Maximumfactuur: foute oplossing voor probleem van schoolkosten

De schoolkosten zijn te hoog, daar zijn we het over eens met onderwijsminister Vandenbroucke. Alleen heeft de minister geen oplossing voor dat probleem. In plaats van meer middelen vrij te maken of pakweg afspraken te maken met zijn collega SP.a-minister van mobiliteit om het openbaar vervoer gratis te maken voor jongeren, wordt een maximumfactuur opgelegd die ervoor zal zorgen dat jongeren minder uitstappen kunnen maken en zelfs moeten besparen op zwemlessen.

Het doel van de maximumfactuur is natuurlijk nobel en het klinkt van ver zelfs een beetje “socialistisch”. Onderwijsminister Vandenbroucke wil namelijk de ongelijkheid tussen de scholen laten verdwijnen. Alleen is er geen poging om de lat naar boven gelijk te leggen, maar wel naar beneden. Als niet iedere scholier het zich kan permitteren om de kosten te dragen om met de bus te gaan zwemmen, dan niemand meer. Dat mag dan al gelijker zijn, het is geen stap vooruit.

Veel directeurs protesteren tegen de maximumfactuur. Niet omdat ze de ouders meer geld uit de zakken willen jagen, wat niet evident is op een ogenblik van koopkrachtcrisis, maar wel omdat ze uitstappen willen aanbieden om jongeren te vormen. Veel scholen zullen ook besparen op zwemlessen omdat het onbetaalbaar is om iedere week scholieren met de bus naar het zwembad te laten gaan. Komt binnenkort de eerste nieuwe generatie die niet meer kan zwemmen?

Het doel van de maximumfactuur is om de lat voor iedereen gelijk te leggen, zodat ouders hun kind naar gelijk welke school kunnen sturen. Dat moet de sociale samenstelling meer gemengd maken. Lagere scholen mogen jaarlijks maximaal 60 euro aan de ouders vragen als bijdrage voor ééndaagse uitstappen. In het kleuteronderwijs geldt een maximum van 20 euro. Daarnaast is er een maximum van 360 euro gespreid over zes leerjaren voor alle meerdaagse uitstappen op schooldagen.

De invulling van dit maximum zal snel heel wat gevolgen hebben waarbij scholen soms moeten schrappen in de uitstappen die ze aanbieden. Vooral het transport is het grote probleem omdat dit vaak duurder is dan de rest van de uitstap. Het zou vrij makkelijk zijn om op dat vlak tot oplossingen te komen. SP.a-minister Vandenbroucke kan toch overleggen met zijn partijgenoot en minister van mobiliteit Van Brempt om het openbaar vervoer gratis te maken voor jongeren? En waarom wordt niet meteen overgegaan tot gratis toegang tot musea, investeringen in publieke zwembaden en sportinfrastructuur zodat deze gratis toegankelijk zijn voor iedereen,… Dat vereist natuurlijk meer middelen en een andere visie op het aanbieden van openbare diensten (in de zin dat deze effectief diensten zouden aanbieden in plaats van winsten centraal te moeten stellen).

Volgens Vandenbroucke is het budget voor basisonderwijs al sterk toegenomen en zijn het de scholen die deze extra middelen liever aan andere zaken besteden dan aan uitstappen. Daarmee komt hij op een centraal punt in zijn beleid terug: het doorschuiven van alle besparingsverantwoordelijkheden naar de verschillende scholen of scholengroepen. Die moeten maar zien hoe ze rondkomen met de gekregen middelen, ook als die ontoereikend zijn.

Na de eerste jaren van enveloppefinanciering in het hoger onderwijs is het afwachten wat er de komende maanden zal gebeuren indien de rekening van de dure energiekosten wordt opgemaakt. In sommige instellingen zou dat wel eens tot forse besparingen kunnen leiden. Vandenbroucke zal uiteraard niet verantwoordelijk zijn: het zullen de instellingen zelf zijn die de middelen liever aan iets anders besteden en daarom moeten besparen.

In plaats van besparingen in naam van meer gelijkheid, is er nood aan meer middelen om effectief meer gelijkheid te bekomen. Door de publieke middelen voor onderwijs op te trekken tot 7% van het BBP zouden al belangrijke stappen vooruit kunnen worden gezet. Maar ook op andere vlakken is er nood aan een forse uitbreiding van de openbare dienstverlening, onder meer met gratis en degelijk openbaar vervoer of de uitbouw van toegankelijke ontspannings- en sportinfrastructuur voor iedereen. Dat is waar echte socialisten voor opkomen.