Category: Petrochemie

De onderhandelingen voor een sectoraal akkoord in de chemiesector zitten vast nadat de patroonsfederatie Essenscia de onderhandelingen heeft verlaten. De patroons klagen dat het personeel een loonsverhoging wil om zo mee te genieten van de recordwinsten die zij geproduceerd hebben. Voor het patronaat kan dat niet, aan de loonstop kan niet geraakt worden. Dat er wel hogere dividenden en bonussen voor toplui worden uitgedeeld, wordt niet in de verf gezet.

Vorig jaar was de sector van de chemie-, kunststoffen-, farma- en biotechbedrijven goed voor een recordomzet van 61,1 miljard euro of 2 miljard meer dan in 2011. Tien jaar geleden bedroeg de omzet 43 miljard euro. De toename van de omzet leidde niet tot extra tewerkstelling. Integendeel, er was in 2012 een daling met 0,7% of 600 jobs tot 89.700. Tien jaar geleden waren dat er nog 96.000.

Een kleiner aantal werknemers produceert dus een veel grotere omzet. Ter illustratie: bij Bayer steeg de omzet per personeelslid van 1,2 miljoen euro in 2011 tot 1,3 miljoen euro. De patroonsfederatie stelt evenwel dat het aantal indirecte jobs is toegenomen waardoor de totale werkgelegenheid in de sector gelijk blijft. Met andere woorden: er wordt meer met onderaanneming gewerkt.

Ondanks de nieuwe recordcijfers waarschuwde Essenscia meteen: de toenemende energieprijzen in ons land zouden de competitiviteit in gevaar brengen. Er wordt daarbij verwezen naar de ontginning van goedkoop schaliegas in de VS, een ontginning die omwille van ecologische redenen fors betwist is. Deze waarschuwing van Essenscia lijkt in tegenspraak te zijn met de Duitse collega’s. Daar verwacht de chemiesector voor 2013 een omzetstijging van 2% nadat er vorig jaar een stijging van 1,3% was. Er wordt uitgegaan van een snellere stijging van de omzet en dat vooral bij de twee grootste bedrijven (BASF en Bayer).

Wat gebeurt er met de stijgende omzet en de groeiende winsten? Als het van de werkgevers van Essenscia afhangt, vloeit er geen cent door naar het personeel. Het patronaat reageert furieus op eisenbundels in de sector voor loonsverhogingen conform de stijgende winsten. “Door de loonnorm niet te aanvaarden speelt men met de toekomst van de hele sector en haar 90.000 medewerkers”, stelde Essenscia dat er aan toevoegde dat de vakbonden zich met hun eisen “buiten de wet” plaatsen.

Uiteraard maakt het patronaat handig gebruik van de door de vrienden in de regering opgelegde loonnorm en de poging om iedere vorm van loonsverhoging wettelijk te verbieden. Let wel, dit verbod zou uiteraard enkel voor gewone werkenden gelden. Voor topmanagers wordt iedere vorm van regelgeving gezien als een onaanvaardbare inbreuk op de contractuele vrijheid. Ter illustratie: vier toplui bij Bayer zijn samen goed voor 13 miljoen euro per jaar, CEO Dekkers kreeg een jaarloon van 5 miljoen euro. Een jaar eerder was hij goed voor 4,5 miljoen euro. Een loonnorm geldt niet voor deze kringen.

Ook de aandeelhouders mogen niet klagen. Bij Bayer kregen ze de afgelopen zes jaar 7,4 miljard euro uitgekeerd op een totale winst na belasting van 14,07 miljard euro. De dividenden gingen opnieuw met 15% omhoog, topman Dekkers verklaarde: “Eens te meer willen we onze aandeelhouders laten mee genieten van de positieve ontwikkelingen in het afgelopen jaar.” BASF verhoogt het dividend per aandeel van 2,5 naar 2,6 euro omwille van het topjaar 2012 (met een recordomzet van 78,7 miljard euro).

Terwijl er voor de toplui en de aandeelhouders stijgingen met meer dan 10% mogelijk zijn, geldt voor het personeel een 0%-norm en komen de werkgevers steen en been klagen als de vertegenwoordigers van de werkenden in de sector een loonsverhoging van 4% eisen (zie bvb de eisenbundel bij Bayer). Het personeel mag niet ‘mee genieten van de positieve ontwikkelingen’.

