verzet aan banden te leggen.
Op 23 juni 2013 konden Harrison en Snowden Hong Kong verlaten op een vliegtuig naar Moskou, op weg naar Cuba. Het duurde nog eens 39 dagen voor Snowden de aankomsthal van de luchthaven Sheremetyevo in Moskou kon verlaten. Zijn paspoort was ingetrokken door de VS. Er werden in paniek bevelen gegeven aan piloten en een reeks Europese luchthavens om geen vliegtuigen toe te laten die mogelijk Snowden zouden vervoeren. Een vliegtuig met de Boliviaanse president Morales aan boord, mocht op de terugweg vanuit Moskou niet landen in Europa. Uiteindelijk gaf Snowden op 12 juli 2013 voor 150 journalisten en fotografen een omstandige uitleg over waarom hij zoveel had opgeofferd om alles bekend te maken.
Een uitgebreid staatsapparaat
Lenin stelde destijds reeds dat de staat het uitvoerend bureau van de heersende klasse is. De spionagepraktijken die Snowden bekend maakte, waren niet alleen gericht tegen ‘bevriende’ staten maar ook tegen miljoenen onschuldige particulieren. ‘Democratie’ is erg beperkt onder het kapitalisme, zelfs in die landen waar verkozen parlementairen de indruk wekken dat ‘het volk’ beslist.
De politie, gewapende krachten, rechtbanken, gevangenissen en de gevestigde media zijn allemaal deel van een uitgebreid staatsapparaat. Dat apparaat is uitgebouwd om te vermijden dat de 99% de 1% rijksten aan de kant schuift omdat die kleine minderheid gaat lopen met het overgrote deel van de rijkdom op basis van hun bezit van de grond, industrie, banken en handel. Onder het kapitalisme heeft de staat als bijkomende taak om de nationale belangen te verdedigen tegen die van andere landen. Daarom bespioneren de machtigste staten ter wereld elkaar.
Snowden ontdekte niet alleen hoe de Amerikaanse grondwet aan de kant werd geschoven in naam van de veiligheid. Hij maakte ook bekend dat cyberoorlogen niet alleen door de Chinese staat werden gevoerd. “Het ziet er naar uit dat de NSA hetzelfde deed, maar dan nog erger.” (p.219). De recente veroordeling van vijf Chinese militairen in de VS die “honderden terabytes” aan data van grote Amerikaanse bedrijven zouden gestolen hebben, is nooit gezien. De verklaring van advocaat-generaal Eric Holder op 19 mei toonde aan hoe de Amerikaanse staat de belangen van de grote Amerikaanse bedrijven verdedigt, zelfs indien dit leidt tot grotere spanningen tussen de twee supermachten.
Snowden zag hoe de Amerikaanse en Britse staten iedere vorm van transparantie afblokten onder het mom van de veiligheid. Ze werkten daarbij samen met grote bedrijven en sommige regeringsleden. De tragedie van 11 september 2011 had de zwakte van de veiligheidsdiensten aangetoond en werd aangegrepen door de staatsmachine om de toezichtstaat te versterken en de militaire uitgaven op te drijven. Dat komt enkel de grote bedrijven ten goede. Er werden miljarden aan publieke middelen uit de zakken van de 99% gehaald om ze uit te geven aan private bedrijven langs beide kanten van de Atlantische Oceaan.
De omvang van deze operatie komt tot uiting in het boek ‘de Snowden Files’. Het zal er op aankomen om dit te gebruiken in een beweging die sterk genoeg staat om de heerschappij van de 1% te betwisten en om de samenleving te bevrijden van de vuile methoden van het establishment en dit door een socialistische samenleving te vestigen zonder spionage door de grote bedrijven en hun politieke huurlingen.
HARDING, Luke, “De Snowden Files: het onthullende verhaal van de meest gezochte man ter wereld.” Nieuw Amsterdam, 2014.
-
Rechts houdt hoorzitting met Snowden in Europees Parlement tegen
Door Europarlementslid Paul Murphy
Hoe ernstig neemt het Europees Parlement het afluisterschandaal van de Amerikaanse veiligheidsdienst NSA? We zouden dat wel eens van Edward Snowden zelf willen horen.
