Amerika kiest midden in een ongekende crisis

Dinsdag zijn er de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Mogelijk zullen de volledige resultaten nog enige tijd op zich laten wachten. Hierdoor zijn verschillende scenario’s mogelijk: Biden die voldoende overtuigend wint zodat Trump zich moet beperken tot protest op Twitter en het aanmoedigen van rechtse milities op straat, een betwist resultaat waarbij Trump alle mogelijke procedures en manoeuvres uit de kast haalt om de verkiezingen te stelen, of natuurlijk de mogelijkheid dat Trump het toch haalt. Wat er ook gebeurt, één ding staat vast: de Amerikaanse politiek zit in een diepe crisis. De werkende klasse heeft nood aan een eigen politiek instrument om daarop te antwoorden.

Ongekende crisis

Het is onmogelijk om de huidige staat van de Amerikaanse politiek te begrijpen zonder te kijken naar de rampzalige toestand van het kapitalisme in dit land. De VS begon de tweede golf van de pandemie zonder dat de eerste golf volledig weg was. Er zijn meer dan 7,5 miljoen bevestigde infecties en 210.000 mensen zijn gestorven. Dit is in de eerste plaats te wijten aan de crimineel onbekwame aanpak van Trump. Tragisch genoeg zouden nog eens 200.000 mensen kunnen sterven voordat dit voorbij is, wat betekent dat de tol in de buurt komt van de totale Amerikaanse verliezen in de Tweede Wereldoorlog.

De pandemie zorgde ervoor dat de ontwikkelende crisis versnelde tot de grootste economische ineenstorting sinds de Grote Depressie. De officiële werkloosheidsniveaus vertellen niet het volledige verhaal. De bredere maatstaven van het Bureau of Labor Statistics tonen een werkloosheidsgraad van 12,8%. Dat is een pak lager dan de 22,8% in april, maar het blijft rampzalig. Miljoenen mensen genoten een opleg bij hun uitkering van 600 dollar per maand, maar dit eindigde eind juli. Heel wat mensen zijn op krediet aangewezen om de huur te betalen. Er zijn geen massale uithuiszettingen, enkel en alleen omdat er een tijdelijk verbod op is.

De recessie wordt steeds vaker beschreven als “K-vormig”, wat betekent dat de rijken en de hogere middenklasse het nog beter doen dan voorheen, terwijl de rest van de bevolking verder achteruitgaat. Terwijl de VS het zogenaamd rijkste land ter wereld is, hebben naar schatting één op de drie kinderen te maken met voedselonzekerheid. Covid-19 en de economische crisis hebben de zwarte en Latijnse arbeidersklasse onevenredig zwaar getroffen. Ook vrouwen zijn zwaar getroffen door ontslagen, terwijl velen gedwongen zijn hun baan op te geven om thuis te blijven om kinderen te helpen met online school. Jongeren zien hun toekomst in vlammen opgaan. In het begin van de zomer schatte een rapport van de Amerikaanse Centers for Disease Control dat één op de vier jonge volwassenen in de leeftijd van 18-24 jaar in de voorgaande maand zelfmoord had overwogen.

Dit alles droeg bij aan het explosieve karakter van de opstand tegen racisme in de nasleep van de politiemoord op George Floyd eind mei. Maar terwijl de grootste golf van massale protesten in de Amerikaanse geschiedenis een positief effect had op het bewustzijn, gaf het gebrek aan structuur, leiderschap en een duidelijk programma van de beweging de verrotte gevestigde orde – zowel de Republikeinen op nationaal niveau als de Democraten in de grote steden – een kans om zich te hergroeperen. In Minneapolis, waar de opstand begon, trok de gemeenteraad snel eerdere beloften in om het politieapparaat radicaal te hervormen. Ook uiterst rechts begon zich te doen gelden met de zegen van Trump.

En dan hebben we het nog niet eens over de enorme bosbranden die zich uitstrekten van Californië tot de staat Washington aan de westkust, en die voor iedereen duidelijk maken dat we naast de pandemie en de economische depressie ook geconfronteerd worden met een klimaatcatastrofe. Deze crisis is, samen met de andere twee, het resultaat van de werking van het zieke systeem van het kapitalisme.

Dit was de situatie toen de presidentsverkiezingen hun laatste fase ingingen. Dit kan alleen maar als explosief worden omschreven.

Waarom een nieuwe partij nodig is

Om de door de grote bedrijven gedomineerde politiek te verslaan, is er een nieuwe partij nodig. Die moet volledig onafhankelijk zijn van de leiding van de Democratische Partij en over echte democratische structuren en een programma voor de belangen van de werkende klasse beschikken. Het idee van het ‘minste kwaad’ wordt onderuit gehaald door het diskrediet van de Democratische Partij en de zwakte van Biden. Als Biden wint zal het een zeer zwak presidentschap zijn geconfronteerd met de ergste economische en sociale crisis sinds de jaren ‘30.

