Your cart is currently empty!
1700 ontslagen gepland bij Carrefour: verzet is nodig!
Carrefour wil in ons land 1672 mensen afdanken en 21 vestigingen sluiten. De media leggen de oorzaak bij de dalende winsten. Desondanks maakte Carrefour vorig jaar meer dan 400 miljoen euro winst. Werknemers worden opgeofferd voor het blinde winstbejag van de aandeelhouders. Verzet is nodig!
Er was al enige tijd speculatie over de geplande besparingen bij Carrefour. Met het uiteindelijke plan om (minstens) 1.672 personeelsleden bij het restafval te zetten, sluit het bedrijf zich aan bij de reeks multinationals die de afgelopen maanden met plannen op de proppen kwamen om te besparen op personeel en lonen: Opel, Bayer, Heineken, Inbev,… Deze sociale bloedbaden komen er op een ogenblik dat honderdduizenden arbeiders en jongeren al geen werk vinden.
Ontslag met voorbedachte rade
De directie had schrik dat het personeel en de publieke opinie het besparingsplan als onaanvaardbaar zouden zien. Daarom werden de ontslagen al maanden voorbereid en circuleerden allerhande rampscenario’s. Zo werd het gerucht gelanceerd dat Carrefour in zijn geheel uit België zou wegtrekken om de angst bij de werknemers te vergroten. Dat is een tactiek die eind 2009 ook door de directie van Bayer werd uitgeprobeerd. Daar werden de dreigementen van de directie beantwoord met vastberaden verzet van de arbeiders en baremieke bedienden. Het resultaat was dat de directie haar besparingsplannen terug in de koelkast moest stoppen.
Om het sociaal bloedbad bij Carrefour voor te bereiden, werden de cijfers van de boekhouding bewust vervalst. De directie stal vlak voor nieuwjaar zomaar even 1 miljard euro uit de koffers van Carrefour België om het bedrijf kunstmatig te verarmen. De Standaard schreef hierover: “Door de geldstromen af te zonderen, maak je het geheel [het besparingsplan, nvdr] verkoopbaar… Carrefour heeft het geld uit het bedrijf gehaald zodat de bonden nu voortaan onderhandelen met een ‘arm’ bedrijf. Doordat het geld weg is, is Carrefour iets minder kwetsbaar voor sociale chantage.”
Besparingsronde nummer zoveel
De winkelketen is met deze kostenbesparing niet aan zijn proefstuk toe. De laatste jaren heeft de multinational een hele rist besparingsrondes doorgevoerd. In 2007 werden 16 vestigingen gesloten om ze nadien door te verkopen aan individuele zelfstandigen die de winkel opnieuw openden met goedkoper en jonger personeel. Het oudere personeel moest opkrassen: teveel anciënniteit en teveel syndicale ervaring.
Carrefour bleef intussen winsten ontvangen via de huur van vestigingen en de verkoopsrechten van de uitbaters. Dit was dubbele winst voor de aandeelhouders: de inkomsten zijn gegarandeerd en als het personeel lastig doet, moet de zelfstandige uitbater het maar oplossen.
Ook in de eigen vestigingen ging Carrefour op zoek naar besparingsoperaties. In 2008 werd een nieuwe vestiging geopend aan de Blauwe Toren in Brugge. Dat er al een hypermarkt in Brugge was, bleek geen probleem te zijn. Nu weten we waarom: de oude hypermarkt van Sint-Kruis staat op de lijst van te sluiten vestigingen. In de Blauwe Toren kreeg het personeel andere arbeidsvoorwaarden. Niet deze van het paritair comité 312 voor de supermarkten, maar wel van paritair comité 202.01 voor kruidenierszaken. De directie wou meer dan 25% besparen op personeel. Daarnaast zou er controle op de productiviteit zijn door middel van camera’s en bovendien zou er geen syndicale afvaardiging zijn.
De lageloonjobs waren niet populair in Brugge. Er werd dan maar samengewerkt met de VDAB: alle Brugse werklozen werden uitgenodigd op een jobbeurs en gestimuleerd om een job bij Carrefour aan te nemen. Wie weigerde, verloor meteen zijn uitkering. Moderne slavernij heet zoiets.
Mismanagement of pure speculatie?