Om hun standpunt kracht bij te zetten, brengen de patroons het dreigement van delokalisatie naar voor. Frank Coenen van Tessenderlo Group stelde: “Veel Europese bedrijven vragen zich af of ze nog wel in Europa moeten investeren. We zien dat Europese bedrijven beginnen weg te trekken naar de Verenigde Staten.” De belangrijkste reden is die van de energiekost, maar terloops wordt ook op de ‘loonhandicap’ gewezen. Het akkoord in Duitsland met een loonsverhoging van 4,5% wordt uiteraard niet aangegrepen om hier te volgen, maar wel om te verklaren dat dit de loonhandicap kan beperken.

Het doel van de dreigementen is duidelijk: van regering en werknemers nog meer inspanningen afdwingen om zo de omzet en de winsten verder op te drijven. Daartoe komt het patronaat actief op voor een aanval op de levensstandaard van haar medewerkers. Op dat vlak kan het patronaat rekenen op de steun van de vrienden in de regering – onder leiding van een PS’er! – die de lonen wettelijk aan banden willen leggen. Ook het fiscaal gunstige klimaat is een cadeau dat met beide handen wordt aangenomen en als verworven recht wordt gezien, iedere afbreuk aan de cadeaupolitiek wordt als een ‘bedreiging’ gezien.

De eisenbundels in de chemiesector zijn belangrijke precedenten. Het wijst op een bereidheid om ook langs onze kant actief op te komen, maar dan wel voor een verbetering van onze levensstandaard.

In een brief van het gemeenschappelijk vakbondsfront aan de werkgeversfederatie Essencia (chemiesector) wordt een bilan opgemaakt van het sociaal overleg en wordt de achtergrond van de syndicale betoging van 21 februari geschetst. Ook kondigen de vakbonden uit de chemiesector aan dat ze een eisenbundel zullen opmaken waarin de werknemers in de sector hun deel van de koek zullen opeisen.

"Zoals u weet zijn de discussies bezig over de sociale akkoorden 2013-2014, de welvaartsvastheid van de sociale uitkeringen, en het statuut arbeiders en bedienden.

"De werkgeversfederaties – zowel op federaal als regionaal niveau – kiezen voor een drastische beperking van de loonkost door een loonstop, een beperking van het indexsysteem, het invoeren van een verregaande flexibiliteit zonder voorafgaand sociaal overleg,…

"Door hun lobbywerk is de regering overstag gegaan en heeft een reeks maatregelen genomen, o.a.:

• Garantie van de indexatie van de lonen zonder ruimte om te onderhandelen over voordelen die de loonkost verhogen. Dit betekent een totale LOONSTOP of nulnorm voor 2013-2014 en een hypotheek op mogelijke marges voor de komende onderhandelingen en dit voor zeker 6 jaar.
• Een hervorming van het indexstelsel met als objectief de loonevolutie te verminderen met 0,4%
• Een verplichte aanpassing van het arbeidsrecht met betrekking tot flexibiliteit om annualisering, overuren zonder compensaties, enz mogelijk te maken
• Ingrepen op de wet van 1996 met betrekking tot het bepalen, naleven en controleren van de loonnorm

"Belangrijkste element in deze beslissingen is de wil van de regering om een kader op te leggen waarbuiten niet kan onderhandeld worden. Voor ons betekent dit niet meer of niet minder dan het sociaal overleg buiten spel zetten. Wat ons betreft onaanvaardbaar.

"Uit de analyse van de jaarrekeningen van de bedrijven uit de sector, kunnen we enkel vaststellen dat de collectieve middelen die massaal naar de bedrijven stromen de werknemers niet ten goede komen. Integendeel zij worden aangewend om de winsten te optimaliseren en te verhogen. Investeringen lopen terug, het aandeel van de lonen in de geproduceerde rijkdom loopt terug, de tewerkstelling daalt zienderogen. Maar er wordt wel degelijk nog altijd winst gemaakt, in ieder geval genoeg om de aandeelhouders rijkelijk te blijven belonen.

"In de komende weken mag u dan ook een sectoraal eisenbundel verwachten met de eis om de inspanningen van de werknemers te belonen. De productiviteitsstijgingen van de laatste jaren verantwoorden dit ruimschoots. De werknemers eisen hun deel van de koek op, voor meer en beter werk, voor een beter inkomen.

"Weigeren in te gaan op de terechte eisen van de werknemers zal ons niet in staat stellen om de sociale vrede te garanderen.

"Vasthouden aan het standpunt dat er moet gematigd of ingeleverd worden, maken het overleg over de nieuwe tweejaarlijkse sociale akkoorden in sectoren en bedrijven onmogelijk.

"U zal begrijpen dat ons model van sociaal overleg zoals we het nu kennen, hierdoor op de helling wordt gezet. Dit impliceert dat wij dan ook vanaf heden elke actie, ondernomen hetzij op sectoraal vlak, hetzij op bedrijfsvlak, zullen erkennen.

