Category: Stop GAS

Gisteren werd in Gent actie gevoerd tegen de GAS-boetes. De oproep van de Actief Linkse Studenten en Scholieren kreeg heel wat steun. Een 150-tal actievoerders trok in betoging door de binnenstad en maakte duidelijk dat ze het protest tegen criminalisering van jongeren en de willekeurige repressie van de GAS-boetes zullen blijven bestrijden. Hieronder enkele foto’s en een video van de actie.

Foto’s en video door Jean-Marie

• Met GAS-boetes wordt repressie opgedreven, ook tegen protest
• Stop GAS! Stop criminalisering van jongeren

De politici van de gevestigde partijen hebben een wonderoplossing gevonden voor overlast. Staat de muziek te luid op het feestje in de fuifzaal achter de hoek? Jongeren die ’s avonds laat nog op een pleintje rondhangen? Initiatieven zoals pakweg Occupy Antwerp die een politieke oppositie organiseren in de straten? Betogers die spontaan door de straten trekken tegen pakweg een banket van superrijken? De gevestigde partijen hebben hun antwoord klaar: de GAS-boete!

Artikel door Mathias (Antwerpen) uit de novembereditie van ‘De Linkse Socialist’

Alles wordt overlast

De GAS-boete, of de Gemeentelijke Administratieve Sanctie, bestaat al sinds 1993 en zou bedoeld zijn om kleine ‘vergrijpen’ snel te kunnen bestraffen. Enkele jaren terug werden de gemeentelijke bevoegdheden verder uitgebreid zodat ze elke vorm van ‘overlast’ konden bestraffen. Aangezien de gemeenten ook zelf de reglementen moeten opstellen, leidt dit al snel tot willekeur en vaak ook absurde regels.

Het gaat daarbij pakweg om GAS-boetes voor wie confetti gooit op carnaval of op een rugleuning van een bankje zit. Agenten bepalen willekeurig of iemand ‘rondhanggedrag’ vertoont. Maar er worden ook andere vormen van ‘overlast’ aangepakt. Zo is het in de meeste gemeenten zonder toestemming van de burgemeester verboden om in de openbare ruimte actie te voeren of zelfs maar publiek te vergaderen. Er wordt van de actievoerders verwacht weken op voorhand de actie aan te vragen. In Kortrijk moet dat in het geval van een ‘risicomanifestatie’, wat dat ook moge wezen, zelfs drie maanden op voorhand. Sta je op het piket van een spontane staking, dan kan je naast een eenzijdig verzoekschrift vanaf nu ook een GAS-boete verwachten.

In Hasselt is het verboden om spandoeken langs de weg te hangen en flyers uitdelen kan niet zonder uitdrukkelijke toestemming van de burgemeester. Antwerpse scholieren kunnen maar beter oppassen wanneer ze beslissen om een actie te organiseren op hun school: “Artikel 329, Het is verboden activiteiten te stimuleren die (…) verhinderen dat aan de leerplicht kan worden voldaan”. De scholieren en iedereen die hen hielp bij op opzetten van pakweg een actie tegen racisme of een zitstaking tegen oorlog mogen alvast geld opzij zetten voor hun GAS-boete.

Tegen het recht op collectieve actie

Vrije meningsuiting op de openbare weg en het recht op collectieve actie wordt door internationale mensenrechtenverdragen erkend, maar het Hasseltse politiereglement gaat er regelrecht tegen in. Wie vervolgens protesteert, maakt best niet teveel “onnodig geluid” of er volgt ook op die basis een GAS-boete (zie het kader ‘Waanzin in Hasselt’). De Liga voor de Mensenrechten stapte naar de Raad van State om de vernietiging van dit politiereglement te eisen.

Het opendraaien van de GAS-kraan leidt tot steeds meer mogelijkheden van willekeurig optreden en repressie tegen al wie niet binnen het kader van de machthebbers past. In Antwerpen werden al GAS-boetes uitgedeeld om protestacties te beboeten. In Brussel dreigt iedereen die bij het protest tegen het banket van superrijken werd opgepakt meteen ook een GAS-boete te krijgen. Oppositie de kop indrukken door ze boetes op te leggen, is een praktijk die eerder aan Poetin doet denken maar intussen langzaamaan ook bij ons een opmars kent. Alle gevestigde partijen stappen in de GAS-logica mee, ook al zijn er heel wat bezwaren.

