Category: LGBTQI

Dit weekend vindt de Gay Pride plaats in Brussel. In het kader van de Gay Pride en de nieuwe werking van de holebi-groep van LSP, maken we van dit weekend een “holebi-weekend” op socialisme.be. (zie ook: ons holebi-archief). In dat kader publiceren we een recensie van de film Brokeback Mountain die ook op DVD te verkrijgen is in de betere filmzaken.

Artikel door Ruth Williams

De film Brokeback Mountain is een bewerking van het boek van Annie Proulx. De film werd geregisseerd door Ang Lee. Het is een film die aanzet tot nadenken naar aanleiding van een tragische liefdesaffaire tussen twee cowboys die in de bergen trekken met enkel elkaars gezelschap en dat van een hond, hun paarden, 1000 schapen en een fles whisky. Wat zal hun toekomst zijn als ze uit de bergen terugkomen?

In de zomer van 1963 trekken Ennis Del Mar en Jack Twist in de bergen van Wyoming om zo’n 1000 schapen te begeleiden. Ze spreken amper tegen elkaar en de verveling slaat al snel toe. Hun kameraadschap begint te groeien als ze een fles whisky soldaat maken.

Ze waren te dronken om terug te gaan naar de schapen, waarop Ennis dronken in slaap valt bij het kampvuur. Jack ziet dat Ennis het koud heeft in de nacht en nodigt hem uit om zijn tent te delen. Van dan af aan verandert hun leven voorgoed. Wat begint als een eenmalige affaire, eindigt in een 20 jaar durende liefdesrelatie waarbij de twee elkaar slechts enkele keren per jaar zien tijdens een uitstap om te gaan vissen.

Brokeback Mountain is de enige plaats waar Jack en Ennis zichzelf kunnen zijn. Ze weten dat ze moeten voldoen aan de verwachtingen van de samenleving en werken hard, trouwen en krijgen kinderen. Waarom? Omdat normale cowboys dat nu eenmaal doen!

Deze film weerlegt het macho stereotiep van cowboys, maar gaat ook in tegen een aantal stereotiepen over homo’s. Deze cowboys zijn geen “verwijfde” figuren met losse handjes, maar stoere cowboys. Dat ligt ver van het stereotype beeld dat ook vandaag nog vaak wordt opgehangen van homo’s.

Jack en Ennis zijn mensen wiens seksualiteit niet overeenstemt met de standpunten van hun gemeenschap. Van jongs af aan wordt homofobie verspreid in deze kringen. Ennis herinnert zich hoe zijn vader hem dwong toe te kijken hoe een homo-cowboy werd gemarteld omwille van zijn seksualiteit. Een negenjarige moest zo leren wat er gebeurt als twee mannen samenleven. De boodschap van angst en intolerantie zat diep ingebakken. De enige manier om te overleven, is door hun homoseksualiteit te ontkennen.

De film kent sterke acteurs en wordt mooi in beeld gebracht. De emoties worden sterk in beel gebracht door Jake Gyllenhaal (Jack) en de recent overleden Heath Ledger (Ennis). Hun acteerprestaties brengen de gevoelens van mensen in hun omstandigheden goed in beeld: ook nu zijn er nog velen die zichzelf niet kunnen zijn en bij wie dat een impact heeft op de essentie van hun zijn.

De ruwe en wilde natuur, het isolement van de hoofdpersonages,… tonen het isolement waarin nog steeds te veel holebi’s zitten. De constante dreiging van geweld is nog altijd aanwezig en dat niet enkel in landelijke gebieden in de VS. In 1998 werd de 21-jarige Matthew Shepard vermoord in Wyoming omwille van zijn homoseksualiteit. In Iran werden twee tieners geëxecuteerd omwille van hun geaardheid. Maar ook bij ons is er nog steeds homofoob geweld.

De realiteit van geweld tegenover holebi’s blijft bestaan, ondanks stappen vooruit op legaal vlak en een grotere tolerantie. Uit een onderzoek in 2004 onder holebi’s in Londen bleek dat 45% stelde dat ze ooit met homofobie werden geconfronteerd en 20% stelde ooit fysiek te zijn aangevallen.

Ennis en Jack vertegenwoordigen het leven en de ervaring van echte mensen die ingaan tegen de standaard van wat als normaal wordt beschouwd en die bang zijn wat er zal gebeuren als hun ware geaardheid bekend wordt. Brokeback Mountain herinnert er ons aan dat we ervoor moeten opkomen dat niemand in een isolement terecht komt of bedreigd wordt omwille van zijn of haar geaardheid.

Deze film is een eerlijk en opvallend portret van de landelijke gemeenschap waar Ennis en Jack in leefden en de hardheid van die gemeenschap. Dat wordt duidelijk gemaakt doorheen het verhaal van hun relatie. De zelfontkenning en het isolement van Jack en Ennis is een deel van een samenleving waarin holebi’s leven: ze moeten een dubbel leven leiden, vaak zelfs met een heteroseksueel huwelijk.

Het gebrek aan vrijheid en de claustrofobie worden echter ook verbonden met de onderliggende armoede, zowel economisch als op andere vlakken, in deze gemeenschappen. Het toont aan hoe het leven eruitziet in afgelegen regio’s waar de burgerrechtenbewegingen uit de steden nog niet bestaan.

De realiteit van de dagelijkse emoties en seksuele relaties wordt in beeld gebracht. Dat gebeurt op een subtiele maar bijzonder krachtige manier met de zoektocht van de hoofdpersonages naar een eigen leven en de beperkingen die worden opgelegd door de simpele poging om te overleven.

Morgen vindt in Brussel de Gay Pride plaats, een jaarlijkse optocht voor holebi-rechten. De Gay Pride vindt haar oorsprong in een nacht van rellen in Stonewall in de VS in 1969, die de eis “Gay Rights now !” kracht bijzette. Toen begon een historisch ongeziene beweging voor de rechten van lesbiennes, homo-, bi- en transseksuelen (LHBT). De geschiedenis van Gay Pride is er dus één van strijd.

Vandaag is die strijd een beetje op de achtergrond geraakt, zelfs op Gay Pride zelf, dat grotendeels een feest is geworden, waarbij het lijkt of de strijd gestreden is nu het homohuwelijk en -adoptie mogelijk zijn geworden. In realiteit blijven echter alle discriminaties bestaan: in de familie, op school, op de werkplaats,… hebben LHBT’s het nog steeds moeilijk zich te uiten zonder dat pesterijen daar het gevolg van zijn, homoseksuele koppels ondervinden nog steeds discriminatie bij het zoeken naar een woning, nog steeds zijn er teveel gevallen van homofoob geweld.

Vandaag genieten homoseksuelen van dezelfde rechten als allen, maar net als voor de rest van de bevolking en zeker de sociaal zwakkere groepen (migranten, vrouwen, laaggeschoolden,…) kun je die rechten enkel opeisen als je daarvoor ook over de middelen beschikt. De strijd in Stonewall gebeurde niet voor niet op een moment waarin lage werkloosheid, hoge lonen, uitgebreide openbare diensten,… de normaliteit waren. Jonge LHBT’s hadden de kans om het ouderlijke huis te verlaten indien hun ouders hun seksuele keuzes of levensstijl niet wilden aanvaarden. Er waren jobs die zekerheid en financiële onafhankelijkheid boden en je verdiende er genoeg mee om een eigen woonst mogelijk te maken.

