De arbeiders uit de publieke sector ondernemen stakingsacties die ook tegen het politiegeweld gericht zijn. Ze worden vervoegd door DISK, de vakbondsfederatie van ‘revolutionaire vakbonden’ met ongeveer 350.000 leden. De vakbond in de openbare sector, KESK, voerde gisteren en vandaag een 48-urenstaking. Er worden honderdduizenden betogers verwacht, maar de politie blijft overgaan tot gewelddadige repressie.
Het aanhoudende politiegeweld dat eerst naar voor kwam in Gezi Park en het Taksim plein in Istanboel toont het arrogante en willekeurige beleid van de heersende AKP (Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling). Er vielen honderden gewonden, waaronder ook ernstige gewonden. In de loop van de beweging kwamen twee betogers om het leven.
Het geweld tegen de actievoerders in het Gezi Park vormde de vonk die een explosie uitlokte. De woede die jarenlang is opgebouwd, komt nu tot uiting. Er wordt niet alleen in Istanboel betoogd, er waren honderdduizenden betogers doorheen het hele land met grote acties in Ankara, Izmir, Bodrum,… Er waren betogingen in 67 steden. Er wordt ook gesproken over verdeeldheid binnen het staatsapparaat met een aantal soldaten die gasmaskers uitdelen aan betogers en zelfs enkele politieverantwoordelijken die de betogers steunen.
Er is een potentieel voor een beweging die de positie van de Turkse kapitalistische elite betwist.
Dit is een keerpunt. De regering wordt geconfronteerd met een scherpe neergang van de economische groeicijfers en bovendien is er nu een massabeweging. De steun voor de AKP de afgelopen jaren was op verschillende factoren gebaseerd. Er was de massale frustratie tegenover de Kemalistische krachten (de seculiere elite van de machtspartij CHP die jarenlang aan de macht was), een diepe economische crisis bij de aanvang van deze eeuw, de vervreemding van veel mensen tegenover het staatsapparaat en de geschiedenis van legerinterventies in het politieke leven, onder meer met gewelddadige staatsgrepen. De AKP kon zich voordoen als een ‘gematigd’ islamitisch ‘alternatief’ op het oude establishment en de partij voerde enkele populistische sociale maatregelen door. De gebeurtenissen van de afgelopen dagen hebben de heerschappij van de AKP en van Erdogan echter door elkaar geschud.
De massabeweging werd aanvankelijk gedomineerd door gefrustreerde elementen van de lagere middenklasse. Ze werden echter snel vervoegd door jongeren uit de arbeidersbuurten. Er is een toenemende betrokkenheid van de georganiseerde arbeidersbeweging, ook al bevindt dit zich nog in een pril stadium.
Groeiende lagen van de samenleving komen nu in actie. Dat kan een aanzet tot massastrijd zijn, mogelijk zelfs tot een prérevolutionaire of een revolutionaire situatie. Er zijn al enkele elementen van verdeeldheid aan de top van het regime, binnen de partij van Erdogan.
De Turkse beweging en de moed van de betogers werd verwelkomd door tal van arbeiders en jongeren. Het rechtse regime in Turkije, een bondgenoot van de NAVO met de ambitie om een regionale macht te worden, wordt geconfronteerd met een uitbarsting van woede en verzet. De nachtmerrie van een steeds meer sectaire burgeroorlog in Syrië waarin imperialisten en lokale machten betrokken zijn en het gevaar dat dit zou overslaan naar de hele regio, werd gezien als een bedreiging voor alle verworvenheden van de zogenaamde ‘Arabische lente’ – de golf van opstanden in het Midden-Oosten en Noord-Afrika tegen de dictators en voor sociale verandering. Het Turkse regime kwam vrij snel tussen in Syrië in een poging om daar voordeel uit te halen. Maar nu kan het begin van wat mogelijk een ‘Turkse zomer’ kan worden nieuwe hoop geven voor de bewegingen van onderuit doorheen de hele regio, het kan aanzetten tot een hernieuwde massastrijd voor democratische rechten en voor fundamentele verandering in het belang van de werkende bevolking.
