In Hong Kong wordt zwaar bespaard op de publieke huisvesting. Eén op de negen bouwvakkers is werkloos. Tegelijk werd een luxe-appartement voor een recordprijs van 57 miljoen dollar verkocht. Voor de meerderheid van de bewoners is de huisvesting in Hong Kong steeds meer een nachtmerrie.
[box type=”shadow” align=”alignright” width=”100″]
"Weg met de inhalige vastgoedontwikkelaars". Dat is de slogan die wordt meegdragen door een betoger op 25 oktober
[/box]
Afgelopen zondag was er in Hong Kong een betoging met zowat 300 aanwezigen. Een betoger stelde: “De regering van Hong Kong blijft blind voor dit probleem, nochtans zal het leiden tot sociale onrust.” Hong Kong is de duurste Aziatische stad buiten Japan. Dat wordt meteen duidelijk als je naar de huisvesting kijkt. De lonen in Hong Kong zijn voor de meerderheid van de bevolking erg laag, maar de huizenprijzen absoluut niet. Een aantal vastgoedontwikkelaars en speculanten hebben een greep op de economie. De regering dient hun belangen door hen grond aan te bieden, soms zelfs gratis!
De projectontwikkelaars zijn erg gehaat onder bredere lagen van de bevolking. Er zijn steeds meer voorbeelden van dubieuze praktijken die vaak op de rand van de illegaliteit staan. Craig Stephens van Market Watch stelde hierover: “Ze treden niet alleen op in een oligopolische markt met een beperkte toevoer, maar het lijkt er op dat ze ook de regels van het eigendomsspel kunnen bepalen terwijl ze het spel spelen.”
Dit jaar zijn de gemiddelde huizenprijzen in Hong Kong met 27% toegenomen. In de luxesector stegen de prijzen zelfs met 40%. Dat is het resultaat van een golf van speculatie waarbij geld van buitenaf werd aangetrokken door onder meer de lage rentevoeten die deel uitmaken van de stimulansmaatregelen van de regering. Ondanks de sterke prijsstijgingen, weigert de regering van Donald Tsang te erkennen dat er een probleem is.
Op de betoging afgelopen zondag stelde één van de organisatoren aan Chinaworker.info: “Als Donald Tsang beweert dat de vastgoedprijzen nog onder deze van 1997 liggen, dan liegt hij.” Kwok Ka-ki voegde er aan toe: “Er moet iets worden gedaan voor de vastgoedmarkt opnieuw tot waanzin wordt gedreven.” Ook financiële commentatoren waarschuwden. De aanvoer van nieuwe appartementen zit op het laagste niveau in vijf jaar tijd, vooral de overheid laat het afweten. Een econoom van UBS stelde dat dit “investeerders” zal aantrekken “om te investeren in de vastgoedmarkt”, maar het is duidelijk dat investeren hier een positieve omschrijving is van “speculatie”.
Nieuwe zeepbel
In grote delen van Azië is er in tegenstelling tot de VS en grote delen van Europa een stijging van de vastgoedprijzen. De druk op de prijzen komt grotendeels door speculatie. Dat wordt versterkt door de enorme overheidsmiddelen die in de economie worden gepompt in het kader van de “stimulusplannen” die werden opgemaakt als gevolg van de recessie. In het geval van Hong Kong komt er heel wat speculatief kapitaal uit het binnenland van China.
Chinezen vanop het vasteland zijn goed voor een tiende van alle aankopen in Hong Hong. Voor de luxesector gaat het om één op de vier. Heel wat van deze aankopen zijn gericht op speculatie, er wordt gehoopt dat het duurder kan worden doorverkocht. Zoals alle zeepbellen zal ook deze uiteindelijk barsten. Intussen zijn het wel de gewone arbeiders die de hoogste prijs betalen.
De regering en haar vrienden in de grote bedrijven stellen dat een zeepbel beperkt is tot de luxesector. Dat is een vals argument. Stephens van Market Watch stelde: “Donald Tsang lijkt aan te nemen dat de enorme prijzeninflatie kan beperkt blijven tot de luxesector van de superrijken. De logica achter dat argument is zwak: de prijzen in de doorsnee vastgoedmarkt zijn immers ook sterk toegenomen en er zijn tekenen van prijsstijgingen doorheen de hele economie.” (Market Watch, 25 oktober)
Terwijl de projectontwikkelaars allemaal luxeprojecten willen opstarten om aan de “vraag” van de speculanten te voldoen, beperkt dit het aanbod van betaalbare huisvesting. Het zorgt voor algemene prijsstijgingen. De volledige markt komt in gevaar en op een bepaald ogenblik zullen de speculanten proberen om hun “investeringen” opnieuw te verkopen. De actuele prijzen maken het de gewone bevolking moeilijk. Recent was er een radioprogramma waarbij Donald Tsang antwoorden gaf op vragen van luisteraars. Een jonge dokter klaagde dat ze samen met haar vriend, een advocaat, geen betaalbare huisvesting vond. Het enige antwoord van Tsang was om “minder kieskeurig” te zijn.
