De VS heeft quasi onopgemerkt een derde front opgestart tegen het Al-Qaeda netwerk. Naast de operaties in Afghanistan en Pakistan werd overgegaan tot een militaire operatie in Jemen. Daarmee komt het front erg dicht bij Saoedi-Arabië en is de regionale verspreiding ook groter. Vanuit Jemen is het maar een kleine stap naar het Afrikaanse Somalië, waar er eveneens een opmars van fundamentalisme is.
De Amerikaanse president Obama had het eerder over vier landen waar terroristen aanslagen voorbereiden op de VS. Hij sprak over Pakistan, Jemen, Afghanistan en Somalië. In juni verklaarde Gilles De Kerchove, de Europese anti-terreurcoördinator, dat Jemen samen met Pakistan en de noordelijke Sahara moest beschouwd worden als een regio die een bedreiging vormt voor de Europese belangen. De afgelopen maanden was er al meermaals sprake van een groeiende dreiging van Al-Qaeda in Jemen. Het feit dat dit nu leidt tot een min of meer openlijke oorlogsverklaring zal de onstabiliteit van Afghanistan en Pakistan meteen exporteren naar het Arabische schiereiland. Daarmee komt het dicht bij de belangrijke Amerikaanse bondgenoot, Saoedi-Arabië.
De groeiende aandacht voor de situatie in Jemen kwam er nog voor de mislukte aanslag door Umar Farouk Abdulmutallab, de Nigeriaan die een Amerikaans vliegtuig wou neerhalen en die een tijdlang in Jemen woonde. In december waren er militaire operaties in Jemen waarbij meer dan 100 mensen omkwamen. De operatie werd uitgevoerd door de lokale veiligheidstroepen, maar met de expliciete en directe steun van het Amerikaans leger. Bij de operatie zouden verschillende kampen van Al-Qaeda zijn aangevallen, maar er zou ook zijn opgetreden tegen een etnische en religieuze minderheid die aan de grens met Saoedi-Arabië actief is. Volgens de lokale bevolking waren er ook Amerikaanse vliegtuigen en bommenwerpers bij de operaties betrokken.
De autoriteiten van Jemen schatten dat er zowat 300 militanten van Al-Qaeda actief zijn in het land, waaronder een kleine 100 afkomstig zijn uit Saoedi-Arabië. Heel wat van deze militanten waren eerder actief in Pakistan. Daar waren er vorig jaar naar schatting tot 8.000 buitenlandse strijders, waaronder heel wat Oezbeken maar ook Arabieren. De aanvallen van het Pakistaanse leger in de Swatvallei en Zuid-Waziristan hebben de lokale Taliban niet verdreven, maar een aantal buitenlandse militanten van Al-Qaeda hebben wel andere oorden opgezocht. Daaronder ook Jemen.
De regering had aanvankelijk geen probleem met de aanwezigheid van Al-Qaeda, in februari 2009 werden nog 170 militanten vrijgelaten uit de gevangenissen vermoedelijk om te vermijden dat de groep ook in Jemen zelf aanslagen zou uitvoeren. Toen in augustus een mislukte zelfmoordaanslag werd gepleegd op de Saoedische prins Mohammad bin Nayef, de verantwoordelijke voor het Saoedische anti-terreurbeleid, werd de internationale aandacht gevestigd op de aanwezigheid van Al-Qaeda in Jemen.
In 2009 heeft de VS al 67 miljoen dollar uitgegeven aan het opleiden en begeleiden van de troepen in Jemen, enkel Pakistan kreeg meer steun. Daarnaast zouden er ook al enige tijd Amerikaanse veiligheidsagenten in het land actief zijn. In december waren er militaire aanvallen waarin de VS op directe wijze was betrokken, ook al beweren de regeringen van zowel Jemen als de VS dat de samenwerking tussen beide landen beperkt is tot opleiding. Vlak na de aanvallen telefoneerde Obama meteen naar zijn Jemenitische collega Saleh om hem te feliciteren met de geslaagde operatie.
Er waren eerder ook aanvallen met artillerie vanuit Saoedi-Arabië, deels om sectaire religieuze redenen (de aanvallen waren gericht op de sjiietische stam van de Hoethi’s) maar tegelijk werd duidelijk gemaakt dat de Saoedi-Arabië niet van plan is om passief toe te kijken bij eventuele militaire acties in buurland Jemen. Het regime van Saleh in Jemen ontkende de Saoedische aanvallen, maar het Saoedische regime was er zelf openlijk over en gaf zelfs persconferenties over deze operaties.
Op regionaal vlak is Jemen belangrijk. In het zuiden van het land is er een beetje olie, het land ligt vlakbij Saoedi-Arabië en verdere onstabiliteit zou de mogelijkheden voor Somalische piraten in de Golf van Aden vergroten. De beslissing van de VS en Groot-Brittannië om hun ambassades in Jemen te sluiten, wijst niet zozeer op een breuk met het regime maar wel op een voorbereiding om het offensief tegen Al-Qaeda op te drijven. Daarbij zouden de ambassades potentiële doelwitten voor aanslagen worden, net zoals dit in 2008 reeds het geval was met een aanslag op de Amerikaanse ambassade waarbij 19 doden vielen.
Het uitbreiden van de “oorlog tegen het terrorisme” zal niet leiden tot meer stabiliteit. Het zal de problemen in Afghanistan en Pakistan niet oplossen, het zal eerder de chaos verder verspreiden. Ongetwijfeld zullen de regionale en religieuze spanningen in Jemen verder oplopen, met een groeiende druk in het zuiden van het land om af te splitsen terwijl de sjiietische opstand in het noorden verder woedt. Saoedi-Arabië vreest terecht dat de onstabiliteit niet aan de grens zal stoppen en ook gevolgen zal hebben in eigen land.
Met deze verdere escalatie van de “oorlog tegen het terrorisme” maakt de Amerikaanse president Obama duidelijk dat hij op dit vlak niet kiest voor een andere politiek dan zijn voorganger, George W. Bush. De oorlogslogica wordt verder gevolgd en vergroot enkel het explosieve karakter van de situatie in landen als Afghanistan, Pakistan, Jemen,…