"Wij wensen u tevens in kennis te stellen van de actiedag in gemeenschappelijk vakbondsfront op 21 februari.

"Het spreekt voor zich dat wij onze rol als vertegenwoordigers van de werknemers verder zullen opnemen. Dit impliceert dat wij de eisen van de werknemers zullen overmaken en ter beschikking blijven om hierover te onderhandelen. Wij hopen dat de rede zegeviert en ieder op zijn/haar niveau ons model van sociaal overleg en het cruciale element hierin, vrije onderhandelingen, zal verdedigen."

Syndicaal pamflet voor 21 februari

Als de regering en de curatoren hun zin krijgen, zullen 800 arbeiders van de olieraffinaderij Coryton hun job verliezen. De raffinaderij wordt vanaf 19 juni volledig stil gelegd. De raffinaderij was samen met onder meer BRC in Antwerpen eigendom van het Zwitserse Petroplus dat in januari failliet ging. De site in Groot-Brittannië werd overgegeven aan PriceWaterHouseCoopers. De Antwerpse vestiging van Petroplus werd ondertussen overgenomen. Voor de Britse raffinaderij vond PwhC geen echte overnemer.

David Murray

Het hoogste bod, PwhC wil zoveel mogelijk geld ontvangen los van de gevolgen voor de arbeiders, komt van een bedrijf dat deel lijkt uit te maken van Shell en dat de raffinaderij wil sluiten om er een terminal van te maken. Op de site zou een faciliteit komen om brandstof te importeren. Er zou slechts een fractie van het huidige aantal werknemers terecht kunnen. Heel wat arbeiders zouden, soms na decennia in de raffinaderij te hebben gewerkt, zonder inkomen vallen. Zelfs de betaling van de ontslagpremies is niet zeker.

De vakbondsmilitanten van Unite organiseren verzet. Op 11 juni voerden ze actie voor de poorten van de raffinaderij en voor het brandstofdepot van Vopak, een toevoerhub voor benzinestations in de regio. De militanten trokken in betoging naar het centrum van Corringham, een lokaal stadje. Daar werden ze warm verwelkomd door omstaanders die begrijpen dat een sociaal bloedbad rampzalig is voor hun gemeenschap.

Het raakte bekend dat het bod van Shell niet het enige was. Er was nog een bod waarbij de productie in Coryton zou behouden blijven. Maar het verschil tussen dit bod en dat van Shell liep op tot 50-60 miljoen pond. Een oproep aan de regering om tussen te komen met garanties vond geen enkel gehoor, nochtans zal de sluiting de lokale economie tot 80 miljoen pond kosten. Wat een verschil met het optreden om banken te redden.

De strijd bij Coryton doet denken aan Visteon enkele jaren geleden. Ook daar was er sprake van een harde opstelling door het patronaat waarbij moederbedrijf Ford de handen terug trok en de verantwoordelijkheid bij de werknemers probeerde te leggen.

De strijd bij Visteon in Basildon, op enkele kilometers van Coryton, is algemeen bekend bij de arbeiders daar. Bij Visteon werd aangetoond dat strijd loont. Na een maandenlange strijd met stakersposten en een bedrijfsbezetting, kregen de arbeiders een hogere ontslagpremie. Het bedrijf sloot de deuren, maar de arbeiders kregen tenminste waar ze recht op hadden. (Lees hier het verhaal van de strijd bij Visteon).

De tijd voor de arbeiders van Coryton dringt. Als de sluiting effectief zoals gepland doorgaat, is dit rampzalig voor de arbeiders op de site die het zullen moeten stellen met een opzegvergoeding van maximaal 13.000 pond. Het zal bovendien aangegrepen worden om ook elders in de sector de veiligheid, lonen en arbeidsvoorwaarden in vraag te stellen.

De arbeiders van Coryton moeten dringend een stand van zaken bespreken met alle opties die er zijn, waaronder een bezetting. Hun vakbond heeft niet enkel de verantwoordelijkheid om de acties van de arbeiders in Coryton te steunen maar ook om de hele sector erbij te betrekken en samen op te komen voor de werkgelegenheid in Coryton.

De dreiging om een nationale staking in alle raffinaderijen te organiseren en in het bijzonder ook het olietransport, zou een enorme druk op de regering kunnen zetten.

In de media wordt steeds gesproken over de ‘overcapaciteit’ in Groot-Brittannië. Het is een illusie te denken dat dit na de sluiting van Coryton zou opgelost zijn. Het sluiten van die vestiging is deel van een neerwaartse spiraal in een industriële sector die wordt gedomineerd door de meest meedogenloze kapitalisten die de planeet kent.

