NL Socialisme

Tag: Duitsland

  • Duitsland: militante spoorbond staakt voor hoger loon

    Leden van de Duitse vakbond van treinbestuurders (GDL) van het publieke spoorbedrijf Deutsche Bahn staken al tien dagen lang af en aan in het hele land. Ze strijden voor loonsverhogingen en een compensatie voor het werk tijdens pandemie.

    Door Thies Wilkening, SAV (ISA in Duitsland)

    De meeste vakbondsleiders in Duitsland steunen het idee van “sociaal partnerschap” tussen werknemers en bazen. De Spoorweg- en Verkeersbond (EVG), de vakbond van spoorwegarbeiders die is aangesloten bij de belangrijkste Duitse vakcentrale, de DGB, heeft eind 2020 met Deutsche Bahn overeenstemming bereikt over een cao-onderhandeling. Dit gebeurde zonder staking. Het akkoord hield in dat de lonen in 2021 helemaal niet zouden worden verhoogd en in 2022 met slechts 1,5% – minder dan de helft van het huidige inflatiepercentage. De EVG-leiding aanvaardde het argument van de werkgevers dat hogere lonen niet mogelijk waren door de gevolgen van de pandemie voor de ticketverkoop.

    De GDL en haar voorzitter Claus Weselsky hekelen daarentegen in toespraken en interviews de enorme bonussen van de directie en eisen voor de werknemers een deel van de miljarden aan steun die DB van de staat ontving in het kader van de pandemie. Het bedrijf, dat als niet-beursgenoteerd bedrijf met de Bondsrepubliek Duitsland als enige aandeelhouder opereert, wordt bekritiseerd omdat het geld uitgeeft aan investeringen in geprivatiseerde spoorweg- en vervoersbedrijven in het buitenland in plaats van aan eigen personeel en infrastructuur.

    In de huidige cao-onderhandelingsronde eiste de GDL aanvankelijk een loonsverhoging van 4,8% en een eenmalige pandemie-compensatie van 1300 euro voor alle werknemers in wat de vakbond als “essentiële banen” beschouwt, waaronder treinbestuurders, conducteurs, verkeersleiders, spoorwegbouwers, mecaniciens en stationspersoneel, alsmede bedienden die rechtstreeks betrokken zijn bij het beheer van het spoorwegverkeer.

    In juli en begin augustus hield de vakbond een stemming over de staking: 95% van de deelnemende leden stemde voor een staking. De eisen werden echter teruggebracht tot een loonsverhoging van 3,2%, die in twee stappen moet toegepast worden in 2021 en 2022, en daarnaast een eenmalige premie van 600 euro. Dat waren voor de GDL niet-onderhandelbare absolute minima. Het betekent in feite dat de gevraagde loonsverhoging wel eens onder het inflatiepercentage kan liggen. Toch weigerde Deutsche Bahn de eis te aanvaarden na twee stakingsrondes van respectievelijk drie en twee dagen in augustus. In plaats daarvan stapte de directie naar de rechter in een poging om de stakingen onwettig te laten verklaren. Dit mislukte zowel voor een plaatselijke arbeidsrechtbank als in een beroep bij het arbeidshof van de deelstaat Hessen. De derde staking, die van 1 tot 6 september in het goederenvervoer en van 2 tot 6 september in het langeafstandsvervoer, het regionale vervoer en het lokale reizigersvervoer plaatsvond, werd door de meerderheid van het treinpersoneel gesteund. 70% van de langeafstandstreinen en 60% van de lokale en regionale treinen werden geschrapt.

    Een minderheidsvakbond die de strijd durft aan te gaan

    De GDL organiseert een minderheid van het DB-personeel. Zij heeft 37.000 leden in de hele spoorwegsector, inclusief de geprivatiseerde bedrijven en de spoorbedrijven die eigendom zijn van de afzonderlijke deelstaten. De EVG telt 184.000 leden. De bazen grepen dit aan met een poging om GDL te marginaliseren. Het riep de ‘wet op de eenheid van onderhandelen’ (Tarifeinheitsgesetz) in, een wet die specifiek tot doel heeft om militante minderheidsvakbonden buiten spel te zetten. De wet bepaalt dat alleen collectieve arbeidsovereenkomsten met de grootste vakbond op een werkplek bindend zijn.  Deutsche Bahn bestaat uit ongeveer 300 afzonderlijke bedrijven, waardoor GDL haar onderhandelingscapaciteit niet volledig verliest. Er moet immers per afzonderlijke onderneming geteld worden welke vakbond mag onderhandelen. Dat is een erg ingewikkeld proces dat leidt tot tal van lopende rechtszaken. Volgens schattingen van de werkgevers had GDL voor de huidige stakingen in slechts 16 bedrijven een meerderheid. In 55 andere bedrijven zouden cao’s die met GDL gesloten werden plaats moeten maken voor overeenkomsten met EVG, die dus ook voor de GDL-leden zouden gelden.

    Toen de wet in 2015 werd aangenomen, besloot DB de wet pas in 2020 te handhaven in een poging om de GDL te “temmen”: er werd gehoopt dat de vakbond zou afzien van stakingen in ruil voor vrijwillige erkenning als onderhandelingspartner. De GDL besloot echter om daar niet op in te gaan en integendeel haar basis uit te breiden naast de treinbestuurders en conducteurs om zo tegen de wet in te gaan. De vakbond deed inspanningen om andere categorieën van het personeel te organiseren.

    Aanvallen van bazen en bureaucraten

    De spoorbazen hebben de hulp van de traditionele media ingeroepen om de staking aan te vallen. Ze beschuldigen GDL van “machtsspelletjes”, waarbij het enkel zou staken om de eigen positie tegenover EVG te versterken. Er wordt gesproken over het “gijzelen van reizigers” en de treinbestuurders worden voorgesteld als egoïstische en overbetaalde personeelsleden die hun eigen loon willen verbeteren ten koste van andere DB-werknemers.

    Dit alles is onderdeel van een aanval op een vakbond die enkel zijn werk doet en opkomt voor de leden, in plaats van een ‘sociaal partnerschap’ te aanvaarden en van bij het begin lage eisen te stellen. De bazen komen vervolgens sowieso met het argument dat er ‘geen geld is’ wegens de pandemie, de moeilijke economische situatie of welk ander excuus ze ook maar verzinnen.

    De leiding van zowel EVG als DGB sluit zich helaas aan bij het patronale offensief tegen de GDL. DGB-voorzitter Reiner Hoffmann lanceerde een aanval op Claus Weselsky van GDL omdat de staking niet werd beëindigd na nieuwe voorstellen van het management. EVG-topman Klaus-Dieter Hommel beschuldigt de GDL ervan dat het haar “verantwoordelijkheid niet opneemt” omdat niet ingestemd wordt met wat in de praktijk loonsverlagingen zijn. Hij dreigde zelfs, ongetwijfeld enkel in woorden, om tot een staking van EVG-leden op te roepen indien de directie enige toegeving aan de GDL zou doen.

    Linkse solidariteit

    In Duitsland werd het idee van een “unitaire vakbond” dominant na de oorlog. Dit werd belichaamd in de DGB. Hoewel de DGB nooit alle vakbonden in (West-) Duitsland omvatte en ook niet de enige vakbondsfederatie was, zijn de bij haar aangesloten vakbonden veruit de grootste in bijna elke sector van de economie en organiseren zij ongeveer 80% van alle vakbondsleden in Duitsland. De meeste andere vakbonden, waaronder de GDL, behoren tot de vakbondsfederatie DBB.

    De GDL was in de jaren twintig een belangrijke “onafhankelijke” vakbond en leidde in 1922 een staking die, net als de huidige, werd bestreden door de belangrijkste vakcentrale en de spoorwegvakbond, maar gesteund door linkse partijen, waaronder de Communistische Partij. Na het fascisme en de Tweede Wereldoorlog speelde de vakbond decennialang geen rol van betekenis meer. Maar in de jaren 2000 maakte ze haar terugkeer naar militant vakbondswerk met een zeer succesvolle staking in 2007. Die staking maakte de GDL aantrekkelijker dan Transnet, destijds de spoorwegvakbond DGB en de voorganger van EVG. Transnet werd gezien als bijzonder tam en dicht bij het management staand, een indruk die op spectaculaire wijze werd bevestigd toen voorzitter Norbert Hansen in 2008 ontslag nam om topman van Deutsche Bahn te worden met een jaarloon van ruim een half miljoen euro.

    De GDL is niet zonder gebreken. In de aanloop naar de huidige CAO-onderhandelingsronde deed Claus Weselsky een aantal dubbelzinnige uitspraken over het “te grote administratieve apparaat” van Deutsche Bahn, wat geïnterpreteerd kan worden als een oproep om banen te schrappen. EVG gebruikte dit prompt om het beeld te wekken dat GDL het personeel wil verdelen. Sindsdien maakte GDL echter duidelijk dat het geen enkele job wil schrappen.

    GDL is lid van de conservatieve DBB om historische redenen die teruggaan tot de tijd toen treinbestuurders nog Beamte waren, een Duitse vorm van ambtenaar met werkzekerheid, pensioen en gezondheidszorg, maar zonder stakingsrecht. Dit betekende dat de DGB-bonden minder aantrekkelijk waren voor Beamte dan de DBB, die vooral diende als politieke lobby voor de ambtenarij.

    Bij de DBB zijn er geen andere militante vakbonden aangesloten. Onder de andere aangesloten vakbonden zijn er veel kleine bonden die zelden zelf onderhandelen en vaak vrij dicht bij de bazen staan en enkele duidelijk reactionaire organisaties die weinig te maken hebben met de vakbeweging in de gebruikelijke zin van het woord, zoals de politiebond DPolG en enkele verenigingen van leraren.

    GDL-topman Claus Weselsky is lid van de CDU, de conservatieve regeringspartij van Duitsland. Dit is voor sommige DGB-bureaucraten een argument om de GDL als rechts af te schilderen, maar de vakbond vermijdt rechtse politieke uitspraken en werft leden op basis van zijn strijdbaarheid, niet op basis van politieke overtuigingen. GDL staat ook niet openlijk voor progressieve standpunten, maar accepteert politieke steun van de Linkse Partij, activisten uit de klimaatbeweging en het grootste deel van de Duitse linkerzijde.

    Deze steun is belangrijk voor de verdediging van één van de meest militante vakbonden van het land tegen ideologische aanvallen op haar militante houding en op het stakingsrecht in het algemeen. Leden van de SAV (ISA in Duitsland) hebben GDL-bijeenkomsten en stakingen bezocht en zijn betrokken bij het verspreiden van de Streikzeitung voor de treinstations. Dat is een gratis krant met berichten die de leugens van de traditionele media corrigeren en met argumenten voor solidariteit met de stakende arbeiders. De krant is geproduceerd door een groep socialisten en vakbondsmilitanten. De reacties zijn vrij positief, wat erop wijst dat veel mensen uit de arbeidersklasse en jongeren niet overtuigd zijn door het verhaal van de bazen en de staking steunen, ondanks het ongemak van treinen die vertraging hebben of geschrapt worden. Aangezien er geen tekenen zijn dat de DB aan de eisen zal toegeven, zijn verdere stakingen waarschijnlijk. Een tweede nummer van de Streikzeitung wordt momenteel gedrukt en zal binnenkort worden verspreid.

    Wij stellen voor dat de komende stakingen in de Berlijnse ziekenhuizen verbonden worden met de staking van de GDL door wederzijdse bezoeken aan stakingspiketten en meetings. Ook het stakingsrecht van het ziekenhuispersoneel werd juridisch betwist door de bazen. Nadat het voor de rechtbank mislukte, lobbyen de bazen nu bij de regering om de wet te veranderen en stakingen in essentiële sectoren en infrastructuur te verbieden. Deze aanvallen moeten door de betrokken vakbonden en de hele arbeidersbeweging worden bestreden om het recht van essentiële werknemers te verdedigen om te strijden voor betere lonen en voorwaarden in hun banen die gepaard gaan met veel stress en een enorme verantwoordelijkheid.

