Sinds zaterdag vandaag vindt er een melkstaking plaats in Wallonië. Deze staking was al van te voren aangekondigd, maar de onbeslistheid bij de Europese top van landbouwministers zal wellicht nog extra olie op het vuur hebben gesmeten. Op deze top werden namelijk geen maatregelen voorzien om de boeren uit de crisis te helpen. Ook op lange termijn ziet het er somber uit. De Europese Unie stapt nog steeds niet af van het plan om tegen 2015 de melkquota af te voeren. In de komende jaren zullen deze quota zelfs jaarlijks met één procent verhoogd worden. Deze zogenaamde “zachte landing” moet de boeren klaar maken voor wat zal komen. Een nog “vrijere” markt die gekenmerkt zal worden door een nog grotere overproductie en een lagere opbrengst voor de boeren.
“Loon naar werken, dat is wat we willen”, zei een melkboer op de betoging maandag. Boeren hebben net als werkenden recht op een eerlijk inkomen. We zien nu dat boeren veelal hun waren moeten verkopen onder de kostprijs. Iemand van de Boerenbond haalde het volgende aan: “Eigenlijk zijn de boeren illegaal bezig, verkopen onder de kostprijs is namelijk verboden”. Een oudere boer refereerde naar een uitspraak van de pastoor “Hebzucht is het grote kwaad”. In de verschillende gesprekken met de boeren op de betoging merkte ik op dat ze zich vragen stellen bij de te lage prijzen en de onstabiliteit van de markt. Een meer gereguleerde markt klonk interessant voor velen, maar ze stelden zich vragen bij de haalbaarheid ervan. Een volledig geplande economie zagen vele boeren niet meteen zitten.
Vele boeren leken sterk gedemotiveerd. De betoging verliep vrij rustig. Als er al een oponthoud was, zoals bij de bezetting van de kleine ring, dan porden de mensen van de Boerenbond de boeren aan om het zo snel mogelijk af te breken. Het helpt namelijk niets, zeiden ze. In een gesprek met iemand van de Boerenbond merkt ik ook dezelfde demotivatie als die van de boeren op. Het Europese landbouwbeleid zit zo ontzettend moeilijk in elkaar dat veranderingen moeilijk kunnen worden tegengehouden. Het is, net zoals bij vele thema’s in de Europese commissies, een technische aangelegenheid. De boeren op de hoogte houden van dit alles is op zich al geen gemakkelijke opdracht.
Ondanks de demotiverende indruk die de boeren nalieten, zien we dat de boeren af en toe toch van zich willen laten horen. Vooral de laatste maanden met blokkades van de distributiesector en nu ook met een Europese melkstaking. Te veel is te veel, de boeren nemen geen genoegen meer met de gang van zaken. De situatie is voor de boeren de laatste jaren dramatisch verergerd en de financiële en economische crisis kwam ook voor de boeren enorm hard aan.
Vandaar dat er gestart is met een melkstaking. Momenteel heeft deze staking die donderdag begonnen is Frankrijk al navolging gekregen in Italië, Denemarken en ook Wallonië. In Vlaanderen wordt de boot afgehouden. De boerenorganisaties Boerenbond en het Algemeen Boerensyndicaat veroordelen de actie. Maar wil dit zeggen dat er geen navolging zal komen in Vlaanderen? In Wallonië zien we namelijk dat de actie ook niet gesteund wordt door de grootste boerenorganisatie FWA. De drie grootste boerenorganisaties van het land zien meer graten in het overleg met de verschillende actoren. De Waalse boer is daar duidelijk niet mee akkoord. Zaterdag werd zo’n 370 000 liter melk op de velden gesproeid. Verder gingen boeren ook supermarkten binnen en deelden ze, met toestemming van de supermarkten, gratis melk uit aan de consumenten. Met de actie willen ze zowel een signaal geven aan de distributiesector en de melkerijen als aan de consumenten.
De kans is bestaande dat de actie overslaat naar Vlaanderen. Ook in Nederland bestaat er die mogelijkheid. De Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMW) en de Dutch Dairymen Board (DDB) hielden namelijk een enquête waaruit blijkt dat een kwart van de melkboeren bereid is om de actie te steunen.
Enkel kleinere verenigingen van melkboeren steunen de acties. In Wallonië is dat FUGEA (Fédération unie de Groupements d’Eleveurs et d’Agriculteurs) en MIG (Milk Producer Interest Group). De grote boerenorganisaties veroordelen de acties. Ze zien in deze acties geen oplossing en ze vinden het onverantwoord dat er met eten geprutst wordt. In welke mogelijkheden zien ze dan wel oplossingen? Heeft overleg de situatie van de boer al iets verbeterd in de voorbije jaren? Bij het wegkappen van zoveel liters melk kan je uiteraard wel vragen stellen. Het blijft nog altijd voedsel. Maar dit is een uiting van frustratie, van ongenoegen en vooral een noodkreet.