Volkswagen Vorst: sociaal bloedbad

Dinsdagochtend werd het nieuws bekend gemaakt. Het was harder dan verwacht. Er moeten zo’n 4.000 jobs verdwijnen aan de band van VW in Vorst. De productie van de Golf wordt volledig teruggetrokken uit Vorst. De arbeiders hadden moeite om dit nieuws te verwerken. Toen de delegees het nieuws brachten, klonk de verbittering in hun stem. Hun bedrijf dat algemeen geprezen werd wegens haar efficiëntie, kwaliteit, flexibiliteit,… Hun trots werd van de kaart geveegd.

J. Larock

Twee derde van het personeel moet verdwijnen, maar er wordt met meer gedreigd. Het volledige bedrijf in Vorst wordt bedreigd. Het plan van de directie bestaat uit het stopzetten van de productie van de Golf zodat enkel de Polo nog overblijft. Hierdoor zouden er jaarlijks slechts ongeveer 60.000 auto’s worden geproduceerd door VW Vorst, terwijl de vestiging slechts rendabel is vanaf een productie van 200.000 auto’s. De huidige herstructurering is dus een stap in de richting van een aangekondigde sluiting. De directie wil hiermee vermijden dat er onmiddellijk een sluitingspremie moet betaald worden aan 5.200 arbeiders. De 1.500 ‘overblijvers’ zullen de enigen zijn die van een sluitingspremie kunnen genieten.

Schok

De aankondiging van VW in Vorst zal niet enkel gevolgen hebben voor de arbeiders van VW. Er zijn immers heel wat onderaannemers die ook actief zijn voor VW en soms exclusief voor VW. De aankondiging kan hierdoor een effect hebben voor duizenden arbeiders bij onderaannemers, er wordt gesproken over 8.000 banen die bedreigd zijn. De toekomst van deze arbeiders ziet er mogelijk nog slechter uit dan voor de arbeiders van VW zelf. Bij de onderaannemers zijn er veelal minder gunstige CAO’s in het geval van collectief ontslag.

De beslissing van de VW-directie is een onderdeel van een uitgebreid herstructureringsplan waarbij 20.000 banen in de groep bedreigd worden. Op die manier wil VW zowat 20% van haar productiecapaciteit in West-Europa schrappen. De directie van de groep meent dat haar vestigingen in West-Europa niet op volledige capaciteit kunnen draaien omdat de automobielmarkt verzadigd is.

“Nadat een reeks banen werden geschrapt in Duitsland, is het aan andere vestigingen om deel uit te maken van een herstructureringsprogramma om zo te komen tot optimale productievoorwaarden in de West-Europese vestigingen van Volkswagen en dus competitiever te kunnen zijn”. Dat was de boodschap van VW in een persbericht.

Een woordvoerder van VW bevestigde dat de groep ook elders mogelijkheden van een herstructurering onderzoekt. Dat is onder meer het geval in Pamplona in Spanje, maar dit zou volgens de directie niet noodzakelijk tot ontslagen leiden.

Nationalisme en hypocrisie

Premier Verhofstadt reageerde op de aankondiging van VW met een nationalistische retoriek. Volgens hem werd de beslissing door de directie vooral genomen op basis van “criteria van nationale belangen”. Die reactie werd ook gevolgd door een aantal vakbondsleiders. Maar dit verbergt het echte probleem: de automobielsector bevindt zich in een overproductiecrisis als gevolg van een fenomeen dat bekend is en steeds terugkomt in een kapitalistische economie: door de technische vooruitgang en de toename van de flexibiliteit neemt de productiviteit toe (met 2 tot 3% per jaar in de autosector). Tegelijk zorgen de politiek van besparingen, privatiseringen en druk op de lonen ervoor dat de koopkracht van de arbeiders afneemt. Hierdoor kunnen ze niet terugkopen wat ze produceerden.

De toegevingen van de Duitse arbeiders van VW (die onder meer instemden met een verlenging van de arbeidsduur zonder loonsverhogingen) vormen slechts één van de vele voorbeelden van de patronale logica.

Het heeft geen zin om vandaag op te komen voor een politiek om het aantal ontslagen in Vorst te beperken door meer te besparen in Wolfsburg of door de ontslagen af te wentelen op de vestiging in Pamplona. Het zal erop aankomen om samen in solidariteit op te komen voor het behoud van jobs en voor een verdeling van de geproduceerde rijkdom.

Want rijkdom is er. Ondanks het algemeen probleem van overproductie en een ontgoochelende verkoop van de Golf, maakte VW in 2005 toch een recordwinst van 1,12 miljard euro, zowat het dubbele van het jaar ervoor. Maar toch wordt ons door alle “experten” gezegd dat ontslagen in de automobielsector onafwendbaar zijn.

Wij stellen ons daar toch (minstens) twee vragen bij:

• Waarom moeten we steeds opnieuw de aanvallen op de lonen aanvaarden, de toename van de flexibiliteit, de fiscale cadeaus aan de bedrijven als die toch overgaan tot massale ontslagen of zelfs sluitingen?
• Kunnen we enig vertrouwen hebben in onze verkozenen als die zich enerzijds geschokt tonen bij ontslagen, maar anderzijds op politiek vlak verantwoordelijk zijn voor een beleid dat de rode loper uitrolt voor de strategie van multinationals om de concurrentie verder op te drijven om zo de winsten te verhogen op onze kap?