De term “massa-afdanking” is een understatement als het gaat om het elektriciteitsbedrijf Luz y Fuerza del Centro. Het Mexicaanse staatsbedrijf sluit de deuren en zet 44.000 arbeiders op straat. Woensdag werd daartegen gestaakt en het hoofdkwartier van het bedrijf werd bezet. De acties van de arbeiders kunnen op heel wat solidariteit en steun rekenen. In oktober was er ook al een betoging met een half miljoen deelnemers.
Verschillende grote steden werden plat gelegd door de stakingsacties. Andere arbeiders sloten zich aan bij de acties. Een aantal centrale toegangswegen tot de stad werden afgezet. Daarnaast waren er verschillende betogingen en bezettingen. Tenslotte werd ook de elektriciteit de hele dag afgesloten.
De sluiting van het staatsbedrijf werd aangekondigd omdat er volgens de regering “een onhoudbare financiële situatie” was. Er werd daarbij verwezen naar de loonsverhogingen en de pensioenen die de afgelopen jaren werden afgedwongen op basis van strijd. De sluiting van het bedrijf is een aanloop naar een volledige privatisering van de energiesector in het land. Het is immers evident dat er na de sluiting van Luz y Fuerza nog steeds elektriciteit zal zijn in Mexico. Als de overheid dit niet meer aanbiedt, zullen anderen het doen. Bovendien zal het daarbij nodig zijn om beroep te doen op de expertise van de huidige arbeiders van Luz y Fuerza. De afdankingen dienen vooral als chantagemiddel en om slechtere arbeidsvoorwaarden en lonen op te leggen aan het kleinere aantal arbeiders dat zal overblijven.
Verder werden de afdankingen aangegrepen om de ontbinding van de Mexicaanse vakbond van elektriciteitsarbeiders (SME) op te leggen. Deze onafhankelijke vakbond stond gekend voor haar strijdbare opstelling in alle acties tegen het neoliberale beleid van de regering. Het liquideren van deze vakbond was dan ook een prioriteit voor de regering om nadien verder te kunnen gaan met een hard besparingsbeleid.
De Mexicaanse regering van Felipe Calderón is drastisch aan het besparen nu de olie-inkomsten lager liggen en het land getroffen wordt door de wereldwijde economische crisis. De Mexicaanse economie is immers sterk verbonden met de VS-economie. Als antwoord op de crisis wordt gezocht naar methoden om de arbeiders te laten betalen. Dat gebeurt onder meer door afdankingen en een uitverkoop van de openbare diensten. De 44.000 ontslagen bij het elektriciteitsbedrijf zijn daar een uitdrukking van.
De acties afgelopen week waren groot en legden het land plat. Alleen is het de vraag of de regering er rekening mee zal houden. De regering beantwoordde de staking op verschillende plaatsen met repressie. In Queretaro waren er bijvoorbeeld gewelddadige confrontaties. SME-leider Esparza riep op de acties terecht op tot een nationale algemene staking. Dat is in Mexico geen traditie, maar het is wel een noodzakelijke stap om het verzet tegen de regering op te drijven. Door de acties uit te breiden, kan worden ingegaan tegen de verdeel-en-heerspolitiek waar de regering nu al mee uitpakt. Zo wordt geprobeerd om de elektriciteitsarbeiders zelf te verdelen. Er werd een opzeggingsvergoeding betaald aan wie deze vergoeding “aanvaardde”. De verleiding om een grote som geld te aanvaarden is natuurlijk groot, waarop de regering stelde dat reeds 10.000 arbeiders dit hadden gedaan.
Het potentieel voor een algemene staking is zeker aanwezig. Op de acties vorige week kwam er al steun van onder meer de mijnwerkers, metaalarbeiders, telecom-arbeiders, universiteitspersoneel,… Een belangrijke vraag zal deze van een politiek alternatief zijn. De acties worden nu gesteund door Manuel Obrador van de oppositiepartij PRD, Obrador verloor de presidentsverkiezingen van 2006 na fraude. Het is echter maar de vraag of Obrador een alternatief heeft op het besparingsbeleid als gevolg van de crisis. Uit een studie van Globescan bleek dat 38% van de Mexicanen denkt dat er nood is aan een ander economisch systeem. Dat toont samen met het verzet tegen de privatisering van het elektriciteitsbedrijf het potentieel voor een consequente socialistische formatie.