Joe Higgins: het kapitalistische kaartenhuisje stort ineen

Verslagen vanop de zomerschool van het CWI

In de discussie over Europa op onze internationale zomerschool eind juli werd gesproken door de twee parlementsleden van de Ierse Socialist Party alsook door Europarlementslid Paul Murphy. Parlementslid Joe Higgins had het in zijn tussenkomst over de gevolgen van de kapitalistische crisis in Ierland. Een verslag.

De Europese crisis van het kapitalisme is het resultaat van jarenlange voorbereidingen en van tegenstellingen die inherent aan het systeem zijn. De financiële deregulering begon eind jaren 1970 en raakte in een stroomversnelling in de jaren 1980 waarbij bovendien alle aandelenmarkten internationaal met elkaar werden verbonden. De deregulering en bijhorende globalisering van de financiële markten is sindsdien enkel nog vergroot en versneld. Het was een uitdrukking van de zoektocht van de kapitalisten naar meer winst op een ogenblik dat de industrie niet genoeg winst opbracht.

Marx en de marxisten hebben al lange tijd uitgelegd wat het proces is dat nu tot crisis leidt. We zagen de afgelopen jaren een orgie van speculatie om zo de winsten te maken die niet meer in de productie werden gerealiseerd. De subprimes in de VS zijn wellicht het meest gekende voorbeeld van dergelijke speculatie, maar ook in Europa zien we het parasitaire karakter van dit systeem.

In Ierland was er een periode van massale winsten door speculatie in vastgoed. Het ging om waanzinnige speculatie waar de gewone werkenden een hoge prijs voor betaalden. Een gewone gezinswoning werd vier keer duurder op tien jaar tijd. Het is de norm geworden om een hypotheek op 40 jaar te nemen in de plaats van op 20 jaar. Anders is het onmogelijk om af te betalen. De vastgoedzeepbel in Ierland is vergelijkbaar met wat er in Spanje is gebeurd.

Nu stort het kaartenhuisje in elkaar. Op Europees vlak zien we dat de nationale belangen met elkaar in conflict komen. De crisis vandaag bevestigt ons standpunt van voor de invoering van de euro. Toen al stelden we dat het samenbrengen van zwakkere landen met sterkere economieën waanzin was. Nu wordt dit bevestigd.

De Europese maatregelen om Ierland te ‘redden’ zijn erg beperkt. Er wordt enkel een korting van 2% op de rentevoet gegeven, terwijl de hoeveelheid schuld gewoon intact blijft. De problemen blijven dus gewoon bestaan. Toch deed de Ierse premier naar aanleiding van dit akkoord alsof hij net de Wereldbeker voetbal had gewonnen.

De politici blijven maar doorbomen over het zogenaamde reddingsplan, maar ze zien niet dat dit geen oplossingen biedt. Ze kraaien zoals hanen die het licht van een lucifer midden in de nacht verwarren met de dageraad. Intussen gaan de politici voort met hun besparingsbeleid waarmee de economie dieper in crisis wordt geduwd.

De Europese crisis toont het rotte karakter van het financiële systeem. De afkeer tegenover de dictatuur van de financiële markten zal blijven groeien, wij moeten dat vertalen in een groeiende steun voor een publieke controle op de financiële instellingen en de banken. De diepte van de crisis komt onder meer tot uiting in de spanningen tussen het financiekapitaal en de politiek, dat bleek onder meer bij de kritiek van Merkel en co op de ratingbureau’s.

Er is nood aan een socialistisch alternatief op Europees niveau en onze standpunten zullen steeds meer impact hebben naarmate de redenen voor de crisis bekender worden.