    De spoorwegen en het openbaar vervoer in het algemeen spelen een essentiële rol in de strijd tegen de klimaatverandering. Velen in de klimaat- en milieubeweging begrijpen dat hun beweging en het spoorpersoneel gemeenschappelijk belang hebben bij een goed gefinancierd, gratis openbaar vervoer en een werkende spoorweginfrastructuur. Velen steunen de staking. Bij de komende nationale klimaatbetogingen op 24 september zou het uitstekend zijn indien de acties van GDL en het spoorpersoneel uitdrukkelijk en publiekelijk gesteund worden. De steun van Friday for Future aan stakende buschauffeurs en hun vakbond ver.di vorig jaar was een eerste stap waarop kan worden voortgebouwd om de noodzakelijke verbinding tussen de milieubeweging en de georganiseerde arbeidersklasse tot stand te brengen.

     

    Onze eisen:

    • Volledige uitvoering van de eisen van GDL;
    • Geen aanvallen op het stakingsrecht, intrekking van de Tarifeinheitsgesetz;
    • Stop alle privatiseringsprojecten, terugkeer van Deutsche Bahn in rechtstreeks staatseigendom;
    • Democratische werknemerscontrole en -beheer van het bedrijf;
    • Gratis en uitgebreid openbaar vervoer om klimaatverandering te helpen bestrijden en goedbetaalde groene jobs te creëren

  • Klucht in Thüringen: politieke instabiliteit bereikt ook Duitsland

    Protestactie in Keulen na de stemming in Thüringen waar met extreemrechtse steun een liberale minister-president werd verkozen

    Neen aan samenwerking met extreemrechts!

    Dit is een licht bijgewerkte versie van een artikel door de redactie van Sozialistische Alternative – SAV, ISA in Duitsland

    De verkiezing van een nieuwe minister-president, gesteund door stemmen van het extreemrechtse AfD (“Alternatief voor Duitsland”), in de Duitse deelstaat Thüringen is een waarschuwing. Het volgt op de verkiezingen van afgelopen oktober, waarna werd aangenomen dat de coalitie van Die Linke (linkse partij), de sociaaldemocraten (SPD) en de groenen, die voor de verkiezingen aan de macht was, zou doorgaan. Maar de splinterpartij van de rijken, de zogenaamde “Vrije Democraten” (FDP), kreeg onverwacht en met stemmen van het AfD de positie van minister-president toegeschoven. Het AfD in Thüringen omvat beruchte fascisten als Björn Höcke die er aan de touwtjes trekt.

    Het AfD is uitgelaten over dit manoeuvre en stelt zichzelf voor als briljante tactici en als spreekbuis van de fictieve ‘meerderheid’ die zich volgens AfD-voorzitter Jörg Meuthen verzet tegen wat hij de “links-rechts-groene 1968-besmetting van Duitsland” noemt.

    Binnen de paar uur na de stemming trokken duizenden mensen de straten op in tientallen steden. Ze deden dit om hun afschuw te tonen. In Erfurt kwamen 500 mensen spontaan de straat op, in Jena in Thüringen waren dat er 2000, in Berlijn en Hamburg telkens meer dan duizend. In Keulen trokken betogers een vergadering van de parlementaire fractie van de FDP binnen.

    De publieke druk werd al snel zo groot dat de pas verkozen minister-president Thomas Kemmerich noodgedwongen zijn ontslag aankondigde. De schijnvertoning gaat echter door. Die Linke roept de CDU op om te stemmen op hun leider, Bodo Ramelow, om door te gaan als premier. Het AfD zegt dat het misschien wel eens op Ramelow zal stemmen, wat onaanvaardbaar zou zijn. Terwijl de federale CDU-leiding nieuwe verkiezingen wil, is de CDU van Thüringen tegen, wetende dat het zou verliezen.

    Er werden onmiddellijk memes en berichten op het internet verspreid, waarbij het gemanoeuvreer in het deelstaatparlement van Thüringen werd vergeleken met de steun die de conservatieven in het vooroorlogse Duitsland aan de nazi-partij gaven. Vergelijkingen met de Weimar-periode zijn inderdaad onvermijdelijk. Toen, net als nu, minimaliseerden de burgerlijke partijen het gevaar van rechts en namen ze steeds vaker de racistische propaganda van extreemrechts over. De CDU en FDP in Thüringen, wier voornaamste haat zich richt tegen de coalitie van Die Linke, SDP en de groenen onder leiding van Bodo Ramelow, hebben opportunistisch gehandeld. Dat maakte dat het AfD in staat was om te manoeuvreren.

    Van Weimar naar Erfurt?

    Betekent dit dat we een stap dichter bij een fascistische machtsovername staan? Zonder het gevaar van extreemrechts te minimaliseren, noch het geweld te negeren dat de fascisten veroorzaken, is het fascisme niet de regeringsvorm waaraan de heersende klasse op dit ogenblik de voorkeur geeft. Onder normale omstandigheden biedt de parlementaire democratie betere voorwaarden voor het optimaliseren van de winst. De heersende elite kan met relatief weinig inspanning en een beperkt gebruik van geweld brede lagen van de bevolking integreren in een systeem dat hun eigen belangen schaadt. Een dergelijk systeem biedt diverse en flexibele mogelijkheden om de belangen van het kapitaal te verdedigen en hun verschillende belangen met elkaar in evenwicht te brengen en te verzoenen, ook al hebben de kiezers verschillende ideeën.

    In een dergelijke “democratie” zijn fascisten en rechtse terroristen nuttig voor intimidatie tegen links en tegen ongewenste minderheden. Maar het grootkapitaal wil hen niet de volle macht geven om te regeren, of een ongebreidelde kleinburger als Höcke zich met hun zaken te laten bemoeien. De heersende klasse neemt alleen haar toevlucht tot dergelijke drastische stappen wanneer haar macht ernstig wordt bedreigd. Dit was het geval in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw, toen de arbeidersklasse in veel regio’s de macht greep. Een rood-rood-groene regering onder de zacht-linkse leiding van Bodo Ramelow komt bijlange niet in de buurt van een bedreiging van de heerschappij van het kapitaal.

    De CDU en FDP in Thüringen werden in toenemende mate afhankelijk van het AfD. Zij vreesden dat het AfD bij elke nieuwe verkiezing meer stemmen zou winnen en hen van hun lucratieve banen zou beroven. Op korte termijn gaf dit het AfD de kans om de twee conservatieve partijen in de gewenste richting te duwen. Maar dit heeft geleid tot een verhitte discussie binnen de CDU. De federale leiding wil niet verbonden zijn met het AfD, maar lokaal zijn is de partij voorstander van samenwerking met het AfD.

    De federale leidingen van CDU en FDP hebben afstand genomen van deze beslissing en doen een beroep op de “eenheid van de democraten”. Maar dit is misleidend. De FDP was nooit een antifascistische partij, maar de “kleine partij van de grote bedrijven” en heeft na de oorlog veel voormalige nazi’s een politieke thuis geboden. Degenen die hun huidige gedrag begrijpen als “verraad aan hun waarden” vergissen zich over wat de waarden van de FDP eigenlijk zijn. De partij wordt geleid door vergelijkbare kleinburgerlijke en burgerlijke lagen als het AfD, en staat net als het AfD voor sociale besparingen, deportaties, lagere lonen en pensioenen, maar dan met een liberale façade.

    Op dezelfde manier is er geen reden om een zucht van verlichting te slaken op basis van het idee dat ‘de CDU en FDP toch niet zo slecht zijn’. Het taboe over samenwerking met extreemrechts is doorbroken. De grenzen van het denkbare en haalbare zijn naar rechts verschoven. Hoewel het op dit moment niet gepast is dat de federale partijleiders zo’n open en uitgebreide samenwerking nastreven, verandert dit niets aan hun principiële bereidheid om dergelijke rechtse posities te tolereren.

    Tegelijkertijd heeft het AfD aangetoond wat het werkelijk bedoelt als het spreekt over een ‘anti-establishmentpartij’ die ingaat tegen de ‘oude partijen’. Door Kemmerich te steunen hielpen zij een gevestigde neoliberaal van een “oude partij” in functie te treden, die, als hij was gebleven, sociale besparingen, privatiseringen en deregulering zou hebben doorgevoerd en die zelf als westerse roversbaron naar het Oosten trok om zich daar na de val van de Berlijnse Muur te verrijken.

    Burgerlijk parlementarisme in crisis

    Door de sociale polarisatie en de toenemende aftakeling van de positie van de traditionele ‘volkspartijen’ wordt het steeds moeilijker om stabiele, betrouwbare meerderheden te vormen. Duitsland heeft momenteel een 6-partijensysteem, dat overigens ook een parallel met de Weimarrepubliek vormt. Aangezien de burgerij noch het AfD noch Die Linke volledig kan vertrouwen, is het onvermijdelijk dat er in de toekomst nog meer crises zullen ontstaan en dat er geen meerderheidsregeringen meer kunnen worden gevormd. Na het aftreden van Kemmerich duurt de crisis in Thüringen en in de CDU nog steeds voort.

    Dergelijke crises zien we ook in andere Europese landen, waar oude partijen verdwijnen, nieuwe ‘bewegingen’ als kometen in de regering komen, om vervolgens weer snel te verdwijnen. Dit weerspiegelt de algemene ontevredenheid over de status quo en een enorm verlies aan vertrouwen in de gevestigde partijen. In de praktijk maakt het nu weinig verschil of een sociaaldemocratische of conservatieve regering aan de macht is: de levensstandaard stagneert in het beste geval nog steeds en de sociale onzekerheid neemt toe. Het zijn deze omstandigheden die leiden tot de opkomst van populisten en protestpartijen. Voor het kapitaal, dat vooral stabiliteit wil voor zijn bedrijven, is dit verre van wenselijk.

    Die Linke onder druk om zich aan te passen

    De burgerlijke partijen zullen de situatie nu gebruiken om Die Linke onder druk te zetten om zich nog verder aan te passen. Volgens peilingen zou een nieuwe verkiezing ertoe leiden dat Die Linke zou winnen terwijl de CDU zou verliezen. De CDU is dus aan het manoeuvreren en probeert een oplossing te vinden die voor hen aanvaardbaar is zonder nieuwe verkiezingen. De centrale zorg van de CDU is om Die Linke politiek te marginaliseren, ondanks hun sterke electorale steun, en hen te dwingen om te bedelen voor toelating tot “de gemeenschap van democraten” door afstand te doen van belangrijke eisen.

    Bij de laatste verkiezingen kreeg Die Linke 31 procent van de stemmen in Thüringen. Bij nieuwe verkiezingen kan dit nog hoger oplopen. Een centrale vraag voor een linkse partij is altijd hoe zij dergelijke verkiezingssuccessen gebruikt voor sociale mobilisatie om haar politieke eisen af te dwingen en, in de huidige situatie, hoe zij de rechtse populisten en nazi’s kan bestrijden. De staat van dienst van de regering onder Bodo Ramelow verschilt niet fundamenteel van die van regeringen in andere deelstaten. Net als andere deelstaatregeringen heeft zij de beperkingen van de overheidsschuld en andere neoliberale regels geaccepteerd, vluchtelingen gedeporteerd en haar eis om de “Verfassungsschutz” af te schaffen in feite liet vallen. Die Verfassungsschutz is de Duitse binnenlandse geheime dienst die in Thüringen blijkbaar betrokken was bij de neonazistische terreurgroep NSU.

    Als een linkse partij zich niet onderscheidt van de SPD en de Groenen, als zij onkritisch meewerkt aan de regering en als de leef- en werkomstandigheden van werkenden en werklozen niet fundamenteel veranderen, zal dit alleen maar bijdragen aan de versterking van het AfD. Alleen een sterke linkervleugel kan rechts verslaan. Het is daarom dringend noodzakelijk dat Die Linke in Thüringen de burgerlijke regels niet langer accepteert.

