Een van de belangrijkste discussies op dit moment is ongetwijfeld de discussie over de betaalbaarheid van de pensioenen in de toekomst. Op dit moment behoren de wettelijke pensioenen in ons land relatief tot de laagste van Europa. Het dominante discours van de traditionele partijen en de media stelt dat de pensioenen in de toekomst niet langer betaalbaar zullen zijn indien er geen ernstige hervormingen komen. De oorzaak zou zijn dat minder werkenden moeten betalen voor een grotere groep gepensioneerden. Bijgevolg moeten we dan maar langer werken. Die redenering wordt algemeen gevolgd door zowat alle traditionele partijen.
Dit is niet meer of minder als propaganda om het pensioenstelsel af te bouwen. Gilbert De Swert van de ACV-studiedienst schreef in 2005 het boek “50 Grijze Leugens”. Daarin stelt hij dat de bevolkingsontwikkeling in twee richtingen rijdt: meer ouderen, maar ook minder jongeren. “De meeste “deskundigen” zien enkel de kost van de veroudering, niet de besparing van de ontgroening. Weinig experts doen aan optellen én aftrekken.” Maar hij wel: “In 1970 stond tegenover elke actieve (20-60 j.) precies één niet-actieve: tegenover 100 actieven 62 jongeren en 38 ouderen. In 2030 zou dat nauwelijks verschillend zijn: 100 actieven voor 43 jongeren en 62 ouderen. Waar is het grijze probleem nog?”
CD&V gaat mee in de aanval op ons pensioen
In maart liet Leterme een ballonnetje op met het voorstel dat mensen na hun pensioen onbeperkt mogen bijverdienen. Daaraan gekoppeld lanceerde CD&V een voorstel om de pensioensleeftijd af te schaffen en te vervangen door een systeem waarin mensen in totaal 45 jaar moeten werken om van een volledig pensioen te kunnen genieten. In de praktijk komt dit voor de overgrote meerderheid van de bevolking neer op een verhoging van de pensioenleeftijd of een daling van je pensioen als je toch op 65 op pensioen zou willen gaan.
Open VLD lanceerde voorstellen om het brugpensioen te laten uitdoven, de werkloosheid in de tijd te beperken en het opnemen van tijdskrediet te ontmoedigen door dit niet langer te laten meetellen bij de opbouw van de pensioensrechten. SP.a en PS stellen voor om de loonlasten te verlagen, in de hoop meer mensen langer aan de slag te houden, in ruil voor een alternatieve financiering van de sociale zekerheid in de vorm van een vermogensbelasting.
De ironie is dat we steeds langer moeten werken om meer sociale bijdragen te betalen maar dat tegelijk wordt beweerd dat loonlastenverlagingen nodig zijn om mensen in dienst te houden. Wat “loonkosten” wordt genoemd, is in feite ons uitgesteld loon. De afgelopen decennia is doorheen lastenverlagingen het mes gezet in ons uitgesteld loon, dus ook in onze pensioenen.
Pensioenen zijn betaalbaar
De afgelopen twee decennia is er in België net als in de rest van Europa onder druk van het patronaat bespaard op het brutoloon en moesten de rijksten steeds minder belastingen betalen. Het resultaat zijn kapotte wegen, te weinig plaats voor onze kinderen in scholen en crèches, openbare diensten die worden afgebouwd en een sociaal zekerheidssysteem dat zogezegd niet meer betaalbaar is. Indien er geen miljarden lastenverlagingen en fiscale cadeaus waren uitgedeeld aan het patronaat en de rijken, dan was er geen probleem geweest met de pensioenen.
De discussie moet niet gaan over de vraag of de pensioenen betaalbaar zijn of niet. De vraag is hoe de arbeiders de door henzelf gecreëerde rijkdom kunnen inzetten voor de volledige gemeenschap. Wordt die rijkdom gebruikt om de sociale zekerheid te financieren en de wettelijke pensioenen naar een leefbaar niveau op te trekken? Of wordt het gebruikt om de dividenden van de aandeelhouders te vergroten?
Tenslotte merken we op dat het patronaat hypocriet is als het steeds herhaalt dat we langer moeten werken terwijl het zelf massaal overgaat tot afdankingen, veelal puur om op korte termijn meer winsten te maken.