Records
Tegelijk vierden de speculanten een nieuw record. Een duplex appartement op de 43ste verdieping werd verkocht voor een record van 56,6 miljoen dollar. Dat is meteen het duurste appartement ter wereld indien de prijs per vierkante meter wordt bekeken. Het is duurder dan de vorige recordhouder, een appartement in de buurt van het Londense Hyde Park. De speculanten en rijksten verheugen zich op deze hoge prijzen, terwijl er aan de andere kant van de huisvestingsmarkt een ontwikkeling van sloppenwijken is.
Een aantal arbeiders en werklozen zijn te arm om iets te huren en komen niet verder dan het huren van een kooi waar net een matras in kan. Volgens de SCO (Society for Community Organisation) leven er 100.000 mensen in dergelijke omstandigheden. En zelfs de huur van dit soort onmenselijke huisvesting is de afgelopen drie jaar met 50% toegenomen omdat de “vraag” is toegenomen. “De prijzen zullen verder toenemen naarmate er jobs verloren gaan”, stelde een huisjesmelker.
Alle grond in Hong Kong is eigendom van de overheid en wordt doorgaans voor 99 jaar geleasd. Dat is een systeem dat werd overgenomen van de Britten. De overheid gebruikt dit niet om haar controle op de beperkte grond te richten op de belangen van de gewone bevolking. De regering maakt er integendeel gebruik van om grote winsten te garanderen aan vastgoedmakelaars. Dit beleid werd reeds duidelijk toen de vastgoedzeepbel barstte in de jaren 1990. Met de crisis van 1997 daalde de waarde van eigendom met 50%. Hong Kong werd op het begin van de eeuw nogmaals getroffen door prijsdalingen. Maar intussen is de zeepbel opnieuw opgeblazen.
De beperkte controle op de grond leidt er toe dat de projectontwikkelaars een absurde en ecologisch onhaalbare bouwdrift aan de dag leggen. De luxe voor een kleine minderheid wordt boven de sociale noden geplaatst. De prestigeprojecten zijn belangrijker dan mogelijke groene alternatieven op het vlak van huisvesting. De gevolgen hiervan zijn verregaand: door de wolkenkrabbers op te stapelen, is er in veel appartementen amper nog daglicht of wind.
Waar is de publieke huisvesting?
Het ritme van het de bouwprojecten door de overheid is dramatisch afgenomen onder Donald Tsang. Onder zijn voorganger, Tung Chee Hwa, werd al een einde gesteld aan het project waarbij huizen goedkoper werden verkocht aan wie het moeilijk had. Dat project werd overboord gegooid onder druk van de projectontwikkelaars die hun winsten bedreigd zagen door een daling van de huizenprijzen. De miljardairs met hun vrienden in de regering klaagden over “oneerlijke concurrentie”. De huisvestingspolitiek heeft er nu toe geleid dat alle aandacht gaat naar vervuilende prestigeprojecten voor de rijken en de winsten van de ontwikkelaars.
Onder Tsang is de bouw van sociale woningen de helft afgenomen tegenover de vorige regering. Met één derde van de bevolking die in openbare huisvesting leeft, is dat rampzalig. In de vijf jaren voor 2005 werden volgens overheidscijfers jaarlijks 29.108 huizen gebouwd, sindsdien nam dat cijfer af tot 14.280 eenheden. In de eerste drie kwartalen van dit jaar werd de bouw aangevat van slechts 5.100 eenheden.
De wachttijd voor sociale woningen bedraagt officieel drie jaar, maar in realiteit is deze veel langer. Er staan 120.000 mensen op de wachtlijst. Tegelijk is er een enorme werkloosheid in de bouwsector. In de plaats van een programma van publieke huisvesting te lanceren om de wachtlijsten aan te pakken, wordt niets gedaan waardoor de vastgoedmarkt wordt geteisterd door hoge prijzen waarbij de winsten verdwijnen in de zakken van de ontwikkelaars. Voor de samenleving is dit gevaarlijk, dat zagen we eerder in de VS en andere landen. De bouw was ooit de motor van de Amerikaanse economie, nu is het een gigantische rem geworden. Er worden iedere dag 6600 families uit hun huis gezet naarmate de recessie verder toeslaat.
Huisvesting is een basisrecht en moet voorzien worden door de regering. Terwijl de regering van Hong Kong (en dus eigenlijk de gemeenschap) de grond bezit, wordt dit enkel gebruikt om een kleine minderheid te verrijken. Er is een dringend programma nodig om minstens 80.000 nieuwe sociale woningen te bouwen de komende twee jaar. Dat zou bovendien werk bezorgen aan de werklozen en ertoe leiden dat er degelijke levensomstandigheden zijn voor de gewone bevolking. Daartoe moeten we een einde maken aan de greep van de speculanten, banken en vastgoedbedrijven op de economie. Gemeenschapsbezit en –controle op de huisvesting moet gepaard gaan met een reorganisatie van de samenleving in het belang van de meerderheid van de bevolking. Daartoe is een democratische planning nodig onder de controle van de arbeiders, huurders en gewone burgers. Een socialistische aanpak van de huisvestingscrisis in Hong Kong is het enige echte alternatief op de miserie en de verspilling onder het kapitalisme.