In maart zal het Europees Parlement stemmen over een rapport van de commissie Burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken (LIBE) inzake de omvang van het spionageschandaal van de NSA en de impact ervan op de fundamentele rechten van de EU-burgers.
Er werd op de commissievergadering van 12 februari een amendement ingediend waarin de EU werd gevraagd om politiek asiel te geven aan klokkenluider Edward Snowden. Dit amendement werd weg gestemd. Snowden heeft zijn eigen loopbaan, welzijn en veiligheid op het spel gezet om de omvang van het NSA-schandaal bekend te maken. Nu wordt hij niet eens vermeld in het rapport.
Naar aanleiding van de Europese verkiezingen is het nuttig om eens naar dit belangrijk rapport te kijken en te oordelen welke politici te vertrouwen zijn als het over onze fundamentele rechten en privacy gaat.
Snowden aan het woord laten of niet?
De commissie had een interactieve hoorzitting gepland om via een videoverbinding de mogelijkheid van directe vragen aan Edward Snowden mogelijk te maken. Gezien begrijpelijke bekommernissen over de veiligheid van Snowden, ging hij er niet mee akkoord. Een videoverbinding zou de mogelijkheid doen ontstaan om zijn locatie te achterhalen.
Wel stemde hij in om een opgenomen boodschap te maken waarin hij de vragen van de politieke fracties en parlementsleden zou beantwoorden. Dat zou een nuttige oplossing geweest zijn, maar het is nu bedreigd door de conservatieve rechterzijde in het parlement. Die probeert de hoorzitting tegen te houden met het argument dat volgens hen een opgenomen boodschap niet als een “interactieve hoorzitting” kan gezien worden. De commissie moet nu stemmen of er al dan niet een hoorzitting met Snowden komt.
Mensen in Europa hebben het recht om Edward Snowden zelf te horen. De linkse fractie GUE/NGL, waar ik deel van uitmaak, is voorstander van een hoorzitting met Snowden. Van waar de tegenstand komt, is ook duidelijk. The Guardian schreef op 12 februari: “De Amerikanen zijn sterk gekant tegen een getuigenis van Snowden en Europarlementsleden zeggen dat er grote druk van de EU-regeringen kwam om het rapport af te zwakken.”
Dat is de echte reden voor de keuze van de conservatieven om Snowden niet aan het woord te laten. Ze beperken de keuze in de aanloop naar de stemming in maart tussen de onmogelijke optie van een videoverbinding die de veiligheid van Snowden kan bedreigen of geen hoorzitting en geen mogelijkheid om antwoorden te krijgen van de belangrijkste getuige van het NSA-spionageschandaal.
Toevallig valt de plenaire zitting in maart samen met de volgende ronde van onderhandelingen voor een vrijhandelsakkoord tussen de EU en de VS, de TTIP. Onderhandelaars langs beide kanten willen niet dat die onderhandelingen in gevaar komen door ‘vervelende’ onthullingen over de NSA. Alles gaat gewoon door, tenminste zolang we dat laten gebeuren.
Er worden protestacties voorzien tegen TTIP omdat het asociale gevolgen zal hebben voor werkenden en consumenten langs beide kanten van de Atlantische Oceaan. Er is een top tussen de EU en de VS op 26 maart in Brussel. Deze top zal bijgewoond worden door Obama. Het biedt een uitstekende kans om onze solidariteit met Edward Snowden te betuigen, onze woede tegenover de spionage te tonen en verder te bouwen aan het verzet tegen de vrijhandelsakkoorden.
-
Spionage op het hoogste niveau toont spanningen tussen imperialistische machten
Het nieuws dat de Amerikaanse geheime diensten en hun dichtste bondgenoten, vooral de Britten, zowel zogenaamde bondgenoten als tientallen miljoenen gewone mensen wereldwijd hebben bespioneerd, leidde tot woede en verontwaardiging. Er zijn bijna dagelijks nieuwe voorbeelden van het enorme toezicht op ons doen en laten, zo werd bekend dat er in enkele weken rond de vorige jaarwisseling meer dan 60 miljoen Spaanse telefoongesprekken werden afgeluisterd. Dit is niet nieuw, eerder werd bekend dat op een maand tijd 70 miljoen Franse telefoongesprekken werden opgenomen.
