Category: Sociaal

De voordeur blijft voorlopig gesloten voor Oost-Europese arbeiders, maar de achterdeur staat wagenwijd open. De discussie over het openstellen van de Belgische arbeidsmarkt voor arbeiders van de “nieuwe EU-lidstaten” is weer een typisch Belgisch compromis geworden.

Dagmar Walgraeve

Uiterlijk voor 1 mei moest de Europese commissie weten of België het toegangsverbod zou opheffen of verlengen. Aangezien onze federale overheidsdiensten nog niet klaar zijn met de beleidsuitvoering (verplichte registratie, verhoogde controles, …) kan men de grenzen nog niet volledig openen. Peter Vanvelthoven, minister van Werk, benadrukt echter dat dit “zo snel mogelijk” moet kunnen. Om nu al tegemoet te komen aan het patronaat, wordt de aanvraagprocedure voor een arbeidskaart ingekort van 30 dagen naar 5 dagen voor “knelpuntberoepen”, beroepen met onvoldoende Belgische kandidaten. Dit is weer een zoveelste cadeau van de regering aan het patronaat om goedkope werkkrachten te vinden. De Belgische regering is koploper in Europa inzake “directe jobcreatie” (lees: cadeau’s voor de patroons). Maar veel opvallender is dat ze als laatste komt, inzake investeringen in beroepsopleidingen… Met de recente goedkeuring van de Bolkensteinrichtlijn, kunnen Poolse bedrijven zich voortaan in België vestigen. Vooral in de bouwsector zijn er nu al veel “gedetacheerde arbeiders” actief.

Een zoveelste aanval op onze verworvenheden?

Het opengooien van de arbeidsmarkt voor werknemers van de nieuwe EU-lidstaten en de Bolkensteinrichtlijn komen bovenop het lijstje van delocalisering en herstructurering. Net zoals het generatiepact en de discussie over loonmatiging, zijn het stuk voor stuk aanvallen op onze arbeidsomstandigheden. De Europese kapitalistische klasse probeert hiermee te antwoorden op de toenemende concurrentie tussen landen en tussen bedrijven.

De uitbreiding van de Europese Unie is daar een onderdeel van aangezien de grootste machten de talrijke geschoolde en goedkope werkkrachten in de Oost-Europese landen willen uitbuiten. Dit zal deels gebeuren door delocalisatie, deels door “goedkopere” arbeiders naar hier te brengen. Het patronaat wil de lagere lonen en slechtere arbeidsomstandigheden van deze arbeiders gebruiken om de levensstandaard van alle arbeiders in Europa naar beneden te halen. Zelfs al worden de arbeids- en loonsvoorwaarden gerespecteerd, dan nog zal dit onze verworvenheden ondermijnen. Om de winsten te maximaliseren zullen de bedrijven vaste contracten met degelijke lonen vervangen door interimarbeid aan het minimumloon: volledig legaal maar stukken goedkoper. “Irish ferries”, bijvoorbeeld, wou door onder een andere vlag te varen, gesyndiceerde arbeiders vervangen door niet-gesyndiceerde, hoofdzakelijk migrantenarbeiders aan 3,76 €/u (een derde minder dan het huidige loon). De vloot werd bezet door stakende arbeiders en de vakbonden waren verplicht om een solidariteitsbetoging te organiseren. 100.000 mensen kwamen op straat tegen de uitbuiting van migrantenarbeiders. De vakbonden waren echter niet bereid om de strijd effectief te organiseren en sloten een compromis om het Ierse minimumloon te betalen. Een kleine verbetering voor de arbeiders, maar Irish Ferries bespaart wel 11,5 miljoen euro per jaar op de loonkosten!

Het tweede voordeel voor het patronaat is het verzwakken van de vakbond. Net zoals voor interimarbeiders, is het moeilijk voor migrantenarbeiders zich te organiseren door de hoge uitbuitingsgraad en grote werkonzekerheid. Bijkomende moeilijkheid voor deze laatste is dat ze de rechten hier niet kennen, noch de taal. Het initiatief van het ACV om pamfletten uit te delen in het Pools om de Poolse bouwvakkers te informeren over hun rechten, is een belangrijke ontwikkeling, maar verre van voldoende.