Vandaag moet een jongere die door zijn/haar ouders aan de deur wordt gezet zijn leven maken o.b.v. tijdelijke en interimjobs en armoedige sociale uitkeringen. De manier waarop de bazen en de rijken de crisis van hun systeem afwentelen op de hele bevolking, heeft voor LHBT’s de bijkomende consequenties van het moeilijker maken van het beleven van hun seksualiteit. Discriminatie kan ook enkel gebeuren als er een tekort aan aanbod is – bijvoorbeeld van goede jobs, degelijke en betaalbare woningen,… In een situatie van lage werkloosheid en voldoende betaalbare huisvesting moet de baas nemen wat hij kan krijgen, evenals de huisbaas.

Of een ander voorbeeld: de onderfinanciering van het onderwijs maakt dat dit onderwijs met steeds minder mensen steeds meer taken moet vervullen. Maatschappelijke, relationele en seksuele opvoeding die die naam waard is, vergt middelen en niet in het minst meer personeel. Enquêtes tonen aan dat jongeren, en LHBT-jongeren nog meer dan anderen, zich volop vragen stellen over relationele en seksuele zaken en nergens een antwoord vinden. Het onderwijs is ook de plaats bij uitstek waar je op grote schaal een strijd kan voeren tegen de alomtegenwoordige vooroordelen en het homofoob gestook van zij die willen verdelen om te heersen. Zonder middelen is dit echter onmogelijk.

De dalende koopkracht door snel stijgende prijzen van huisvesting en basisnoodzakelijke producten als energie en voedsel gaat dan ook niet voorbij aan de LHBT’s. Het is voor hen een ontwikkeling die hun door strijd verkregen grotere vrijheid sluipend ondermijnt. Voor ons – de LHBT-commissie van LSP/MAS – moet Gay Pride dan ook weer terug meer een strijddag worden in plaats van een feest, hoe graag we ook mogen feesten.

De moeilijkheden die onbemiddelde LHBT’s ondervinden in het leven, ondervinden ze overigens jammer genoeg ook hier in grote delen van het culturele leven van het LHBT-milieu. We willen hier dan ook een woord van protest laten horen over de commercialisering van Gay Pride en de exorbitante prijzen die hier voor alles moeten worden betaald: 400 euro om als niet-commerciële groep met een praalwagen te kunnen defileren, tussen 400 en 700 euro om een stand tegen homofobie op te zetten,… In het algemeen is het homomilieu financieel ontoegankelijk voor veel LHBT’s: de prijzen van feesten en evenementen, hoge drankprijzen als 2,5 euro voor een pintje,…

De eisen die wij vandaag in de aandacht willen brengen, zijn niet nieuw. Een deel ervan zijn ook niet te omschrijven als pure LHBT-eisen. Zoals hierboven geschetst leven LHBT’s immers niet op een eiland in de samenleving, maar er middenin.

Wij willen vechten voor:

• Een nationaal plan van strijd tegen vooroordelen en geweld tegenover LHBT’s, waarin onderwijs en de openbare media een belangrijke rol te vervullen hebben.
• Verhoging van het onderwijsbudget naar 7% van het bruto nationaal inkomen, waarbij een deel van die extra inkomsten moeten worden gebruikt voor een degelijke relationele en seksuele opvoeding vanaf een jonge leeftijd, waarin ook homo-, bi- en transseksualiteit hun gerechtvaardigde plaats krijgen en vooroordelen bestreden worden.
• Een degelijke job voor iedereen via een 32-urenweek zonder loonverlies
• Herstel van de koopkracht door 1 euro/uur loonsverhoging – drastische verhoging van het minimumloon in de slecht betaalde sectoren.
• Een gevoelige verhoging van de uitkeringen en het welvaartsvast maken ervan
• Een degelijke en betaalbare woonst voor iedereen, door een massaal plan van sociale woningbouw en stadsrenovatie.

En die strijd willen we voeren met al diegenen die belang hebben bij dit programma: de overweldigende meerderheid van de bevolking, die moet werken om te leven of anders enkel terug kan vallen op een uitkering. Als we samen de strijd voeren tegen zij die belang hebben bij verdeeldheid – of dat omwille van nationale achtergrond, sekse, religie,.. of van seksuele voorkeur is – m.a.w. het patronaat en de grote aandeelhouders van de grote bedrijven, kunnen we komen tot een samenleving waarin uitbuiting, onderdrukking en discriminatie zaken uit het verleden zijn omdat er niemand meer is die er belang bij heeft.

De media heeft wereldwijd een beeld gegeven van de repressie die in Moskou werd uitgeoefend tegen een “Gay Pride”, een optocht voor holebi-rechten. Dit was slechts een nieuw voorbeeld van de brutale repressie tegen oppositie-activiteiten onder het regime van Poetin. We brengen een verslag van de repressie tegen de holebi-optocht door een kameraad die als journalist werd opgepakt tijdens de acties.

Igor, een lid van ‘Sotsialisticheskoye Soprotivleniye’

De Russische Grondwet voorziet formeel in het recht om protestacties te organiseren. Maar toch zien we dat activiteiten van de oppositie steeds meer verhinderd worden door het regime. Dat is niet alleen het geval in kleine steden en dorpen, waar de politie en de autoriteiten niet gehinderd worden door de aanwezigheid van de internationale media, maar ook steeds meer in Moskou. De burgemeester van Moskou, Yuri Luzkhov (wiens vrouw overigens de rijkste vrouw van het land is als gevolg van lucratieve bouwcontracten die werden afgesloten met de stad…), grijpt steeds meer terug naar repressie tegen actievoerders. Recent werd in het lokale parlement van Moskou een wetvoorstel gedaan om ervoor te zorgen dat organisatoren van gelijk welke bijeenkomst (dus ook een groepje mensen dat samenkomt op een appartement om pakweg te discussiëren over hoe je best thee maakt) toelating moeten vragen aan het stadsbestuur!

Na de publieke stellingname van Luzkhov dat holebi’s “satanistisch” zijn, was het te verwachten dat er geen toestemming zou worden gegeven voor een holebi-optocht. En zodra de toestemming geweigerd is, krijgt de politie groen licht om hard op te treden.

Op de dag van de actie waren er overal in Moskou politie-agenten en ook leden van de oproerpolitie. Daarnaast waren er groepjes fascisten en religieuze fanatici die eveneens uitdrukkelijk in het straatbeeld aanwezig waren. Ik was op de actie aanwezig als journalist. Rond 12u kwam ik op het plein voor het kantoor van de burgemeester en ik zag er tal van andere journalisten. Er kwamen een aantal betogers aan gevolgd door een grote groep journalisten. Wat hierna gebeurde, was niet volledig duidelijk. Een aantal mensen werden opgepakt, terwijl aan de andere kant van het plein een andere groep betogers probeerde slogans te roepen.