    Veel mensen zijn terecht gealarmeerd over de gebeurtenissen in Erfurt. We moeten deze ontwikkelingen zien als een wake-up call om de belangrijkste les van de Weimarrepubliek te leren: aan de basis van het fascisme ligt het kapitaal. We kunnen alleen een einde maken aan racisme, misogynie en homofobie als we hun sociale basis, het kapitalisme, voor eens en altijd overwinnen.

  • Duitsland: waanzin op huurmarkt aan banden gelegd door campagne voor publieke huisvesting

    Het debat over de noodzaak om woningcorporaties te nationaliseren wordt in Berlijn en in heel Duitsland al maandenlang gevoerd. De discussie werd op gang gebracht door de in Berlijn gebaseerde campagne “Deutsche Wohnen & Co. Onteigenen.” De campagne wordt gesteund door SAV (Duitse afdeling van de CWI-meerderheid). Het staatsparlement zal nu stemmen over de invoering van een bevriezing van de huurprijs.

    door Lucy Redler, SAV Berlijn

    Er werd een campagne gestart om een referendum te eisen over de nationalisatie van de particuliere woningcorporaties die meer dan 3.000 woningen in Berlijn bezitten en over democratische controle op deze bedrijven. Deze radicale eis kreeg brede steun: de helft van de Berlijnse inwoners is het eens met het voorstel om de torenhoge huren in de grote steden een halt toe te roepen. In Berlijn zijn de prijzen voor nieuwe huurovereenkomsten tussen 2008 en 2018 met 75% gestegen.

    In april 2019 betoogden 40.000 mensen tegen de #Mietenwahnsinn (huurgekte). Dit zette de in het deelstaatparlement van Berlijn vertegenwoordigde partijen ertoe aan om zowel op de beweging zelf als op de publieke steun voor nationalisatie te reageren. Aanvankelijk stelde de Berlijnse SPD (sociaaldemocraten) een bevriezing van de prijzen voor als een poging om de wind uit de zeilen te nemen van de campagne voor de onteigening van Deutsche Wohnen & Co. De SPD werd door de beweging echter verder geduwd dan ze aanvankelijk wilde. De campagne en Die Linke riepen op tot een combinatie van een bevriezing van de huurprijs en nationalisatie. Nu zal een coalitie van de SPD, de Groenen en de Die Linke over een wetsvoorstel tot bevriezing van de huurprijzen stemmen.

    1,5 miljoen huishoudens wonen in Berlijnse appartementen die voor 2014 zijn gebouwd en op de vrije markt zijn verhuurd. Zij zullen de komende vijf jaar profiteren van een bevriezing van de huurprijzen op het huidige niveau. Bij het opnieuw verhuren van een appartement kan de huurprijs niet hoger zijn dan die in de vorige huurovereenkomst, tenzij als de prijs lager is dan 5 euro per vierkante meter: dan kan het stijgen tot een prijs van 5 euro per vierkante meter. De maximale huurprijs ligt tussen de 6,45 en 9,80 euro per vierkante meter, afhankelijk van de leeftijd en kwaliteit van het gebouw. Ten slotte hebben de huidige huurders het wettelijke recht op een huurverlaging indien zij volgens hun bestaande overeenkomst een huurprijs betalen die 20% hoger is dan de maximale huurprijs bij herverhuring.

    De Berlijnse deelstaatregering schat dat 300.000 huurders recht hebben op een lagere huurprijs. Veel huurders kunnen echter bang zijn om een korting aan te vragen uit angst voor een confrontatie met hun verhuurder. Het wetsvoorstel zal in eerste instantie slechts vijf jaar van kracht zijn en delen ervan kunnen nog steeds door de rechter worden geannuleerd.

    Hoeveel effect zal de bevriezing hebben?

    De details van de bevriezing van de huurprijs zijn al wekenlang onderwerp van een zeer controversieel debat. Het oorspronkelijke voorstel van het door Die Linke geleide ministerie van Huisvesting aan het begin van de discussie was veel radicaler dan het huidige wetsvoorstel. Het werd afgezwakt onder enorme druk van de coalitiepartners, de burgerlijke media en de vastgoedsector.

    Een volledige beoordeling van de controle op de eigendomsrechten van woningcorporaties door de huidige bevriezing van de huurprijs is pas mogelijk wanneer duidelijk wordt hoeveel mensen financieel voordeel halen uit de huurdaling. Uiteraard zullen de verhuurders met allerlei strategieën komen om de wet te omzeilen.  Rouzbeh Taheri, van de campagne “Deutsche Wohnen & Co. onteigenen” heeft de pers erop gewezen dat bedrijven veel manieren hebben om de rekening te omzeilen om hun winst te behouden, door huurappartementen om te zetten in eigendom, door de onderhoudskosten te verlagen en door creatieve manieren om meer te vragen voor nutsvoorzieningen.

    Succes van de beweging

    Het resultaat is echter ontegenzeggelijk een belangrijk succes voor de huurdersbeweging, dat niet bereikt had kunnen worden zonder de protesten en de politieke druk die het debat over de nationalisering met zich mee heeft gebracht. Hierdoor kon de SPD de clausule die huurverlagingen mogelijk maakt niet uit het wetsvoorstel schrappen.

    De bevriezing van de huurprijzen mag niet verward worden met de federale huurcontrolemaatregelen die in 2015 werden ingevoerd en die vrijwel geen effect hadden. Destijds heeft de federale overheid een voorstel inzake huurcontrole aangenomen om te doen alsof ze iets deed aan de stijgende huurprijzen. Vastgoedcorporaties waren in feite echter nog steeds in staat om de huurprijzen vrijwel ongehinderd te verhogen.

    Deze bevriezing van de huurprijs gaat veel verder en zal ook daadwerkelijk enig effect hebben, al kan ze beperkter zijn dan velen nu hopen.

    Een belangrijk signaal

    De bevriezing van de huurprijzen kan een belangrijk signaal zijn voor de rest van Duitsland en internationaal. Het moet worden gebruikt als een opstap in de strijd voor een strengere huurbevriezing en huurverlaging in andere staten, zowel op federaal als internationaal niveau.

    Voor Berlijners biedt het wetsvoorstel vooral wat ademruimte, maar het zal de fundamentele problemen in een door particuliere corporaties gedomineerde woningmarkt niet oplossen. Het is noodzakelijk om energiek campagne te blijven voeren voor de nationalisatie van de woningcorporaties en te strijden voor de bouw van grote aantallen betaalbare appartementen door publieke instanties.

    Een nieuwe wind voor de nationalisatiecampagne

    Het plan van de SPD om de beweging te laten ontsporen werkt niet: de bevriezing van de huurprijzen haalt de wind niet uit de zeilen van de campagne om woningcorporaties te nationaliseren. Integendeel. Volgens een eind oktober gehouden enquête is 46% van de Berlijners voorstander van nationalisatie, 46,1% is ertegen.

    De belangrijkste eis van de beweging in de afgelopen weken was: “Eerste bevriezing, dan onteigenen”. In de eerste fase van de nationalisatiecampagne werden meer dan 70.000 handtekeningen verzameld. De campagne wacht nu op een rechterlijke uitspraak die het groene licht geeft voor de volgende fase van de referendumcampagne. Volgens de regels voor referenda in Berlijn moeten 170.000 handtekeningen worden verzameld om een stemming te houden en vervolgens moeten in het eigenlijke referendum meer dan 600.000 Berlijnse kiezers voor de inwerkingtreding van de nationalisatiewet stemmen. Dit betekent dat er nu meer huurdersinitiatieven moeten worden georganiseerd met de verder opgebouwde protestbeweging.

    Een alternatief voor het huidige systeem

    Onder het kapitalisme zullen bedrijven altijd manieren vinden om de wet te omzeilen en zo hun winst te verhogen zolang ze nog eigenaar zijn van de appartementen. Hetzelfde geldt voor particuliere fabrieken die de milieuwetgeving omzeilen. De nationalisatie van de grootste woningcorporaties zou een enorme stap zijn in de richting van lagere huurprijzen. Het zou ook een politieke stimulans zijn om de kwestie van eigendom ook op andere gebieden aan de orde te stellen. De nationaliseringseis is een aanval op de eigendomsverhoudingen in de samenleving, en dus op het kapitalisme zelf. De heersende klasse begrijpt dat heel goed. Ze is bang dat deze eis ook op andere gebieden wordt toegepast. Juist daarom zorgt de vraag naar nationalisatie van vastgoedondernemingen voor zoveel druk.

    SAV zal zich energiek blijven inzetten rond deze kwestie. Wij zijn ook van mening dat Die Linke, met 60.000 leden, een groep in het federale parlement en veel voltijdse werknemers, de openheid die er voor het idee van nationalisatie bestaat, moet gebruiken om debatten te stimuleren over hoe een socialistisch alternatief voor het bestaande kapitalistische systeem eruit kan zien en hoe we vandaag steun voor dergelijke ideeën kunnen opbouwen.

    Strijd loont

    Zonder de beweging van de afgelopen jaren en de campagne “Deutsche Wohnen & Co. onteigenen”, zou er geen bevriezing van de huurprijzen geweest zijn. Het debat over de nationalisatie van grote woningcorporaties in de afgelopen maanden laat zien hoe een kleine campagnegroep een bestaande stemming onder de bevolking kan oppikken en ontwikkelen tot activiteiten voor een radicale vraag en daarbij belangrijke concessies kan afdwingen. Die Linke steunde de campagne voor het bevriezen van de huur en de nationalisatie van vastgoedondernemingen. Zelfs het federaal congres van de dienstenvakbond ver.di stemde voor de nationalisatievraag. Wekenlang werd nationalisatie besproken in talkshows op tv, waarbij de woningmaffia het idee hevig aanviel en Die Linke beschuldigde van het “in brand steken van Berlijn” door te proberen een planeconomie opnieuw in te voeren.

    Dit was en blijft een grote kans voor socialisten om ook op andere gebieden de noodzaak van nationalisatie aan de orde te stellen. Als de woningcorporaties genationaliseerd kunnen worden in de strijd tegen huurverhogingen, waarom nationaliseren we dan niet de energiemaatschappijen om het klimaat te redden? Tijdens het debat stelde de leider van de jonge socialisten in de SPD, Kevin Kühnert, voor om een van de grootste Duitse autobedrijven in publieke handen te nemen. De Duitse media hebben wekenlang over deze kwestie gediscussieerd.

    Dit is een glimp van wat mogelijk is als radicale eisen niet alleen door een kleine campagnegroep op het juiste moment worden gesteld, maar ook door Die Linke en de vakbonden, niet alleen door het volgen en ondersteunen van dergelijke processen, maar ook door het initiëren en, wat de vakbonden betreft, het voeren van campagne ervoor.

  • Nazi-geweld in Halle: strijd tegen fascistisch geweld nodig!

    Foto: Allexkoch (CC BY-SA 4.0)

    Gewapend tot de tanden wilde een fascist op de belangrijkste Joodse feestdag, Jom Kippoer, de synagoge van Halle binnendringen om een bloedbad onder Joodse mensen aan te richten. Toen dit mislukte, schoot hij een voorbijganger en een klant in een kebabzaak neer. Onze solidariteit gaat uit naar de slachtoffers en hun families. De strijd tegen nazi’s en racisme is urgenter dan ooit.

    door Sebastian Rave, Bremen

    De moordenaar heeft de concrete daad misschien alleen begaan, maar hij stond niet alleen. In een “manifest” voor gelijkgestemden kondigde hij de misdaad aan in nazi-forums en hij toonde zijn daden live op het internet via een camera in zijn helm.

