Afghanistan/Pakistan: het moeras wordt steeds dieper…

De hoop in de eerste zwarte president van de VS lijkt steeds meer ijdel. Hij werd nochtans verkozen met enthousiaste steun voor zijn oproep tot verandering. Obama mag dan al de Nobelprijs voor de vrede hebben gekregen, in Afghanistan escaleert de oorlog en breidt ze regionaal uit met een golf van aanslagen in Pakistan.

Artikel door Gilles (Henegouwen) uit de decembereditie van Socialistisch Links

[box type=”shadow” align=”alignright” width=”100″]

Sociale problemen in de VS

Terwijl het VS-imperialisme elders in de wereld beweert te strijden voor meer democratie en welvaart, groeit de kloof tussen rijk en arm in eigen land. De officiële werkloosheid bedraagt voor het eerst sinds begin jaren 1980 meer dan 10%, de reële werkloosheid wordt op 17,5% geschat. Onder jongeren is het zelfs meer dan 20%. Rond grote steden beginnen sloppenwijken op te duiken.

Terwijl de bankiers zichzelf opnieuw rijkelijke bonussen toekennen, kampen basisdiensten als het onderwijs of de gezondheidszorg met enorme tekorten. De beloofde hervorming van de gezondheidszorg sleept aan en is al fors uitgehold. In Californië alleen al wordt 15 miljard dollar bespaard op het onderwijsbudget.

De hoop op verandering wordt steeds meer een desillusie: 59% van de Amerikanen denkt dat het land de foute richting uitgaat. De Democratische partij van Obama slaagde er begin november niet in om haar gouverneurs in New Jersey en Virginia herverkozen te krijgen. De populariteit van Obama zelf neemt snel af.

Er is een groeiend ongenoegen en openheid voor discussie over een socialistisch alternatief. Ook in de VS is er nood aan een politiek alternatief: een nieuwe arbeiderspartij die met een socialistisch programma ingaat tegen de oorlogspolitiek en het kapitalisme.
[/box]

Democratie, vrede en rechtvaardigheid?

De invasie in Afghanistan in 2001 had officieel als doel om “democratie, vrede en rechtvaardigheid” te brengen in het land. Acht jaar later bevindt het land zich in chaos. De presidentsverkiezingen werden een farce met een opkomst van slechts 38% (in sommige regio’s ging quasi niemand stemmen, elders was er sprake van massale fraude). De belangrijkste kandidaten steunden op krijgsheren, stammenhoofden en machtige drughandelaars.

De verkiezingsdag werd één van de meest bloedige sinds het begin van de invasie. Begin november was een tweede ronde gepland omdat Karzai geen 50% had gehaald. Dit werd geannuleerd na druk van onder meer de VS. Een nieuwe verkiezingsdag gekenmerkt door fraude en geweld zou de illusie van “democratie” verder doorprikken. De VS feliciteerde Karzai die meteen beloofde de strijd tegen corruptie op te voeren. Op deze persconferentie werd hij bijgestaan door een Tadjikse krijgsheer die zelf genoemd wordt in corruptiezaken.

De Afghaanse bevolking kent enkel miserie en wanhoop. De levensomstandigheden zijn er de afgelopen jaren verder op achteruit gegaan met minder toegang tot stromend water, elektriciteit,… Dit jaar alleen al vielen er 1500 dodelijke slachtoffers. Sinds 2001 zijn er vier miljoen Afghanen gevlucht, meer dan 10% van de bevolking. Er zijn meer dan een miljoen drugverslaafden.

De Taliban staat vandaag sterker dan voorheen en kan zelfs gecoördineerde acties uitvoeren in zowel Afghanistan als Pakistan. De NAVO-bezetting van Afghanistan heeft niet geleid tot democratie of welvaart voor de bevolking. Er is geen sprake van heropbouw van het land. De bezetting leidt enkel tot chaos en een voorbereiding van nieuwe confrontaties tussen krijgsheren.

Regionale uitbreiding

De oorlog is niet langer beperkt tot Afghanistan. Buurland Pakistan kent een golf van aanslagen en het militaire regime slaagt er niet in om de Pakistaanse Taliban (Tehrik-i-Taliban Pakistan) een beslissende nederlaag toe te brengen. Bovendien dreigt de escalatie van het geweld in Pakistan en de aanslepende chaos in Afghanistan verdere regionale gevolgen te hebben. Het is enkel wachten op de eerste Taliban-groeperingen in Iran, China of India.