Volgens de media worden de besparingen doorgevoerd om de competitiviteit van het bedrijf te herstellen. Het heeft de laatste jaren marktaandeel verloren aan voornamelijk Colruyt en Delhaize. Bovendien kunnen de winkels niet concurreren met goedkopere ketens als Lidl en Aldi. De oorzaak hiervan wordt vaak bij de incompetentie van het management gelegd.
Er is echter meer aan de hand dan mismanagement. Er zit een lugubere, rationele strategie achter. De huidige eigenaars van Carrefour pasten in het verleden reeds een vergelijkbare strategie toe in Frankrijk. Jarenlange aanvallen op de arbeidsvoorwaarden van het personeel hebben van de werknemers van de Franse Carrefour-vestigingen de slechtst betaalde gemaakt. Door de loonkosten te drukken en de winstmarges te vergroten, slaagden ze erin de marktwaarde van het bedrijf drastisch te vergroten. Hoe minder het personeel verdient, hoe beter voor de aandeelhouders.
Een zelfde strategie wilden ze ook in België toepassen toen de keten van GB werd overgenomen. Er was evenwel een groot verschil: de Belgische afdeling werd aangekocht om achteraf met winst te verkopen. Er werd vanaf het begin een doelbewuste strategie gevoerd om de kosten te verlagen om het bedrijf nadien aan een grotere waarde te verkopen. Daartoe werden de lonen aangepakt, werd er bespaard op personeel, werd tijdelijke arbeid in heel wat vestigingen de norm, werd vast personeel ontslagen en liet men winkels waar men vanaf wou doelbewust verloederen.
Daardoor zou een kleinere winkelketen gecreëerd worden met enkel de meest interessante vestigingen en met flexibel en goedkoop personeel, liefst zonder vakbondsvertegenwoordiging. Zo’n keten zou een pak winstgevender zijn en dus ook veel meer geld opbrengen dan de aankoopprijs. De strategie van Carrefour is pure speculatie. Daartoe moeten minder interessante vestigingen de deuren sluiten en het resterende personeel moet inbinden op de arbeidsvoorwaarden en lonen.
Enkel de winsten tellen
Deze strategie van Carrefour toont waar onze economie vandaag om draait. Het enige wat directies van grote bedrijven drijft, is het winstoogmerk. Ook als dit volledig in tegenstelling is met het maatschappelijk belang. Winkels van Carrefour die belangrijk zijn voor maatschappelijke behoeften of als buurtwinkel worden zonder pardon gesloten.
Het voorbeeld van de Carrefour Groene Vallei in Gent is tekenend. Heel wat mensen die in de buurt wonen, vooral gepensioneerden die op deze Carrefour terugvallen voor dagelijkse inkopen, komen door de herstructurering in de problemen. Voor deze mensen is de auto nemen naar een andere winkel een eind verder geen optie. Maar dat soort noden in de samenleving past niet in strategische plannen van multinationals die enkel winsten voor de aandeelhouders voorop schuiven.
Wie protesteert, botst op repressie
Op de ondernemingsraad waar de herstructurering werd aangekondigd, was er extra beveiliging door een ingehuurde security-dienst. Het doel was om eventuele ontevreden personeelsleden weg te houden van de bijeenkomst. Dat toont hoe Carrefour omgaat met haar personeel, zeker met diegenen die niet akkoord gaan met de opgelegde besparingen. De afgelopen jaren maakte Carrefour meermaals duidelijk dat het niet opgezet is met het stakingsrecht. Stakersposten werden beantwoord met eenzijdige verzoekschriften, deurwaarders met dwangsommen, fysiek geweld, dreigtelefoons en zelfs puur politiegeweld.
Dat hebben verschillende militanten ondervonden. Naar aanleiding van een actie op 8 november 2008 werd een ACOD-militant en LSP-lid opgepakt aan de Carrefour van Sint-Pieters-Leeuw. Hij kreeg een rekening voor een combitaks van 50 euro maar voert nu campagne daartegen. Deze campagne wordt onder meer ondersteund door ABVV-VUB. Zelfs de kapitalistische media en het gerechtelijk apparaat stellen soms vast dat het te gortig wordt. Verschillende rechtbanken stelden al dan niet achteraf vast dat de eenzijdige verzoekschriften van Carrefour onterecht waren.