Het begint met jongeren of pakweg zwervers die worden aangepakt. Eens de maatregelen daar volledig ingeburgerd zijn, kunnen ook andere lagen aangepakt worden. Op die manier wordt het recht op collectieve actie verder ondermijnd om uiteindelijk iedere vorm van protest, in het bijzonder vanuit de arbeidersbeweging, de kop in te drukken.

Geen oplossing voor overlast

Kunnen de GAS-boetes dan niet nuttig zijn voor kleine gevallen van overlast, mits een strikte bepaling van wat overlast is? Heel wat elementen van overlast hebben veel te maken met het gevoerde beleid van tekorten. Afvalophaling moet geld opbrengen en dus wordt het aantal vuilbakken op straat zoveel mogelijk beperkt zodat we de dure officiële vuilzakken gebruiken. Dat werkt sluikstorten in de hand. Jongeren of anderen die op een pleintje ‘rondhangen’ en iets drinken doen dat vaak omdat ze het zich elders niet kunnen permitteren, de overheid investeert uiteraard niet in openbare ontspanningsmogelijkheden of bijeenkomstplaatsen. De overheid creëert tekorten en beboet de slachtoffers van die tekorten.

Ondertussen moeten zelfs vertegenwoordigers van de politie toegeven dat repressie niet werkt. In Turnhout waren er even problemen met groepjes jongeren. Het harde optreden leidde al gauw tot nog meer problemen. “Repressie werkt averechts”, moest Luc Gorris van de lokale politie Turnhout erkennen. Een positieve benadering waarbij er met de jongeren zelf gediscussieerd werd, bleek veel meer vruchten af te werpen.

GAS-boetes doen niets aan de achterliggende oorzaken van overlast, vaak zijn dat sociale problemen. Door zoals in Antwerpen Noord een samenscholingsverbod op te leggen met avondklok en verbod op het nuttigen van drank op publieke plaatsen, kan het openbare leven volledig plat gelegd worden. Maar het zorgt er niet voor dat de 20% werkloze jongeren plots een job hebben of dat de 25% kinderen die in armoede opgroeien plots een degelijk toekomstperspectief hebben.

LSP verzet zich tegen deze golf van pestboetes die vooral de kwetsbare groepen in de samenleving raken en het onmogelijk maken om een politieke oppositie te voeren wanneer het de gevestigde partijen niet aanstaat. Enkel door het aanpakken van de sociale problemen kan men overlast echt oplossen. We komen daarom op voor maatregelen als massale investeringen in sociale woningen, het creëren van degelijke jobs,…

---

Waanzin in Hasselt

De Liga voor de Mensenrechten vraagt de intrekking van het politiereglement in de zone HaDiZo (Hasselt, Diepenbeek, Zonhoven). Daar werd een bijzonder gedetailleerd reglement opgemaakt met soms absurde regels.

De toon wordt van bij het eerste artikel van het politiereglement gezet: “Het is gedurende de dag en/of de nacht verboden om het even welk geluid te veroorzaken zonder reden of zonder noodzaak en dat is toe te schrijven aan een gebrek aan vooruitzicht en voorzorg en dat van die aard is dat het de rust van de inwoners in het gedrang kan brengen.”

Ook carnaval is een ernstige zaak in Limburg: “Het is alle deelnemers van de activiteit, zoals vermeld in artikel 34 [carnaval], verboden iemand te beledigen en/of te plagen” (artikel 35). Artikel 38 verbiedt om tijdens een carnavalsoptocht “opgeraapte confetti of slingerpapier te gooien”. In Kortrijk zijn ze het daar volledig mee eens en bepaalt het politiereglement tout court dat het verboden is om confetti “te werpen of te bezitten”.

Wie gaat sporten, moet in Hasselt aan de “algemene voorschriften van kleding en gedrag” voldoen (artikel 60). De politiecommissaris bevestigde in de media: in zwembroek basketten mag niet. Maar wanneer volg je de “geldende voorschriften van kleding en gedrag?” Zal de politie voortaan scheidsrechters vervangen en in plaats van pakweg een gele kaart een GAS-boete geven?

Artikel 154 bepaalt: “Het is verboden op de rug- en zijleuning van de openbare banken te zitten of de banken te bevuilen.” Wanneer volgt de regel die oplegt dat je recht moet zitten?