Om een antwoord te bieden, moeten we de oorsprong van deze aanvallen aanpakken: de groeiende crisis van het kapitalisme. Wereldwijd zien we dat bedrijven lonen en arbeidsomstandigheden aanvallen om winsten te maximaliseren. Ze zijn steeds op zoek naar goedkopere werkkrachten. Vroeger werden vrouwen gebruikt om de lonen van mannen te ondermijnen. Nu verdienen vrouwen nog steeds 25% minder dan mannen. Dure arbeiders worden vervangen door goedkopere jongeren via interimarbeid of startbanen.

We moeten ons verzetten tegen iedere poging om de arbeidersklasse te verdelen: verenigd staan we het sterkst. Als er geen migranten waren, dan zouden de patroons onze lonen wel op een andere manier aanvallen. We moeten de rechten van migrantenarbeiders verdedigen, alsook de rechten van illegale arbeiders.

UDEP, een organisatie van mensen zonder papieren, stelt terecht: “papieren of niet, we zijn allemaal arbeiders”. De woordvoerder van UDEP, Claude Matuba stelde het zo: “Zwartwerk leidt tot lagere lonen voor iedereen, regularisatie leidt tot hogere lonen voor iedereen.” Enkel de consequente verdediging van de levensstandaard van de arbeidersklasse en de voortdurende strijd opdat elke nieuwe arbeider, Pool of Belg, aangeworven wordt aan dezelfde “oude” voorwaarden, kan de neerwaartse spiraal tegenhouden.

We moeten ervoor strijden dat de vakbonden ook de meeste uitgebuite lagen van de arbeidersklasse (vrouwen, jongeren, migranten, …) organiseren. Enkel met strijdbare en democratische vakbonden die alle lagen van de arbeidersbeweging organiseren, kunnen we ons verdedigen tegen de aanvallen van de burgerij.

Sinds de oliecrisis van 1974 zijn de Europese grenzen gesloten voor economische migratie. Nochtans zagen we sindsdien een toename van de migratie. De afbraak van de sociale zekerheid in Oost-Europa en de groeiende miserie in Afrika en Azië vormen daar de belangrijkste oorzaak van.

Xavier Dupret

De grote internationale financiële instellingen (IMF en Wereldbank) hebben de afgelopen decennia een neoliberaal beleid opgelegd aan de neokoloniale landen. Dit heeft geleid tot forse besparingen en een afbraak van de levensstandaard van bredere lagen van de bevolking. Tegelijk zagen we in Europa een steeds repressiever asielbeleid, onder meer met de akkoorden van Schengen midden jaren 1990.

Dit leidt er toe dat in heel wat steden in West-Europa een groot aantal illegalen woont. De mensen-zonder-papieren zijn in feite arbeiders die gemarginaliseerd worden door het repressieve asielbeleid. Veel van hen werken in de bouwsector, in de horeca of andere sectoren waar er veel zwartwerk in slechte omstandigheden is.

Op die manier delen veel mensen-zonder-papieren het lot van autochtone arbeiders die in laagbetaalde onzekere jobs zijn tewerkgesteld.

De toename van het aantal arbeiders-zonder-papieren is slechts één element in de afbraak van de arbeidscondities en de lonen, wat ons allemaal aanbelangt. De negatieve spiraal versterkt een algemene achteruitgang op sociaal vlak. Heel wat arbeiders die voorheen in onzekere jobs terechtkwamen, vinden vandaag geen werk meer. Diegenen die vroeger konden hopen op een vast arbeidscontract, worden vandaag gedwongen om tevreden te zijn met flexibele tewerkstelling. Dat is het resultaat van 20 jaar neoliberaal beleid.

In de strijd voor de regularisatie is het belangrijk om te antwoorden op een aantal illusies. Op het vlak van actiemethodes, hebben een aantal organisaties illusies in lobbywerk bij Belgische parlementairen om een einde te maken aan de schandalige situatie waarin heel wat mensen-zonder-papieren zich bevinden.

