Tag: wet-Major

Ondanks recordoverslag in Antwerpse haven en buitenlandse lof voor dokwerkers

Op 18 januari hield het Antwerpse Havenbedrijf een persconferentie over de recordcijfers van 2015 met een goederenoverslag van meer dan 208 miljoen ton. De vakbonden voerden actie en maakten duidelijk dat dit record enkel kon door de inzet van de havenarbeiders. Die arbeiders krijgen nu een nieuwe aanval op hun statuut als cadeau.

Artikel door Luc (Antwerpen) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’

Na klachten door Fernand Huts en andere werkgevers die anoniem bleven, begon de Europese Commissie een procedure tegen de wet-Major die de havenarbeid regelt. Minister Kris Peeters werkte een voorstel uit waarmee de Eurocommissaris Violeta Bulc volgens Peeters akkoord zou gaan. Hij voegde eraan toe dat tot 1 juli kan onderhandeld worden. Als de bonden tegen dan niet akkoord gaan met de grote lijnen van het voorstel van Peeters, wordt het zonder aanpassingen in een wet gegoten en opgelegd. Regering en havenpatronaat verschuilen zich maar al te graag achter Europa; zo denken ze zelf buiten schot te blijven.

Het voorstel van Peeters moet aanwervingen buiten de pool, het bekende ‘Kot’, mogelijk maken. Vanaf 2017 zouden havenbedrijven werknemers buiten de pool om kunnen aanwerven met contracten van langer dan twee jaar; tegen 2020 wordt dat ook mogelijk voor dagcontracten. Wel moet het om erkende havenarbeiders gaan waarbij de erkenning door een ‘onafhankelijke commissie’ wordt toegekend. Daarnaast wil Peeters ook meer soepelheid bij de samenstelling van ploegen en de mogelijkheid tot multitasken; nu mogen de havenarbeiders slechts één taak uitoefenen.

Vooral de dagcontracten en het multitasken zijn problematisch: het raakt de kern van de wet-Major en het ondermijnt de veiligheid op de werkvloer. Opvallend is overigens dat veel werkgevers niet staan te springen voor dagcontracten; grote bedrijven werken al meer met havenarbeiders die een langdurig contract hebben. De pool zorgt voor bijkomende flexibiliteit. Dat de Antwerpse dokwerkers efficiënt zijn, wordt tot in Rotterdam erkend. Een Nederlandse journalist merkte in december op: “Zeker jullie groei van 8 procent in de containervaart doet ons pijn. Bij ons is de groei nul. We bewonderen ook jullie havenarbeiders die schepen efficiënt en snel lossen.”

Een tweede luik in het voorstel gaat over de logistieke havenarbeid. Naast het algemene contingent (watergebonden activiteiten) met ongeveer 6.000 havenarbeiders zijn er ongeveer 1.500 havenarbeiders actief in het logistieke contingent. Daar wordt vandaag al een pak flexibeler gewerkt: zo is er onder meer interimarbeid en kan de erkenning achteraf gebeuren. Peeters wil de erkenning van logistieke havenarbeiders volledig overboord gooien. Daar is het Huts en co natuurlijk om te doen. Voorlopig zouden logistieke havenarbeiders onder hetzelfde Paritair Comité blijven vallen en dus dezelfde loon- en arbeidsvoorwaarden kennen, maar het zet wel de deur open om daar verandering in te brengen. Dat is waar Huts, maar ook Open Vld en N-VA, nu al op aandringen.

Strijd is nodig

Vakbondsman Marc Loridan (BTB) verklaarde op de actie van 18 januari dat onderhandelen wel kan, maar enkel op de voorwaarden van de vakbonden. Nochtans dreigde minister Peeters al om het voorstel door te voeren als er geen akkoord komt. Dat maakt dat de werkgevers in een zetel zitten. Enkel het gevaar van sociale onrust kan werkgevers en regering onder druk zetten.

De strategie van de vakbondsleiding lijkt er vandaag vooral op gericht om een aantal grote spelers standpunt te laten innemen tegen de aanvallen op de wet-Major. Zo zijn een aantal werkgevers geen vragende partij voor onder meer de invoering van dagcontracten buiten de pool. Alleen hierop verdergaan, lijkt ons een gevaarlijke strategie. Een bedrijf als bijvoorbeeld DP World staat wereldwijd bekend als een anti-vakbondsbedrijf. Er is ook het gevaar dat op andere vlakken toegevingen worden gedaan: zo zwijgen de vakbondspamfletten over het aanwerven van lange termijncontracten buiten de pool, de versoepeling van het ploegensysteem en het einde van erkende havenarbeid in de logistiek.

In het verleden waren er al veel toegevingen, maar de aanvallen blijven komen. Zo kan het multitasken in Zeebrugge wel en is er in Gent net een akkoord met de vakbonden gesloten waardoor het ploegenstelsel voor laden en lossen van de binnenvaart verdwijnt. Ben Weyts reageerde hierop in de pers: “Dankzij dit akkoord wordt het mogelijk om met één havenarbeider een schip te lossen in plaats van met vier.” Dit zal de aanvallen niet stoppen. De wet-Major wordt steeds verder uitgehold waarna de bescherming van de havenarbeid volledig kan verdwijnen.

De logistieke arbeid bevestigt dit: de opsplitsing tussen een algemeen en een logistiek contingent was slechts een opstap om logistieke havenarbeid volledig uit de wet-Major te halen. Voolopig blijft het onder hetzelfde Paritair Comité, maar hoe lang zal het duren vooraleer Huts en co volledige sociale dumping en flexi-jobs zullen bekomen?