    Hij herhaalde de ideologische sprookjes van nieuw en oud rechts. De Holocaust bestond niet volgens deze neonazi. Feminisme was verantwoordelijk voor de daling van het geboortecijfer. Daarom is er nu een ‘grote uitwisseling’, d.w.z. de bevolkingsuitwisseling van de blanke meerderheidsmaatschappij door moslimmigranten. En achter dit alles ligt het jodendom. Dit zijn niet de ideeën van een eenzame psychopaat, het zijn de hoekstenen van de huidige rechtse ideologie, die niet alleen gedeeld wordt door militante open nazi’s, maar ook door afgevaardigden in maatpak of door jonge “identitaire” activisten.

    Vernietiging – de kern van de rechtse ideologie

    Deze laatsten minimaliseren het antisemitische deel van hun ruwe wereldbeeld, althans in het openbaar, omdat de herinneringen aan de Holocaust en de andere misdaden van Hitlers fascisme nog te levendig zijn om massale haat tegen de Joden te propageren. Maar desondanks blijft het antisemitisme van rechts leven.

    Het is dit gebrek aan bredere steun die leidt tot de paradox dat de moordenaar eerst de Holocaust ontkent tijdens zijn livestream en beweert dat er nooit een massamoord op Joden was, om vervolgens precies datgene in de praktijk te willen brengen wat hij eerder ontkende.

    De schijnbaar meer gematigde woordvoerders van extreemrechts distantiëren zich uiteraard van de dader in Halle. Ze spreken over een ‘lone wolf’ (de rechts-populistische journalist en activist Elsässer), een “gestoorde en gekke” eenzaat die “politieke tegenstanders dient” en verhindert dat er een “open, democratische, vreedzame en brede beweging is tegen bevolkingsuitwisseling en vervangingsmigratie” (de identitaire activist Sellner in een YouTube-filmpje).

    Ze vrezen dat de “gekke eenzaat” hun pogingen om zich te vermommen en hun beweringen dat ze “vreedzaam” en “democratisch” zijn ondermijnt, en hun rechtse ideologie blootlegt voor wat het is: een uiteindelijk moorddadige ongelijkheid van mensen op basis van afkomst, religie en ingebeeld ‘ras’. Ook al spreken deze moderne rechtse ideologen niet langer van “Ariërs” en “sub-mensen”, de samenzweringsonzin over de “grote uitwisseling” waarachter duistere machten moeten schuilgaan, is het model voor de fascistische moordenaar van Halle, die zichzelf beschouwde als een “Internet-SS’er”.

    Georganiseerde nazi-scène

    De dader was ongetwijfeld een overtuigd nazi. Er zijn aanwijzingen dat hij alleen online georganiseerd was. Zijn wapens, die volgens de bouwplannen vanop het net zelf waren gemaakt en die gelukkig grotendeels faalden, doen vermoeden dat hij niet betrokken was bij militante nazi-netwerken ter plaatse. Anders had hij waarschijnlijk een nog groter bloedbad aangericht.

    We weten dat militante nazi-groepen aanzienlijke wapenarsenalen hebben. Bij huiszoekingen rond de Nordkreuz-groep na de moord op Walter Lübcke eerder dit jaar, een groep die deel uitmaakt van een nationaal nazi-netwerk van voormalige politiefunctionarissen, werden 10.000 patronen gevonden. Bij een inval tegen de “National Socialist Knights of the Ku Klux Klan” werden meer dan honderd wapens in beslag genomen. Ook in Rijnland-Palts werden in maart enkele honderden wapens, wapenonderdelen en explosieven in beslag genomen. Elke maand worden er wel wapens gevonden bij nazi’s. En steeds weer zijn er bewijzen voor nazi-structuren in het leger en de politie. Deze wijzen op het gevaar dat uitgaat van georganiseerde nazi’s die een moorddadige ideologie aanhangen, zwaar bewapend zijn en met die wapens overweg kunnen.

    In het geval van Halle hebben we te maken met een relatief nieuwe vorm van nazi’s. Mannen die geïdeologiseerd zijn door “nieuw” rechts, georganiseerd via rechtse internetfora, diep vervreemd zijn van sociale structuren, en die, zoals de Christchurch-moordenaar of Anders Breivik, in de praktijk brengen wat AfD, FPÖ, Identitäre prediken: de ‘verdediging’ van het (blanke, mannelijke, christelijke) Westen, desnoods met het wapen in de hand.

    Tegen elk racisme

    De aanslag in Halle moest een bloedbad worden. Het is een toeval dat ‘slechts’ twee mensen het leven verloren en geen tientallen. Het is een duidelijk alarmsignaal dat niet langer genegeerd mag worden. De polarisatie van de samenleving neemt dramatisch toe. Fascistische terreur doodt. We moeten ons ertegen verdedigen, met alle noodzakelijke middelen.

    We moeten actief ingaan tegen alles van extreemrechts. AfD, identitairen en co., maar ook deportatiepolitici, burgerlijke media en hun berichtgeving en de veel te vaak racistische praktijk van de politie zorgen voor het achtergrondgeluid van vermeende ‘individuele daders’. Racisten moeten sociaal geïsoleerd worden. Om dit te doen, moeten we hun leven zo moeilijk mogelijk maken. Geen betoging, geen affiche, geen enkele publieke uiting mag onbeantwoord blijven: het moet worden geblokkeerd en voorkomen.

    De betogingen die nu plaatsvinden moeten gericht zijn tegen alle varianten van racisme, tegen antisemitisme, maar ook tegen de agitatie tegen vluchtelingen, tegen racistische staatspraktijken zoals deportaties, tegen islamofobie, tegen openlijke nazi’s en geestelijke brandstichters in de AfD.

    Niet zwijgen over het kapitalisme…

    Elke dag wordt ons verteld dat er geen alternatief is op de obscene rijkdom en macht van een kleine minderheid van grote aandeelhouders en superrijken. Bij alle vragen over de verdeling van de sociale rijkdom wordt de vraag meteen beperkt tot de verdeling van de armzalige kruimels onder de grote massa mensen die geen rijkdom bezitten maar moeten werken voor hun levensonderhoud. We worden verdeeld: Duitsers tegen migranten, jong tegen oud, mannen tegen vrouwen.

    We moeten deze verdeeldheid bestrijden, voor onze gemeenschappelijke belangen. Wie het over fascisme heeft, mag niet zwijgen over het kapitalisme. De linkerzijde en de arbeidersbeweging kunnen de nazi’s niet bestrijden door de kapitalistische status quo van ongelijkheid te aanvaarden of zelfs te verdedigen. De ontevredenheid van grote delen van de bevolking over de sociale omstandigheden is gerechtvaardigd – en zal nog toenemen door de volgende economische crisis. Alleen als we erin slagen te laten zien hoe we kunnen strijden voor een humaan leven voor alle mensen, ongeacht etnische afkomst, religie en geslacht, kunnen we de extreemrechtse terroristen en hun ideologische aanhangers efficiënt isoleren.

    We hebben structuren voor zelfverdediging nodig omdat het fascistisch geweld ons daartoe verplicht, maar ook omdat we niet op het leger of politie en de staat in het algemeen kunnen vertrouwen.  Antifascistische comités moeten verbonden zijn met vakbonden en andere onderdelen van de arbeidersbeweging om niet als geïsoleerde antifascistische groepen te eindigen. We mogen niet vergeten dat racisme het resultaat is van een samenleving gebaseerd op sociale ongelijkheid.

  • Onrustwekkend resultaat in Oost-Duitsland: winst voor AfD, fors verlies voor Die Linke

    Het is niet omdat het rechts-populistische AfD in geen van beide Duitse deelstaten waar afgelopen weekend gekozen werd de grootste werd, dat er geen reden tot ongerustheid is. De verkiezingen van 1 september markeerden een stabilisering van de openlijk extreemrechtse AfD op een hoog stemmenpercentage. Ze bevestigen de resultaten van de nationale en Europese verkiezingen.

    Artikel door Claus Ludwig

    De hogere opkomst kwam deels door het feit dat er op het laatste moment een anti-AfD-mobilisatie plaatsvond. Dit kwam vooral ten goede aan de respectieve partijen van de minister-presidenten: CDU in Saksen, SPD in Brandenburg. De partijen van de Berlijnse coalitie hebben de verkiezingen verloren, maar zijn er nog redelijk goed van afgekomen door het gebrek aan een zichtbaar alternatief op hun regering.

    Ondanks de beschamende verkiezingsuitslag van de SPD in Saksen is de sociaaldemocratie daar meer dan ooit nodig om te regeren. De electorale neergang versnelt het einde van de zogenaamde GroKo (Grote Coalitie) niet, maar stabiliseert hem voorlopig wel. De hogere opkomst in beide staten maakt dat niet alleen AfD maar ook de Groenen en de FDP aan absolute stemmen winnen. CDU in Saksen en SPD in Brandenburg doen dat ook. Die Linke daarentegen werd procentueel in beide staten bijna gehalveerd en verloor bijna 48.000 stemmen in Brandenburg (CDU: 30.000) en 85.000 in Saksen (SPD: 38.000).

    De smeulende crisis van de partij, met zwakke punten in verschillende deelstaatverkiezingen, een matig resultaat in de Bondsdagverkiezingen van 2017 en de zwakke resultaten in de Europese verkiezingen heeft hierdoor een acute toestand bereikt.

    Waarom Die Linke verliest

    Er is niet één reden voor het verlies van Die Linke, er zijn er verschillende. De eerste en belangrijkste stap voor Die Linke zou zijn om na te gaan waarom zoveel fout loopt. Brandenburg is een uitstekend voorbeeld van het verwoestende effect van deelname aan een regering die geen verschil maakt. Zo werd in Brandenburg ingestemd met een repressieve politiewet. In tegenstelling tot het nationale programma werd de uitbreiding van de ontginning van bruinkool ondersteund. De openbare diensten werden afgebouwd. Er was geen enkele aanpak voor problemen van emigratie uit de regio, de slechte dienstverlening en het erg beperkte openbaar vervoer. In een peiling gaf 70% aan dat Die Linke “vanuit de deelstaatregering niets had doorgevoerd dat opgemerkt werd.” In Saksen was dit niet fundamenteel anders. Daar bewees Die Linke dat het ook vanuit de oppositie een erg weinig kritische houding tegenover de regering kan aannemen.

    Hoewel deze feiten duidelijk herkenbaar zijn voor iedereen, gaan delen van de partij- en factieleiders, vooral voorzitter Katja Kipping en fractievoorzitter Dietmar Bartsch, in het offensief om de bereidheid tot regeringsdeelname in de staten en in de Federatie te vergroten. De hoge scores van de Groenen maken een rood-rood-groene coalitie immers waarschijnlijker. Maar dat verandert politiek gezien niets.

    Een samenwerking met deze SPD en deze Groenen zal slechts gebeuren tegen de prijs van de politieke zelfovergave van Die Linke. In het oosten heeft de partij haar functie als sociaal protestpartij al grotendeels verloren; ze wordt gezien als onderdeel van het establishment en wordt overbodig omdat de Groenen de evenwichtsoefening tussen progressief klinkende beloften en kapitalistische realpolitik er eleganter uit laten zien.

    Er kan sprake zijn van tijdelijke hoogtepunten, zoals momenteel in Berlijn, of een eerste euforie, zoals in Bremen. Maar uiteindelijk wordt de rekening gepresenteerd op basis van de vraag of er effectief een ander beleid gevoerd wordt.

    Niet dat principieel steeds oppositie voeren de oplossing is. In Saksen stelt Die Linke zich al jaren op als een regeringspartij in de wachtkamer. In haar programma voor de staatsverkiezingen spreekt Die Linke van een “rem op privatiseringen”, maar niet van het volledig afwijzen van privatiseringen en het terugbrengen van de reeds geprivatiseerde bedrijven in publiek eigendom. De sociale woningbouw zou “gestimuleerd” worden, maar de Saksische linkerzijde wilde er niet van weten dat de staat en de gemeenten sociale huisvesting zouden bouwen.