Het is nochtans duidelijk dat die politici niet veel zullen veranderen in het kader van een Europese Unie die steeds meer een ‘fort Europa’ is geworden. Bovendien is het duidelijk dat de geloofwaardigheid van de traditionele partijen op het vlak van de verdediging van de mensen-zonder-papieren bijzonder beperkt is. De onmacht van de traditionele politici is geen fataliteit. Het is een weerspiegeling van de keuzes van die partijen en het brengt de noodzaak naar voor van een duidelijke breuk met het neoliberaal model. Dat zal niet gebeuren door traditionele partijen, een nieuwe arbeiderspartij zou ook voor de mensen-zonder-papieren een stap vooruit betekenen.

Benjamin Vervondel

Geert Cool

Zo’n 5.000 mensen van diverse achtergronden betoogden gisterenmiddag samen in Antwerpen om te protesteren tegen de uitwijzingen van mensen-zonder-papieren en voor een "humane regularisatie". De betoging werd opvallend gesteund vanuit katholieke hoek, met zelfs een bisschop die meebetoogde. Maar er waren vooral veel mensen-zonder-papieren die soms voor het eerst deelnamen aan een betoging. Met deze betoging werd de dominante retoriek van ‘meer repressie’ en ‘meer uitwijzingen’ van antwoord gediend.

De betoging was een belangrijk signaal. Op een weekdag in de namiddag met 5.000 mensen betogen, betekent wat. Bovendien was er op de betoging een grote openheid voor ideeën en was er een erg gevarieerde samenstelling van de betoging. De organisatoren van de St Egidius gemeenschap wezen daar zelf op: "Het gaat van nationale organisaties als het ACW tot buurtcomités, en van klein-links tot conservatief-katholiek", aldus woordvoerder Jan De Volder. De organisatoren stelden dat wie drie jaar in het land verblijft, moet worden geregulariseerd.

Op de betoging waren er heel wat buurtcomités en steungroepen rond specifieke gevallen van mensen-zonder-papieren die worden uitgewezen. Daarbij waren er ook heel wat jonge schoolkinderen die protesteerden tegen een mogelijke uitwijzing van schoolkameraden. Verder was er een delegatie aanwezig van UDEP, een zelforganisatie van mensen-zonder-papieren die opkomt voor een algemene regularisatie. Vanuit vakbondshoek was de opkomst beperkt, maar een belangrijk aantal strijdbare militanten was toch aanwezig.

De betoging had een erg breed karakter, ook inhoudelijk. De standpunten varieerden enorm, van verontwaardiging rond een individuele sans-papiers over een standpunt voor "humane regularisatie" tot voorstanders van een algemene regularisatie. LSP was aanwezig met stickers rond de slogan "Pak de multinationals aan, niet hun slachtoffers".

Wij steunen de eis voor een algemene regularisatie zoals deze ook wordt verdedigd door UDEP. Vandaag zien we immers een massaal misbruik van de onzekere en onwettelijke situatie van mensen-zonder-papieren om hen voor een aalmoes in het zwart tewerk te stellen. Terwijl het politieke establishment enerzijds pleit voor een vrijmaking van de grenzen en het open stellen van de arbeidsmarkt voor goedkope buitenlandse arbeidskrachten, wordt anderzijds gepleit voor meer repressie tegen mensen-zonder-papieren. Tegenover dergelijke verdeel-en-heerstaktieken, pleiten wij ervoor om verenigd te strijden voor betere arbeids- en levensvoorwaarden voor alle arbeiders en hun gezinnen zonder onderscheid naar afkomst.

Minister Dewael speelde demagogisch in op de tegenstrijdige houding van het politieke establishment. Hij stelde in een interview met Gazet van Antwerpen: "Het stoort me ook dat de vakbonden mee betoogden. Hier in Brussel zijn ze tegen het opengooien van de grenzen voor werknemers uit de nieuwe EU-landen. En in Antwerpen betogen ze om illegalen hier te houden. Dat houdt in dat ze in Brussel niet willen weten van legale Polen, terwijl ze in Antwerpen de verdediging opnemen van illegale Roemenen. Ik kan niet meer volgen." Opdat Patrick beter zou kunnen volgen, kunnen we er misschien op wijzen dat de strijd voor gelijke arbeids- en loonsvoorwaarden centraal staat. Het tewerkstellen van Roemeense arbeiders tegen Roemeense voorwaarden is onaanvaardbaar. Het ondermijnt bovendien de arbeids- en loonsvoorwaarden van Belgische arbeiders. Hetzelfde gebeurt door het criminaliseren van vluchtelingen door een repressief asielbeleid. Ook dat versterkt de druk voor lagere lonen en schandalige arbeidscondities.

