De sterkte van een samenleving kan worden afgemeten aan de plaats die deze samenleving aan de zwaksten aanbiedt. Het gaat daarbij niet bepaald de goede richting uit. Als er moet worden bespaard, staat de sociale sector vooraan. Resultaat: lange wachtlijsten, gebrek aan personeel en middelen. Dat zorgt voor een ondermijning van de mogelijkheden van zorg voor zieken, ouderen,… en een tekort aan middelen om mensen met een beperking een rol in de samenleving te laten spelen.
[box type=”shadow” align=”alignright” width=”100″]
Personeel met een beperking
In veel voorzieningen die mensen met een beperking opvangen, is er een personeelstekort. Vanaf de jaren 1980 werd een personeelsstop doorgevoerd waardoor er soms tientallen collega’s te kort zijn. Ongetwijfeld rekent de regering op een sociale ingesteldheid van het personeel om ondanks het gebrek aan collega’s de belangen van de mensen met een beperking zoveel mogelijk centraal te stellen, zelfs indien dit betekent dat ze flexibeler en nog harder moeten werken zonder naar waarde vergoed te worden. Bij DVC Sint-Jozef in Antwerpen werd eind januari actie gevoerd omdat er 50 personeelsleden te weinig zijn. Eerder waren er acties bij de Broeders van Liefde en onder meer bij Blijdorp in Dendermonde waar 34 voltijdsen extra nodig zijn.
De komende maanden komen daar nieuwe maatregelen bovenop. In een aantal voorzieningen wordt de zorg van mensen met een beperking geïndividualiseerd met een eigen enveloppe. Het gevaar is zoals de enveloppefinanciering in het onderwijs: wat er in de enveloppe zit, wordt beperkt en enkel wie daarnaast over eigen middelen beschikt, komt nog rond.
Hoe de wachtlijsten worden aangepakt…
Mensen met een beperking die thuis blijven wonen, kunnen beroep doen op een Persoonlijk Assistentiebudget (PAB). Op de wachtlijst staan meer dan 5.500 mensen. De Vlaamse regering beloofde extra middelen vrij te maken waardoor er dit jaar 135 mensen extra een PAB zullen krijgen. De 5.300 anderen moeten blijven wachten. Tegelijk is er nood aan meer middelen om persoonlijke assistenten een degelijk loon te geven, nu is dat amper geregeld en wordt er vaak aan minder dan 10 euro per uur gewerkt. Gebruikers en personeel moeten samen opkomen voor meer middelen!
[/box]
Gebroken beloften
De non/social profit eist al meer dan een jaar een nieuw sociaal investeringsplan voor betere loon- en arbeidsvoorwaarden. Er moest al actie worden gevoerd om de regeringen aan de onderhandelingstafel te krijgen.
In oktober stelde de regering van lopende zaken een mini-akkoord voor inzake de federale sectoren (ziekenhuizen, rusthuizen, thuisverpleging,…). In januari volgde een voorstel voor de Vlaamse sectoren (mensen met een handicap, kinderopvang,…). Dat voorstel werd onmiddellijk verworpen wegens te weinig. Het federale mini-akkoord werd “mini” genoemd omdat het enkel op 2011 betrekking had, maar het had evengoed omwille van de minimale inhoud kunnen zijn. Maar zelfs dit proberen de werkgeversorganisaties te saboteren, ze weigeren al maandenlang om het akkoord te ondertekenen.
In de Vlaamse sectoren zijn het niet de werkgevers maar hun collega’s in de regering die met de voeten van het personeel spelen. Oude beloftes worden telkens opnieuw beloofd en tegelijk wordt een klassieke verdeel-en-heerspolitiek gevoerd. De komende twee jaar zouden de budgetten en de lonen worden bevroren, een sector kan slechts meer middelen krijgen als een andere inlevert. Pas vanaf 2013 zouden nieuwe middelen worden vrijgemaakt: 147 miljoen euro op drie jaar. Dat dient vooral voor uitbreiding en het gaat om budgetten die eerder al waren beloofd: het stond al in het regeerakkoord van 2009. Daarnaast omvat dit ook 29 miljoen euro aan koopkrachtmaatregelen voor de 150.000 personeelsleden en dat over drie jaar gespreid. Dat komt netto overeen met een pakje friet zonder mayonaise per maand per voltijdse equivalent.
N-VA: besparen en uitverkopen
Vlaams begrotingsminister en rekenwonder Muyters (N-VA) wil ook in de social/non-profit toeslaan. In september kondigde hij aan dat 30 miljoen euro voor de uitbreiding in de gehandicaptensector werd geschrapt. Vandeurzen (CD&V) floot zijn collega terug en stelde meteen dat hij een “ambitieus” plan had om de wachtlijsten voor mensen met een zware handicap weg te werken tegen 2020. Sommigen zullen dus nog tien jaar geduld moeten hebben.
Eerder waren er originele voorstellen om de wachtlijsten aan te pakken: door “oneigenlijke” gehandicapten op de lijsten te schrappen (voorstellen van Somers en Byttebier), of door ouderen door te sturen naar de bejaardenzorg (voorstel van het vernieuwde Vlaamse Agentschap voor Personen met een Handicap).
Muyters doet er nog een schep bovenop: hij wil in de sector Publiek-Private Samenwerking (PPS) lanceren. Zo kunnen private investeerders op langere termijn een winstgraantje meepikken. Dit maakt deel uit van de groeiende commercialisering van de zorg: niet de zorgverlening staat centraal, maar wel de dienstverlening aan de aandeelhouders en private investeerders.
Eenheid in strijd nodig
De komende weken zal de Witte Woede eens te meer de problemen uit de verschillende sectoren naar voor brengen. Het is belangrijk om de verschillende specifieke problemen samen aan te klagen. Het gebrek aan middelen en aan personeel is overal concreet. Door samen op te komen voor meer middelen, kunnen toegevingen worden afgedwongen.
Dit zullen we moeten koppelen aan een politiek verlengstuk. Alle traditionele partijen hebben een verantwoordelijkheid in de huidige situatie van tekorten. We zullen zelf moeten bouwen aan een eigen partij die opkomt voor de noden en behoeften van het personeel, de gebruikers en andere belangengroepen in de sector. Zo’n partij zou niet overgaan tot het “sociaal” begeleiden van besparingen en afbraak, maar opkomen voor echte stappen vooruit.