Onbetaalbaarheid pensioenen is een leugen

Afname geboortecijfer weegt niet op tegen stijging productiviteit

De afbraak van ons pensioenstelsel staat al lang op de politieke agenda. Politici, media en vertegenwoordigers van het patronaat hebben ons ingeprent dat onze pensioenen onbetaalbaar zijn. We moeten ons daarover schuldig voelen. Nu we zover zijn, pakt de regering uit met haar “groenboek”, een inventaris opgesteld door de pensioenconferentie. Die is samengesteld uit vertegenwoordigers van de patroons, de vakbonden, de regering en de administratie.

Artikel door Eric Byl uit de mei-editie van De Linkse Socialist

Uit die inventaris worden enkele voorspelbare vragen gedistilleerd, waarop de sociale partners voorstellen zullen formuleren in een zogenaamd receptenboek, het witboek. Dat kan elk moment vanaf september verschijnen. Het is daaruit dat de regering haar hervormingsmenu zal samenstellen.

Dat een hervorming van het pensioenstelsel zich opdringt, wil niemand ontkennen. In oktober 2007 schreef Le Soir al dat de gemiddelde pensioenuitkering na belastingen in ons land nog slechts 64,4% van het gemiddelde loon bedroeg. In Griekenland en Nederland was dat zelfs meer dan 100%. In Luxemburg wordt aan een gepensioneerde over het totale verloop gemiddeld 664.240 € uitbetaald, tegen 179.056 € in België. Dat is minder dan in Griekenland, dat nochtans gemiddeld een veel lagere levensstandaard kent. Het resultaat is ernaar. Liefst 1 op 4 vijfenzestigplussers leeft onder de armoedegrens, in Nederland zijn dat er minder dan 1 op 20! De armoede onder senioren wegwerken, zou volgens professor Jos Berghmans van de K.U.Leuven kunnen met 900 miljoen euro. Maar dat is niet waarover het groenboek het heeft. Dat behandelt vooral de “betaalbaarheid” van de pensioenen.

De hoeksteen achter de argumentatie om ons pensioenstelsel te saneren, is de toename van de inactieve ten opzichte van de actieve bevolking. In 2000 stonden tegenover iedere 65+’er 4 actieven, in 2060 zouden dat er maar twee meer zijn, beweert men. Dat indianenverhaal werd al tientallen keren weerlegd, onder andere door Gilbert De Swert in zijn boek “50 Grijze Leugens”. Een blik op de leeftijdspiramide leert ons dat het aantal geboortes in 1964, in volle babyboom, haar hoogtepunt bereikte met 168.000 en in 2002 een naoorlogs dieptepunt van 115.000, een daling met maar liefst 31% (1), in diezelfde periode nam de productiviteit echter toe met 215% (2)!

Het groenboek schat de totale pensioenuitgaven voor 2008 op 31 miljard euro, 8,96% van het toenmalig BBP (3). Tegen 2014 zouden die 36 miljard euro bedragen, tegen 2030 46 miljard en tegen 2060 50 miljard. Men stelt dat voor als een uitgavenexplosie, maar eigenlijk vallen die bedragen best mee. Tegen 2014 zou het BBP volgens het federaal planbureau immers zijn toegenomen tot 407 miljard euro (4). De geschatte 36 miljard euro uitgaven voor pensioenlasten zouden dan 8,84% van het BBP bedragen, minder dus dan in 2008.

Het BBP van 2030, laat staan van 2060, is onmogelijk in te schatten. We weten echter wel dat we in 1965 elk gewerkt uur 67% productiever waren dan in 1950 en in 1980 111% productiever dan in 1965. Toegegeven, sindsdien hapt ons economisch systeem, het kapitalisme, naar adem. Toch waren we in 1995 alweer elk uur 36% productiever dan in 1980 en zelfs in het crisisjaar 2009 nog 15% productiever dan in 1995 (5). We betalen de prijs daarvoor met de toename van het aantal hartinfarcten en stress gerelateerde aandoeningen.

Als de komende vijftien jaar “maar” even slecht zijn als de vorige, valt 10 miljard extra voor onze pensioenen tegen 2030 dus best mee, de 4 miljard die daar tegen 2060 bij komt, stelt al helemaal niets voor. Maar misschien zijn de politici, de patroons en hun media het met ons eens dat het kapitalisme een archaïsch systeem is, dat nog weinig mogelijkheden tot groei biedt, en dat de dalende trend van de productiviteitstoename die werd ingezet in het midden van de jaren ’70 zich ook in de toekomst verder zal zetten.

LSP trekt daaruit de conclusie dat we het chaotische kapitalisme beter kunnen vervangen door socialisme, gebaseerd op rationele planning en arbeidersdemocratie. Onze huidige generatie politici, patroons en hun media trachten het archaïsch systeem echter kost wat kost te reanimeren, vandaar hun weggeefpolitiek, waarbij de sociale zekerheid geplunderd wordt om loonsubsidies en lastenverlagingen weg te schenken aan het patronaat. Alleen al dit jaar zal dat 9 miljard euro bedragen!

Noten

1. FOD economie: Structuur van de bevolking volgens leeftijd en geslacht: leeftijdspiramide
2. The Conference Board Total Economy Database
3. BBP – Bruto Binnenlands Product – de totale waarde aan goederen en diensten geproduceerd in de loop van dat jaar
4. Federaal planbureau: economische vooruitzichten 2009-2014
5. The Conference Board Total Economy Database