Op dit ogenblik is er een massale werkloosheid, maar ook een massaal tekort aan middelen in de sociale sector. In een toespraak na de betoging werd hierop gewezen door een bejaarde vrouw van 76 jaar die klaagde over het tekort aan hulp voor bejaarden en stelde dat mensen-zonder-papieren daarbij zouden kunnen worden ingeschakeld. Dat is een terechte opmerking, maar het veronderstelt natuurlijk wel een fundamentele verhoging van de budgetten voor de sociale sector zodat er niet moet worden gewerkt voor een aalmoes.

Op het vlak van asielrecht vertrekt LSP van hetgeen ons verenigt en niet van wat ons verdeelt. De strijd voor gelijke lonen en arbeidsvoorwaarden is een strijd die alle arbeiders verenigt, zowel die met als die zonder papieren. Tegelijk verzetten we ons tegen de criminalisering van vluchtelingen. Vluchten doe je niet voor je plezier, maar omdat je vaak geen andere uitweg ziet. Het huidig systeem drijft heel wat mensen tot wanhoop, waarbij vluchten vaak gezien wordt als een alternatief. In plaats van de mensen-zonder-papieren daarvoor aan te pakken, zouden beter de echte verantwoordelijken aangepakt worden: de multinationals en grote bedrijven die zonder scrupules de meest brutale vormen van uitbuiting hanteren in de neokoloniale wereld en daarmee de desintegratie van volledige samenlevingen in de hand werken.

Op de betoging brachten we dat standpunt naar voor en waren we aanwezig met een 15-tal lokale LSP-leden. We verkochten een sticker rond asielrecht, naast anti-racistische stickers en ons maandblad. Er was een opvallende openheid voor onze ideeën en voor discussie. Het was duidelijk dat deze betoging mee een begin kan vormen van een vernieuwde en brede beweging tegen het huidig repressief asielbeleid. Een volgende afspraak is alvast de betoging van UDEP in Brussel op 25 februari. Afspraak: zaterdag 25 februari om 14u aan Brussel-Zuid.

Vorige zondag werd aan het gesloten centrum te Merksplas actie gevoerd tegen het huidige asielbeleid. We spraken op deze actie met Abdeslam van UDEP (Union de défense des sans-papiers) uit Brussel. De actie zelf was erg strijdbaar en kon rekenen op heel wat media-aandacht.

Emiel Nachtegael

Van waar komt UDEP?

UDEP is een nieuwe organisatie die werd opgezet door mensen-zonder-papieren. Het is belangrijk dat de mensen-zonder-papieren zichzelf organiseren om op te komen voor hun rechten. We komen op rond drie centrale eisen: 1. regularisatie van alle mensen-zonder-papieren; 2. stopzetting van de uitwijzingen en 3. sluiting van de gesloten centra.

Sinds 19 oktober voeren we actie in de St. Bonifaciuskerk in Elsene. Daarbij werden in een periode van 10 dagen drie mensen opgepakt en opgesloten in gesloten centra. David en Vincent in Merksplas en Barry in Vottem. Vorige zondag (29 januari), waren er 2.500 betogers in Vottem om de mensen-zonder-papieren te ondersteunen. Vandaag voeren we hier actie om vrijheid te eisen voor Vincent en David, maar ook voor alle andere mensen-zonder-papieren (waaronder 12 minderjarigen).

Het belang van UDEP is dazt het een organisatie is waarin de mensen-zonder-papieren zelf beslissen over de acties die we voeren. We werken natuurlijk ook samen met andere organisaties die rond dit thema bezig zijn. Om onze strijd te verbreden, worden er steuncomités voor UDEP opgezet.

