Antwerpen. Debat in het kader van internationale vrouwendag

Op woensdag 28 januari organiseerde LSP-Antwerpen een door de aanwezigen fel gesmaakte bijeenkomst in het kader van de internationale vrouwendag. Drie vrouwen namen het woord: Patsy Sörensen van vzw Payoke, Azar Behrouz van een Iraanse vrouwengroep en Anja Deschoemacker van LSP. De sprekers waren het erover eens dat strijd voor vrouwenrechten nodig blijft en nood heeft aan een politiek verlengstuk.

Het was niet evident om de aanwezigen binnen te krijgen. Door een vergetelheid beschikten we over een klein zaaltje, de grote zaal werd ingenomen door de kameraden van SP.a-Rood. Niet getreurd, het was best gezellig met 25 in een klein zaaltje.

De eerste spreker was Patsy Sörensen van vzw Payoke. Patsy ging in op de werking van Payoke dat in 1987 werd opgericht om de belangen van prostituees op te nemen. Daarbij werd steeds meer ingegaan tegen mensenhandel en de gevolgen daarvan. Geweld en geld zijn twee zaken die vaak samen gaan ten koste van vrouwen én mannen die het slachtoffer worden van mensenhandel. Bij Payoke wordt geprobeerd om dergelijke slachtoffers (de organisatie spreekt liever over “cliënten”) op te vangen en verder op weg te helpen. Dat is niet evident, er worden veel talen gesproken (onder de 85 nieuwe slachtoffers vorig jaar waren er 27 nationaliteiten) en het is niet makkelijk om na traumatische ervaringen vertrouwen op te bouwen.

Payoke probeert ook internationaal te werken en geeft vormingen waar het soms niet verwacht wordt. Zo vertelde Patsy hoe ze met enige drempelvrees vormingen gaf aan militairen op buitenlandse missies. Daar zijn er veel gevallen van misbruik, in Bosnië zag Patsy hoe een Russische VN-soldaat een eigen bordeel uitbaatte.

De strijd tegen mensenhandel is vaak verbonden met de strijd tegen economische uitbuiting en gevallen van slavernij. Recent was er een voorbeeld van huisslaven die in een Brussels hotel gevangen zaten. Om mensen uit die onderdrukking weg te krijgen, moeten ze vaak breken met hun sociale omgeving. Dat is niet makkelijk, maar het is belangrijk om hen te ondersteunen en begeleiden.

Azar Behrouz ging in op een aantal centrale thema’s voor de internationale vrouwendag dit jaar. Ze deed dit vanuit haar ervaring als politieke activiste in Iran, een land met een reactionair-religieus regime waar vrouwen over geen rechten beschikken. De strijd tegen het geweld op vrouwen is erg concreet in een land waar “overspelige” vrouwen gestenigd worden. Geweld tegen vrouwen gebeurt op verschillende niveau’s, er is huiselijk geweld, maatschappelijk geweld en staatsgeweld. Dat wordt op verschillende manieren en soms doelbewust gebruikt. Toen Khomeini in 1979 de Iraanse revolutie kaapte, was één van zijn eerste maatregelen om de vrouwen naar huis te sturen om zo de revolutionaire beweging te verdelen en de andere helft ook beter onder controle te kunnen houden.

Een ander belangrijk strijdpunt is tegen seksisme: vrouwen zijn geen lustobject en we moeten ons ook verzetten tegen het beeld van lustobject dat op verschillende manieren naar voor wordt gebracht. Verder wees Azar er nog op dat armoede erg vrouwelijk is, 70% van de armen zijn vrouwen.

Anja Deschoemacker benadrukte dat de strijd voor vrouwenrechten actueel blijft. In een aantal neokoloniale landen is dat erg evident, maar ook waar er formele rechten zijn volstaat dit niet. Zelfs in Pakistan werd formeel een einde gemaakt aan de eremoorden, maar dit verbod leidt niet tot een vermindering van het aantal gevallen. 8 maart en de internationale vrouwendag is een dag van strijd voor de positie van vrouwen in de samenleving. Die strijd is niet beperkt tot de neokoloniale wereld, ook bij ons is er nog steeds discriminatie en blijft er een loonkloof. Zolang een meerderheid van de vrouwen geen financiële onafhankelijkheid kent, zal het probleem van geweld blijven opduiken.

Geweld tegen vrouwen is ook bij ons de belangrijkste doodsoorzaak voor vrouwen op actieve leeftijd. Wetten en formele gelijkheid zijn op zich belangrijk, maar volstaan niet. Integendeel, met de afbouw van de sociale zekerheid zullen veel taken opnieuw op het gezin en dan vooral op de vrouwen worden afgewenteld. Strijd voor vrouwenrechten is een onderdeel van arbeidersstrijd, het betekent dat we moeten ingaan tegen de neoliberale afbraakpolitiek en moeten opkomen voor een andere samenleving. Daartoe is er nood aan een politieke stem die de belangen van de gewone werkende bevolking, de vrouwen, migranten, gepensioneerden,… opneemt.

Rond het punt van de hoofddoek was er enige discussie waarbij verschillende invalshoeken aan bod kwamen. Anja verdedigde het idee dat de vrouw baas over eigen hoofd is. De argumentatie voor een hoofddoekenverbod vertrekt vaak van een racistische basis, zelfs indien dat gemaskeerd wordt achter het principe van de zogenaamde “neutraliteit”. LSP is zowel tegen een verplichting om een hoofddoek te dragen als tegen een verbod. Azar legde in haar bijdrage meer de nadruk op de positie van vrouwen in moslimlanden of binnen de moslimgemeenschap hier. Volgens Azar is een hoofddoek geen goed symbool voor strijd tegen racisme, omdat het vaak onderdrukkend wordt gebruikt. Ze was het eens met het feit dat een hoofddoekenverbod vaak een racistische inslag heeft, maar benadrukte dat we moeten opletten dat ons standpunt niet wordt gezien als een verdediging van de hoofddoek. We zullen deze discussie verder zetten.

Deze meeting was een eerste bijeenkomst in het kader van de internationale vrouwendag. LSP is van plan om op 8 maart een conferentie te organiseren in Brussel. Meer informatie hierover volgt binnenkort.