    Sociale vraag onderschat?

    In Die Linke is er al lang discussie over de vraag of de “sociale kwestie” voldoende benadrukt wordt. Met name de aanhangers van Sarah Wagenknecht beweren dat Die Linke dit heeft verwaarloosd en te veel lijkt op de Groenen als een stadspartij die zich richt op zaken als antiracisme en milieubescherming.

    Natuurlijk maken de reeds geleden sociale achteruitgang in het oosten, de lage lonen, onzekere banen en de zorgen over de komende economische ontwikkelingen of armoede van bejaarden en ook de ervaringen met Die Linke in de regering deel uit van de frustratiemix waarop de angstpropaganda van de rechtse populisten is gebaseerd.

    Sociale rechtvaardigheid en economische problemen waren echter niet de bepalende factoren bij deze verkiezingen. Een peiling gaf aan dat 58% in Brandenburg en 75% in Saksen tevreden is met de economische situatie. Anderzijds vreest 63% van de bevolking in Saksen dat “klimaatverandering onze bestaansmiddelen vernietigt” en 60% meent dat de “invloed van de islam te sterk wordt.”

    Het heeft geen zin om de “sociale kwestie” als een abstract gegeven te gebruiken. Het moet concreet worden beantwoord. Dit omvat het formuleren van een duidelijk antiracistisch standpunt. Die Linke moet de beperkingen van de Groenen in de klimaatkwestie overstijgen. Dat kan door een radicale ecologische verandering te bepleiten en er tegelijkertijd voor te strijden dat deze niet wordt betaald door de arbeidersklasse, maar door de rijken en de grote bedrijven.

    Klimaat en werk

    De AfD deed het over de hele linie goed onder de werkenden en was ook succesvol in het bruinkoolgebied van Lausitz. Op één uitzondering na werd het daar de sterkste partij in alle kiesdistricten. De schijnbare tegenstelling tussen ecologie en economie, klimaatbescherming en werkgelegenheid heeft er een grote vlucht genomen. Waarschijnlijk uit zorg voor hun werk hebben veel werkenden voor de partij van de klimaatleugenaarsgekozen.

    Noch de opportunistische koers van de Brandenburgse Linke, die vast wil houden aan bruinkool, noch de negerende houding van de Groenen, die zich niet bekommeren om jobs, is nuttig. Hier zou een linkse partij moeten optreden die zonder aarzeling vecht voor de uittreding uit de klimaatmoordende bruinkool en er net zo vastberaden voor pleit dat de lonen van bruinkoolarbeiders voor onbepaalde tijd betaald blijven worden totdat er een gelijkwaardige jobs zijn gewaarborgd. Dit zal niet werken als men bang is om de eigendomskwestie – de noodzakelijke socialisatie van de energie-industrie onder democratische controle – aan de orde te stellen.

    Het is ook begrijpelijk dat de bruinkoolarbeiders geen vertrouwen hebben in algemene beloften van vervangende werkgelegenheid en structurele programma’s, gezien Kohls historische leugen over de “bloeiende landschappen” bij de hereniging van Duitsland. Die Linke zou moeten pleiten voor een omvattend openbaar programma voor de ecologische herstructurering van de industrie, actief de straat op moeten gaan om dat te bepleiten, ook in de vakbonden dit standpunt verdedigen en de werkenden laten zien hoe zij zelf actief kunnen worden om hun levensstandaard te verdedigen.

    Systeemverandering

    De “sociale kwestie” alleen defensief aan de orde stellen, in de zin van een tweede uitgaven van de sociaaldemocratie, zal niet werken. Er is geen plaats voor een ‘huisbewaarderspartij’ die aanbiedt om de aftakelende welvaartsstaat te herstellen. De klassenkwestie is onlosmakelijk verbonden met de grote vragen van de toekomst, migratie en klimaat, met de vraag hoe we willen leven en wie daarover beslist. De partij moet de “sociale kwestie” op een toekomstgerichte manier aanpakken. Hiervoor zou het offensief antikapitalistisch moeten optreden.

    Het systeem bevindt zich in een structurele economische, ecologische, sociale en politieke crisis, los van de relatieve opleving in Duitsland die nog steeds in het bewustzijn leeft. Die Linke zal alleen uit haar strategische blokkade geraken als zij antwoorden biedt op deze crisis en in de concrete debatten laat zien dat zij een praktische waarde heeft omdat zij deze debatten inhoudelijk en praktisch kan bevorderen.

    Zolang Die Linke de moed mist om het kapitalisme fundamenteel in twijfel te trekken, zolang het kwesties als klimaatbescherming, woningnood, racisme en armoede door de ogen van een reclamebureau ziet, en zich afvraagt welk onderwerp op de affiches moet komen en wanneer  (waarbij er tegenstrijdigheden zijn tussen affiches in verschillende regio’s), zolang zal de partij de ontwikkelingen slechts achterna lopen. De partij moet de visie van een fundamenteel andere samenleving verdedigen, zij heeft een socialistisch perspectief nodig dat door concrete voorstellen wordt onderbouwd.

    Noch de verdere aanpassing aan de SPD en de Groenen, noch wederzijdse beschuldigingen en nieuwe persoonlijke conflicten zullen de partij nu helpen. Die Linke moet de omschakeling maken van een puur op het parlement gerichte partij naar een partij die actief campagne voert, in sociale conflicten aanwezig is en zich bewijst als een actieve kracht die een praktische waarde heeft voor mensen op het terrein.

    AfD vestigt zich

    De crisis van het systeem, het uiteenvallen van de EU en de toenemende tegenstellingen tussen de regio’s in de wereld leiden tot polarisatie – naar links en naar rechts. De polarisatie naar links, die momenteel tot uiting komt in grote antiracistische protesten en de klimaatbeweging, komt echter amper tot uiting in de verkiezingen. De AfD is erin geslaagd om de rechtse polarisatie bij verkiezingen bijna te monopoliseren.

    De AfD heeft kenmerken van een ‘protestpartij’. Zo zegt 87% van de AfD-stemmers in Brandenburg en 83% in Saksen dat dit de enige partij is waarmee men tegen de gevestigde partijen kan protesteren.

    Het is maatschappelijk protest dat niet zomaar naar links zal worden omgeleid. Slechts 14% van de AfD-stemmers in Brandenburg zei dat lonen en pensioenen doorslaggevend waren voor hun stem, 11% in Saksen zei dit over de sociale zekerheid. 97% in Brandenburg en 99% in Saksen zei dat ze de AfD leuk vonden omdat deze “de instroom van buitenlanders en vluchtelingen wil beperken”, 30% en 34% gaf respectievelijk aan dat de eisen hierover doorslaggevend waren voor hun stem.

    Succes voor de racistische AfD-vleugel

    Horst Kahrs van de Rosa Luxemburg Stichting schrijft in zijn verkiezingsanalyse: “Wie voor AfD kiest, wil een andere samenleving.” Dit is kort door de bocht, maar niet verkeerd. Het protestkarakter van de AfD is gebaseerd op een diepgewortelde etnische en racistische houding, het zweeft op de wereldwijde golf van reactionaire ‘antwoorden’ op de crisis van het kapitalisme. Slechts 24% van de AfD-aanhangers is van mening dat de levensomstandigheden enorm zijn verslechterd. Maar 92% is bezorgd over de invloed van de islam en 80% meent dat dit “ons leven” te veel verandert.

    Dit verklaart ook waarom de duidelijke bocht naar rechts van de partij haar populariteit nauwelijks heeft aangetast. De AfD-afdelingen in Saksen en Brandenburg staan open voor het activistisch rechtse militanten. De Brandenburgse topkandidaat Kalbitz heeft contacten met gekende nazi’s. In het hele oosten domineert de etnische, agressief racistische “vleugel” rond Bernd Höcke.

    We kunnen ons niet zo snel van de AfD ontdoen. In een fase waarin de sociale strijd niet openlijk wordt uitgevochten en de klassenkwestie ondergeschikt wordt gemaakt aan ogenschijnlijke vraagstukken van ‘waarden en normen’, kan de AfD relatief gemakkelijk de tegenstrijdigheden verbergen tussen zijn prokapitalistisch economisch en sociaal beleid en de demagogie van het zich gedragen als een vertegenwoordiger van de ‘kleine mensen’.

    De opkomst van de AfD geeft geen reden tot paniek, maar is wel een reden tot bezorgdheid. De AfD verschuift het politieke discours verder naar rechts en heeft daarmee een effect op onder meer de CDU.

    De successen in de verkiezingen in de bastions van Höcke’s “vleugel” hebben het openlijk extreemrechtse deel van de partij versterkt. Höcke heeft al aangekondigd dat hij zich voorbereidt op de verkiezingen voor het partijbestuur in de herfst. Tegelijkertijd wordt de AfD blootgesteld aan een grotere druk om zich aan te passen. Binnenkort zullen de stemmen in de Saksische of Brandenburgse CDU luider zijn om de AfD te “integreren” en de partij met de voeten in de realiteit te brengen.

    Een deelname van de AfD aan de regering kan het anti-establishment imago van de partij klappen toebrengen. Maar de Oostenrijkse en Italiaanse ervaringen leren dat dit rechtse populisten niet noodzakelijk verzwakt. In die landen kon extreemrechts standhouden en de hele politiek verder naar rechts duwen. Het is aan de arbeidersbeweging om het politieke terrein te betreden met haar eigen offensieve eisen en programma. Enkel zo kan populistisch rechts gestopt worden.

  • Beweging voor betaalbaar wonen in Duitsland

    In Duitsland is de afgelopen periode een beweging op gang gekomen tegen de almaar stijgende huurprijzen. Op 6 april waren er betogingen in verschillende Duitse steden. In Berlijn eist men een referendum over het onteigenen van de belangrijkste Duitse woonmaatschappijen.

    Artikel door Jarmo (Antwerpen) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’

    De centrale eis van de betoging in Berlijn was niet mis: de grote eigenaars moeten de stad uitgedreven worden en hun eigendom moet in publieke handen komen. De betogers willen een referendum rond dit thema: daarvoor hebben ze 190.000 handtekeningen nodig. Mocht dit referendum gewonnen worden, dan wordt er een historisch precedent gesteld. Huisvesting wordt dan als een mensenrecht beschouwd; dat zou een enorme impact hebben op huisvestingsmaatschappijen in Duitsland en daarbuiten.

    Duitsland – en dan vooral Berlijn – werd lang gezien als een voorbeeld van hoe het wel kon. De huurprijzen waren er in vergelijking met andere grootsteden veel lager. Daar is de afgelopen jaren verandering in gekomen. In 2017 stegen de huurprijzen in Berlijn met 20,5%: nergens ter wereld viel een snellere stijging op te meten. Het zijn stijgingen waardoor huurders moeten vrezen of ze nog in hun appartement kunnen blijven. Allerlei legale achterpoortjes worden gebruikt om de huurprijzen op te trekken. Zo werden er de afgelopen jaren heel veel “energiemoderniseringen” doorgevoerd: kleine ingrepen die niet veel voorstellen, maar er wel voor zorgen dat de huurprijs met 11% kan opgetrokken worden. Veel huurders gingen daartegen in verzet of klaagden dit aan op individuele basis. Ze verloren meestal hun proces.

    De sociaaldemocratische SPD distantieert zich van de beweging. Dat is niet verwonderlijk: zij is verantwoordelijk voor het privatiseren van de huizenmarkt in de jaren ’90 en 2000. Als zij nu voorstellen om de huurprijzen voor vijf jaar te bevriezen, is dat wel erg mager tegenover wat de betogers eisen. De campagne “Deutsche Wohnen & Co Enteignen” wil een volledige onteigening van de grote huurmaatschappijen. Dat zou artikel 15 van de Duitse grondwet mogelijk moeten maken: dat artikel voorziet dat land, natuurlijke grondstoffen en rijkdommen genationaliseerd kunnen worden om aan sociale noden te voldoen. Volgens Deutsche Wohnen en andere maatschappijen is dat legaal niet mogelijk en betekent dit een afscheid van de markteconomie.