Toen verscheen er een groep met zwarte T-shirts aan. Deze riepen anti-holebi slogans. De politie deed niets en ik riep dan maar naar die groep dat ze moesten zwijgen. Eén van de tegenbetogers ging naar één van de vele agenten in burger en wees naar me. Even later werd ik langs achter vastgegrepen en meegesleurd met de mededeling dat ik moest meekomen om “eens te praten”. Ik riep luid dat een journalist werd aangepakt, waarop ik snel tegen de politiewagen werd gedrukt en heel wat beledigingen naar mijn hoofd kreeg. Ik werd uit de buurt weg gevoerd in een geblindeerde wagen.

In de politiewagen was het erg druk. Er zaten al een aantal betogers in, waaronder het Groene parlementslid Volker Beck uit Duitsland. Hij zei ironisch: “Wat een vrij land, dit is al mijn tweede keer”. De buitenlanders werden hun paspoort ontnomen door de politie. De politie weigerde om ons drinken te geven, ook al was het snikheet (tot 35 graden in de zon).

Na een tijdje werden Beck en zijn partner weggevoerd. Wij moesten naar het politiekantoor. Daarbinnen zat ook een man in een zwarte pij, een Russische orthodoxe priester. Van achter zijn baard kwam er ook geluid uit de man. Hij vertelde ons hoe God eerder reeds “Sodom en Gommorah” had vernietigd. De man stelde zich voor als een dienaar van God die was uitgestuurd om ten strijde te trekken tegen holebi’s. Hij deelde ons mee dat we buiten zouden opgewacht worden. Een agent die net voorbijkwam, vroeg: “Wat? Zijn dit holebi’s?”. Hij kon het meteen vinden met de priester en ze begonnen een boompje op te zetten over de strijd tegen Soddom en Gommorah. De priester gaf zijn reactionair blad van de “Zwarte Honderd” aan de agent (de “Zwarte Honderd” was een fascistische organisatie in het revolutionaire Rusland van een eeuw geleden, de groep was verantwoordelijk voor verschillende aanvallen op Joden). Andere politie-agenten deden alsof ze niet opmerkten hoe we werden uitgescholden. Toen de politie mijn papieren enkele keren had gecontroleerd en opmerkte dat ik wel degelijk een journalist was, kreeg ik de boodschap om zo snel mogelijk te verdwijnen en mijn collega’s te gaan vervoegen. De agenten zeiden: “We hebben de plaats hier nodig want er is een nieuwe groep gearresteerden op komst.” Buiten het politiekantoor waren er veel journalisten, maar ook een groep van jonge en oude leden van de “Zwarte Honderd”.

Hiermee werd nogmaals aangetoond dat de autoriteiten niet alleen fascisten toelaten om andersdenkenden, holebi’s en buitenlanders in elkaar te slaan, maar dat ze er zelfs mee samenwerken. De Gay Pride werd verboden, tegelijk waren twee fascistische bijeenkomsten in de stad wel toegelaten. Deze bijeenkomsten vonden plaats onder de slogan: “Liberalisme leidt tot degeneratie – enkel nationaal-socialisme kan de natie redden”. Deze fascisten riepen “Leve Rusland” en brachten fascistische groeten terwijl ze portretten van Hitler meedroegen. De afgelopen jaren is er een golf van racistische moorden (recent gaf een jonge fascist toe dat hij verantwoordelijk was voor de moord op 20 mensen), maar de daders worden bijna nooit veroordeeld voor racistische moord. Ze komen er veelal van af met lichte beschuldigingen zoals “hooliganisme”. Op een rechtszaak die momenteel plaats vindt tegen een fascist die een jonge anti-fascistische muzikant had vermoord, keerde de rechter zich tegen de moeder van het slachtoffer en viel hij haar aan omdat ze niet had geprobeerd haar zoon “op het rechte pad” te krijgen.

Het feit dat het Russische regime steeds intoleranter wordt en samenwerkt met fascistische groepen, weerspiegelt de hypocrisie van de Russische regering die enkele weken geleden nog klaagde over het feit dat de regering van Estland geen respect toonde voor de strijd tegen het fascisme omdat een standbeeld van oorlogsveteranen in Talinn werd verwijderd.

"Sotsialisticheskoye soprotivleniye" (Socialistisch Verzet) kant zich tegen de repressie tegenover de holebi-betogers en eist de intrekking van alle beschuldigingen tegen hen. Alle groepen, behalve de fascisten die louter opkomen voor rassenhaat en die bovendien verantwoordelijk zijn voor een golf van moorden, moeten het recht hebben om te betogen en te protesteren.De linkerzijde moet natuurlijk opkomen tegen iedere vorm van discriminatie. Socialistisch Verzet was de eerste linkse groep die het opnam voor holebi-rechten in dit land.

Er is wel een meningsverschil onder holebi-activisten over hoe de campagne rond deze thema’s kan gevoerd worden. Dit werd duidelijk bij de voorbereidingen voor deze Gay Pride. De centrale organisatoren lijken vooral geïnteresseerd te zijn in het versterken van hun eigen imago en hun eigen vereniging. Ze zijn minder geïnteresseerd in het opnemen van de strijd tegen discriminatie in het algemeen of andere problemen waarmee holebi’s worden geconfronteerd op de werkvloer en in de samenleving. Ze beperken meestal hun eisen tot de eis om het homohuwelijk te legaliseren.

De Russische samenleving werd jarenlang gedomineerd door reactionaire religieuze groepen en later door stalinistische kliekjes. Daarbij was iedere afwijking van de “sociale normen” onaanvaardbaar en was er een brutale repressie.

De aanpak tijdens de stalinistische periode en ook de aanpak onder het regime van Poetin vandaag staat in schril contrast met de houding vlak na de Bolsjewistische revolutie van 1917. Toen was er geen sprake van een verbod op homoseksualiteit. Het verbod werd uit het strafrecht gehaald. Dit werd uitgelegd door een toenmalige expert over seksuele verhoudingen in de nieuwe staat, G. Batkins. Die stelde: “De revolutie heeft de oude en extreem slechte wetten één voor één neergehaald. Burgerlijke wetten leggen de standaard van man en vrouw op inzake seksuele relaties. Homoseksualiteit en andere vormen van seksuele bevrediging die in de Europese wetgeving worden gezien als een bedreiging voor de sociale moraliteit, worden in de sovjet-wetgeving gezien als een natuurlijke seksuele band. Dergelijke vormen van seksuele relaties zijn een private keuze.”

Het is pas onder het stalinisme, toen de oude Bolsjewieken volledig aan de kant waren geschoven, dat de bureaucraten hun contra-revolutie konden doorvoeren. Toen pas kwam er het beruchte artikel 121 van de strafwet waarin werd bepaald dat homoseksualiteit een misdaad was.Dit zorgde ervoor dat er duizenden mensen in de gevangenis terecht kwamen. Vandaag stelt Poetin dat de demografische crisis een belangrijk probleem is waardoor alle vrouwen hun rol van moeder moeten spelen. Zo zijn er aanmoedigingspremies voor vrouwen die kinderen krijgen. Dit wordt verder gepromoot door de kerk, overheidsinstellingen en ook de massa-media. Er wordt oeverloos gepraat over hoe vrouwen (en mannen) hun leven moeten leiden. Dit versterkt reactionaire opvattingen tegenover holebi’s, maar ook chauvinistische standpunten, anti-semitisme en het versterkt ook de onderdrukking van vrouwen in de Russische samenleving.