Voorbeeld na voorbeeld maakt duidelijk dat de Amerikaanse en andere geheime diensten wel erg losjes omgingen met de ‘democratische’ controle op hun activiteiten. Het nieuws van de Amerikaanse spionagepraktijken op buitenlandse regeringen heeft een grote impact in Latijns-Amerika waar dit wordt gezien als nog een voorbeeld van de arrogantie van de Amerikaanse heersers. Maar ook in Europa is er een brede woede, zeker in Duitsland, Frankrijk en Spanje.
De regering-Obama wordt geconfronteerd met groeiende woede zowel binnen als buiten de VS. Er is dan maar een poging ondernomen om zich wat te distantiëren van de NSA (National Security Agency). Dianne Feinstein, de Democratische voorzitster van het informatiecomité van de Senaat kondigde aan dat ze “totaal gekant is tegen” het bespioneren van bondgenoten. Tegelijk kondigde de Republikeinse auteur van de Patriot Act aan dat er maatregelen komen om de activiteiten van de NSA in de VS zelf aan banden te leggen.
Feinstein beweerde dat Obama “niet op de hoogte was” van het feit dat de GSM van Merkel werd afgeluisterd. Of dat klopt dan wel een poging is om het gezicht van Obama te redden, is niet duidelijk. Kapitalistische staatsmachines worden niet noodzakelijk gecontroleerd door de politieke leiders, ze kunnen soms optreden als ‘staat binnen de staat’. In de jaren 1950 waarschuwde de Republikeinse president Eisenhower voor de invloed van een “militair-industrieel complex”. De voormalige Britse minister Chris Huhne verklaart nu dat regeringsleden en leden van de nationale veiligheidsraad niet wisten van het bestaan en de omvang van de programma’s van de Britse en Amerikaanse veiligheidsdiensten om op grote schaal informatie in te winnen. Ministers waren volgens hem niet op de hoogte van de twee grootste operaties, Prism en Tempora.
Politieke leiders, waaronder pro-kapitalistische politici, worden niet noodzakelijk steeds op de hoogte gebracht van wat de “veiligheidsstaat” onderneemt. Het duurde echter wel lang vooraleer de regering van Obama zich wat begon te distantiëren van de activiteiten van de NSA. Dat versterkt het vermoeden dat enkel onder druk wat gas wordt terug genomen.
De onthullingen van Edward Snowden
Feit is dat de onthullingen van Edward Snowden, een voormalige contractant van de Amerikaanse veiligheidsdiensten, een enorme impact hebben. Deze onthullingen blijven licht werpen op de pogingen om wereldwijd ‘veiligheidsstaten’ op te bouwen waarbij de ‘terroristische dreigingen’ worden aangegrepen als rechtvaardiging om democratische rechten aan banden te leggen en de spanningen tussen de meeste machten, waaronder zogenaamde ‘bondgenoten’, te verbergen. Dat is waarom de Britse premier Cameron blijft uithalen naar de onthullingen. Cameron is wat traag en onhandig, toen hij de media nog bedreigde met meer controle waren zowel Democratische als Republikeinse politici in de VS al begonnen om beperkte stappen te ondernemen om de woede wat te temperen.
Het is wellicht geen toeval dat de Amerikanen in de aanloop naar de oorlog van 2003 in Irak begonnen met de telefoon van Merkel af te luisteren. De toenmalige regering van Bush had net als Blair geen vertrouwen in de Franse en Duitse regeringen die zich tegen een inval in Irak keerden. Dat is waarom werd begonnen met het bespioneren van Merkel en mogelijk ook andere politieke leiders. Als Merkel toen als oppositiefiguur werd bespioneerd, betekent het wellicht dat ook de leiders van de toenmalige regering onder leiding van Gerhard Schröder werden bespioneerd. Dat is was slechts een klein onderdeel van wat ongetwijfeld een grote spionage-operatie onder tegenstanders van de oorlog in Irak was.