Wat denk je van de toename van repressie en de aanvallen van de regering, waaronder minister van binnenlandse zaken Patrick Dewael, tegenover de mensen-zonder-papieren?

We denken dat dit geen toeval is. Om een voorbeeld te geven: David was verantwoordelijk voor de UDEP in Brussel en werd opgepakt tijdens een bezoek aan zijn dokter. Er waren die dag twee pogingen tot uitwijzingen, wat uitzonderlijk is. Was het opgezet spel dat David werd opgepakt? We weten niet hoe het juist gebeurd is, maar het is duidelijk dat hij werd gevolgd. We hebben dezelfde dag vlak na zijn arrestatie al een persconferentie gehouden.

We verzetten ons tegen de verklaringen van Dewael en zijn vastberaden om de strijd te voeren. Wij zijn geen criminelen omdat we opkomen voor onze rechten. De regering beperkt de mogelijkheden van artikel 9, 3° (regularisatie om humanitaire redenen,…) om de procedure te verkorten, maar vooral om de mogelijkheden te beperken voor wie een negatieve beslissing kreeg. Wij hebben daartegenover een wetsvoorstel gemaakt om de procedure eenvoudiger te maken. We willen duidelijke en permanente criteria, zoals de automatische regularisatie van vluchtelingen die zwaar ziek zijn. Op dit ogenblik heeft de regularisatiecommissie slechts een beperkt aantal van de dossiers behandeld die sinds 1993 werden ingediend. Hierdoor moeten mensen-zonder-papieren in onzekerheid leven en dit vaak zonder toegang tot medische verzorging of zonder vergunning om te werken. Volledige illegaliteit dus.

Heb je nog een boodschap voor onze lezers?

Ik wil oproepen om deel te nemen aan de betoging op 25 februari in Brussel, voor de regularisatie van mensen-zonder-papieren. De betoging wordt georganiseerd door UDEP en anderen.

Bedankt, en veel moed in jullie strijd!

Afspraak: 25 februari, 14u Brussel-Zuid

Vorige zondag betoogden zo’n 2.500 mensen aan het gesloten centrum voor asielzoekers in Vottem (Luik). De betogers protesteerden tegen de aanhoudende repressie en het opdrijven van de criminalisering van vluchtelingen. Het establishment probeert vluchtelingen voor te stellen als gevaarlijke criminelen die hier ons werk komen afpakken. Dat wordt gebruikt als excuus om de vluchtelingen te vervolgen en op te sluiten in gevangenissen zoals te Vottem. Daar wordt nu ook gebouwd aan een familievleugel om kinderen te kunnen opsluiten in afwachting van hun deportatie.

Fotoverslag

Recente uitspraken van minister van Binnenlandse Zaken Dewael (VLD) voorspellen een nog repressiever asielbeleid. De regering wil de 12.000 uitwijzingen van 2005 de komende jaren flink opvoeren. Dat gebeurt onder meer aan de hand van doorgedreven controle van mensen zonder papieren. Het stadsbestuur van Antwerpen zet de toon door uit te pakken met nieuwe repressieve maatregelen.

Laurent Grandgaignage

Met het “Stadsplan Veilig” van de Antwerpse regenboogcoalitie (SP.A, VLD, CD&V en Groen!) werd vorig jaar het startschot gegeven voor de deur-aan-deur controles om illegalen op te sporen. De Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ), bijgestaan door de federale politie, bracht een bezoek aan het Antwerps Centraal Station. Daar werd iedereen met een “kleurtje” onderworpen aan een identiteitscontrole.

Eind november ging een controle van De Lijn op zwartrijders gepaard met het optreden van de DVZ en de politie. Opnieuw werden verschillende tramreizigers op basis van huidskleur van de tram geplukt voor een identiteitscontrole, geldig vervoersbewijs of niet. Op hetzelfde Conincksplein vond een razzia plaats waarbij auto’s selectief gestopt werden. De eis van het VB voor wijkrazzia’s wordt nu al uitgevoerd, volgt binnenkort ook de realisatie van de VB-eis voor een gesloten asielcentrum op een boot in de Schelde?