Het is tegen deze achtergrond dat we met onze organisatie uitleggen dat een decriminalisering van homoseksualiteit (een maatregel die we uiteraard steunen) op zich niet voldoende is om een einde te maken aan de homofobie die aanwezig is in de samenleving. Daartoe zal er ook een brede campagne nodig zijn om duidelijk te maken waarom voor holebi-rechten wordt opgekomen. Dat kan enkel aan de hand van een brede beweging die banden aangaat met andere onderdrukte groepen die het slachtoffer zijn van economische en sociale discriminatie en die deze discriminatie bestrijden op de werkvloer of op school, in de wijken,…

De organisatoren van de Gay Pride waren het daar niet mee eens, zij vormen eerder een onderdeel van de “holebi-elite”, eigenaars van clubs of mediafiguren die hun seksuele geaardheid gebruiken om er voordeel uit te halen op economisch vlak of op het vlak van media-aandacht. Dat werd nogmaals duidelijk in de discussies bij de voorbereiding voor de Gay Pride van vorige week. De hele structuur van de organisatie van deze actie was ondemocratisch en beperkt tot wie het eens was met de organisatoren. De bedoeling van de actie was niet om een brede laag van holebi’s of andere activisten te mobiliseren, maar wel om zoveel mogelijk VIP’s op de been te krijgen. Toen de vraag werd gesteld naar legale hulp voor wie werd opgepakt, stelden de organisatoren vlakaf dat er slechts voor sommige aanwezigen legale hulp zou zijn. Nog erger was de houding van een aantal organisatoren tegenover de “Liberaal Democratische Partij” van Vladimir Zjirinovski.

Zjirinovski haalde de internationale media toen zijn partij in de vroege dagen van het bewind van Jeltsin een aanzienlijk aantal zetels behaalde in het parlement. Destijds werd zijn partij door velen als fascistisch omschreven. Sindsdien heeft zijn partij een parlementaire fractie behouden op basis van reactionaire, chauvinistische en uiteraard ook anti-holebi gevoelens. Dit is geen fascistische partij in de klassieke zin, ook al kunnen verschillende afgevaardigden duidelijk als fascistisch worden omschreven. De partij is een systematisch steunpunt voor het Kremlin, er wordt nooit tegen de voorstellen van de president gestemd in het parlement. Enkel bij de verkiezingen differentieert de partij zich in een poging om kiezers die totaal vervreemd zijn van de andere partijen voor zich te winnen en aldus weg te houden van de oppositie die ingaat tegen het Kremlin.

Veel holebi-activisten waren dan ook verontwaardigd toen de organisatoren van de Gay Pride een alliantie voorstelden met een leidinggevend lid van de partij van Zjirinovski. Dit individu, Mitrofanov, is het bekendste lid van de LDPR na Zjirinovski. Hij mocht zelfs spreken op de conferentie vlak voor de betoging. Dat is ongeloofwaardig, zeker omdat de LDPR een belangrijke rol heeft gespeeld in het versterken van homofobe gevoelend. Ook Mitrofanov staat gekend voor een reeks homofobe uitspraken. Een activist stelde: “Dit toont enkel aan dat de organisatoren meer bezig zijn met public relations voor zichzelf dan met het opkomen voor gelijke rechten voor gewone holebi’s. Het zou me niet verbazen als een aantal van hen na de verkiezingen plots blijken verkozen te zijn voor de LDPR.”

Een discussie hieromtrent was natuurlijk niet toegelaten. Activisten die het punt wilden bespreken, mochten niet binnen in de conferentie. Toen een aantal aanhangers van Socialistisch Verzet in de conferentie een spandoek ontrolden met daarop de slogan “Mitrofanov – No passaran”, werden ze snel aan de deur gezet.

Het gevolg was dat de actie vorige zondag niet bepaald productief was. Het gaf de media de gelegenheid om aan te tonen dat holebi’s erg geïsoleerd staan in de samenleving. Bovendien zorgde de aanwezigheid van Mitrofanov ervoor dat veel mensen meenden dat dit geen echt protest was tegen discriminatie, maar eerder een publiciteitsgebeuren. Door geen voorbereidend werk te verrichten om de actie uit te leggen aan bredere lagen van de bevolking en in te spelen op hun strijdbewegingen, konden de reactionaire krachten van de kerk en de fascistische groepen vrijspel krijgen om hun anti-holebipropaganda naar voor te brengen. De autoriteiten kregen bovendien de gelegenheid om nog eens over te gaan tot massale arrestaties met politiegeweld. De afwezigheid van een ernstige campagne zorgt ervoor dat er een hogere drempel komt om zich echt te organiseren.

Internationale activisten zoals de Britse holebi-activist Peter Tatchell of het Duitse Groene parlementslid Volker Beck en anderen namen met de beste bedoelingen deel aan de actie. Ze vertrokken van een gevoel van solidariteit en wilden protesteren tegen het regime van Poetin. Ze werden samen met de Russische betogers het slachtoffer van de brutale repressie van de fascisten die samen met de politie optraden.

In Rusland zelf is er echter een belangrijk debat over hoe de strijd tegen de onderdrukking van holebi’s kan worden gevoerd. Socialisten en andere holebi-activisten stellen dat we voor de strijd tegen discriminatie niet kunnen vertrouwen op partijen zoals de LDPR of anderen van de Russische “holebi-elite” die geen enkel programma naar voor brengen om een einde te maken aan discriminatie en uitbuiting onder het Russische kapitalisme.

Na de uitsluiting van de linkerzijde en van basismilitanten uit de discussie rond de Gay Pride, was er een alternatieve conferentie op zaterdag. Die conferentie werd bijgewoond door gewone activisten en linkse militanten naast vertegenwoordigers van mensenrechtenorganisaties. Er werd gesproken over de noodzaak van samenwerking met mensenrechtengroepen en de versterking van de holebi-beweging. Ik sprak er in de discussie over de noodzaak om uit het isolement te treden met de holebi-beweging door op te komen voor een verdediging van democratische en sociaal-economische rechten en dat in samenwerking met andere groepen die met discriminatie te maken krijgen. Ik stelde er ook dat het homohuwelijk niet het centrale probleem is voor holebi’s en wees erop dat discriminatie op de werkvloer en in het onderwijs evenzeer belangrijke problemen zijn die moeten worden aangepakt, in het bijzonder in de vakbonden. Na de conferentie van zaterdag volgde zondag een afzonderlijke protestbijeenkomst tegen discriminatie, voor het recht om te betogen en tegen fascisme. Deze bijeenkomst verliep vlot en er vielen geen arrestaties. De deelnemers hadden foto’s bij van mensen die vorig jaar werden opgepakt of in elkaar geslagen.

De vele problemen in Rusland de afgelopen jaren hebben ervoor gezorgd dat dit thema niet prominent aan bod komt. Activisten beginnen echter de verdediging van holebi-rechten op te nemen. Socialistisch Verzet zal er mee voor zorgen dat dit een integraal onderdeel wordt van de strijd voor een andere samenleving.

De Naamse bisschop Léonard werkte zichzelf in de kijker met een aantal opvallende uitspraken rond onder meer holebi’s. Die omschreef hij als “abnormaal”. Dat ouderwetse standpunt kon uiteraard op heel wat kritiek rekenen. Maar ook op politieke steun uit extreem-rechtse hoek. Vanuit het Vlaams Belang kwam een mededeling dat men “blij” is met de “duidelijke uitspraken” van Leonard.