Het lijstje van absurde maatregelen is erg lang. Volgens de politie is dit om “op alles voorbereid” te zijn. Terwijl grote fraudeurs overal mee wegkomen, multinationals probleemloos de toekomstperspectieven van duizenden gezinnen mogen kapot slaan en steeds meer jongeren veroordeeld worden om een ‘verloren generatie’ te zijn, bereiden de gevestigde partijen zich voor om ons te beboeten als we op de rugleuning van een zitbank zitten.

---

Collectief protest kan pestboetes stoppen

In 2009 besloot de Gentse gemeenteraad na massaal protest om de combitaks in geval van betogingen af te schaffen. Op 10 november van dat jaar waren er in het kader van een antifascistische betoging tientallen mensen opgepakt, ook toevallige passanten werden opgepakt. Een echte reden voor de arrestaties was er niet, maar iedereen kreeg wel een combitaks in de bus. Het protest tegen deze boete werd onmiddellijk georganiseerd en kreeg een breed draagvlak. Een 100-tal betogers trok naar de gemeenteraad en er circuleerden verschillende petities.

De kwestie kreeg enige mediabelangstelling waarop het stadsbestuur afstand moest nemen van het politie-optreden en meteen aankondigde dat een combitaks niet langer kan in het kader van een collectieve actie. Deze gedeeltelijke overwinning geeft aan dat georganiseerde strijd resultaat kan opleveren.

Recent verlaagde minister Milquet (CDH) de minimumleeftijd voor Gemeentelijke Administratieve Sancties (GAS) naar 14 jaar en werd het maximumbedrag voor de boete opgetrokken tot 175 euro voor minderjarigen en 350 euro voor volwassenen. De zogenaamde ‘socialistische’ burgemeesters van Gent en Antwerpen toonden hun ware gelaat met hun pleidooi om de minimumleeftijd naar 12 jaar te verlagen. Wat is het volgende: GAS-boetes in de crèches?

Artikel door Mathias (Gent)

Met de GAS-boetes kunnen lokale besturen hun eigen regelgevingen in elkaar knutselen en de gemeentekas spijzen. Naargelang van wat de bestuurders als overlast beschouwen, kunnen sancties opgelegd worden voor rondhanggedrag, het foutief gebruik van publieke zitbanken maar even goed tegen protesterende actievoerders. Jongeren worden bij het minste door het bestuur als misstap omschreven feit als criminelen behandeld en zonder veel mogelijkheid van wederwoord aan de willekeur van het lokaal beleid onderworpen.

De willekeur van de GAS-boetes wordt officieel gerechtvaardigd met het argument dat overlast wordt bestreden. Maar dergelijke boetes werden ook al meermaals opgelegd aan betogers die protesteerden tegen het establishment. Het opvoeren van de repressieve mogelijkheden ligt in de lijn van wat heel wat andere landen doen. Het groeiende verzet tegen de dieper wordende economische crisis en de asociale gevolgen ervan worden beantwoord met repressie. Jongeren die als gevolg van de crisis steeds meer een ‘verloren generatie’ vormen, moeten hun mond leren houden en braaf tussen de lijntjes kleuren. Zoniet krijgen ze te maken met GAS-boetes.

Terwijl de administratieve sancties van de fiscus tegen grote fraudeurs worden afgeschaft, worden de sancties tegen jongeren, werkenden en uitkeringstrekkers drastisch uitgebreid. Het maakt de prioriteiten van de regering duidelijk. Waar de administratieve sancties van de fiscus tegen grote fraudeurs gepaard gingen met een gerechtelijke procedure en uitspraak, wordt iedere schijn van onafhankelijkheid bij de GAS-boetes achterwege gelaten. De gemeente bepaalt de regels, de verbalisering, de sanctionering en zelfs het beroep tegen de sanctionering. De gemeente is zowel regelgever, betrokken partij als rechter. Het gebrek aan middelen bij justitie wordt daarvoor als argument ingeroepen. In de besparingsdrift wordt er ineens ook maar op onze democratische rechten bespaard.

