De automobielsector wordt bijzonder hard geraakt door de economische crisis. Dat leidt tot een golf van ontslagen en herstructureringen, wat aangeeft dat de crisis verre van voorbij is. 2008 was een moeilijk jaar voor de sector, 2009 wordt nog moeilijker. Zowel in de VS, Europa als Japan is er een scherpe daling van de verkoop van auto’s. Sommige bedrijven proberen daarop in te spelen met grote kortingen op de verkoopprijs, maar dat kan het tij niet keren.
Dit jaar vindt opnieuw het autosalon plaats in Brussel. Dat is traditioneel een uitstekende gelegenheid om wat kortingen te krijgen op de aankoop van een nieuwe wagen. Dit jaren vrezen de automobielbedrijven evenwel voor het succes van dit autosalon. De verkoop van wagens zit immers niet in de lift, of het zou in een lift naar beneden moeten zijn.
General Motors maakte bekend dat de Amerikaanse verkoop van het bedrijf gedaald is tot het laagste niveau in 49 jaar. Vorig jaar verloor het net als de andere grote Amerikaanse automobielbedrijven bijna de helft van haar verkoopscijfers een jaar eerder. De totale Amerikaanse autoverkoop (met inbegrip van buitenlandse merken) daalde met bijna 20% op jaarbasis. De Amerikaanse verkoop bij GM ligt nu op het niveau van de jaren 1950, een tijdperk waarin zeker niet ieder gezin één laat staan twee auto’s had. Indien de trend aanhoudt, zal er de komende jaren een daling van het aantal auto’s zijn. Sommigen zullen dat misschien toejuichen, maar deze daling is niet het gevolg van een wijzigende mobiliteitsbehoefte en zeker niet van de ontwikkeling van alternatieven op de auto.
De dalende Amerikaanse verkoop kan niet worden opgevangen door andere regio’s waar traditioneel veel auto’s worden verkocht. Ook in Spanje was er in 2008 een halvering van de autoverkoop. In Duitsland was de verkoop het slechtste sinds de hereniging van het land in 1989. Ook in Japan is er een daling van de verkoop (met 6,5% in 2008) waardoor Toyota reeds aankondigde dat het in februari en maart alle fabrieken elf dagen zal stilleggen, 3.000 tijdelijke arbeiders werden in Japan reeds aan de deur gezet. Bovendien maakte het bedrijf voor het eerst verlies (1,7 miljard dollar operationeel verlies). In Japan lag de autoverkoop afgelopen jaar op het laagste niveau sinds 1974, en dat is dan nog op jaarbasis. De laatste maanden van het jaar waren ronduit rampzalig en zetten de toon voor de komende maanden.
In ons land (en elders) kondigde onder meer Opel aan dat het de prijzen zou verlagen in de hoop zo meer auto’s te verkopen. Eerder probeerde moederbedrijf General Motors dit ook reeds in de VS, zonder succes. De Belgische verkoop is nog niet fundamenteel gedaald in 2008, maar dat komt vooral door de eerste maanden van het jaar. In december was er wel een daling met 7,84%.
In de VS moest de overheid reeds overgaan tot het instellen van een hulppakket voor GM en Chrysler. Beide bedrijven dreigden failliet te gaan, een perspectief dat maanden geleden reeds werd voorspeld door sommige economen maar dan werd afgedaan als doemdenken. Vandaag wordt steeds meer duidelijk dat zelfs de overheidsmiljarden in de VS geen garantie vormen om een faillissement te vermijden. Er wordt gewaarschuwd dat een dergelijke faillissement in de loop van 2009 niet eens onwaarschijnlijk is.
Er is immers weinig vooruitzicht op verbetering in 2009. Het consultantbedrijf PricewaterhouseCoopers voorspelde dat de verkoop van particuliere wagens in Noord-Amerika verder zal dalen met 17% in 2009. De komende maanden zullen cruciaal zijn voor het overleven van bedrijven als GM en Chrysler.
De overheidsinterventies vandaag zijn er enkel op gericht om middelen aan de bedrijven te geven. Die worden cynisch genoeg vooral gebruikt om sneller te kunnen herstructureren en dus arbeiders af te danken. Daarmee wil het patronaat met overheidssteun de werkenden laten opdraaien voor deze crisis. De gemeenschapsmiddelen kunnen volgens ons veel beter worden besteed dan aan het afdanken van arbeiders.
Waarom worden de overheidsmiddelen niet gebruikt om de volledige sector te nationaliseren onder arbeiderscontrole en -beheer en te werken aan een democratisch geplande productie waarbij een grote nadruk ligt op het onderzoek naar en de ontwikkeling van alternatieven? De mobiliteitsbehoefte is er de afgelopen maanden niet op verminderd. Die behoefte kan op verschillende manieren worden ingevuld, maar de noodlijdende automobielbedrijven zullen vandaag geen onderzoek doen naar meer ecologische alternatieven. Waarom zouden ze ook onderzoek doen naar nieuwe zaken, ze krijgen vandaag hun stocks aan reeds geproduceerde wagens niet eens verkocht.
In de plaats van gemeenschapsmiddelen (waar wij dus voor betalen) te gebruiken om ons af te danken en zo de crisis op onze kap af te wentelen, is er nood aan een offensieve syndicale en politieke strijd die opkomt voor een nationalisatie van de sleutelsectoren, waaronder de automobielsector (maar ook bvb de banksector of de energiesector), om jobs te redden.
Lees ook:
> Zweden. Discussie over nationalisatie van automobielindustrie (artikel dat we op 17 december op deze site publiceerden)