Leonard deed heel wat abnormale uitspraken over holebi’s. Zo stelde hij: “Ik zie dat zoals Freud: het [homoseksualiteit] is een tijdelijke fase in de ontwikkeling van de seksualiteit. Homo’s hebben een blokkade die hun normale psychologische ontwikkeling verhindert, wat hen abnormaal maakt.” Dat Leonard niet van deze wereld is, of toch alleszins niet van deze eeuw, maakte hij ook duidelijk met zijn uitspraak over condooms: “Het condoom is een Russische roulette. Het geeft een illusie van absolute veiligheid aan de bevolking.”

De door het Vlaams Belang opgestarte “Beweging voor Christelijke Solidariteit” verklaarde: “De katholieken hebben begrip voor de situatie waarin homoseksuelen zich bevinden, maar niet voor homoseksualiteit. Dit blijft tegennatuurlijk en abnormaal en moet dan ook bestreden worden.”

Dergelijke uitspraken leidden terecht tot heel wat protest. Zelfs indien ons land zich vooraan bevindt in het doorvoeren van een aantal wettelijke hervormingen, zien we nog altijd tal van discriminatievormen, vooroordelen en homofobe reacties. Dat gebeurt zowel in familieverband, op school, op de werkplaatsen,…

Discriminatie en onderdrukking blijven een realiteit. De cijfers spreken voor zich: 12,4% van de jonge homo’s heeft reeds aan een zelfmoordpoging gedacht (tegenover 5,9% van de heterojongens). Onder lesbo’s gaat het om 25% tegenover 5,4% voor heteromeisjes. Uit een Europese studie blijkt dat 80% van de holebi’s onder de 25 jaar wel eens het slachtoffer is geweest van verbaal geweld en vaak ook fysiek geweld tijdens hun schoolperiode. En dat louter omwille van een andere seksuele geaardheid.

Op 7 april werd in Namen geprotesteerd naar aanleiding van de uitspraken van Leonard. Die herhaalde echter nogmaals zijn standpunt. De bisschop stelde dat hij holebi’s niet abnormaal vindt, maar homoseksualiteit wel. Dat standpunt werd niet weerlegd door de kerkelijke autoriteiten.

De strijd tegen homofobie is een strijd tegen het neoliberale systeem dat leidt tot tekorten en verdeeldheid onder de vele slachtoffers van het systeem. Als er tekorten zijn, wordt gezocht naar zondebokken. Al wie een beetje “anders” is, valt daarbij op: wie een andere huidskleur heeft maar even goed wie een andere seksuele geaardheid heeft.

Door op te komen voor een socialistisch alternatief waar de behoeften van de arbeiders en hun gezinnen centraal staan, kunnen we de ruimte creëren om in de praktijk komaf te maken met racisme, homofobie, seksisme,…

Vandaag vond normaal gezien in Jeruzalem een holebi-optocht plaats. Deze Gay Pride optocht kende felle tegenkanting met homofobe propaganda van zowel reactionaire Joodse groepen als reactionaire Arabische groepen. In 2000 sprak overigens ook de katholieke kerk zich uit tegen een holebi-optocht in Rome. Reactionaire religieuze leiders lijken zich te verenigen in een heilige oorlog tegen holebi’s. Op het laatste moment werd de betoging nog afgelast.

Shahar Benhar, Maavak Sozialisti, Israël

Ook bij de vorige Gay Pride optocht in juni 2005 waren er gelijkaardige campagnes van reactionaire religieuzen. Bij de betoging werden toen drie actievoerders neergestoken door een extreem-rechtse Joodse kolonist (die nadien veroordeeld werd tot 12 jaar gevangenisstraf hiervoor). Deze groepen proberen nu opnieuw de haat en de intimidatie op te drijven zodat de opkomst voor de betoging beperkter zou zijn.

Heilige oorlog

Joodse religieus-fundamentalistische en extreem-rechtse groepen, met onder hen de aanhangers van de neo-fascistische leider Meir Kahana, vormden een alliantie met de reactionaire Islamitische Beweging en haar politieke vleugel de Ra’am-Ta’al (die vooral Palestijnen in Israël zelf organiseert). Deze alliantie wil de betoging tegengaan en een ‘tegenactie’ organiseren.

De ideologische kolonisten en de aanhangers van Kahana steunen moorden op Arabieren. Maar nu vormen ze een alliantie met rechtse moslims om samen affiches te plakken in Jeruzalem met slogans als: “Joden en Arabieren samen tegen de optocht van het vuilnis”.

Bij de holebi-optocht vorig jaar slaagden Palestijnen van de bezette gebieden er in om op de betoging te raken en samen te betogen met Israëlische joden. Ze moesten echter met hun gezicht bedekt betogen uit vrees voor aanvallen van reactionaire fundamentalistische islamitische organisaties bij hun terugkeer naar huis.

Mediahysterie

In de aanloop naar de holebi-optocht waren er rellen van Joodse orthodoxe fundamentalisten in Jeruzalem. 70 van de 120 parlementsleden in de Knesset tekenden een petitie tegen de betoging. Zelfs voor het rondgaan van die petitie onder de parlementsleden beloofde de regering dat het druk zou zetten op het gemeentebestuur van Jeruzalem om de betoging te verbieden.

In de kranten wordt gewaarschuwd voor een ‘bloedbad’. De rechtse Joodse organisaties beweren dat ze een miljoen tegenbetogers op de been zullen brengen in drie verschillende tegenbetogingen en andere acties.

Dat cijfer is overdreven en dient om de betogers af te schrikken om op straat te komen. Maar zelfs een betoging van 200.000 deelnemers zou volstaan om de holebi-optocht te verstikken en zou een ernstige bedreiging vormen.

In 2005 waren er 8500 deelnemers aan de holebi-optocht Gay Pride in Jeruzalem. Onder druk van de tegenstanders is de betoging dit jaar op het laatste moment afgezegd.

De belangrijkste gevangenis in de regio van Jeruzalem werd leeggemaakt in de aanloop naar de betoging om plaats te hebben voor de 1.000 arrestaties die door de politie worden verwacht. Er zouden 8.000 leden van de oproerpolitie worden ingezet naast 2.000 eenheden van de grenspolitie (de paramilitaire kracht die normaal wordt gebruikt om grensposten te controleren en Palestijnen aan te vallen).

Jammer genoeg verwachtten de organisatoren van de betoging dat deze traditioneel reactionaire krachten de betogers zullen beschermen. Volgens het dagblad Haaretz zouden heel wat holebi-activisten bereid zijn om akkoord te gaan met een voorstel om enkel een bijeenkomst te houden en geen optocht. Anderen zouden de betoging nog willen afzeggen in ruil voor een onthouding van de ultra-orthodoxe partijen in het parlement inzake een voorstel rond het burgerlijk huwelijk.

Maavak Sozialisti, onze Israëlische zusterorganisatie, zal deelnemen aan de holebi-optocht en stelt dat het nodig is om deze betoging sterk te beveiligen met een eigen ordedienst. We hebben pamfletten gemaakt waarin we ons uitspreken tegen de reactionaire campagnes van de tegenstanders van de optocht. We betreuren de beslissing om de betoging niet te laten doorgaan.