In de Noordwestelijke Grensprovincie van Pakistan werd in 2009 een oorlog gevoerd in de Swatvallei. Dat leidde tot twee miljoen vluchtelingen die vaak uit pure miserie uiteindelijk terugkeerden naar het oorlogsgebied waar er nog wekelijks aanslagen zijn. Het Pakistaanse leger begon in oktober ook een offensief in Zuid-Waziristan, een uitgestrekte, moeilijk toegankelijke en weinig bevolkte regio waar één op de drie inwoners intussen is weggevlucht. De naar schatting 5.000 tot 10.000 Taliban-militanten in Zuid-Waziristan zijn na een wekenlang offensief nog niet verslagen. De aanslagen gaan intussen verder, de Taliban kan in heel het land toeslaan.

In de provincie Balochistan voeren nationalisten het geweld tegen andere bevolkingsgroepen op met doelgerichte moorden. Terwijl het Pakistaanse regime de controle over de provincie verliest, staan de bondgenoten klaar om hun invloed uit te breiden. Dat is onder meer het geval met China dat een nieuwe havenstad bouwt in Balochistan, maar ook de VS en India proberen een graantje mee te pikken.

Het etnisch geweld neemt niet enkel in Balochistan toe. Elders wordt gewelddadig gereageerd tegen onder meer Pathaanse vluchtelingen uit het Noordwestelijk oorlogsgebied.

Het regime staat onder Amerikaanse druk om harder op te treden tegen de Taliban, maar blijft tegelijk akkoorden sluiten met een aantal fundamentalistische stammenleiders in de hoop de situatie onder controle te houden. Tegen de achtergrond van een diepe sociale en economische crisis is deze strategie gedoemd om te mislukken. Ook in Pakistan leidt de oorlogslogica tot meer onstabiliteit, geweld en barbarij.

De steun voor de fundamentalisten is nochtans bijzonder beperkt maar het vertrouwen in de regering of de traditionele politici is dat evenzeer. Uit een peiling bleek dat 51% het militaire offensief in Waziristan steunt, tegenover 13% tegenstanders. Maar terwijl 36% denkt dat het offensief zal leiden tot meer veiligheid, meent 37% dat het minder veiligheid met zich zal meebrengen. Het land kent een enorm politiek vacuüm waarop enkel de arbeidersbeweging een antwoord kan bieden.

Welk antwoord op de chaos?

In Afghanistan en Pakistan wordt het imperialisme geconfronteerd met een monster dat het zelf heeft gecreëerd. De fundamentalisten werden door het imperialisme en de lokale kapitalisten gesteund in de strijd tegen de communistische invloed en de Russische inval in Afghanistan, als buffer tegen de radicalisering van de arbeidersbeweging in Pakistan en als instrument ter verscherping van het conflict tussen India en Pakistan onder meer rond Kasjmir. Vandaag kan de Taliban verder woekeren op basis van sociale miserie in de regio en is het aan de controle van het imperialisme ontglipt.

Obama stelt voor om de bombardementen af te bouwen en een grotere bezettingsmacht in te zetten. Er zijn reeds 63.000 Amerikaanse soldaten in Afghanistan – dubbel zoveel als begin 2009 – naast 40.000 andere buitenlandse troepen en tienduizenden huurlingen. De VS wil nog eens 45.000 extra troepen sturen. De afgelopen acht jaar werd in Afghanistan en Irak evenwel aangetoond dat het opdrijven van militaire operaties geen enkele uitweg biedt.

Het kapitalisme en imperialisme zijn verantwoordelijk voor het creëren van het probleem en kunnen geen basis voor een oplossing vormen. Is er dan helemaal geen uitweg? Linkse socialisten wijzen op het belang van de arbeidersbeweging om sectaire verschillen te overstijgen en samen te strijden tegen zowel het imperialisme als tegen lokale kapitalisten en reactionaire stromingen. Dat moet op basis van internationale solidariteit. Ook in de VS neemt het verzet tegen de bezetting en de oorlog toe. Slechts 26% is akkoord met het sturen van extra troepen, deserteurs als Joe Glenton of Matthis Chiroux krijgen in de VS stilaan een sterrenstatus.

Een verenigde arbeidersbeweging gewapend met een socialistisch programma kan fundamentele verandering afdwingen en daarmee het proces van geweld, burgeroorlog en chaos doorkruisen. Het was tegen het potentieel van die arbeidersbeweging en de radicalisering eind jaren 1960 en begin jaren 1970 dat het monster van het fundamentalisme werd gecreëerd en gesteund, ook vanuit de VS. De arbeidersbeweging moet nu terug aan zet komen en strijden voor socialistische verandering.