Your cart is currently empty!
Tag: pakjes
-
Pakjesbedrijven brengen zelfs kinderarbeid terug
Technologische vooruitgang waarbij algoritmes berekenen hoe pakjes het meest efficiënt bezorgd worden, betekent onder het kapitalisme geen algemene vooruitgang. De hoogtechnologische systemen achter de bezorging gaan hand in hand met 19de eeuwse arbeidsomstandigheden.
Een half jaar geleden was er ophef toen een undercoverreportage van VTM aantoonde dat minderjarigen ingezet werden om pakjes van PostNL te bezorgen. Een 13-jarige vertelde twee tot drie dagen per week te werken aan 5 euro per uur. Rudy Van Rillaer en John de Bruin, de ceo en operationele manager van PostNL in België, werden even opgepakt in het kader van het gerechtelijk onderzoek naar de wantoestanden. Toch werd nadien bekend dat er nog steeds sprake is van kinderarbeid bij PostNL.
Bedrijven werken graag met onderaannemers die betaald worden op basis van het aantal pakjes dat ze bezorgen. Zo worden de risico’s doorgeschoven naar de zogenaamd ‘zelfstandige’ onderaannemers, vaak chauffeurs die steeds voor hetzelfde bedrijf werken en een vooraf opgelegde route met soms tot 300 stopplaatsen moeten volgen. PostNL werkt met ongeveer 200 vaste ‘onderaannemers’. De betaling is gekoppeld aan het aantal pakjes. Dit is een terugkeer naar het stukloon dat in de 19e eeuw zo populair was bij de bazen.
De spelers op de Belgische pakjesmarkt komen bijna allemaal voort uit voormalige publieke postbedrijven in de buurlanden: PostNL van de Nederlandse post, DPD is in handen van het Franse La Poste en GLS is in 1999 opgezet als dochter van het Britse Royal Mail. Op de Belgische markt zorgt de concurrentie voor het opvoeren van de uitbuiting. De directie van Bpost wil graag in de richting van het model van PostNL evolueren in naam van de ‘competitiviteit’. Vertaald betekent dat meer winsten voor de aandeelhouders en nog slechtere arbeidsomstandigheden en lonen voor het personeel.
Wat moet er gebeuren? Een wet die bepaalt dat een deel van het personeel vast in dienst moet zijn, zou een stap vooruit zijn. Maar het wordt tijd dat er ook meer offensieve eisen gesteld worden: de volledige sector in publieke handen nemen met degelijke arbeidsvoorwaarden (vaste contracten, hogere lonen, betere bescherming).
Een goed georganiseerde publieke postdienst kan ervoor zorgen dat pakjes efficiënter bezorgd worden. Dan moeten er geen vijf busjes van verschillende bedrijven elke wijk aandoen. Dan is een werkorganisatie mogelijk die pieken aankan en de werkdruk op andere momenten verlaagt, in plaats van telkens piek-inspanningen van het personeel te eisen en bij echte pieken nog extra werkdruk op te leggen. Dit zou ook een werkorganisatie zijn met postpersoneel aan degelijke lonen.
-
Stukloon en slavenarbeid: zo ziet geliberaliseerde postmarkt er uit
Foto vanop Wikimedia Commons Breng volledige postdienst in publieke handen met degelijke arbeidsvoorwaarden!
De ‘camionettisering’ van de pakjesbezorging is volop bezig. Dagelijks rijden busjes van concurrerende pakjesbezorgers door onze straten. Allemaal gejaagd, dikwijls oude busjes, snel naar de volgende op de lijst van soms honderden af te werken adressen op één dag. De afgelopen weken waren er acties van het gerecht bij PostNL, DPD en GLS. Telkens werden sociale wantoestanden aangetroffen. Mediareportages vestigden daar eerder eveneens de aandacht op.
Binnen de postbedeling is het belang van pakjes de afgelopen jaren sterk toegenomen. Terwijl brievenpost verminderde, onder meer door de komst van nieuwe technologie maar ook door de snel stijgende prijzen, worden steeds meer pakjes verstuurd. Opmerkelijk: de prijs hiervan lijkt steeds lager te zijn. Straks wordt het goedkoper om een brief als pakje op te sturen dan om een postzegel te plakken!
De constructie van de pakjesbezorgers zit scheef: de grote bedrijven werken doorgaans met schijnzelfstandigen. Chauffeurs die enkel voor het bedrijf in kwestie rijden, zijn zogezegd ‘zelfstandig’. Dat statuut moet er vooral voor zorgen dat alle verantwoordelijkheid doorgeschoven wordt. Geen sociale zekerheid en andere bescherming vanwege het bedrijf, geen materieel dat ter beschikking wordt gesteld, geen controle op de arbeidsuren. Neen, de chauffeurs moeten zelf maar hun plan trekken en werken vaak veel uren voor een wel erg karig loon. Opdrachten met 200 stops per dag zijn niet uitzonderlijk, in sommige gevallen loopt het aantal adressen zelfs op tot 300 of 400. Onmogelijk op één dag, maar dat is de verantwoordelijkheid van de ‘zelfstandige’ chauffeur. Met een dergelijke werkdruk is een verkeersovertreding snel gebeurd waardoor er nog minder loon overblijft. In enkele gevallen is er geen uurloon, maar stukloon: betaling per bezorgd pakje. Moderne technologie gaat onder het kapitalisme hand in hand met 19e eeuwse uitbuiting.
Hoe deze uitbuiting aanpakken? Het gerechtelijk onderzoek om de naleving van bestaande wetten af te dwingen is uiteraard nuttig, maar mag in geen geval tot sancties voor het uitgebuite personeel leiden. Meer personeel vast in dienst nemen, zoals bij DHL waar 70% van het personeel zo’n contract heeft, is zeker een stap vooruit. Maar het wordt tijd dat er ook meer offensieve eisen gesteld worden: de volledige sector in publieke handen nemen met degelijke arbeidsvoorwaarden (vaste contracten, hogere lonen, betere bescherming). Als een deel van de postbedeling aan de ‘vrije markt’ wordt overgelaten, krijgen we een neerwaartse spiraal inzake lonen en arbeidsvoorwaarden.
Vandaag zijn de cowboys die actief zijn op de Belgische pakjesmarkt vaak bedrijven die voortkomen uit publieke postbedrijven in de buurlanden: PostNL komt van de Nederlandse Post, DPD is in handen van het Franse La Poste en GLS is in 1999 opgezet als dochteronderneming van het Britse Royal Mail. Dit is wat de liberalisering van de postmarkt betekent: een neerwaartse spiraal voor het personeel, waarbij de ‘publieke’ bedrijven de logica van de private spelers nog verder doordrukken inzake het opvoeren van de uitbuiting. Ze worden daarin verder aangevuurd door bedrijven als Amazon, dat grote winsten opstapelt door extreme uitbuiting van het personeel.
Dat kunnen we enkel doorbreken door de ‘vrije’ markt uit de post- en pakjesbedeling te halen. Een goed georganiseerde publieke postdienst kan ervoor zorgen dat pakjes efficiënter bezorgd worden. Dan moeten er geen vijf busjes van verschillende bedrijven elke wijk aandoen. Dan is een werkorganisatie mogelijk die pieken aankan en de werkdruk op andere momenten verlaagt, in plaats van telkens piek-inspanningen van het personeel te eisen en bij echte pieken nog extra werkdruk op te leggen. Dit zou ook een werkorganisatie zijn met postpersoneel aan degelijke lonen, vandaag behoren de lonen van postbezorgers bij de laagste terwijl het werk zwaarder geworden is.