Het is niet verrassend dat staten zoveel mogelijk gebruik proberen te maken van nieuwe technologie om hun macht te vergroten. De omvang van wat vandaag mogelijk is, valt op. De Amerikaanse NSA voert de capaciteit op om 20 miljard ‘gebeurtenissen per dag te registreren’. Het gaat niet alleen om telefoongesprekken, websitebezoek, sms of emailberichten, maar volgens de New York Times kan de NSA ook informatie halen uit “communicatie van data van publieke, commerciële en andere bronnen waaronder bankcodes, verzekeringsinformatie, Facebookprofielen, transportbewegingen, stemregistratie en GPS informatie, naast vastgoedinformatie en belastingdata.”
Het is evenmin verwonderlijk dat staten, waaronder bondgenoten, elkaar bespioneren. Sinds Snowden zijn documenten begon te onthullen, werd al meermaals opgemerkt dat iedere staat uiteindelijk de eigen belangen, met name die van de eigen heersende klasse, verdedigt. Het gebrek aan vertrouwen tussen nationale leiders en de arrogante wijze waarop de VS en haar dichtste bondgenoten met iets verdere bondgenoten omgingen, is echter wel bijzonder opvallend.
Dat Angela Merkel gedurende 13 jaar een van de minstens 35 nationale leiders was die werd afgeluisterd, toont aan dat de NSA de nieuwe technologie aangrijpt om de operaties uit te breiden. Obama moet zich nu verontschuldigen, maar stond er als presidentskandidaat voor bekend dat hij steeds een Blackberry in de hand had en dus een zicht moest hebben op de toename van de cyberactiviteiten in de VS, van een massaal toezicht tot het inzetten van drones bij militaire operaties.
De publieke woede in Duitsland heeft Merkel ertoe gedwongen om te erkennen dat de Amerikaanse regering haar GSM had afgeluisterd. Toen de Duitse verkiezingscampagne in augustus begon, verklaarde een verantwoordelijke voor de campagne van Merkel nog dat dit onderwerp gesloten was. Er werd gevreesd dat onthullingen hieromtrent de Piratenpartij vleugels zouden geven. Nu heeft het alsnog geleid tot een bijzondere zitting van het parlement om de kwestie te bespreken. Deze zitting is uitgesteld tot midden november, uiteraard om tot een akkoord met de VS te komen. Samen met de Franse president Hollande maakt Merkel van het schandaal gebruik om te eisen dat Duitsland en Frankrijk in de “binnenste kring” van de Amerikaanse spionagewereld worden toegelaten. Die kring wordt momenteel de “Vijf Ogen” genoemd. Ze willen informatie delen en de “belofte” dat ze elkaar niet bespioneren. De “Vijf Ogen”-groepering kan uitgebreid worden, maar dit zal enkel op basis van formele ‘gelijkwaardigheid’ zijn terwijl er onofficieel nog steeds nauwere banden zouden zijn tussen de veiligheidsdiensten van bepaalde landen.
Onderliggende belangenconflicten tussen staten
Het bestaan van de “Vijf Ogen” en de nauwe banden tussen de Britten en de Amerikanen geeft aan hoe onderliggende belangenconflicten, zowel huidige als potentiële conflicten, tussen staten blijven bestaan. De nauwe banden tussen de Britten en de Amerikanen met de zogenaamde ‘speciale band’ komt voort uit de historische neergang van het Britse kapitalisme dat ooit de ‘fabriek van de wereld’ vormde. In het midden van de 19de eeuw werd het Britse kapitalisme geconfronteerd met de opkomst van concurrenten. Er werd geprobeerd om via handige maneuvers een positie te behouden, vooral de nieuwe internationale machten van de VS en het pas eengemaakte Duitsland speelden een rol. Op een bepaald ogenblik dachten delen van de Britse heersende klasse erover om de kant van de slavenhouders van de Confederatie te kiezen in de Amerikaanse burgeroorlog. Toen de Britse heersers met de opkomst van het Duitse kapitalisme werden geconfronteerd, zochten ze een toenadering tot de traditionele vijand Frankrijk. Deze alliantie was te zwak om het Duitse imperialisme te stoppen en in beide Wereldoorlogen werd het Britse kapitalisme steeds meer van de VS afhankelijk. Dit was een geleidelijk proces. De VS wisten niet zeker wat er zou gebeuren als ze de Britten zouden vervangen als dominante wereldmacht. Het was pas midden 1939 dat Washington stopte met het ‘War Plan Red’ dat een mogelijk conflict met Groot-Brittannië voorzag.