Verzet is nodig
Op het gerecht en de media moeten we niet rekenen om de strijd bij Carrefour te winnen en de besparingen te doen intrekken. Daarvoor zullen het personeel en de vakbonden het verzet moeten organiseren. Enkel verzet en strijd lonen. Dat hebben de acties in het verleden, ook bij Carrefour, aangetoond.
Ten opzichte van de hebzucht van de kapitalisten moeten we als werknemers en syndicalisten een antwoord klaar hebben. Jaren superwinsten gingen aan onze neus voorbij, waarom zouden wij er nu dan voor opdraaien als de winsten wat verlagen? Ingaan op de eisen van de directie zou door hen als een teken van zwakte geïnterpreteerd kunnen worden door de directie. Dan mogen we er zeker van zijn dat in de toekomst nog meer ontslagen en looninleveringen zullen volgen. Ook in de vestigingen die vandaag niet zullen sluiten, zal een nederlaag zware gevolgen hebben in de toekomst. Bij de pakken blijven zitten, zal niet helpen. Verschillende acties en een nationale staking in alle Carrefour vestigingen gaven reeds het goede voorbeeld.
Verzet organiseren in een supermarktketen is allesbehalve evident. Personeel dat over verschillende vestigingen verdeeld is, zeker in de kleinere supermarkten, staat immers vaak zwakker ten opzichte van repressie en deurwaarders dan in andere sectoren. Daarom is de organisatie van solidariteit tussen de vestigingen en met de buurtbewoners rond de vestigingen cruciaal voor een overwinning in de strijd voor het behoud van jobs en arbeidscondities.
De afgelopen maanden hebben Bayer en Inbev reeds het goede voorbeeld getoond. Ook de werknemers daar werden geconfronteerd met de dreiging tot ontslag en sluiting. De syndicale delegaties namen het initiatief om het verzet te organiseren. Ze blokkeerden de vestigingen en organiseerden solidariteit. Zo namen ze bij Bayer contact op met hun Duitse collega’s, en slaagden de werknemers van Inbev erin solidariteitsacties te organiseren tot in de vestigingen van Sao Paulo in Brazilië.
Willen we het plan van de Carrefour-directie in de prullenbak krijgen, dan zal eenzelfde weg gevolgd moeten worden. Daarvoor is het cruciaal dat de vakbonden met een plan naar voor komen om de werknemers te organiseren in hun strijd en de solidariteit uit te bouwen.
Waarom geen nationale stakingsdag en betoging ruim vooraf, een maand of zelfs zes weken, aankondigen. We zouden aan iedere kassa bij Carrefour en wie weet bij de collega’s in andere ketens pamfletten met deze oproep kunnen mee geven. Bij Carrefour zouden we om het uur, misschien om de twee uur, via de officiële micro aan de kassa toelichting kunnen geven en een oproep tot solidariteit met het personeel doen. We zouden de winkels kunnen tooien met spandoeken, affiches en vlaggen. We zouden zes weken lang al werkend onze collega’s en onze klanten kunnen motiveren tot actieve deelname. Wij denken dat een massale betoging van honderdduizend werknemers in solidariteit met het personeel van Carrefour niet alleen mogelijk is, maar ook nodig om de directie op haar beslissing te doen terug komen.
Als een lokale directie het zou wagen onze spandoeken, affiches en vlaggen te verwijderen of onze pamfletten in beslag te nemen of ons de micro te ontzeggen, kunnen we onmiddellijk in staking gaan. Toen de patroon bij Inbev dreigde beroep te doen op deurwaarders om de blokkades te breken, dreigden de werknemers prompt met een algemene staking. Uiteindelijk besloot de directie geen beroep te doen op dwangsommen en deurwaarders en trok ze haar volledige plan in. Laat ons hetzelfde doen!
Er is nood aan een actieplan van blokkades en acties op langere termijn en het betrekken van andere bedrijven in de sector en over de sectoren heen. Laat ons niet bedrijf per bedrijf de strijd voeren, maar het conflict bij Carrefour aangrijpen om onze strijd te veralgemenen. Het is immers niet enkel Carrefour dat vandaag getroffen wordt door ontslagen.