‘Tayyip Istifa’ – ‘Weg met Erdorgan’
Het begon met protest van milieu-activisten tegen het neerhalen van bomen zodat projectontwikkelaars uit de entourage van Erdogan nog een shoppingcenter zouden kunnen bouwen in het centrum van Istanboel. Met de hulp van politiegeweld tegen de betogers werd geprobeerd om dit project manu militari door te drijven zodat de winsten van een kleine minderheid veilig zouden gesteld worden. Voor miljoenen mensen was dit een samenvatting van het programma van de neoliberale AKP-regering.
‘Tayyip Istifa’ (Weg met Erdogan) werd de eenmakende slogan van de beweging. Delen van de CHP (Republikeinse Volkspartij), de belangrijkste pro-kapitalistische oppositiepartij, en zelfs van de fascistische MHP probeerden op de beweging in te spelen. Tot nu toe heeft het radicale karakter van de massabeweging ervoor gezorgd dat de CHP deze niet kon domineren.
Binnen de beweging is het essentieel om nu een debat te voeren over hoe we vooruit kunnen gaan. Hoe kunnen we bouwen aan een massale politieke kracht die de belangen van de arbeiders, jongeren en armen dient en waarmee we de regering kunnen neerhalen om ze te vervangen door een alternatief? Deze beweging mag niets gemeen hebben met de oude elite van de CHP. Er is nood aan een nieuwe kracht die arbeiders en jongeren verenigt. Daartoe is er nood aan een politiek programma dat de democratische rechten en de strijd voor werk, degelijke huisvesting, hogere lonen en sociale zekerheid voorop stelt. Een socialistisch programma dat niet aarzelt om in te gaan tegen de belangen van de kapitalistische elites en de multinationals.
Stop de inbreuken op de democratische rechten
Genoeg is genoeg! De regering heeft de democratische rechten lang genoeg onderdrukt, zowel de rechten van arbeiders, vakbonden als minderheden. Het geweld in het Gezi Park was slechts het tipje van de ijsberg. Zowat 8.000 vakbondsmilitanten en linkse activisten, journalisten en Koerdische politici zitten gevangen. De Turkse media beperkte zich – wellicht op bevel van Erdogan – tot kookprogramma’s op televisie om niets van de beweging te tonen. Voor informatie over wat er in hun land gebeurde, waren de Turkse arbeiders en jongeren aangewezen op buitenlandse media en het internet.
Wij stellen:
- Onmiddellijke vrijlating van alle mensen die bij het protest zijn opgepakt en vrijlating van alle politieke gevangenen
- Een onafhankelijke arbeiderscommissie van vakbonden en democratisch verkozen vertegenwoordigers van de beweging om de politierepressie te onderzoeken en de verantwoordelijken voor het geweld te berechten
- Volledige democratische rechten, waaronder het recht om te betogen en het recht om vakbonden en politieke partijen te vormen
- Afschaffing van de anti-terrorismewetten en speciale rechtbanken en van alle repressieve en reactionaire wetten die de AKP de afgelopen jaren heeft doorgevoerd.
- Stop de repressie tegen de Koerden
De regering voert ook aanvallen door op het personeel van de publieke sector. De jobzekerheid wordt bedreigd en ook het aantal jobs en de lonen liggen onder vuur. De belangrijkste vakbond in de publieke sector, KESK, was al bezig met de voorbereiding van stakingsacties hierrond voor het massaprotest begon. Er moest enkel nog een datum worden bepaald.
De regering van Erdogan voert een beleid van massale privatiseringen. Dat gaat gepaard met corruptie en vriendjespolitiek waarbij een kleine minderheid bijzonder rijk wordt.
Wij zeggen:
- Neen aan alle – zelfs indien er beperkte ‘aanpassingen’ zijn – plannen van de regering om het Taksimplein te ‘ontwikkelen’!
- Stop de privatiseringen – voor de hernationalisatie van alle geprivatiseerde publieke eigendommen!
- Verhoging van het minimumloon zodat iedereen kan rondkomen!
- Stop de aanvallen op het personeel van de publieke sector!