Wereldoorlog Twee betonneerde de verhoudingen en dat vormde de basis voor het veiligheidsakkoord van 1946 dat uiteindelijk de groep van de “Vijf Ogen” vormde, een overeenkomst die aanvankelijk werd gevestigd door de VS en Groot-Brittannië in 1946 en in de daaropvolgende tien jaar werd uitgebreid met Canada, Australië en Nieuw-Zeeland. Na het falen van de Anglo-Franse invasie in Suez in 1956, een invasie waar de VS tegen waren, moest de Britse heersende klasse aanvaarden dat het niet langer volledig onafhankelijk kon optreden.
De Britse afhankelijkheid van de VS heeft Cameron in een moeilijke positie gebracht nu Snowden onthullingen blijft doen. Er is steeds meer bewijs van de Britse rol in het Amerikaanse spionageschandaal, zo wordt gewezen op de operatie Temora en de operaties waarbij Belgische en Italiaanse doelwitten werden afgeluisterd.
De Britse regering probeert dit toe te dekken en wil kritiek de mond snoeren. Er wordt beweerd dat de lekken van Snowden de strijd tegen het terrorisme bedreigen. Andrew Parker, de baas van de Britse veiligheidsdiensten MI5, stelde dat de lekken “veel schade” aanrichten. Cameron haalde uit naar de nergens op gebaseerde kritieken op de “moedige” Britse spionnen. Hij ontweek de vraag of de Britse veiligheidsdiensten andere Europese leiders hebben bespioneerd. Hoe “moedig” de veiligheidsdiensten moeten zijn om Europese leiders af te luisteren, is al evenmin duidelijk.
De oproepen om de staat te vertrouwen, zijn weinig geloofwaardig. Een van de redenen waarom Snowden informatie begon te lekken, was omdat zijn bazen het Amerikaanse parlement voorlogen. We zijn de leugens rond de oorlog in Irak nog niet vergeten. Het aanhoudende spel van leugens en bedrog maakt dat de veiligheidsdiensten zelf niet “veilig” zijn. Figuren als Snowden, Chelsea Manning (voorheen bekend als Bradley Manning) en anderen verafschuwen wat ze zien en beginnen informatie te lekken.
Er is internationaal een groeiend gevoel dat staten geen verantwoording moeten afleggen terwijl ze steeds meer macht en kennis hebben over het leven van de gewone bevolking. Er is een breed gedragen afkeer tegenover de bereidwillige medewerking van telecombedrijven en multinationals uit de sociale media.
Het bekendmaken en in vraag stellen van de politiemethoden ondermijnt verder het vertrouwen in de staat. Het is weinig geloofwaardig dat de Amerikanen en de Britten de telefoon van Merkel zouden afgeluisterd hebben om het terrorisme te bestrijden. Als ze dat zelf ernstig zouden nemen, zou het betekenen dat uitgegaan wordt van de stelling dat de Duitse regering bij terroristische operaties betrokken is en mogelijk zelfs een Vierde Rijk wil opbouwen.
In werkelijkheid maakt het materiaal van Snowden duidelijk dat er heel wat rivaliteit is tussen de verschillende natiestaten. Dat is waarom Merkel en andere buitenlandse leiders werden afgeluisterd. De Republikeinse voorzitter van het veiligheidscomité binnen het lagerhuis was vrij eerlijk toen hij aan CNN verklaarde dat de VS haar belangen zowel “in eigen land als daarbuiten” probeert te verdedigen en daaraan toevoegde dat “onze vrienden soms banden hebben met onze vijanden.” Dat is waarom buitenlandse regeringsleiders werden afgeluisterd en waarom sommige van deze operaties vandaag nog steeds bezig zijn.