    Wonen is een noodzaak. Voor de huurmaatschappijen is wonen een verhandelbaar goed. Huurprijzen kunnen dus opgetrokken worden zoveel zij willen. Hun winstbejag grijpt rechtstreeks in in onze levensstandaard. Deutsche Wohnen bezit 140.000 woningen in Duitsland. Je betaalt de huurprijs of je vindt geen woning; als je dan de “moderniseringstoelage” niet betaalt, vlieg je eruit. Dat is een onhoudbare situatie die gestopt moet worden. Het is niet zo dat de overheid de bestaande woningen aan de “marktprijs” moet overkopen; die prijs wordt immers door de maatschappijen zelf bepaald en heeft geen relatie met de werkelijke waarde. De maatschappijen moeten onteigend worden zonder compensatie. De bestaande woningen moeten grondig gerenoveerd worden en aan betaalbare prijzen ter beschikking gesteld, met een ambitieus plan voor het bouwen van nog meer betaalbare, kwaliteitsvolle woningen.

    Het bijbouwen van kwaliteitsvolle woningen is nog nooit in de geschiedenis en nergens ter wereld het resultaat geweest van privé-investeerders. Het is altijd de overheid of gemeente geweest die dit kon realiseren. Betaalbare en kwaliteitsvolle woningen voor iedereen zijn slechts mogelijk als de hele woningmarkt uit handen van de privé wordt getrokken. Enkel zo kunnen huurprijzen gehanteerd worden die in verband staan tot het reële inkomen van mensen. Volgens onderzoek in Duitsland betaal je één derde tot de helft van je huur aan de winst die je huisbaas erop maakt. Als dat winstaandeel wegvalt, wordt wonen al een pak betaalbaarder.

    In veel steden zijn huurders begonnen zich te verweren. VONOVIA-huurderinitiatieven (VONOVIA is een grote huurmaatschappij) staan op het punt om zich nationaal te organiseren met een actienetwerk. Steeds opnieuw worden lege huizen bezet. Protestacties en blokkades tegen gedwongen uitzettingen worden georganiseerd.

    In Berlijn is er een initiatief voor een referendum over de onteigening van de woongroep Deutsche Wohnen en alle immobiliënbedrijven met meer dan 3.000 woningen. In München kwamen op 15 september 2018 11.000 huurders op straat.

    In sommige steden is men erin geslaagd initiatieven die illegale omvorming van appartementen in vakantiehuizen, vooral op ‘s werelds grootste aanbieder Airbnb, op te sporen en ervoor te zorgen dat de opgelegde boetes betaald werden en de verduistering werd beëindigd. De huurprijzen blijven echter stijgen. Er worden steeds nieuwe vormen van oplichterij uitgevonden. De weerstand moet daarom nog groter, breder, luider en vastberadener zijn.
    Na de betogingen van 6 april in verschillende steden, zou een massale nationale betoging tegen de huurwaanzin in Berlijn een belangrijke stap vooruit zijn in de ontwikkeling van een nationale beweging.

    Op dit moment wordt vanuit de verschillende initiatieven en netwerken gediscussieerd over het oprichten van een huurdersvakbond. Er zijn voorbeelden uit de vorige eeuw die aantonen dat huurdersstakingen, waarbij georganiseerde huurders weigeren hun huur te betalen, tot successen hebben geleid. Dit toont aan dat huurders over een intrinsieke macht beschikken wanneer ze zich organiseren en gezamenlijk optreden.

    De vakbonden maken vandaag nog geen gebruik van hun mogelijkheden om het ongenoegen van werkenden mensen over huisvesting en hoge huurprijzen om te zetten in verzet. Een dergelijke koerswijziging zal van onderuit afgedwongen moeten worden. Als vandaag 30 tot 50% van de nettolonen naar huur gaat, is het duidelijk dat dit wel degelijk een thema voor de vakbonden is. Offensieve looneisen moeten gekoppeld worden aan de strijd voor lagere huurprijzen.

    Die Linke is in het najaar van 2018 een nationale campagne begonnen. Dat is goed. Maar er is een gevaar van de illusie dat een sociaal huisvestingsbeleid mogelijk is in een eventuele coalitie met de groenen of de SPD. Dat zijn partijen die het kapitalisme willen behouden en niet bereid zijn de woningmarkt uit de handen van kapitalisten te nemen.

    In België bestaat uiteraard hetzelfde probleem. Ook hier gaan de huurprijzen razendsnel omhoog en en worden steeds meer woningen door privé-maatschappijen verhuurd. De oplossingen voor dit probleem zijn uiteraard dezelfde. Het Duitse voorbeeld toont aan dat we geen illusies kunnen hebben in de vrije markt: privatisering van de wooneenheden leidde aanvankelijk tot lage huurprijzen, maar dat effect is helemaal voorbij en in Duitsland heerst nu dezelfde huurwaanzin als elders in Europa. Om onze woningnood op te lossen, hebben we zelf de controle over de woningmarkt nodig. Wat we niet bezitten, kunnen we immers nooit op een deftige manier controleren. Daarom is een socialistische samenleving nodig om echt voor iedereen een betaalbare en kwaliteitsvolle woning te garanderen.

  • Klimaatacties kennen verdere internationale uitbreiding: verslag uit Duitsland

    Vorige week waren er ook de eerste grote schoolstakingen in onder meer Duitsland en Zwitserland. In Duitsland was er een oproep tot actie in meer dan 50 steden. Afgelopen vrijdag werd geprotesteerd onder de noemer ‘Fridays for Future.’ Ook dit protest haalt inspiratie bij de oproep van Greta Thunberg en sluit aan bij een groeiend besef dat er dringend iets moet gebeuren. Hieronder een verslag uit een van de Duitse steden waar geprotesteerd werd: Mainz. Het verslag is van de hand van Max Klinkner, lid van onze Duitse zusterorganisatie en woordvoerder van linksjugend[’solid] in Rheinland-Pfalz.

    Waarom studeren voor een verwoeste toekomst?

    Het idee van een schoolstaking zoals opgeworpen door Greta Thunberg uit Zweden wordt ook in andere landen opgenomen. In Duitsland gebeurt dit onder het motto ‘Fridays for future’. De jongeren vragen: waarom moeten we studeren voor een toekomst die op dit moment wordt vernietigd? In Mainz was er zo’n schoolstaking met ongeveer 1.600 deelnemers.

    Leden van SAV en linksjugend [‘solid], de jongerenorganisatie van Die Linke, namen aan de voorbereidende discussies deel en brachten enkele eisen naar voren. Zo werd beslist om de ecologische kwestie te verbinden met sociale eisen. Zo mogen we de werkenden in de kolenindustrie niet vergeten: we eisen een omvangrijk en gratis omscholingsprogramma voor al deze werkenden. De uittrede uit steenkool moet niet door de overheid worden gesubsidieerde, de bedrijven die er veel geld mee hebben verdiend moeten er zelf voor betalen.

    Dit vulden we aan met de eis van het behoud van alle jobs zonder loonverlies in de energiesector. Dit vereist de nationalisatie van de sector onder democratische controle en beheer van de gemeenschap. Ecologische transitie vereist ook gratis en degelijk openbaar vervoer, een belangrijke uitbreiding van spoorlijnen en een grotere frequentie van de diensten. Caspar, lid van linksjugend[‘solid] en SAV sprak op de betoging: “We protesteren niet omdat we eco-yuppies zijn, zoals sommigen beweren, of omdat we graag in dure biologische winkels inkopen doen en iedereen die geen sojabonen eet beledigen als zondaars van het klimaat. Neen, we betogen omdat onze toekomst wordt verkocht voor de winst van enkele grote bazen en topmanagers.”

    De jongerenafdeling van Die Linke en SAV waren sterk aanwezig op de betoging met vlaggen en flyers. Daarin benadrukten we het belang van grote massaprotesten en stakingen die de sociale kwestie niet veronachtzamen en de kwestie van de eigendom van de productiemiddelen aan de orde stellen. Dat is nodig om een ecologische omwenteling te bewerkstelligen.

  • Toenemende polarisatie in Duitsland

    Antifascistische betoging in Berlijn eind augustus. Foto: SAV

    Een jaar geleden, op 24 september 2017, werd de rechtse populistische partij Alternative für Deutschland (AfD) voor het eerst verkozen in de Bundestag, het Duitse parlement. Het feit dat de AfD de derde grootste parlementaire partij werd, was een slag voor de gevestigde partijen en een verwerping van hun beleid. Sommige peilingen geven aan dat de AfD de aftakelende sociaaldemocratische SPD voorbijsteekt en de tweede partij kan worden.

    Analyse door Wolfram Klein, SAV (CWI in Duitsland)

    Een belangrijk deel van het electorale succes van de AfD werd veroorzaakt door de jarenlange nationalistische, racistische en anti-moslimpropaganda van het establishment, haar partijen en media. In de herfst van 2015, toen er een grote toevloed van vluchtelingen was, stelde kanselier Merkel van de CDU: ‘Wir schaffen das’ (‘Wij kunnen dit’). Een gevolg was dat het publieke debat de afgelopen jaren werd gekenmerkt door een conflict tussen de vermeend vluchtelingenvriendelijke kanselier Merkel en de openlijk racistische krachten in de regering (in de eerste plaats de CSU, de Beierse zusterpartij van CDU, en voorzitter Seehofer in het bijzonder) en buiten de regering (vooral de AfD), terwijl de regering de afgelopen jaren unaniem doorgezet heeft met het slechter maken van de situatie van de vluchtelingen.

    Opzetten tegen vluchtelingen

    In de herfst van 2015 was er een grote golf van solidariteit en steun voor vluchtelingen. De gevestigde partijen en de media begonnen daarop echter de vooroordelen tegen vluchtelingen te versterken. Deze propaganda was onderdeel van een rookgordijn: vluchtelingen werden verantwoordelijk gesteld voor reële sociale problemen, terwijl die in werkelijkheid het resultaat zijn van een neoliberaal besparingsbeleid. Er werd irrationele angst opgeklopt, in het bijzonder tegen moslims. Jammer genoeg was er geen effectieve campagne hiertegen. Ter linkerzijde hielden velen het bij morele argumenten tegen deze golf van vijandigheid. Er was geen ernstige strijd tegen de reële sociale thema’s waarbij een alternatief wordt geboden.

    Tegen deze achtergrond was de AfD in staat om met 12,6% in de Bundestag te geraken. Dit werd gevolgd door de moeilijkste regeringsvorming in de naoorlogse geschiedenis. Uiteindelijk ging de vorige coalitie gewoon door. Het is een coalitie van partijen die de verkiezingen verloren. De drie partijen CDU, CSU en SPD hebben dit immers gemeen: ze verloren allemaal fors in de verkiezingen van 2017. Volgens alle peilingen zouden ze nu nog meer verliezen indien er nieuwe verkiezingen komen. Angst voor nieuwe verkiezingen is momenteel het sterkste bindmiddel van deze regering.

    De regering kan tijdelijk nieuwe verkiezingen vermijden door verder aan te modderen, maar de verkiezingen voor de deelstaatparlementen kunnen niet vermeden worden. Het voorbije jaar werd overschaduwd door de komende deelstaatverkiezingen in Beieren in oktober. De CSU heeft de afgelopen 50 jaar (met een korte onderbreking tussen 2008 en 2013) alleen geregeerd in Beieren. De resultaten voor de nationale verkiezingen en alle peilingen sindsdien geven aan dat de CSU fors zal verliezen en niet meer in de buurt van een absolute meerderheid zal komen. De CSU probeert stemmen van de AfD terug te winnen met een opbod aan rechts populisme. Maar ook in Beieren ziet het ernaar uit dat kiezers voor het origineel stemmen en niet voor een kopie ervan. De laatste peilingen in Beieren zetten de CSU op 36% en de AfD op 13%, terwijl de CSU in 2013, toen de AfD niet opkwam, goed was voor 47,7%.