Met onze campagne willen we wijzen op het belang om ons te verzetten tegen de reactionaire propaganda. Dat is een onderdeel van onze strijd voor een socialistische wereld waarin een einde wordt gemaakt aan de onderdrukking van alle minderheden, los van hun etnische of nationale achtergrond of hun seksuele oriëntatie.

We publiceren een vertaling van een artikel van onze Engelse zusterorganisatie eind juni. Het gaat onder meer in op een aanval van fascisten en politie tegen een betoging voor holebirechten in Moskou. Dit artikel werd nu vertaald door de holebi-werkgroep in LSP/MAS.

Politie en fascisten vallen “Moscow Pride” aan

De holebi- en transseksuele gemeenschap stapte in Londen op 1 juli op in de EuroPride. Veel belangrijke wettelijke hervormingen zijn ondertussen doorgevoerd, zoals het burgerlijk partnerschap. Hervormingen die de levenskwaliteit van vele holebi’s hebben helpen opkrikken. Deze waren slechts mogelijk na vele jaren campagne voor holebi-rechten.

Hoe welkom deze hervormingen ook zijn, de strijd is niet voorbij. Al jaren bestaan er wetten tegen raciale en seksuele discriminatie, maar deze wetten hebben racisme en seksisme in onze samenleving geen halt weten toe te roepen. De recente veroordeling van twee mannen wegens moord uit homofobe beweegredenen op Jody Dobrowski, toont aan dat de holebi-gemeenschap niet op zijn lauweren mag rusten.

Verworven rechten dienen beschermd en verder uitgebouwd te worden. Dit zou het thema van de Pride moeten zijn en zou gelinkt moeten worden aan een internationale strijd. In Oost-Europa werden gay prides aangevallen door reactionairen en door de staat. Politici, uit op privatiseringen en ‘big business’, hebben homofobie uitgebuit om hun postjes te vrijwaren.

Igor Yasin, homo en socialist en lid van Socialistisch Verzet, de Russische sectie van het CWI, was betrokken bij de gebeurtenissen in Moskou van 27 mei. Hij schreef:

“De autoriteiten van de stad Moskou verboden de Pride van 27 mei en het gerecht trad dit verbod bij. Op een conferentie in Moskou van Russische en buitenlandse holebi-activisten op de vooravond van de geplande mars werd vooral over tactiek gediscussieerd. Het hete hangijzer was de vraag of de gay pride moest doorgaan of niet.

“De Russische holebi-activisten, relatief weinig in aantal, waren besluitloos en velen waren duidelijk bang. Verschillende activisten traden het idee bij om een petitie te overhandigen aan de Moskouse autoriteiten, in plaats van te betogen met de slogan “Homofobie is slechts een ander gezicht van xenofobie”. Alexei Kozlov, een lid van het CWI, probeerde de conferentie ervoor te winnen om een protestactie te organiseren voor het kantoor van de burgemeester met slogans tegen discriminatie en ter verdediging van het recht op organisatie en demonstratie. Dit was volgens hem de beste manier om een vuist te maken tegen deze discriminatie van seksuele minderheden.

“De reacties waren koel. Velen waren de mening toegedaan dat men “radicale acties of conflicten met de overheid” best kon missen. Sommigen vonden zelfs dat men “respect moest opbrengen voor de beslissing van de autoriteiten”.

“Mijn commentaar was dat er zelfs volgens de huidige wetgeving geen legale basis bestond om de gay pride te verbieden. De homo-activisten mochten het gevecht niet opgeven alvorens het was begonnen. We moeten onze situatie kenbaar maken en ons uitspreken tegen discriminatie en ter verdediging van onze rechten.

“De dag van de protestactie brak aan. Deze was gepland om drie uur ‘s namiddags tegenover het kantoor van de burgemeester. Hoewel het officieel om een protestactie ging ter verdediging van democratische rechten, werd deze algauw een actie ter verdediging van de rechten van minderheden, in solidariteit met de gediscrimineerden van de holebi-gemeenschap.

De muren van het Kremlin

“Op de middag van 27 mei kondigde een persconferentie aan dat enkele homo-activisten bloemen zouden neerleggen aan het graf van de Onbekende Soldaat en vervolgens deel zouden nemen aan een protestactie voor het kantoor van de burgemeester. Onze onmiddellijke reactie was dat dit een vergissing was. Verschillende mensen zouden op verschillende plaatsen aanwezig zijn en dat zou het de politie gemakkelijk maken om losse individuen te arresteren. En dit gebeurde dan ook.

“Sommigen werden gearresteerd “wegens het neerleggen van bloemen” in de Aleksandorski tuinen (bij het Kremlin) waar een menigte schreeuwende ‘patriotten’ en fascisten zich verzameld had. Anderen werden gearresteerd op weg naar de protestactie.

“Nog voor de geplande protestactie begon de straat zich te vullen met jongeren die zich voor de regen schuil hielden in portalen. Daarvoor stond de politie opgesteld, de weg naar het plein dat voor het kantoor van de burgemeester lag, werd geblokkeerd. Langzaam begonnen activisten op te dagen, met in hun kielzog journalisten en de onvermijdelijke repressie-organen.

“Onze groep, met de belangrijkste organisatoren en enkele buitenlandse homo-activisten, arriveerde ter plaatste vijf minuten voor het afgesproken uur van de protestactie. Aleksei en Dima, de officiële organisatoren, werden bij de politie geroepen om “verdere details nader te bespreken” en wij plooiden onze spandoeken open. Naïef genoeg dacht ik nog de 500 anti-fascistische pamfletten in mijn rugzak te kunnen uitdelen.

“Maar dat was niet mogelijk. De organisatoren moesten bij de politie komen en werden onmiddellijk opgepakt. De andere aanwezigen werden omringd door een groep tegenbetogers. Daaronder bevond zich ook een spreker van de partij van Zhirinovsky. Dat is een extreem-rechtse partij die onder meer pleit voor de doodstraf voor holebi’s. De spreker hield bij de tegenbetogers een toespraak met de gekende nationalistische en homofobe retoriek.

“De jonge fascisten riepen slogans als “dood aan de mietjes” en “mietjes horen thuis in concentratiekampen”. Wij roepen slogans tegen het fascisme. De politie kwam tussenbeide. Dat betekende echter dat nog meer holebi-activisten werden opgepakt, terwijl de fascisten konden juichen.

De houding van de politie

“De volgende uren brachten we door in de buurt van het politiekantoor. Onderweg zagen we groepjes fascistische jongeren in steegjes, in portalen, aan de metro. Blijkbaar zagen we er niet “homo” genoeg uit, want ze negeerden ons.

“Een kameraad die aan het politiekantoor was terechtgekomen, zei ons dat het er stikte van skinheads en ander gespuis die de politie te hulp waren gekomen. In een ander politiekantoor werden 17 mensen vastgehouden waaronder Aleksei en Dima en de bekende lesbische activiste Evgenii Debryanskaya. Velen waren geschokt, maar iedereen deed wat hij kon. Na ongeveer vier uur werden ze vrijgelaten.

“Zo vond er toch nog een mars plaats, al was het niet de gay pride, maar een mars van fascisten en skinheads! De homogemeenschap had een inspanning gedaan om alles openlijk te organiseren, maar de massamedia liet dat koelweg aan zich voorbij gaan.

