Congres Nederlandse SP. "Een beter Nederland voor hetzelfde geld"?

Op 7 oktober hield de Nederlandse SP (Socialistische Partij) een partijcongres om haar programma voor de verkiezingen van november en haar kandidatenlijsten te bespreken. Het verkiezingsprogramma had als titel: "Een beter Nederland voor hetzelfde geld". In dat programma werden een aantal stappen achteruit gezet, onder meer door niet langer op te komen voor een uittrede uit de NAVO. Zelfs een verhoging van het belastingstarief voor de rijksten zat er niet meer in. Hoe ver kan de SP afglijden? Er was alvast oppositie op het congres, onder meer vanwege de leden van Offensief (onze Nederlandse zusterorganisatie)

Verslag door Ron Blom, Johan Kwisthout en Bas de Ruiter

Op zaterdag 7 oktober vond in het Muziektheather aan het IJ in Amsterdam het veertiende partijcongres plaats, met als agendapunten de kandidatenlijst en het verkiezingsprogramma ‘Een beter Nederland voor hetzelfde geld’. Hoewel het congres duurde van 10.00 tot ruim 20.00 uur was er amper vier uur ingeruimd voor beide punten, de rest van de dag werd traditioneel besteed aan speeches, intermezzo’s, optredens en dergelijke.

Er waren toespraken van herkozen lijsttrekker Jan Marijnissen en lijstduwer Huub Oosterhuis, optredens van Bob Fosko en Gé Reijnders, een column van Marcel Verreck, een swingend gospelkoor, uitreikingen van de ‘gouden speld’ aan gestaalde SP-kaders én postuum aan Karel Glastra van Loon. Er was ook nog discussie over het programma en over de kandidatenlijst, maar dat leek eigenlijk meer een randverschijnsel op dit congres wat vooral een brede eensgezindheid uit moest stralen.

Wat het congres ook uitstraalde, eensgezindheid in ieder geval niet. Dat strookt niet met de ruim 600 ingediende amendementen, waar er uiteindelijk nog een 400 van overbleven. In niet mis te verstane bewoordingen klonk bij sommige congresgangers kritiek op het gematigde programma en het schrappen van traditionele SP-programmapunten. Wat de SP betreft stapt Nederland niet uit de NAVO, wordt het koningshuis niet afgeschaft en komt het hoogste belastingtarief voor de allerrijksten niet meer terug in Nederland. De spreker uit Velsen verhaalde hoe het programma in zijn afdeling ‘rauw op ons dak was gevallen’.

Door de Bredase SP-afdeling waren tien wijzigingsvoorstellen ingediend die allen letterlijk uit het programma van 2003 waren overgenomen. Niet omdat de afdeling daar nu zo enthousiast over was, maar omdat deze heel treffend het contrast met de SP anno 2006 weergaven. Het ‘Nederland uit de NAVO-amendement’ werd, in licht gewijzigde vorm, samen met grote afdelingen als Amsterdam, Rotterdam en Zoetermeer ingediend.

De Offensief-leden Bas de Ruiter en Johan Kwisthout waren op het congres aanwezig en namen deel aan de beraadslagingen. Beiden verdedigden de amendementen uit Breda en spraken zich uit tegen het zeer, zeer gematigde SP-programma wat meer lijkt op een hypothetisch onderhandelingsresultaat van een ‘progressieve coalitie’ dan op het programma van een strijdbare, bewuste socialistische partij. Er werden ook de nodige kranten verkocht en contacten opgedaan.

Hoewel het programma op hoofdlijnen ongeschonden uit de strijd kwam, was er een flinke minderheid van ongeveer een kwart tot een derde van de afgevaardigde die het duidelijk niet eens was met de koerswijzigingen en die vóór de amendementen stemden die tegen de NAVO en het Koningshuis ingingen. Een aantal sprekers had forse kritiek op de programcommissie en Kamerlid Harry van Bommel werd op één moment tijdens de verdediging van het NAVO-standpunt zelfs op boe-geroep onthaald door een deel van het congres.