- Stop het beleid ten dienste van de grote banken en bedrijven
Verdeel en heers
Die delen van de Turkse bazen en internationale bedrijven die dicht bij Erdogan staan, hebben zich de afgelopen jaren enorm kunnen verrijken. Het beleid van privatiseringen en neoliberale aanvallen gecombineerd met repressie tegen protest, komt enkel de rijke minderheid ten goede. Als reactie daarop is er nood aan een verenigd verzet van de werkende bevolking, de jongeren en de armen.
Om haar beleid door te voeren, probeert de AKP zich voor te doen als de verdediger van islamitische waarden. Dat is gericht op verdeeldheid, onder meer door het aantal gebieden waar alcohol niet legaal kan verkocht worden of door sancties op te leggen tegen mensen die in het publiek kussen. Met deze en andere maatregelen probeert de AKP haar steun onder de meer conservatieve lagen van de bevolking te organiseren. Het is een poging om het echte beleid van de regering en de aanvallen te verstoppen. Dit is bijzonder cynisch.
Door het debat te heropenen over de bouw van een moskee op het Taksim plein, wil Erdogan een provocatie organiseren tegen de seculiere bevolking. De regering wil de bevolking verdelen langs religieuze en etnische lijnen. Vorige week werd aangekondigd dat een derde brug over de Bosporus de naam van Sultan Selim I zal krijgen, deze sultan was een massamoordenaar die de minderheid van Alevieten 500 jaar geleden hard aanpakte. Deze provocaties en de bemoeienissen van de staat over vormen van persoonlijke en culturele uitingen moeten onmiddellijk gestopt worden.
Erdogan uitte bedekte dreigementen om de conservatieve lagen van de bevolking actief op straat te mobiliseren als antwoord op de beweging. Hij wees op zijn parlementaire meerderheid en denkt dat de AKP een brede steun in de samenleving heeft. De massabeweging moet gaan voor eisen en maatregelen waarmee het ook de bevolking op het platteland en de armen in de steden kan mee krijgen. De beweging mag zich niet laten vangen aan de verdeel-en-heerspolitiek van de regering. De arbeiders en jongeren mogen zich niet laten verdelen in het verzet tegen de neoliberale aanvallen en in de strijd voor degelijke jobs, goede huisvesting en voor democratische rechten.
Taken voor de arbeidersbeweging en de linkerzijde
De oproep van de vakbond in de openbare sector voor nationale stakingsacties tegen het politiegeweld is correct. De andere bonden moeten dit voorbeeld volgen en de staking uitbreiden. Een algemene 24-urenstaking doorheen Turkije kan een volgende stap zijn om de massabeweging uit te breiden en een zo sterk mogelijk verzet te organiseren tegen Erdogan waarbij de georganiseerde arbeidersbeweging een centrale plaats in het protest inneemt.
Vakbonden en linkse partijen en groepen zoals de HDK (een koepel van verschillende Koerdische partijen en linkse groepen), Halk Evleri (volkshuizen) en anderen kunnen op alle niveaus bijdragen aan de opbouw van een staking met een maximale betrokkenheid van arbeiders, jongeren en wijkbewoners. Met comités gebaseerd op massabijeenkomsten in de bedrijven en de wijken kan de verdediging tegen politiegeweld worden georganiseerd en kan gebouwd worden aan een sterke staking waarbij ook politiek debat op alle niveaus wordt aangemoedigd. Het bijeenbrengen van verkozen vertegenwoordigers van deze comités op lokaal en nationaal vlak, kan ervoor zorgen dat de beweging op democratische wijze wordt uitgebouwd waarbij alle vertegenwoordigers verantwoording verschuldigd zijn en steeds afzetbaar zijn. Dit kan de basis vormen voor een regering van arbeiders en armen.
Op deze basis is een beweging mogelijk die niet alleen een einde maakt aan de regering van Erdogan maar ook opkomt voor een alternatief in het belang van de werkende bevolking, de jongeren en de armen. Een massale arbeiderspartij met een socialistisch programma is noodzakelijk.
Wij zeggen:
- Weg met de AKP-regering – voor een regering van arbeiders en armen
- Stop de dictatuur van de grote bedrijven en hun politici
- Nationalisatie van de bedrijven die de economie domineren, nationalisatie onder arbeiderscontrole en –beheer
- Voor een democratische socialistische planning om de economie te organiseren en te ontwikkelen in het belang van de meerderheid van de bevolking