    De profileringsdrang van de rechterzijde in de CSU heeft geleid tot de ene na de andere crisis in de federale regering met twee ernstige mogelijkheden voor een val. De eerste was in juni naar aanleiding van de voorstellen van federaal minister van Binnenlandse Zaken Seehofer, tevens CSU-voorzitter, om het asielbeleid verder te verstrengen. Deze discussie ging niet zozeer over het al dan niet verstrengen van het asielbeleid, maar wel om de vraag of dit met de EU moest overeengekomen worden of als Duitsland het alleen op nationaal vlak zou doen.

    Een tweede crisis was er in september rond de voorzitter van de geheime dienst  Verfassingsschutz, Maassen, die in 2012 door de toenmalige CSU-minister van Binnenlandse Zaken was aangesteld. Maassen was altijd controversieel, maar zijn minimalisering van het extreemrechts geweld in Chemnitz in september was de druppel die de emmer deed overlopen. De regering besliste om hem af te danken…en meteen te promoten tot staatssecretaris van de minister van Binnenlandse Zaken, een postje dat beter betaald wordt. Staatssecretarissen zijn de hoogste posities direct onder de minister. De minister van Binnenlandse Zaken heeft vijf staatssecretarissen. De beslissing zorgde voor een golf van verontwaardiging, ook in de regeringspartijen. Er kwam een nieuw compromis waardoor Maassen een speciale adviseur van Seehofer wordt (aan zijn oude loon). Het valt af te wachten of daarmee de regeringscrisis voorbij is tot na de Beierse verkiezingen.

    Naast het opzetten van de bevolking tegen vluchtelingen, heeft de CSU een nieuwe en repressievere politiewet door het Beierse parlement gekregen. Daar kwam ook verzet tegen. Op 11 mei waren er 40.000 betogers hiertegen in de Beierse hoofdstad München. Op 15 mei, de dag van de goedkeuring van deze wet, was er een scholierenprotest met 2.000 deelnemers. Leden van Sozialistische Alternative (SAV) speelden daar een rol in. Gezien de korte voorbereidingstijd en de beperkte lokale structuren, was dit zeker succesvol. Een sterker georganiseerde kracht had nog veel meer jongeren op de been kunnen krijgen.

    De nazi’s richten hun hoofd op

    De rechtse propaganda van de regeringspartijen en de media, en de successen van de AfD hebben de fascisten aangemoedigd – zowel de fascistische vleugel binnen de AfD als de fascisten daarbuiten. Ze proberen vooral gevallen van geweld door vluchtelingen tegen Duitsers aan te grijpen. In december 2017 werd een meisje in het kleine zuidwestelijke stadje Kandel neergestoken door haar ex-vriend. Omdat de jongen een Afghaanse vluchteling is, werd dit aangegrepen door fascisten en andere rechtse elementen. Op 3 maart trokken 4.500 nazi’s, hooligans, AfD-aanhangers en anderen door de straten van Kandel. Er volgden nog betogingen, maar die waren veel kleiner terwijl er grote tegenbetogingen waren.

    Op 27 augustus bereikte de rechtse dreiging een nieuw niveau. De aanleiding was een moord op een 35-jarige man op een stadsfestival in Chemnitz. Het slachtoffer had Cubaanse roots en had op zijn Facebook-pagina linkse en antifascistische pagina’s geliket. Hij was dus niet meteen iemand die in het wereldbeeld van de nazi’s paste. Maar aangezien een Syriër en een Afghaan van de misdaad beschuldigd werden, probeerden nazi’s en rechtse populisten het incident uit te spelen. Ze trokken met meer dan 5.000 door de stad (opnieuw betoogden AfD-leden samen met openlijke nazi’s), gooiden met flessen en steden naar tegenbetogers, vielen journalisten aan en joegen op vluchtelingen in de straten. Een joods restaurant werd met stenen en flessen bekogeld terwijl antisemitische verwijten werden geroepen, de eigenaar raakte gewond. De Saksische premier Kretschmer (CDU) en de eerder genoemde Maassen minimaliseerden echter het rechtse geweld.

    Tegenprotest  

    In de lente en de zomer waren er al protestacties tegen de AfD en het steeds strengere asielbeleid. Op 27 mei probeerde de AfD een nationale betoging in Berlijn te houden. De partij hoopte op 10.000 aanwezigen, maar het waren er slechts 5.000. Op hetzelfde moment waren er 70.000 tegenbetogers.

    De afgelopen jaren waren een aantal activisten betrokken bij reddingsoperaties voor vluchtelingen op de Middellandse Zee. Sinds de vorming van de nieuwe Italiaanse regering met de extreemrechtse minister van Binnenlandse Zaken Salvini is het werk van steeds meer van deze reddingsschepen onmogelijk geworden. Een aantal activisten die hierdoor niet langer aan de slag kan op de Middellandse Zee gebruikt de vrijgekomen tijd om “Seebrücke” (zeebrug) evenementen en meetings in Duitsland te organiseren. Een aantal van de mensen die vanaf 2015 betrokken was bij hoofdzakelijk humanitair liefdadigheidswerk op apolitieke basis, is wat uitgeblust door dit werk. Anderen die het toenemende racistische beleid van de regering zagen, raakten politiek bewuster. Op 7 juli was er een nationale actiedag met 12.000 betogers in Berlijn en duizenden in andere steden. Op 13 juli waren er 8.000 betogers in Keulen. Een hoogtepunt was de betoging onder de titel “stop het aanzetten tot haat” in München op 23 juli. Daar waren er 50.000 betogers.

    De schok van de rechtse betogingen en de ‘jacht op vreemdelingen’ in Chemnitz leidde tot een nieuwe golf van tegenprotest. De SAV speelde ook daar een rol in. We namen het initiatief voor een betoging in Berlijn-Neukölln op 30 augustus. De betoging was op twee dagen georganiseerd maar had toch 10.000 aanwezigen, veel meer dan verwacht. Op 2 september was er een betoging van Seebrücke met 16.000 aanwezigen, drie dagen later een antifascistische optocht in Hamburg met 10.000 aanwezigen, op 16 september waren er 10.000 betogers in Keulen, 8.000 betogers tegen een (afgezegd) bezoek van Seehofer aan Frankfurt en natuurlijk een solidariteitsconcert in Chemnitz met 65.000 deelnemers op 3 september. De afgelopen dagen was er onder meer een betoging met 30.000 tot 35.000 aanwezigen in Hamburg onder de titel “Verenigd tegen Racisme.” De komende dagen zijn er nog betogingen gepland, onder meer op 13 oktober een nationale actie onder de slogan “Solidariteit in plaats van uitsluiting.”

    Die Linke

    Jammer genoeg is Die Linke niet opgewassen voor de taken die de huidige periode stelt. Er was maandenlang een intern conflict binnen de partij over het initiatief ‘Aufstehen’ (opstaan), een beweging opgezet door twee partijleiders, Sarah Wagenknecht en Oskar Lafontaine. Politiek staat dit initiatief rechts van Die Linke, vooral rond de kwestie van migratie waarbij Wagenknecht oproept tot beperkingen. Maar ook op economisch vlak schiet het initiatief tekort, zo is het niet expliciet antikapitalistisch. Er zijn minder mogelijkheden voor democratische deelname. De rolmodellen zijn Podemos in Spanje of France Insoumise van Mélenchon. Maar in Duitsland kenden we nog geen massabewegingen zoals diegene die mee aanleiding gaven tot de opkomst van Podemos. Er is ook nog geen ineenstorting van de sociaaldemocratie tot amper 4,5% na het presidentschap van Hollande.

    Het initiatief ‘Aufstehen’ komt moeilijk van de grond. Het lijkt op een hopeloze poging om de pro-kapitalistische partijen SPD en Groenen naar ‘links’ te duwen in de hoop zo een coalitieregering met Die Linke mogelijk te maken. Het is correct voor Die Linke om ontgoochelde kiezers van SPD en Groenen aan te trekken, maar het is iets anders om een coalitie te willen vormen met de leiders van die partijen die niet bereid zijn om tegen het kapitalisme in te gaan, zelfs niet als ze zich verzetten tegen de huidige ‘grote coalitie.’ ER is een poging om lokale activiteiten op te starten, maar tot hiertoe heeft ‘Aufstehen’ vooral geleid tot diepere verdeeldheid binnen Die Linke. Op internet kreeg ‘Aufstehen’ dan wel 150.000 aanhangers, maar het is niet duidelijk of het zal ontwikkelen tot een echte beweging. In de toekomst kan het een momentum krijgen op basis van een algemene oproep tot ‘eenheid’ tegen rechts en extreemrechts. Maar dat kan leiden tot een afsplitsing van Die Linke, wat de Duitse linkerzijde dan weer zou verzwakken.

    De voorbije jaren was er wel wat beweging in en rond Die Linke. Enerzijds slaagde de partij erin om leden te maken onder jongeren, personeel in de publieke sector (waaronder ziekenhuizen), zeker in het westen van Duitsland. Anderzijds verloor de partij ‘proteststemmers’, werkloze kiezers, … in voormalige bastions in het oosten van Duitsland. De meeste van die kiezers trekken niet langer naar de stembus, anderen liepen over naar de AfD. Dit komt vooral door het feit dat Die Linke in het oosten van Duitsland gezien wordt als deel van het establishment. De partij neemt er deel aan het bestuur van heel wat gemeenten en deelstaten. De AfD daarentegen werpt zich ten onrechte op als anti-establishmentpartij.

    Het komt deels ook door een tegenstrijdig bewustzijn. Enkele jaren geleden stonden sociale thema’s vooraan en stemden velen links. Vandaag staan de vooroordelen tegen vluchtelingen centraal en wordt AfD gestemd. Wagenknecht probeert deze kiezers en voormalige SPD-kiezers terug te winnen door correct nadruk te leggen op sociale kwesties, maar ook met de verkeerde manier waarbij het antiracistisch profiel van de partij afgezwakt wordt. Het toont hoe Wagenknecht, die van de linkerzijde van de partij kwam, verder naar rechts is opgeschoven en ondanks haar retoriek niet langer antikapitalistisch is. Veel van haar tegenstanders binnen de partij houden het op een puur moreel antiracisme, dat onvoldoende verbonden wordt met sociale kwesties en niet gepaard gaat met kritiek op deelname aan regionale regeringen die zelf een racistisch beleid voeren met deportatie van vluchtelingen en asielzoekers.

    Met SAV zijn we actief binnen Die Linke en pleiten we ervoor om de sociale kwesties op te nemen en te verbinden met socialistische eisen die verder gaan dan wat Wagenknecht voorstelt. Zo eisen we dat leegstaande huizen in beslag genomen worden om daklozen, studenten of vluchtelingen in onder te brengen. We staan voor een consistent antiracisme dat niet alleen in woorden ingaat tegen deportaties, maar ook deelname weigert aan regionale regeringen die overgaan tot uitwijzingen. We kunnen niet vertrouwen op de kapitalistische staat, de politie of het gerecht, maar moeten onszelf organiseren en beschermen tegen de nazi’s.