De toegevingen zorgen voor verdeeldheid tussen verschillende Belgische havens en verschillende beroepsgroepen. Dezelfde strategie werd op Europees vlak toegepast. De algemene Europese aanvallen, Port Package 1 en 2, werden in 2003 en 2006 weggestemd na strijdbewegingen door de dokwerkers in heel Europa. Ondanks een poging tot criminalisering van het protest in 2006, moest het establishment terugkrabbelen. De vrees voor een algemene staking in alle Europese havens zorgde ervoor dat de havenarbeiders nadien land per land aangepakt werden. Als lidstaten niet snel genoeg handelen, geeft de EU een duwtje in de rug. Zo werd Spanje al veroordeeld door het Hof van Justitie.

In 2003 en 2006 werden de aanvallen gestopt door strijd. Dat is hoe de wet-Major is bekomen en hoe ze kan verdedigd worden. Bij heel wat havenarbeiders is er wrevel over de beperkte informatie. Algemene personeelsvergaderingen om de situatie en een actieplan te bespreken, zouden daar een antwoord op vormen.

Het gevaar is dat de strijd wordt geïsoleerd, vorige keer werd dit doorbroken met acties doorheen heel Europa. Vandaag zal het erop aankomen om de brug te maken naar andere sectoren die geconfronteerd worden met de liberaliseringsgolf en sociale dumping, denk maar aan het spoor of het wegtransport. Mits een degelijk opbouwend actieplan kan gezamenlijk verzet tot overwinningen leiden.

Ons land kreeg van de Europese Commissie een deadline opgelegd om de wet-Major aan te passen. Die wte regelt de havenarbeid en beschermt de dokwerkers. Tegen 23 oktober moest er een aanpassing komen, maar de deadline werd uitgesteld. Minister Peeters (CD&V) werkt naar eigen zeggen aan een wet-Major light, maar wordt mogelijk door Europa teruggefloten om alsnog verder te gaan in de liberalisering van de havenarbeid.

De Europese Commissie heeft vooral een probleem met het feit dat alleen erkende dokwerker mogen werken. De Commissie wil net zoals de havenbazen een liberalisering waarbij om het even wie aan gelijk welke voorwaarden havenarbeid kan verrichten, ook interimmers of scheepsbemanning zonder dezelfde professionele achtergrond als erkende dokwerkers.

Al sinds 1997 wordt gewerkt aan voorstellen in die richting. Nadat de richtlijn inzake de liberalisering in 2003 al eens werd weggestemd, gebeurde dit in 2006 opnieuw. De dokwerkers tonen hiermee aan dat volgehouden strijd tegen iedere nieuwe aanval loont. Er waren immers telkens grootschalige protesten van dokwerkers doorheen Europa, in 2006 ging dit overigens gepaard met een poging tot criminalisering van het protest toen de betogende dokwerkers op een fenomenale politiemacht in Straatsburg botsten.

Maar voor het havenpatronaat is elke overwinning slechts tijdelijk. Sindsdien zijn de bijzonder regimes voor havenarbeid in de meeste Europese landen afgebouwd, dat gebeurde land per land om eengemaakte strijd te vermijden. De EU doet er alles aan om dit proces van liberalisering te versnellen, zo werd een onderdeel van de Spaanse regeling van de havenarbeid veroordeeld door het Hof van Justitie. Als het statuut van de dokwerkers in de meeste landen is afgebouwd, is een Europees offensief op de laatste overblijvende beschermingen voor havenarbeid gemakkelijker. Dan wordt de algemene Europese regeling die in 2003 en 2006 werd weggestemd na protest van de dokwerkers, alsnog de regel.

Vrijdag stelde professor maritiem recht Eric Van Hooydonck op Radio 1 dat de havenarbeid in ons land het sterkste gereguleerd is van heel Europa. Deze bescherming kan natuurlijk niet voor de werkgevers en de EU. De professor denkt dat België uiteindelijk zal gedagvaard en veroordeeld worden omwille van die bescherming van de havenarbeid. Gevraagd naar waarom de politici daarop zouden wachten, stelde Van Hooydonk: “Ik heb de indruk dat veel partijen blij zijn dat de Europese Commissie de kastanjes uit het vuur haalt en het vuile werk opknapt om een hervorming af te dwingen waarvan iedereen wel weet dat die onvermijdelijk is.” Omwille van de positie van de havenbonden en het gevaar op stakingsacties is volgens Van Hooydonk de EU, als externe factor, de enige instantie die een aanval op het havenstatuut kan realiseren. Zo horen we de rol van de EU eens eerlijk uitgelegd worden door een verdediger van de belangen van het establishment: het is een machtsniveau dat door besparingspolitici kan gebruikt worden om zich achter te verstoppen om op te leggen wat ze zelf al langer wilden opleggen.

Het establishment doet er alles aan om goedkopere en onveiligere havenarbeid mogelijk te maken. Ondanks alle aandacht voor de veiligheid vallen er nu al gemiddeld twee doden per jaar onder de zowat 8.000 erkende havenarbeiders in Antwerpen. Een liberalisering van de havenarbeid dient enkel om de zakken van de patroons te vullen en dit ten koste van zowel het inkomen als de veiligheid van de dokwerkers. Op basis van strijd kan een liberalisering gestopt worden, het internationale karakter van de strijd in 2003 en 2006 was belangrijk. Daarna volgde een stapsgewijze aanval per land. Om een liberalisering in ons land te stoppen, zal het erop aankomen om samen met andere sectoren, denk maar aan het spoor, in te gaan tegen de liberaliseringsgolf. Gezamenlijk verzet kan ook nu tot overwinningen leiden!