De Oosterweelverbinding: dan toch zonder Lange Wapperbrug?

Alle alternatieve tracés op dat van de BAM (Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel) zijn steeds als onuitvoerbaar bestempeld door de politieke elite, het bedrijfsleven (Voka en Unizo) en uiteraard de BAM zelf. Deze laatste heeft recent nog een “onafhankelijk” rapport laten maken dat haar plan alleen maar voordelen toekent. Toch blijkt het eerste onderzoek dat effectief naar alternatieven kijkt een tunnel te verkiezen boven de vooropgestelde brug-tunnelcombinatie. Krijgen de actievoerders en bewoners van Antwerpen dan eindelijk gelijk?

Door Walter (Antwerpen)

Het onderzoek dat effectief alternatieven met elkaar vergelijkt is er niet vanzelf gekomen. Arup/Sum Research kreeg hier pas opdracht toe nadat de Antwerpenaren massaal hadden geprotesteerd. Totnogtoe was er voor de BAM maar één tracé, dat van de BAM zelf: een dubbeldekbrug doorheen Antwerpen die dan aansluit op een tunnel onder de Schelde. Wie van dat idee afweek, kwam niet aan bod in de discussie. Het fetisjisme om de skyline van Antwerpen te hertekenen stond boven elk praktisch bezwaar.

Inspraak door de bevolking bleek niet hoog aangeschreven bij de beleidmakers. Wie protest wou aantekenen, kreeg steevast te horen dat het daarvoor te laat was en alle beslissingen al vastlagen, een enkele keer was het ook te vroeg. Wat eigenlijk bedoeld werd, was dat je tot een select clubje moest behoren dat in dure salons de beslissing nam. Dit select clubje wou kunnen uitpakken met een prestigeproject waar je niet naast kunt kijken. Wie deze brug boven zijn hoofd zou krijgen werd niets gevraagd.

Opdat mensen zich niet zouden afvragen wat de gevolgen voor milieu en gezondheid zouden zijn, werd er zo weinig mogelijk informatie verschaft. Vele mensen denken nog steeds dat de Lange Wapperbrug over de Schelde zal komen! Alternatieven werden niet bekeken en uit het debat geweerd. SP.a-burgemeester Janssens vatte deze gang van zaken samen in een gebalde, doch zeer ongelukkige uitschuiver, “Walk and don’t look back”.

Tegenstanders van het Lange Wappertraject werden aangewreven dat zij tegen het sluiten van de ring zijn, wat ronduit gelogen is. Ook de complexiteit van de luchtverontreinigingproblemen wordt misbruikt. Alternatieven werden als ze al bekeken werden met verouderde gegevens ontoereikend verklaard terwijl voor het eigen traject heel optimistische schattingen voor de toekomst gehanteerd worden. Wie thuis is in wetenschappelijk onderzoek weet hoe makkelijk conclusies beïnvloed worden als verschillende maatstaven gehanteerd worden. Hier is dat duidelijk gedaan. Door selectief te kiezen welke gegevens gebruikt werden en welke niet moest de BAM steeds gelijk halen. Daar zullen ze mee verder gaan als ze de kans krijgen.

De plannen die van de bedrijfselite en hun politieke lakeien groot applaus kregen, baarden de bevolking dermate zorgen dat zij zich ertegen gingen organiseren. Protestacties van buurtbewoners en -scholen gaven ruchtbaarheid aan het probleem dat in de lucht hing. De verspreiding van de petitie door Ademloos gaf iedere stadsbewoner de kans hieraan deel te nemen. De massale deelname aan diverse acties enthousiasmeert de deelnemers omdat ze merken dat ze niet alleen staan. Als de brug er straks niet komt, zal dat in eerste plaats het resultaat zijn van de inzet van deze immense groep bezorgde Antwerpenaren die het opnamen voor zichzelf, hun familie en hun buren. Door het massale protest bleek dat er uiteindelijk toch de politieke wil kon bestaan om het zaligmakend traject ter discussie te stellen.

Maar de strijd is nog lang niet gestreden. Arup/Sum stelt wel dat een alternatief traject voorkeur geniet. Een traject zonder brug, met een tunnel die in het noorden door het havengebied aansluit op de A12. Dit toont wel aan dat de plannen van BAM die tien jaar en aan 80 miljoen € studie kosten niet opgewassen waren tegen een degelijk onderzoek. De vrijwilligers van stRaten- Generaal kraaien al victorie omdat hun tracé (mits kleine aanpassingen) verkozen wordt, de SP.a van Patrick Janssens moest dan toch achterom kijken en stil blijven staan bij een mogelijk alternatief. Die bocht is wellicht grotendeels uit electorale overwegingen genomen, een referendum over de Lange Wapperbrug zou al snel een referendum tegen Janssens en co zijn geworden.

Op dit ogenblik staat de Lange Wapper op de helling. Dat is een belangrijke overwinning, maar waakzaamheid blijft nodig. Als de aandacht en de campagnes verslappen, is het niet uitgesloten dat er na de verkiezingen nieuwe aanvallen komen op de leefbaarheid van onze woon- en werkomgeving.

Wij zijn tevreden met de uitkomst van het onderzoek. Bij dit bouwproject wil de elite haar belangen voorop stellen ten koste van de buurtbewoners. Voor het prestige van dit project moesten milieu en gezondheid wijken. De uitkomst van dit onderzoek biedt een tijdelijke overwinning, maar het blijft de vraag of er voor een alternatief tracé wel rekening zal worden gehouden met brede lagen van de bevolking. Om onze gezondheid te laten respecteren, zullen we rechtstreekse controle moeten kunnen uitoefenen op alle activiteiten die het milieu beïnvloeden.

De verkeersinfarct zal overigens niet worden opgelost door enkele “missing links” op te vullen. Er is nood aan een uitgebreid en kosteloos netwerk van openbaar vervoer en onderzoek naar en de ontwikkeling van alternatieven voor goederentransport. Dat is noodzakelijk voor het milieu en onze gezondheid, maar ook om de verkeersinfarct te stoppen. LSP steunt de acties tegen de Lange Wapper en kadert dit in een strijd voor een betere leefomgeving.