“Enkel kleinschalige oppositiebladen en de reactionaire pers becommentarieerden de gebeurtenissen. Geen enkele gevestigde partij sprak zich uit tegen deze discriminatie. Zelfs de zogenaamde “democratische” (lees neoliberale) partijen, hadden geen aandacht voor wat er was gebeurd. Hetzelfde gebeurde een week eerder naar aanleiding van aanvallen op homoclubs door fascisten.

“Voor holebi-activisten is het niet mogelijk om een neutrale houding in te nemen tegenover het fascisme. Enkele jonge “communisten” pochten op hun website hoe ze één front vormden met de fascisten tegen de ‘homoseksuele horden’. Anderen zagen zich gedwongen zich meer openlijk uit te spreken tegen nationalisme en ter verdediging van rechten voor holebi’s.

“27 mei was de eerste ‘outing’ van de Russische holebigemeenschap ter verdediging van haar rechten. Maar het was slechts een begin. Veel homo’s en lesbiennes koesteren nog teveel illusies. Weinig onder hen hebben een duidelijk beeld over hoe vooruitgang mogelijk is.

“Als socialisten moeten we duidelijk maken dat deze discriminatie enkel kan uitgeroeid worden door te strijden tegen het kapitalisme en het staatsapparaat. Vooruitgang kan enkel door een nieuwe samenleving uit te bouwen gebaseerd op vrijheid en gelijkheid, een socialistische samenleving!”

Op 27 mei vond in Brussel de jaarlijkse Gay Pride plaats. Dat is een optocht van holebi’s die opkomen voor gelijke rechten. Ook LSP was aanwezig op deze betoging en verdeelde er een pamflet, dat we nu – met enige vertraging – ook op deze site publiceren. Volgens ons is er geen sprake van een eindpunt in de holebi-emancipatie, maar vormen de reeds genomen maatregelen slechts een eerste aanzet. Er is immers nog heel wat discriminatie van holebi’s.

LSP-pamflet

Wanneer je de wetgeving in verband met holebi-rechten vandaag in verschillende Europese landen bekijkt, zou je kunnen zeggen dat er heel wat vooruitgang is gemaakt. Nergens in Europa vind je nog wetten die seks tussen mensen van hetzelfde geslacht uitdrukkelijk verbieden. Maar als je minder oppervlakkig de fundamentele oorzaken bekijkt van de onderdrukking van lesbische, homoseksuele, biseksuele en transgender mensen kom je tot andere conclusies.

De genomen maatregelen worden voorgesteld als het sluitstuk van de holebi-emancipatie, terwijl ze in feite slechts een eerste aanzet vormen. Veel discriminaties en de gevolgen daarvan blijven onopgemerkt of zijn moeilijk te bewijzen, omdat de ware redenen verdoezeld worden, 70% van alle Belgische holebi’s heeft ooit last gehad van discriminatie.

“Dansschool weigert proefles aan lesbisch koppel; tijdelijke werknemer wordt ontslagen omwille van zijn homo-zijn, interimkantoor geeft hem sindsdien geen aanbiedingen meer; leerkracht godsdienst krijgt pas een job als hij belooft zijn homoseksualiteit verborgen te houden voor de leerlingen; vriend mag het lichaam van zijn overleden partner in het ziekenhuis niet begroeten” en wat als je weet dat 33 tot 45% van Belgische homo’s, lesbiennes en biseksuelen tijdens het opgroeien zelfmoordgedachten heeft. 12,4 % van de homojongens onderneemt effectief een zelfmoordpoging. Tegenover 5,9 % bij hetero-jongens is dat meer dan het dubbele. Bij lesbische meisjes ligt dat cijfer zelfs vijf maal zo hoog: 25 % onderneemt een zelfmoordpoging tegenover 5,4 % van de heteromeisjes.

Discriminatie nog steeds voelbaar!

We zijn niks met een vermeende emancipatie! Die is niks meer dan een individualisering van de maatschappelijke problemen, een commercialisering waarbij de kapitaalkrachtige holebi gebruikt wordt uit economische belangen en een creatie van een “ideaalbeeld” waar de gewone vrouw/man uit financiële tekorten niet aan voldoet. Het gecreëerde ideaalbeeld en de individualisering van maatschappelijke problemen zorgen voor een isolatie van een grote groep holebi’s die zich niet begrepen en gefaald voelen. Met psychische problemen (laag zelfbeeld, depressie, etc.) en mogelijk financiële rampen (schulden, leningen, etc.) als gevolg.

Er is nood aan een radicale strategie die zich focust op het verenigen van holebi’s onderling en tegelijk ook kant kiest voor de meerderheid van holebi’s die niet rijk zijn, geen job met aanzien hebben en dikwijls gemarginaliseerd worden.

De bestaande holebi-verenigingen horen het niet graag, maar hun lobby-politiek bij de traditionele partijen blijkt niet te werken, erger nog, het zijn net die traditionele partijen die verantwoordelijk zijn voor de discriminatie tegenover minderheidsgroepen zoals allochtonen en holebi’s. Zolang enige holebi een job of woning kan verliezen om redenen van seksuele voorkeur zijn alle holebi’s bedreigd. Een onafhankelijke holebi-vereniging vecht voor holebi-eenheid, in de zin van een mobiliserende en omvattende eenheid. Maar dat is slechts een begin. De mobilisatie moet doorgaan en verbreden. De holebi-beweging moet van lobbying afstappen en overstappen naar mobilisatie samen met bondgenoten (vakbonden, anti-oorlogscomités, wijkcomités, … ). Enkel zo kan zij haar strijd krachtig genoeg maken en veranderingen afdwingen. Bovendien kan in dergelijk bondgenootschap de holebi-beweging een bredere visie ontwikkelen van de bevrijde seksualiteit, gezinnen, cultuur en samenleving.

Strijden voor gelijkheid

Een positieve invulling van diversiteit en solidariteit bij holebi’s en bij de samenleving in haar geheel is nodig: Gender dysforie, travestie, transgenderisme, transsexualiteit, intersexualiteit,…… voor veel holebiverenigingen minder leuke aspecten van het holebiwereldje die ze liever onder de mat vegen uit angst voor stereotypering door de massa. Maar een afhankelijke politiek correcte houding maakt deze gelijke behandeling van seksualiteitsbeleving voor iedereen onbespreekbaar.

Een vermeende vrije seksualiteitsbeleving is niks meer dan een rookgordijn, opgezet om discriminatie die dagelijks te voelen is voor transgender mensen te verbergen.

Het is noodzakelijk de bestaande klassieke rolpatronen te doorbreken en dit niet alleen binnen de holebibeweging maar binnen de gehele samenleving, dat kan enkel door actief te werken aan het verleggen van grenzen en aan positieve perceptie en zichtbaarheid van diversiteit, niet als concurrenten tussen de bestaande groepen van minderheden en verenigingen maar als een aanvullende, complementaire groep, gedragen door een eengemaakte beweging.