In 2016 riepen we Bernie op om zijn campagne om te vormen tot het embryo van een nieuwe partij, maar hij heeft deze historische kans zowel in 2016 als nu volledig gemist. De Green Party neemt sinds de jaren 1990 deel aan de presidentsverkiezingen. Met kandidaten als Ralph Nader en Jill Stein positioneerde de Green Party zich in de VS duidelijk links van de groene partijen in Europa. Ondanks massale meetings, zeker bij de Nader-campagnes, slaagde de Green Party er echter niet in om een factor te worden in strijdbewegingen. Tijdens de historische stakingsbewegingen van de afgelopen jaren of nog in het protest van Black Lives Matter en zelfs in de klimaatbeweging was de Green Party grotendeels afwezig. Een puur electorale kracht zal niet volstaan om de miljardairsklasse te verslaan. Met Howie Hawkins, een zelfverklaarde socialist met een verleden in de arbeidersbeweging, biedt de Green Party de meest geloofwaardige derde kandidaat in deze verkiezingen. Socialist Alternative riep daarom op om voor Hawkins te stemmen.

De fundamentele reden waarom de sociale bewegingen van de afgelopen jaren er niet in geslaagd zijn om grootschalige veranderingen af te dwingen, is het ontbreken van massale strijdorganisaties in de VS. De oprichting van een nieuwe (semi-)massale politieke partij in de VS zou daar verandering in brengen. Het zou een thuis kunnen zijn voor bewegingen zoals Black Lives Matter, de arbeidersbeweging en elke strijd van arbeiders tegen uitbuiting en onderdrukking. Een proteststem voor Howie Hawkins kan dit perspectief versterken.

De enorme uitdagingen als gevolg van de diepgaande crisis van het Amerikaanse kapitalisme zullen niet opgelost worden via verkiezingen, er zal strijd nodig zijn door een volgehouden beweging met een georganiseerde en democratische structuur. Om substantiële overwinningen te boeken, zullen onze bewegingen een onafhankelijke politieke uitdrukking moeten hebben.

Om toegankelijke gezondheidszorg voor iedereen af te dwingen, zullen we botsen op de private verzekeringssector en de politici die deze sector verdedigen. Om een robuuste Green New Deal te bekomen, zullen we de grote energiebedrijven moeten nationaliseren en de sector heropbouwen onder democratische controle en beheer van de werkende mensen. De miljardairsklasse zal niet vrijwillig bijdragen aan de gemeenschap zodat betaalbare sociale woningen kunnen gefinancierd worden. Voor al onze eisen is er nood aan een beweging die een krachtsverhouding opbouwt en opkomt voor een samenleving die de behoeften van de mensheid boven de winst stelt. Dit zou een cruciale bijdrage vormen in de opbouw van een nieuwe partij van de werkenden.

Rol van linkse socialisten

Socialist Alternative toont in Seattle aan dat het mogelijk is om verkiezingen te winnen met een socialistische kandidaat. Het toont hoe strijd van onderuit tot belangrijke overwinningen kan leiden, zoals het minimumloon van 15 dollar per uur of de Amazon-taks op de grote bedrijven. Socialist Alternative denkt niet dat het op zich een nieuwe massale arbeiderspartij kan bijeenbrengen, maar voorbeelden en consistente politieke argumenten kunnen helpen om het proces vooruit te duwen. Een nieuwe partij zal veel bredere krachten vereisen, maar kleine socialistische groepen kunnen een belangrijke rol spelen.

In de 20e eeuw waren er in verschillende landen massale arbeiderspartijen met een stabiele basis. Deze dwongen hervormingen voor de werkende klasse af. Vooral in West-Europa waren de kapitalisten tijdens de lange economische bloei na de Tweede Wereldoorlog en met de dreiging van de Sovjet-Unie bereid grote concessies te doen aan de massabewegingen en de linkse partijen. Ze deden dit om een revolutie te voorkomen en het kapitalisme te behouden. De leiders van de grote reformistische partijen konden zich in die regeling vinden. Vandaag zitten we in een andere situatie. Nieuwe linkse partijen zoals het Griekse Syriza worden veel sneller getest en vallen door de mand. Zelfs voor beperkte hervormingen botsen ze op kapitalistisch verzet, dat enkel kan gebroken worden door massastrijd en een programma voor maatschappijverandering.

Een nieuwe linkse partij zal een duidelijk socialistisch programma nodig hebben en een marxistische leiding. Door de lessen van de internationale arbeidersbeweging en haar geschiedenis te leren, kan een sterke marxistische beweging de weg wijzen in de strijd die hier en nu gevoerd wordt.

Komende dinsdag: online meeting van Actief Linkse Studenten over de Amerikaanse verkiezingen