“Een syndicale legende”, het verhaal van een opmerkelijke vorming

Melreux, de naam klinkt nog steeds als een klok in syndicale middens. Toch zeker onder metallo’s en iets oudere militanten. Jarenlang hielden de metaalarbeiders van het ABVV in dit dorp in de Ardennen vormingsweken. Nu wordt het verhaal van Melreux en de opvolger ervan aan zee in boekvorm gebracht door Ivan Van Praet, die jarenlang betrokken was bij de vormingen.

De gedetailleerde uitleg van hoe de vormingen in elkaar zaten, is interessant. Er werden sessies van een week gehouden zodat de militanten elkaar, elkaars werksituatie, elkaars ideeën, … beter leerden kennen en zodat er een vorming over een aantal dagen kon gehouden worden. Er werd daarbij een opbouwend plan gevolgd. Er werd ruim de tijd genomen om kennis te maken, ook met elkaars werksituatie. Er werd samen naar de media gekeken met een kritiek of verslag van wat in de kranten verscheen. Er waren ook vormingen waarbij militanten een overzicht maakten van normale gezinsuitgaven en inkomsten. Maar na enkele vormingssessies werd evengoed ingegaan op onderhandelingstechnieken of op de werking van het kapitalisme en andere ideologische thema’s (zoals een tweedaagse vorming over de ideeën van Marx). De vormingen gebeurden op afzondering zodat er ook tijd en ruimte was voor gezamenlijke ontspanning.

De begeleiders haalden inspiratie bij linkse pedagogen zoals Paulo Freire en probeerden progressieve inzichten over pedagogiek in de praktijk om te zetten tijdens de vormingsweken met metaalarbeiders uit heel het land. Dit zorgde ervoor dat banden gesmeed werden tussen militanten van verschillende bedrijven, het verscherpte de inzichten en versterkte de solidariteit. Bovendien zorgde de samenhorigheid ook voor sterke tussenkomsten van de metallo’s in strijdbewegingen, zoals de strijd tegen het Globaal Plan in 1993.

Het verhaal van Melreux is opmerkelijk en geeft aan hoe een geduldige, maar goed uitgebouwde en ideologisch onderlegde vorming van militanten de arbeidersbeweging versterkt. Waarom is er hier dan een einde aan gekomen? Ivan Van Praet zegt eerlijk waar het op staat. Er was onenigheid tussen verschillende delen van de leiding binnen de metaalbond en er was ongenoegen omdat een aantal militanten blijkbaar te kritisch was, zo was er de rol die verschillende Franstalige militanten speelden in ‘Gauches Unies’, een lijst links van de sociaaldemocratie na de strijd tegen het Globaal Plan in 1993. Het kasteel van Melreux werd verkocht, de vormingen moesten uitwijken naar zee. De communautaire splitsing van ABVV Metaal in 2006 maakte een einde aan dit verhaal. Vormingen moesten korter en met kleinere groepen, de splitsing van de metaalcentrale maakte ook een einde aan een trotse geschiedenis van uitstekende vakbondsvormingen.

Het boek van Ivan Van Praet is nuttig voor syndicalisten die terugkijken naar hoe het er vroeger aan toe ging, maar het is niet enkel van nostalgisch belang. De wijze waarop over vormingen en betrokkenheid van militanten bij politieke en ideologische discussies werd nagedacht en hoe dit werd toegepast, blijft actueel en kan een inspiratiebron zijn voor toekomstige generaties van strijdsyndicalisten. Kortom, dit boek is zeker een aanrader.

“Een syndicale legende. Melreux en de Rode Burgers” door Ivan Van Praet is uitgegeven bij critica.be, telt 158 pagina’s en kost 16 euro. Online bestellen via deze link.