We kunnen de problemen waar holebi’s mee kampen niet losdenken van eender welke gediscrimineerde groep binnen de samenleving. De voedingsbodem voor discriminerend, homofoob, xenofoob, seksistisch en racistisch gedrag is voor allen dezelfde. Een maatschappij die per definitie haar rijkdom geconcentreerd ziet in de handen van een minderheid en hierdoor tekorten creëert voor een meerderheid van de bevolking zal automatisch dergelijke fenomenen voortbrengen.

De afgelopen periode is geregeld discussie gevoerd over anti-holebi teksten van reggae-artiesten, zo was er de voorbije zomer daar een discussie over in België. Hieronder publiceren we een standpunt door een lid van onze Britse zusterorganisatie naar aanleiding van het aflassen van een concert van Buju Banton in Manchester.

Max Toynbee

Reggae is belangrijk voor mij. Ik heb zelf met een huisgenoot in Manchester een sound system en we gaan wekelijks naar Moss Side om singles te kopen van onze favoriete artiesten. We hebben een voorkeur voor ‘bewuste’ reggae, met een klank zoals de oude platen uit de jaren 1970 en 1980 maar geproduceerd met moderne digitale apparatuur.

Er was heel wat controverse over de inhoud van de teksten van artiesten zoals Buju Banton, die in september normaal kwam optreden in Manchester. Die artiesten worden bekritiseerd omdat ze homofobe reacties stimuleren alsook geweld tegen holebi’s. Buju’s hit begin jaren ’90, Boom Bye Bye, is daar een voorbeeld van waarbij opgeroepen wordt om te schieten op holebi’s en hen fysiek aan te vallen.

Het optreden van Buju Banton werd afgelast omwille van de homofobe teksten. Er zijn echter ook factoren die dit verbod problematisch maken. Eerst moet opgemerkt worden dat de teksten van Buju sinds het uitkomen van Boom Bye Bye sterk veranderd zijn. Hij heeft zichzelf heruitgevonden, samen met andere artiesten zoals Capleton, waarbij platen gemaakt worden op een ‘bewuste’ manier. Zo was er zijn single Murderer over een vriend van hem die vermoord werd. In de tekst van dat liedje wordt kritiek geleverd op diegenen die wapens bezitten en misdrijven met wapens in het algemeen.

Maar zelfs indien hij opgeschoven is naar een bewustere stijl, heeft hij nooit afstand genomen van de boodschap van Boom Bye Bye en blijft hij samenwerken met erg openlijk homofobe artiesten zoals Elephant Man, en blijft hij royalties opstrijken van zijn ouder homofoob werk.

Er zijn artiesten die veel erger zijn, zoals Vubz Kartel, die zich in hun teksten specifiek richten tegen Jamaicaanse holebi-groepen, zoals J-Flag.

Achter gesloten deuren

Het optreden van Buju werd afgelast zonder veel publiciteit. Het leek beslist te zijn achter gesloten deuren door de bureaucratie van het gemeentebestuur. De politie was blijkbaar bang van de mogelijkheid van geweld, aangezien een protestactie van holebi-activisten zou plaatsvinden aan de zaal.

Ongetwijfeld was het beter geweest om een debat aan te gaan met bredere lagen van de bevolking om uit te leggen wat verkeerd is aan homofobe teksten, in plaats van het concert gewoon af te lassen op basis van dubbelzinnige ‘legale redenen’, die weinig relevant zijn voor gewone mensen.

De gekende holebi-activist Peter Tatchell en de holebi-organisatie Outrage! stellen: "We willen van Groot-Brittannië een plaats maken waar geen plaats is voor artiesten die geweld uitlokken tegen holebi’s." Betekent dat een stap vooruit? Het kan er toe leiden dat er heel wat reggae-artiesten niet meer kunnen optreden, ook al zijn ze populair onder jongeren die zelf dagelijks geconfronteerd worden met discriminatie en marginaliteit.

Bovendien vormen reggae-concerten slechts een beperkt onderdeel van de scene, veel mensen luisteren naar reggae (ook reggae met homofobe teksten) doorheen de ongeorganiseerde, ondergrondse kanalen zoals piraatzenders, sound systems en clubs.

Het verbieden van concerten leidt bovendien tot een hoger media-profiel, maar door alle aandacht te richten op concerten, wordt volledig voorbijgegaan aan de meerderheid van homofobe reggae die via andere kanalen verspreid wordt naar een breder publiek.

Bob Marley

Een aantal mensen verwijzen graag naar de "goude oude dagen" van Bob Marley toen het ging over vrede, liefde en eenheid. Maar de roots van homofobie binnen reggae gaat ver terug, ook in de late jaren 1970 en in de vroege jaren 1980 waren er veel homofobe platen. Er is een gevaar dat de focus vandaag echter volledig op de homofobe songs geplaatst wordt, terwijl iedere positieve boodschap of de algemene cultuur genegeerd wordt.

Hierdoor kan een afstand ontstaan tegenover diegenen die naar zo’n optredens gaan, terwijl in het dagelijkse leven niet opgekomen wordt tegen homofobie. Het kan gezien worden als een aanval op de reggae en de Carribische cultuur in het algemeen, waardoor de homofobie net een diepere ingang zou kunnen vinden onder het reggae publiek.

Dit zijn geen simpele thema’s met gemakkelijke antwoorden. Wat moet gedaan worden tegenover meer openlijke homofobe artiesten zoals Capleton of Sizzla? Moeten we steun geven aan de oproep om hun concerten te verbieden? Komt het op hetzelfde neer als het verbieden van oproepen tot racistisch geweld door fascistische bands zoals het vroegere Screwdriver?

Het is belangrijk dat ingegaan wordt op de ernst van de situatie in Jamaica zelf, waar holebi’s enorm te lijden hebben onder geweld en onderdrukking (zie ook www.jflag.org). Holebi zijn is nog steeds verboden in het land en de politie neemt er geregeld deel aan gewelddadige aanvallen op holebi’s.

Holebi’s worden er geregeld fysiek misbruikt, worden letterlijk verbrand zoals de oproepen door sommige artiesten het vragen. Deze situatie is verschrikkelijk en we moeten dit naar voor brengen, net zoals we opkomen tegen de onderdrukking van holebi’s elder in de wereld. Het probleem is binnen de reggae een ernstig probleem, en we mogen er ons niet gemakkelijk van af maken. Een oproep tot geweld tegen holebi’s is even fout als oproepen tot geweld tegen kleurlingen en migranten.

Ik kan begrijpen dat een aantal reggae-artiesten geen platform aangeboden krijgen. Maar zoiets moet wel democratisch gebeuren zodat duidelijk is waarom een concert afgelast wordt en ook door wie dit gebeurt. Bovendien zal het verbieden van concerten op zich niets veranderen, er moeten ook andere campagnes gevoerd worden. Er zijn heel wat holebi-groepen actief en de vraag is welke taktieken deze strijd vandaag kan versterken.

De beste manier om homofobie aan te pakken is door het verenigen van de werkende bevolking over de grenzen van sekse, ras en geaardheid heen om samen op te komen tegen de onderdrukking waar we allen onder lijden en om op te komen voor betere levens- en arbeidscondities.

Dat is nog een reden waarom de oproep voor een nieuwe massale arbeiderspartij belangrijk is aangezien het een belangrijke stap zou vormen tegenover vooroordelen. Daarnaast zullen we moeten blijven vechten tegen vooroordelen zolang het huidig systeem bestaat.