Het beleid waar regeringspartijen en oppositie voor staan, pakt de slachtoffers van het systeem aan in de plaats van de reële problemen, zoals de hoge werkloosheid en woningnood. Met harde repressie poogt de regering arme lagen in de samenleving te criminaliseren. Op deze praktijken moeten we antwoorden met solidariteit tussen verschillende bevolkingsgroepen en gezamenlijke strijd voor betere sociale voorzieningen.

Terwijl zowat het volledige politieke establishment de kaart van repressie trekt, komt er ook steeds meer steun voor de mensen zonder papieren. Nu wordt zelfs vanuit het bisdom Antwerpen steun verleend aan een oproep om te betogen tegen het uitwijzingsbeleid. De Antwerpse betoging van het actiecomité HOP vindt plaats op woensdag 15 februari om 16u op de Groenplaats in Antwerpen en wordt gesteund door een aantal scholen, kerkgemeenschappen, actiegroepen,…

De discussie over vluchtelingen en mensen zonder papieren wordt veelal gedomineerd door berichten over repressie en uitwijzingen. In Antwerpen waren er verschillende repressieve acties van de politie en de Dienst Vreemdelingenzaken. Dit beleid wordt gesteund door de bonte coalitie, terwijl het VB vanuit de oppositie eist dat er nog harder wordt opgetreden. Tegenover al deze repressie, is er echter ook verzet. Een aantal mensen zonder papieren organiseert zich in een eigen comité, UDEP. Daarnaast worden verschillende solidariteitscampagnes opgezet die een brede steun krijgen.

Daarbij is het opvallend dat zelfs het bisdom zich nu uitspreekt. Bisschop Paul Van den Berghe stelde in de media: "De regering zou een ‘humane amnestie’ moeten doorvoeren en verblijfsrecht geven aan ingeburgerde sans-papiers". Daarmee onderschrijft hij het standpunt van het actiecomité HOP (Hoop-op-papieren) dat pleit voor een "humane amnestie". Verschillende scholen uit het katholieke net steunen de oproep om op 15 februari te betogen. De bisschop steunt dit en stelde: "Onze voorouders zijn toch ook wegens de armoede vertrokken. Ik heb zelf verre familieleden die naar Canada en de VS zijn getrokken. Migreren is een principieel mensenrecht, net zoals het een recht is om niet te hoeven migreren. Dat iedereen zijn kinderen kan zien opgroeien in een veilig en welvarend land."

Deze uitspraken zorgden reeds voor een open brief van zowel minister Dewael als VB-woordvoerder Philippe Van der Sande. Die vinden het schandalig dat de bisschop het opneemt voor mensen-zonder-papieren. Nochtans wordt niet bepaald een radicaal standpunt ingenomen door het actiecomité HOP of door de bisschop. Er wordt bijvoorbeeld niet gepleit voor een algemene regularisatie. Er wordt eigenlijk enkel gezegd dat mensen niet vluchten voor hun plezier en dat daar rekening mee moet worden gehouden.

Het Actiecomité HOP heeft inhoudelijk veel beperkingen, maar het opentrekken van de discussie over asielrecht is wel een stap vooruit. Er wordt immers duidelijk gemaakt dat de repressieve retoriek van zowat alle traditionele partijen niet de enige visie is op vluchtelingen.

Ons standpunt gaat uiteraard wel wat verder. Wij stellen dat er nood is aan een regularisatie van de mensen zonder papieren. Tegelijk komen wij op voor een alternatief op het huidig systeem, zodat we de verantwoordelijken voor het vluchtelingenprobleem kunnen aanpakken. Mensen vluchten niet voor hun plezier, maar omwille van de economische en politieke situatie in hun landen. Het huidig beleid dient enkel de belangen van de multinationals en de grote bedrijven, waardoor het voor een meerderheid van de wereldbevolking leidt tot armoede en miserie. Wij komen op voor een socialistisch alternatief waarbij de multinationals worden aangepakt, en niet hun slachtoffers.

> Website van de actie "Hoop Op Papieren"