Onder het motto dat je alles wel positief kan verklaren, stelde Marie-Rose Morel naar aanleiding van de partijraad van het Vlaams Belang dat het wegstemmen van het partijbestuur aantoont dat het VB een democratische partij is. De partijleiding kan intussen niet wegstoppen dat het problemen kent. Met 49 tegen 47 werd het voorgestelde 15 leden tellend bestuur weg gestemd.
Het Vlaams Belang heeft weinig traditie van discussie over de samenstelling van de partijleiding. Vroeger was het gemakkelijk: Karel Dillen was voorzitter voor het leven en de centrale leiding van de partij bestond uit partijkaders die lokaal en nationaal een centrale rol speelden in de partij. Nu er stemmingen worden gehouden over het partijbestuur is het moeilijker om een “evenwicht” te vinden tussen de verschillende VB-stammen.
De afgelopen jaren kende het Vlaams Belang een aantal verkiezingsnederlagen. Sinds het electorale hoogtepunt in 2004 (met 24%) heeft de partij zowat de helft van haar kiezers verloren. In recente peilingen komt de partij nog op 12-13%. Wij hebben er steeds voor gewaarschuwd dat dit niet het einde van het VB betekent en evenmin het gevaar van deze partij vermindert. In tegenstelling tot concurrerende rechts-populistische formaties beschikt het VB immers over een geschoold partijkader. Daarnaast kan een electorale achteruitgang ruimte bieden aan schimmige nevenorganisaties om iets radicaler uit de hoek te komen zonder meteen verantwoording verschuldigd te zijn voor de banden met het VB. Dit zagen we reeds in Antwerpen waar zelfs VB-mandatarissen steun geven aan een door VB’ers geleide knokploeg die onder meer een ALS-bijeenkomst aan de universiteit fysiek probeerde te verhinderen. Tevergeefs overigens.
Terwijl die electorale neergang het gevaar niet wegneemt, is er toch een probleem voor het Vlaams Belang. Onder meer op het vlak van personeelsbeleid is het moeilijker om te krimpen dan om uit te breiden. Bovendien werden een aantal carrièrejagers aangetrokken met het idee dat een carrière bij het VB zekerheid zou bieden. Dat dreigt nu tijdelijk weg te vallen wat meteen de interne spanningen opdrijft.
Op de partijraad van afgelopen zaterdag kwam tot dit uiting. De voorstellen van de partijleiding inzake “verjonging”, “vernieuwing” en zelfs: “scherpstellen van de bedrijfscultuur” (inderdaad: het VB ziet zichzelf als een bedrijf, niet als een politieke partij) werden volgens de website van de partij “bij consensus goedgekeurd”. Ook voorzitter Valkeniers wordt unaniem ondersteund. Maar het afgeslankte partijbestuur werd niet goedgekeurd. Officieel omdat er geen “strategie voor de toekomst” werd voorgelegd, in werkelijkheid omdat er discussie is over de verhoudingen in het nieuwe partijbestuur en de positie van “ondervoorzitterschap” dat aan Morel zou worden toegekend, is betwist. Voorzitter Valkeniers had geen “strategie voor de toekomst” nodig om bevestigd te worden door de partijraad, zijn partijbestuur had dit wel nodig.
Met 49 tegen 47 stemmen werd het partijbestuur weg gestemd. Als we er van uitgaan dat het voorstel inzake partijbestuur werd gedragen door de voorgestelde kandidaten (waarom zouden ze anders kandidaat zijn?), dan betekent dit dat deze 15 VB-leiders er niet in slagen om ook maar in de buurt van een meerderheid te komen onder andere leden van de partijraad. Binnen een maand moet een nieuwe poging worden ondernomen. Daarbij zal het moeilijk worden om excuses te vinden indien de stemming mislukt.
Annemans erkende in de media dat de personenkwestie (lees: Morel) een rol speelde in de stemming. Morel diende hem van antwoord door er op te wijzen dat Annemans zelf niet aanwezig was op de partijraad (Annemans verkoos om de uitvaart van Jommeke-tekenaar Jef Nys bij te wonen). Voor de bijeenkomst van de partijraad had de VB-leiding aangekondigd dat het een “gentlemen’s agreement” had gesloten om niet naar buiten te treden met interne discussies. Nu blijkt wat dat akkoord waard was.
Het interne gerommel in het VB maakt duidelijk dat deze partij op dit vlak alvast amper moet onderdoen voor de traditionele partijen. Het is echter voorbarig om daar meteen de conclusie uit te trekken dat het gevaar is geweken.