Van Brussel tot Dublin, of ze nu van Warschau of Kinshasha komen, met of zonder papieren… Eenheid van alle arbeiders!

De voordeur blijft voorlopig gesloten voor Oost-Europese arbeiders, maar de achterdeur staat wagenwijd open. De discussie over het openstellen van de Belgische arbeidsmarkt voor arbeiders van de “nieuwe EU-lidstaten” is weer een typisch Belgisch compromis geworden.

Dagmar Walgraeve

Uiterlijk voor 1 mei moest de Europese commissie weten of België het toegangsverbod zou opheffen of verlengen. Aangezien onze federale overheidsdiensten nog niet klaar zijn met de beleidsuitvoering (verplichte registratie, verhoogde controles, …) kan men de grenzen nog niet volledig openen. Peter Vanvelthoven, minister van Werk, benadrukt echter dat dit “zo snel mogelijk” moet kunnen. Om nu al tegemoet te komen aan het patronaat, wordt de aanvraagprocedure voor een arbeidskaart ingekort van 30 dagen naar 5 dagen voor “knelpuntberoepen”, beroepen met onvoldoende Belgische kandidaten. Dit is weer een zoveelste cadeau van de regering aan het patronaat om goedkope werkkrachten te vinden. De Belgische regering is koploper in Europa inzake “directe jobcreatie” (lees: cadeau’s voor de patroons). Maar veel opvallender is dat ze als laatste komt, inzake investeringen in beroepsopleidingen… Met de recente goedkeuring van de Bolkensteinrichtlijn, kunnen Poolse bedrijven zich voortaan in België vestigen. Vooral in de bouwsector zijn er nu al veel “gedetacheerde arbeiders” actief.

Een zoveelste aanval op onze verworvenheden?

Het opengooien van de arbeidsmarkt voor werknemers van de nieuwe EU-lidstaten en de Bolkensteinrichtlijn komen bovenop het lijstje van delocalisering en herstructurering. Net zoals het generatiepact en de discussie over loonmatiging, zijn het stuk voor stuk aanvallen op onze arbeidsomstandigheden. De Europese kapitalistische klasse probeert hiermee te antwoorden op de toenemende concurrentie tussen landen en tussen bedrijven.

De uitbreiding van de Europese Unie is daar een onderdeel van aangezien de grootste machten de talrijke geschoolde en goedkope werkkrachten in de Oost-Europese landen willen uitbuiten. Dit zal deels gebeuren door delocalisatie, deels door “goedkopere” arbeiders naar hier te brengen. Het patronaat wil de lagere lonen en slechtere arbeidsomstandigheden van deze arbeiders gebruiken om de levensstandaard van alle arbeiders in Europa naar beneden te halen. Zelfs al worden de arbeids- en loonsvoorwaarden gerespecteerd, dan nog zal dit onze verworvenheden ondermijnen. Om de winsten te maximaliseren zullen de bedrijven vaste contracten met degelijke lonen vervangen door interimarbeid aan het minimumloon: volledig legaal maar stukken goedkoper. “Irish ferries”, bijvoorbeeld, wou door onder een andere vlag te varen, gesyndiceerde arbeiders vervangen door niet-gesyndiceerde, hoofdzakelijk migrantenarbeiders aan 3,76 €/u (een derde minder dan het huidige loon). De vloot werd bezet door stakende arbeiders en de vakbonden waren verplicht om een solidariteitsbetoging te organiseren. 100.000 mensen kwamen op straat tegen de uitbuiting van migrantenarbeiders. De vakbonden waren echter niet bereid om de strijd effectief te organiseren en sloten een compromis om het Ierse minimumloon te betalen. Een kleine verbetering voor de arbeiders, maar Irish Ferries bespaart wel 11,5 miljoen euro per jaar op de loonkosten!

Het tweede voordeel voor het patronaat is het verzwakken van de vakbond. Net zoals voor interimarbeiders, is het moeilijk voor migrantenarbeiders zich te organiseren door de hoge uitbuitingsgraad en grote werkonzekerheid. Bijkomende moeilijkheid voor deze laatste is dat ze de rechten hier niet kennen, noch de taal. Het initiatief van het ACV om pamfletten uit te delen in het Pools om de Poolse bouwvakkers te informeren over hun rechten, is een belangrijke ontwikkeling, maar verre van voldoende.

Om een antwoord te bieden, moeten we de oorsprong van deze aanvallen aanpakken: de groeiende crisis van het kapitalisme. Wereldwijd zien we dat bedrijven lonen en arbeidsomstandigheden aanvallen om winsten te maximaliseren. Ze zijn steeds op zoek naar goedkopere werkkrachten. Vroeger werden vrouwen gebruikt om de lonen van mannen te ondermijnen. Nu verdienen vrouwen nog steeds 25% minder dan mannen. Dure arbeiders worden vervangen door goedkopere jongeren via interimarbeid of startbanen.

We moeten ons verzetten tegen iedere poging om de arbeidersklasse te verdelen: verenigd staan we het sterkst. Als er geen migranten waren, dan zouden de patroons onze lonen wel op een andere manier aanvallen. We moeten de rechten van migrantenarbeiders verdedigen, alsook de rechten van illegale arbeiders.

UDEP, een organisatie van mensen zonder papieren, stelt terecht: “papieren of niet, we zijn allemaal arbeiders”. De woordvoerder van UDEP, Claude Matuba stelde het zo: “Zwartwerk leidt tot lagere lonen voor iedereen, regularisatie leidt tot hogere lonen voor iedereen.” Enkel de consequente verdediging van de levensstandaard van de arbeidersklasse en de voortdurende strijd opdat elke nieuwe arbeider, Pool of Belg, aangeworven wordt aan dezelfde “oude” voorwaarden, kan de neerwaartse spiraal tegenhouden.

We moeten ervoor strijden dat de vakbonden ook de meeste uitgebuite lagen van de arbeidersklasse (vrouwen, jongeren, migranten, …) organiseren. Enkel met strijdbare en democratische vakbonden die alle lagen van de arbeidersbeweging organiseren, kunnen we ons verdedigen tegen de aanvallen van de burgerij.