Hernieuwde rivaliteit
De afgelopen twee decennia is de wereldsituatie drastisch veranderd. Tot op zekere hoogte zorgde de verdeling van de wereld na 1945 tussen concurrerende kapitalistische en niet-kapitalistische sectoren voor de lijm die de belangrijkste kapitalistische machten samen hield. Ze werden immers bedreigd door een rivaliserend systeem dat aantoonde dat het kapitalisme niet de enige optie was. Ondanks hun naam waren de regimes in het Oostblok niet socialistisch, het waren totalitaire regimes. Maar de economie was niet kapitalistisch en de problemen waren niet deze van kapitalistische groei en crisis. Zoals we eerder stelden, heeft de ineenstorting van deze regimes een rivaliserend systeem weg genomen. Het herstel van het kapitalisme in de voormalige Sovjetunie en Oost-Europa, samen met de enorme groei van de kapitalistische economie in China, namen een gezamenlijke bedreiging voor de kapitalistische machten weg en gaf ruimte voor een hernieuwde onderlinge rivaliteit.
De nieuwe omvang van de globalisering, de integratie van productie en markten doorheen de wereld hebben vermeden dat de internationale verhoudingen de afgelopen jaren drastisch erger werden. Maar dit betekent niet dat de onderlinge rivaliteiten verdwenen zijn. Het is geen toeval dat aspecten van de Amerikaanse spionagecampagne door andere landen gezien worden als een poging om onderhandelingen rond handelsakkoorden naar hun hand te zetten. Het is alleszins zeker dat andere landen hetzelfde doen in pogingen om er voordelen uit te halen.
Landen als Frankrijk en Spanje werden geschokt door de aankondiging dat tientallen miljoenen telefoongesprekken, SMS’jes en emails door de NSA werden gevolgd op amper een maand tijd. De verontwaardiging van deze regeringen is echter hypocriet, ze zijn immers geen haar beter en hebben eigen veiligheidsschandalen.
In Duitsland zijn er open vragen over de redenen waarom de veiligheidsdiensten niet in staat waren om de ondergrondse neonazigroepering NSU te stoppen teon die na 2000 tien mensen heeft vermoord. Er zijn ook vragen bij het feit dat de veiligheidsdiensten documenten over de NSU heeft vernietigd.
De Franse regeringen hebben nooit geaarzeld om hun belangen te verdedigen, onder meer in Franstalig Afrika maar ook daarbuiten. In 1985 gingen de Franse veiligheidsdiensten van de zogenaamde ‘socialistische’ president Mitterand over tot een aanval op de Rainbow Warrior, een schip van Greenpeace dat werd gebruikt bij protest tegen een geplande test met kernwapens. Bij de operatie viel een dode, het schip werd tot zinken gebracht in de haven van Auckland in Nieuw-Zeeland.
Staatsmachine kan protest niet blijven stoppen
Voor socialisten is de verdediging van democratische rechten van de massa’s belangrijk. Het omvat verzet tegen de toenemende macht van de staatsmacht die geen verantwoording aflegt en dus ondemocratisch is.
De geschiedenis toont steeds opnieuw aan dat een staatsmachine nooit kan vermijden dat een bevolking in opstand komt. Momenteel is Egypte daar een goed voorbeeld van. De moderne technologie van de VS kon niet vermijden dat bondgenoot Moebarak in 2011 omver werd geworpen. Zowel het Egyptische leger als de Amerikaanse medestanders moesten een stap achteruit zetten in de hoop dat ze nadien de zwaktes van de revolutionaire bewegingen zouden kunnen uitspelen om tijd te winnen en een tegenaanval in te zetten. Onder generaal Sisi probeert het leger spijtig genoeg om stap per stap de macht opnieuw te herstellen. Maar zoals recente arbeidersstrijd aantoont, is het verhaal van de Egyptische revolutie niet voorbij. Zoals alle andere revoluties, zal het lot van de Egyptische revolutie niet bepaald worden door het afluisteren van telefoons of door hackers, maar door de ontwikkeling van massabewegingen en in het bijzonder de kwestie van de vereniging van de werkende bevolking rond een socialistisch programma dat hen de macht heeft om de heerschappij van de elite en de veiligheidsdiensten te breken.
Dat is waarom uiteindelijk niet de spionnen maar de werkende bevolking de kracht is die de wereld een nieuwe vorm kunnen geven.
