Het boek ‘Vijftig tinten grijs’ wordt gehypet als een liefdesverhaal van sterke vrouwen waarbij een licht wordt geworpen op erotisch gedrag. In werkelijkheid is het een boek met reactionaire onzin waarbij iemand die ‘vijftig tinten waanzin’ vertoont dit als excuus kan gebruiken voor een negatieve opstelling tegenover vrouwen.
Het hoofdpersonage Anastasia Steele (Ana) wordt door de auteur voorgesteld als een toonbeeld van onschuld. Ze drinkt thee, leest klassieke literatuur en weet niet hoe ze een computer moet gebruiken. Nochtans gaat het om een 22-jarige universiteitsstudente. Ana is nog maagd. En dan verschijnt Christian Grey die schijnbaar weinig andere kenmerken heeft dan zijn mooie uiterlijk, zijn controle op de zaken en zijn misbruik.
Christian wil Ana niet alleen in de slaapkamer controleren, hij wil ieder aspect van haar leven controleren, waaronder haar dieet of haar keuze van voorbehoedsmiddelen. Hij dwingt haar om de pil te nemen omdat hij zelf geen condoom wil gebruiken. Dergelijke seksistische posities versterken het negatieve beeld op vrouwen en normaliseren misbruik in een relatie. Het heeft niets te maken met echte erotiek.
Er zijn twee scenes die de ergste aspecten van het boek benadrukken. In een ervan beschrijft de auteur, nochtans zelf een vrouw, hoe Christian de maagdelijkheid van Ana ‘aan diggelen slaat’. Dat is niet bepaald een omschrijving die vrouwvriendelijk is of jonge meisjes voorbereidt op hun eerste seksuele ervaringen. Een tweede scene is deze als Christian de tampon van Ana zonder haar toestemming wegneemt en vervolgens met haar vrijt. Het enige antwoord van Ana op deze daad zonder toestemming bestaat uit “hijgen”. Christian veronderstelt steeds dat Ana geniet van alles wat hij doet. Dat is het terugkerende thema van het boek.
Sommigen stellen dat het boek misschien niet sterk is, maar dat het vrouwen tenminste openlijk doet spreken over seks. Nochtans is het opvallend dat veel vrouwen die het boek lazen, niet zozeer aangetrokken zijn door de seksueel getinte scenes maar door de wijze waarop het verhaal wordt verteld en ondanks het feit dat vrouwen negatief worden benaderd.
Het centrale idee is dat Christian Grey misschien wel veel problemen heeft, maar dat daar een oplossing voor bestaat. Hij heeft enkel wat liefde nodig. Dat is geen progressieve boodschap. De wijze waarop vrouwen worden behandeld, zowel in het algemeen als in de slaapkamer, is een weerspiegeling van een erg ongelijke samenleving. Dat is wat een aantal mannen doet denken dat ze vrouwen kunnen controleren.
Dit wordt versterkt door het feit dat vrouwen nog steeds minder verdienen dan mannen en dat ze op heel wat vlakken een lagere sociale status toebedeeld krijgen. Vrouwen zullen hun positie niet verbeteren door boekjes waarmee conservatieve ideeën worden versterkt. De enige manier om echt vooruit te komen, is door in te gaan tegen het systeem dat leidt tot seksisme en ongelijkheid.
Dit boek is absoluut niet progressief. Het promoot de heersende visie in deze samenleving dat de seksualiteit van vrouwen slechts een verlengstuk is van de verlangens van de man. Om echt tot seksuele bevrijding te komen, moeten we eerst en vooral nagaan waarom vrouwen in deze samenleving worden onderdrukt en hoe we daartegen kunnen ingaan. Door seksisme te bestrijden, zullen zowel mannen als vrouwen op een vrijere manier met seksualiteit kunnen omgaan en niet gehinderd worden door de stereotiepen die onder het kapitalisme worden opgelegd en door ‘Vijftig tinten grijs’ worden gepromoot.