  • Berlijn: 10.000 op betoging tegen extreemrechts geweld

    Gisteren betoogden 10.000 antifascisten in Berlijn. Dat is dubbel zoveel als de grootste mobilisatie van extreemrechts in Chemnitz. Toch hoorden we van die betoging in Berlijn niets in de gevestigde media bij ons…

    De gebeurtenissen in Chemnitz hebben veel mensen geschokt en kwaad gemaakt. Velen laten niet het hoofd hangen, maar zijn net bereid om zich actief te verzetten. Dat was de sfeer gisteravond in Neukölln, Berlijn. Zowat 10.000 mensen betoogden na een oproep van SAV (de Duitse zusterorganisatie van LSP), de lokale linkse jongerenorganisatie [‘solid], Die Linke uit Neukölln en #nobärgida. Er werd luidkeels betoogd tegen het rechtse geweld in Chemnitz, Neukölln en elders.

    Verslag door Tom Hoffmann vanuit Berlijn

    De mobilisaties van neonazi’s in Chemnitz begin deze week waren een grote schok voor velen. Nazistische relschoppers en rechtse hooligans joegen op (vermeende) migranten, niet-Duitsers, linkse activisten en journalisten. Terwijl de politie toekeek, ging de rechtse meute te keer. Deze week was er ook een aanval met brandstichting in Neukölln, een stadswijk van Berlijn. De afgelopen maanden werden de wagens van verschillende linkse activisten en syndicalisten in brand gestoken. Na deze aanvallen werd een gekende nazi opgepakt als verdachte, iemand die eerder ook al werd opgepakt. Net als voorheen werd hij gewoon vrijgelaten. Verschillende staatsinstanties lijken te willen aantonen dat ze niet willen optreden tegen extreemrechts. Daar lijken ze alvast in te slagen. Als we zien hoe nauw de banden waren tussen de veiligheidsdiensten en de moorddadige bende van de NSU (een nazistische terreurgroep die verschillende moorden pleegde) of nog hoe op een betoging in Dresden een personeelslid van de politie tegen journalisten uitpakte, dan is het duidelijk dat we enkel op onze eigen krachten kunnen rekenen in de strijd tegen neonazi’s en andere delen van extreemrechts.

    Daartoe is er nood aan massamobilisatie, we moeten ons verenigen en ons organiseren.  De betoging gisteren was een eerste stap. Het feit dat 10.000 mensen op straat kwamen op twee dagen tijd en dit op initiatief van SAV, toont het potentieel voor antifascistisch verzet. Het was niet enkel de omvang die belangrijk was, maar ook de sfeer op de actie. De woede die mensen tot betogen aanzette, ging steeds meer gepaard met een vastberadenheid om de strijd aan te gaan. Rond 19u was de Hermannplatz bomvol betogers. Langs de route van de betoging groeide ons aantal nog aan. Toen de kop al aan het gemeentehuis van Neukölln aankwam, waren de laatste betogers nog maar halfweg de Sonnenallee. Op de betoging wisselden strijdbare slogans de strijdbare toespraken af.

    Sascha Stani?i? (lid van Die Linke, de Antikapitalistische Linke en nationale woordvoerder van de SAV) stelde dat de neonazi’s van Chemnitz het resultaat zijn van diegenen die jarenlang de zaden ervan verspreid hebben: de krant Bild, gevestigde politici of nog de politie. “Zonder deze dames en heren en deze instellingen, zou Chemnitz niet gebeurd zijn,” zei hij. “Racisme is onderdeel van een verdeel-en-heersbeleid. Het is een wapen van dominantie om ons onder de knoet te houden.”

    Marlene Frauendorf van de jongerenafdeling van Die Linke in Oost-Berlijn en tevens lid van SAV benadrukte: “De huren stijgen explosief, het onderwijs en de zorg worden kapot bespaard. Er is geen plaats in de kinderopvang en de lageloonsector is groter dan ooit. Dit is het resultaat van een systeem gebaseerd op uitbuiting en concurrentie. Het kapitalisme kan niet voldoen aan onze dringende dagelijkse noden. Het maakt integendeel de situatie enkel erger voor de werkenden. Een minderheid wordt steeds rijker, terwijl de meerderheid van de bevolking hieronder gebukt gaat. Extreemrechts vindt hierop een voedingsbodem voor onmenselijke antwoorden.”

    Er werd opgeroepen tot nieuwe acties in Chemnitz en Berlijn dit weekend en daarna, maar ook om het niet daarbij te laten. We moeten ons organiseren op de werkvloer, campussen of scholen. Enkel door samen in actie te gaan, kunnen we de nazi’s stoppen. Heel wat sprekers benadrukten wat ons verenigt los van afkomst, huidskleur of nationaliteit: de roep naar betaalbaar wonen, een degelijke job, … Het geld hiervoor is er: het zit bij de rijken en machtigen. We moeten het halen waar het zit.

    Op de betoging was er een grote belangstelling in de socialistische ideeën van SAV. We hadden onze handen vol, maar verdeelden toch alle pamfletten die we hadden en we verkochten heel wat exemplaren van de nieuwe editie van ons maandblad ‘Solidarität.’

  • In Chemnitz en elders: stop nazi’s en racisten!

    De beelden zijn schokkend: meer dan 5.000 extreemrechtse militanten betoogden door het stadscentrum van Chemnitz in Saksen. Ze slaan migranten, gooien met flessen en stenen naar tegenbetogers, vallen journalisten aan. De politie is niet bereid of in staat om de nazi’s te stoppen.

    Artikel door Steve Kühne, SAV Dresden

    De aanleiding was de tragische dood van een 35-jarige man op een stadsfeest in Chemnitz. De achtergrond van die dood blijft onduidelijk. Een Syriër en een Irakees werden ondertussen opgepakt. Er gingen op het internet meteen geruchten rond over een tweede lijk. Er wordt gezegd dat de aanleiding voor het gevecht een conflict was nadat verschillende vrouwen waren lastiggevallen. De Antonio Amadeo Stichting merkte op dat dit allemaal verzonnen werd om een sfeer van pogrom op te wekken. De krant Bild speelde in het bijzonder een grote rol in het verspreiden van het verhaal over een aanval op Duitse vrouwen, waarbij drie Duitse mannen zouden tussengekomen zijn. Zelfs de politie zag zich genoodzaakt om dit te ontkennen.

    Rechtse groepen als ‘Chaotisch Chemnitz’ of ‘NS Jongens’ kwamen meteen in actie, maar ook de rechts-populistische AfD (Alternative für Deutschland) was er als de kippen bij om op zondag, de dag van de misdaad, tot straatprotest op te roepen. Er kwamen een duizendtal mensen naar die actie en van daaruit werden migranten en antifascisten aangevallen. De politie trad daar zo goed als niet tegen op. Een dag later waren er meer dan 5.000 extreemrechtse betogers die nationaal gemobiliseerd werden.

    De dood van een man in Chemnitz kan bezwaarlijk gezien worden als de echte reden voor deze orgie van geweld. De man zelf had Cubaanse roots en was zeker geen aanhanger van groepen als “Chaotisch Chemnitz”, de “NS Jongens” of de AfD. Sterker, op zijn Facebook pagina had hij groepen als ‘Die Linke Chemnitz’ of ‘FCK NZS’ (Fuck Nazis) geliked.

    Het is ongeloofwaardig dat de dood van deze man de enige aanleiding is voor het uit de hand gelopen geweld op extreemrechtse betogingen. Zelfs de minister van Binnenlandse Zaken uit de Saksische regering, Wöller van de CDU, moest toegeven dat het rechtse geweld een nieuw niveau bereikt heeft.

    Saksen: incidenten van extreemrechts geweld stapelen zich op

    De racistische Pegida-beweging kwam vanaf oktober 2014 op straat in Dresden. Vandaag trekken de optochten van Pegida nog slechts een fractie van de aantallen die aanvankelijk betoogden. Maar extreemrechtse groepen voelen er zich wel gesterkt door. Zoals Franziska Schreiber, de voormalige voorzitter van de jongerenorganisatie van AfD, opmerkt in haar recente boek heeft de AfD nieuwe aanhangers gewonnen op die betogingen in Dresden. Het electoraal succes van deze partij en de racistische toespraken door kopstukken sterken de extreemrechtse brandstichters en geweldenaars.

    In augustus was er een incident met een cameraploeg van ZDF op een Pegida-betoging tegen Merkel. Een medewerker van de politie bleek als betoger het werk van journalisten te hinderen. Dit gaf aan in welke mate het staatsapparaat in Saksen geïnfiltreerd is door extreemrechts en racisten. Er was ook de zaak rond rechter Jens Meyer, die nu voor de AfD in het regionaal parlement zit en die in een toespraak lof had voor de neonazistische NPD die door Meyer werd voorgesteld als een partij die altijd voor de Duitse belangen is opgekomen. Dergelijke incidenten zijn dagelijkse kost in Saksen.

    Het maakt duidelijk dat we de strijd tegen racisten, nazi’s en rechtse populisten enkel kunnen winnen door onszelf te organiseren. We moeten niet op het staatsapparaat rekenen om iets te doen. Wie extreemrechts wil stoppen, moet zich organiseren en mobiliseren op de werkvloer, in de scholen en aan de universiteiten. We moeten onszelf organiseren en verdedigen tegen extreemrechts geweld, ook daarvoor kunnen we niet op de politie rekenen.

    De Saksische minister van Binnenlandse Zaken stelde dat hij het volste vertrouwen heeft in de politie. Saksische plaatsen als Heidenau, Bautzen, Freital, Colditz, … zijn echter bekend wegens racistische gewelddaden. Opvangplaatsen voor asielzoekers werden in brand gestoken, er waren fysieke aanvallen, … De lijst van gewelddaden is lang en angstaanjagend. In geen van deze gevallen speelde de politie een ernstige rol om het geweld te stoppen. De rechterzijde kreeg vrijspel, terwijl er tegelijk regelmatig massaal werd opgetreden tegen linkse tegenbetogingen.

    Zeker waar Die Linke meer gezien wordt als deel van het establishment – wat in Oost-Duitsland het geval is – kan de AfD enorm scoren. Volgens AfD-toplui als Meuthen en Alice Weidel moet het pensioen volledig in private handen komen, terwijl vooral mensen met een laag inkomen amper toegang hebben tot private pensioenplannen. Weidel is een lid van de neoliberale Hayek Stichting, een groep die zich tot doel stelt om grote bedrijven onder alle sociale beperkingen uit te krijgen. De AfD staat niet voor het stoppen van sociale afbraak, maar voor een radicale verderzetting ervan.

    We kunnen winnen

    Er is echter hoop. Toen de fascistische beweging van identitairen op 25 augustus een betoging hield in Dresden, kwamen er maar 400 mensen op straat terwijl er op de tegenacties 2.000 waren. Bij de parlementsverkiezingen stond de AfD zwakker waar Die Linke op een meer militante wijze en offensief antiracistisch naar buiten kwam.

    Het laatste woord in de strijd tegen extreemrechts is nog niet gevallen. De vakbonden, Die Linke en sociale bewegingen moeten de strijd tegen racisme aangaan en koppelen aan die voor een echt alternatief. Op die basis zijn grote mobilisaties mogelijk. Als de strijd voor meer zorgpersoneel, betere scholen en de strijd tegen de AfD gecombineerd worden, dan is het mogelijk om op de gezamenlijke sociale belangen van mensen te wijzen, los van hun huidskleur, afkomst of religie. Huurders die hier geboren zijn, hebben dezelfde belangen als het gezin dat Syrië ontvluchtte in de strijd tegen onbetaalbaar wonen. Racisme zorgt voor verdeling en dus verzwakt het ons. Solidariteit daarentegen kan ons doen winnen.

    • Stop nazi’s en racisten!
    • Samen strijden tegen besparingen en racisme!
    • Vakbonden en Die Linke: ga de strijd tegen het extreemrechtse gevaar aan!
    • Voor comités van vakbonden, sociale bewegingen en migrantengroepen om toezicht uit te oefenen op de politie!
    • Geen racisme, maar solidariteit!
    • Weg met het systeem dat tot ongelijkheid en tekorten leidt, weg met het kapitalisme!
0
    0
    Your Cart
    Your cart is emptyReturn to Shop
    Continue Shopping