Wie volgt na Volkswagen? Opel eist meer flexibiliteit en toegevingen. Dreiging van massale afdankingen blijft

VW-Vorst was een precedent. Als de directie van het Duitse automobielbedrijf ermee weg kwam om met de steun van de regering en de vakbondsleiding een arbeidsduurverlenging zonder loonsverhogingen en een opdrijven van de flexibiliteit te bekomen, dan willen andere bedrijven dat natuurlijk ook. Op dit ogenblik wordt de discussie bij Opel gevoerd.

Geert Cool

Concurrentie tussen vestigingen

Opel maakt deel uit van General Motors en beschikt in Antwerpen over een fabriek met 5.100 arbeiders. De directie kondigde aan dat er zal worden bespaard, maar de beslissing daaromtrent kan nog even aanslepen. De reden daarvoor is evident: eerst wil de directie nagaan waar het welke voorwaarden kan krijgen. De neerwaartse concurrentie op het vlak van lonen en arbeidscondities wordt volop uitgespeeld.

Binnenkort kan de productie van een nieuw model van de Opel Astra gestart worden. De directie van GM wil echter besparen op de productiekosten en speelt daartoe vestigingen in Zweden, Engeland, Polen, Duitsland en België tegen elkaar uit. Directielid Hans Demant dat de beslissing zal genomen worden op basis van criteria als “flexibiliteit, productiviteit, kwaliteit en logistieke mogelijkheden”. (Automobilwoche, 5 maart)

Er moeten wellicht sowieso jobs verdwijnen aangezien de directie met minder personeel wil werken en er bovendien een overschot aan productiecapaciteit van 250.000 wagens zou zijn. Tot de sluiting van een volledige fabriek zal het wellicht niet komen, maar er zal ergens een ploeg moeten verdwijnen wat zo’n 1.000 jobs kan kosten. Daarbij lopen het Duitse Bochum en Antwerpen de grootste risico’s, mogelijks verdwijnen in beide vestigingen een ploeg. De vakbonden van Opel hebben op Europees niveau een afspraak om geen fabriekssluitingen te aanvaarden en besparingen zoveel mogelijk te spreiden over verschillende vestigingen.

GM maakt opnieuw winst…

Na enkele jaren van verlies, boekte General Motors in het vierde kwartaal van 2006 een nettowinst van 950 miljoen dollar, dat is meer dan voorzien. In het vierde kwartaal van 2005 werd nog 6,6 miljard dollar verlies geleden. Sinds eind 2005 voerde General Motors zware besparingen door in Noord-Amerika. Het bedrijf wil tegen eind 2008 in totaal 30.000 jobs schrappen en negen vestigingen sluiten. Een groot deel van die besparingen werden reeds doorgevoerd.

Er wordt gevreesd dat Europa zal moeten volgen in de besparingsdrift van General Motors. In 2006 was er een “kostenbesparing” van 6,8 miljard dollar in de VS, dit jaar moet nog eens 9 miljard dollar volgen. In Europa werd in 2006 een nettowinst geboekt van 172 miljoen euro, maar de directie zal natuurlijk meer willen.

… maar wil meer winst

Eén van de methoden om de winsten op te drijven, is de verhuis van een deel van de productie naar goedkopere landen. In Rusland is de productie van GM vorig jaar opgedreven van 40.000 tot 100.000 auto’s. De nieuwe Opel Antara, een terreinwagen, wordt in Zuid-Korea geproduceerd.

Uit een Duitse studie blijkt dat de productie van een auto in Oost-Europa 23% goedkoper kan dan in Duitsland. De loonkosten voor een Golf zouden er bijvoorbeeld 1.926 euro bedragen tegenover 770 euro in Oost-Europa. De lonen vormen in Duitsland echter slechts 15% van de kostprijs. Ook de materialen zouden in Oost-Europa goedkoper zijn.

Dergelijke cijfers worden door de directies van autobedrijven nauwgezet gevolgd. De besparingen die aan de arbeiders van VW-Vorst werden opgelegd, moeten ertoe leiden dat er Audi’s van de band zullen rollen aan een kost van 32 euro per uur per wagen, dat is 10 euro minder dan in Duitsland.

De directie van GM wil bij Opel in Europa besparen, maar kondigde meteen aan dat er wellicht pas tegen het einde van het jaar een beslissing zal worden genomen. Dat moet de verschillende vestigingen de tijd geven om de concurrentie met elkaar aan te gaan. Eerder werden reeds jobs geschrapt in Engeland (Ellesmere Port), Portugal (Azambuja), Duitsland (Bochum),… Er zijn nu nog 11 fabrieken van GM in Europa met in totaal 60.000 arbeiders.

Antwerpen: meer flexibiliteit

In Antwerpen werd reeds een intentieverklaring ondertekend door vakbonden en directie om onder meer extra flexibiliteit door te voeren en de loonaanpassingen te beperken. Zo zou er maandelijks een zaterdag gewerkt worden waarbij die dag kan gerecupereerd worden gedurende zes jaar, tot midden 2009 zouden enkel de normale indexverhogingen worden toegekend en er zou nog een raamakkoord komen rond outsourcing.

Eerder werd een akkoord gesloten in de Vlaamse automobielsector om een doorgedreven flexibiliteit mogelijk te maken met een variabele arbeidsduur (met de mogelijkheid van een 10-urendag) op zes jaar tijd waardoor het zowat onmogelijk wordt om nog overuren te presteren. Dat akkoord, mede ondertekend door de vakbondsleiding, werd afgelopen jaar nog met veel media-aandacht door Fientje Moerman toegelicht aan de directie van GM in Detroit.

Welk antwoord?

Waar zal de neerwaartse spiraal van lonen en arbeidsvoorwaarden eindigen? Als het van de directies van de automobielbedrijven afhangt zal dat zo laag mogelijk zijn. Tegenover de verdeel-en-heerspolitiek van de directies van de autobedrijven, is eengemaakt verzet nodig.

• Verzet tegen het verlies van jobs
• Voor een arbeidsherverdeling en arbeidsduurvermindering zonder loonsverlies
• Geen overdracht van productie naar andere vestigingen zonder akkoord van de arbeiders
• Verzet tegen outsourcing
• Neen aan het opdrijven van de flexibiliteit
• Open de boeken van de grote autobedrijven, zodat er duidelijkheid is over hun financiële situatie
• Voor de ontwikkeling van milieuvriendelijker wagens door gebruik te maken van de kennis van de arbeiders in de autobedrijven en door publieke investeringen in wetenschappelijk onderzoek
• Voor een socialistische productieplanning onder arbeiderscontrole en arbeidersbeheer gecombineerd met een transportplan per land en regio onder publieke controle