Ondanks de afwijzing van de Bredase amendementen heeft Offensief een duidelijke rol gespeeld tijdens het congres als verdediger van een principieel socialistisch programma voor de SP.

Tien keer beter: tien Bredase verbetervoorstellen voor het SP-verkiezingsprogramma

Nederland uit de NAVO (vervangen punt 11.9)

“De NAVO is een achterhaald en daardoor gevaarlijk militair instituut en dient ontmanteld in plaats van uitgebreid te worden. Nederland doet er wijs aan zelf uit deze overleefde verdragsorganisatie te treden. Dat geeft ons de zeggenschap terug over ons buitenlandse beleid in zaken van oorlog en vrede.”

Op naar een gekozen staatshoofd (invoegen vòòr punt 1.12)

“Het is tijd om ons staatshoofd voortaan te kiezen. De monarchie, waarin het staatshoofd via erfopvolging aangewezen wordt, past niet bij een democratische rechtsstaat. In een democratie moeten alle vertegenwoordigers en bestuurders gekozen worden, dus ook het staatshoofd.”

Naar een maximum-inkomen, om te beginnen herinvoering van de 72% schijf (invoegen vòòr punt 12.12)

“We willen voor de toekomst een meer nivellerend belastingstelsel. We stellen voor dat boven op het huidige toptarief van 52% weer een belastingschijf van 72% komt, in ieder geval voor inkomens boven 226.890 euro (500.000 gulden).”

Terugdraaien privatiseringen: nutsbedrijven terug in overheidshanden (invoegen vòòr punt 2.1)

“Nutsfuncties als post, telecom en kabel vereisen een sterke overheidsregie. De inmiddels geprivatiseerde kabelnetwerken dienen terug te komen in handen van de overheid.”

Nul is genoeg: bevriezen van de huren (punt 6.5 vervangen)

“De uit de hand gelopen huren (50% stijging in tien jaar tijd) kunnen beteugeld worden door in de komende periode als uitgangspunt te hanteren dat 0% huurverhoging genoeg is. Verhuurders die van mening zijn dat de huur wel omhoog moet, omdat ze anders niet in staat zijn de exploitatie rond te krijgen, dienen daarvoor bewijzen aan te dragen.”

Streven naar gratis gezondheidszorg, te financieren uit de algemene middelen (invoegen vòòr punt 3.6)

“Er moet een brede nationale zorgverzekering komen voor alle burgers, om de zorg beter op orde te krijgen en tweedeling op dit terrein tegen te gaan. Dit is een zorgverzekering gebaseerd op solidariteit, met premies geheel naar draagkracht en inning via de belastingen, zonder eigen bijdragen en nominale premies”

Een fijnmazig, goed openbaar vervoer voor iedereen, liefst gratis (vervangen punten 6.19)

“De zeggenschap over bus, trein, tram en metro hoort in overheidshanden. Dan kan een rigoureuze verbetering gerealiseerd worden. Er moet meer geïnvesteerd worden in bussen, trams en metro’s, maar ook in lijnen, bestemmingen, service en comfort.”

Geen sponsoring en reclame op scholen (vervangen punt 5.7)

“Sponsoring van scholen door het bedrijfsleven moet worden verboden, omdat het de continuïteit en de onafhankelijkheid van het onderwijs bedreigt. Scholen met ouders met hoge inkomens komen immers gemakkelijker aan royale sponsors dan arme scholen.”

Streven naar gratis onderwijs (vervangen punt 5.16)

“Onderwijs moet in beginsel voor iedereen gelijk toegankelijk te zijn en betaald worden uit de algemene middelen. Onderweg daar naartoe, dienen ouderbijdragen in de komende vier jaar gelimiteerd te worden en daarna afgeschaft.”

Meer zeggenschap voor werknemers (invoegen vòòr punt 2.19)

“Werknemers moeten meer zeggenschap krijgen over het bestuur van de onderneming waarin ze werken, bijvoorbeeld door hun invloed op de samenstelling van de Raad van Commissarissen van vennootschappen uit te breiden. De helft van het aantal commissarissen zou voortaan door de werknemers benoemd moeten worden.”