De kapitalistische afbraakpolitiek leidt tot een stijgende werkloosheid. Met 14% jongerenwerkloosheid halen we in België nog niet het niveau van Spanje of Griekenland, maar er is wel een forse stijging. Sinds het begin van de economische crisis kwamen er in Europa maar liefst 5,5 miljoen jonge werklozen bij. Samen met de afbraak van publieke diensten en jongerenvoorzieningen, de dure huisvesting en het gebrek aan degelijke jobs zorgt dit voor een uitzichtloze situatie. Er wordt zelfs gesproken over een ‘verloren generatie’ die geen plaats vindt in de samenleving. Agressie en criminaliteit vinden in deze uitzichtloosheid een uitstekende voedingsbodem.

Met de GAS-boetes worden de armste lagen het hardst getroffen. Met een maandloon van meer dan 11.000 euro kan minister Milquet haar kinderen veel meer laten permitteren dan de 1 op 5 kinderen die in armoede opgroeien. Voor die laatsten weegt 175 euro een pak zwaarder op het gezinsbudget dan voor wie rijke ouders heeft.

Natuurlijk moeten echte overlast en criminaliteit worden aangepakt. Maar dat zal niet gebeuren door jongeren en armen te viseren en te criminaliseren. Een sociaal beleid zou erop gericht zijn om jongeren een toekomst te geven door te investeren in kwaliteitsvolle jobs, voldoende jongerenvoorzieningen, degelijk en gratis onderwijs, betaalbare recreatie,… Ieder gemeentebestuur kan daar verantwoordelijkheid in opnemen. Daarnaast zou overlast moeten aangepakt worden door bemiddeling en overleg, niet eenzijdig met repressie. Met GAS-boetes en repressie kunnen jongeren geen toekomst uitbouwen, met degelijk onderwijs, openbare diensten en goede jobs kunnen is dat wel mogelijk.

Het Mechelse bestuur brengt een nieuw broodje op de markt: een ‘broodje GAS’. Drie tieners die op de trappen van de Sint-Pieterskerk een broodje aten, werden immers beboet met een GAS-boete die tot 100 euro kan oplopen. De reden? De tieners vertoonden rondhanggedrag. Het feit dat ze een broodje aten op een druk plein, was een toonbeeld van overlast.

In Mechelen is er een traditie op repressief vlak. Er werden al boetes uitgedeeld aan mensen wiens GSM te luid afging. Militanten van Blokbuster kregen ooit een combitaks omdat ze het waagden om een pamflet op de openbare weg uit te delen. Afgelopen zomer legde de politie een metaloptreden stil omdat toeschouwers aan het crowdsurfen waren. De daders werden eruit gehaald en riskeerden een GAS-boete.

Nu gaat de politie nog een stap verder. Deze week werden drie tieners op een GAS-boete getrakteerd omdat ze op de trappen van een kerk een broodje aten. Dat was uiteraard ongehoord, op een publieke plaats zomaar een broodje eten! De agenten traden meteen op om deze vorm van overlast de kop in te drukken. De drie tieners werden meegenomen naar het politiekantoor waar ze hun misdrijf moesten uitleggen. Een tiener moest drie uur wachten tot zijn moeder er was vooraleer hij werd vrijgelaten. Drie uur vastzitten, is uiteraard nog een lichte straf voor het eten van een broodje.

Het optreden van de politie werd eens te meer gedekt door het uittredende stadsbestuur, meer bepaald door SP.a-schepen Salmi. Die stelde in de media dat er rond de Veemarkt heel wat overlast is door rondhangende jongeren. Wellicht zal het volgende bestuur, met naast de stadslijst van liberalen en groenen ook de christen-democraten en de N-VA, op het ingeslagen pad verder gaan. Het bestuursakkoord beloofde een ‘kritische evaluatie’ van het GAS-systeem, maar een bijsturing komt er wellicht niet.

Als het voortaan al verboden is om in het openbaar een broodje te eten, wat volgt dan nog? Jongeren in Mechelen krijgen een niet mis te verstane boodschap: “Wees jong en hou je mond”. Jongeren moeten het niet wagen om enig geluid te maken en ook niet om ergens op een publieke plaats te gaan neerzitten, laat staan om dan nog iets te eten.

Deze waanzin is eigen aan het systeem van de GAS-boetes. Het is een vorm van willekeurig optreden waarbij alle mogelijkheden van repressie worden opgedreven. Dat treft jongeren en al wie uit de band springt, maar uiteindelijk kan het ook toegepast worden tegen iedere vorm van georganiseerde oppositie en protest.