Een succesvolle campagne om Coryton te redden, zal slechts een tijdelijke overwinning opleveren. Als socialisten eisen we dat de volledige energiesector in publieke handen komt en dit onder arbeiderscontrole en –beheer. Dat zou niet alleen de toekomst van de arbeiders in de sector veilig stellen, maar ook de basis kunnen vormen om de kwestie van duurzame en ecologisch verantwoorde energie te ontwikkelen.

Vrijdag werd bekend dat de Zwitserse groep Petroplus voorlopige kredieten heeft gekregen en deze zal aanwenden om de vestigingen in Coryton en Ingolstadt voort te zetten. Over de toekomst van de raffinaderij in Antwerpen is er inmiddels nog steeds geen duidelijkheid. De directie blijft ruim twee weken nadat bekend werd dat de activiteiten door kredietgebrek worden stopgezet nog steeds zwijgen. Het personeel eist duidelijkheid.

Eind december kreeg het personeel via de media te horen dat Petroplus geen kredieten meer kreeg en de activiteiten moest staken, ook de raffinaderij BRC in de Antwerpse haven zou stopgezet worden. Ondanks het feit dat we intussen meer dan twee weken verder zijn, is er nog steeds geen initiatief vanwege de autoriteiten in dit land om iets te ondernemen tegen de dreigende verdwijning van de raffinaderij in de Antwerpse haven.

Het personeel eist in een persbericht van het gemeenschappelijk vakbondsfront dat er snel duidelijkheid komt. “De Antwerpse werknemers, die al sinds eind vorig jaar in de grootste onzekerheid verkeren, blijven uitgaan van een uitkomst waarin de Antwerpse raffinaderij blijft functioneren. Binnen de huidige groep Petroplus, of eventueel bij een overnemer. Het personeel blijft dan ook al het mogelijke doen om de integriteit van de installaties én de resterende stock te verzekeren. Beiden zijn –in een hoogtechnologische en fragiele omgeving- niet vanzelfsprekend.”

Als er nog eens over verantwoordelijkheid en onverantwoorde acties wordt gesproken, mag het voorbeeld van BRC gerust worden aangehaald. De directie laat niets van zich horen en het is aan het personeel om via haar syndicale vertegenwoordiging de veiligheid van het bedrijf en het mogelijke voortbestaan ervan te garanderen. Het is de directie die de toekomst van deze performante raffinaderij op het spel heeft gezet door op basis van speculatie op zoek te gaan naar snelle winsten en dit ten koste van de tewerkstelling op langere termijn. Waar blijven de media om de onverantwoorde houding van de directie van Petroplus aan te klagen?

Het personeel van Petroplus eist duidelijkheid en doet ook een oproep aan de politici om tussen te komen. “Het zou onbegrijpelijk zijn dat politici op Federaal, Vlaams of lokaal niveau werkloos zouden toekijken terwijl belangrijke raffinagecapaciteit verdwijnt uit de Antwerpse petrochemische cluster, die wereldwijd aan de top staat. De raffinaderij verschaft rechtstreeks werk aan 230 mensen, onrechtstreeks aan 300 werknemers.”

De solidariteit onder het personeel van de verschillende vestigingen is groot. Het is belangrijk dat er reeds een gezamenlijke verklaring was van de vakbonden. Op de website van ABVV-BRC staan ook al solidariteitsberichten van delegees uit andere vestigingen. De Franse vakbond CGT verklaarde eerder dat de overheden moeten tussenkomen. Niet om hulp te geven, maar wel degelijk om de raffinaderijen over te nemen. “Het is onaanvaardbaar dat een groep financiële speculanten de controle kreeg over vijf raffinaderijen in Europa. De regeringen moeten hun verantwoordelijkheid opnemen”, aldus de CGT.

In afwachting van een oplossing wordt in Antwerpen alvast de aanwezige stock vast gehouden. De bonden verklaarden: “Om –mocht het ergste scenario zich voltrekken- te verzekeren dat er voldoende geld in het bedrijf aanwezig zal zijn om het sociaal passief te dekken, wordt de aanwezige stock niet vrijgegeven. Petroplus heeft een lange traditie van het uitbuiten van Belgische fiscale achterpoorten, het zou onheus zijn om ook een eventueel sociaal passief te verhalen op de Sociale Zekerheid.”

Steun het personeel van BRC in deze onzekere tijden: plaats een solidariteitsbericht op de website van ABVV-BRC en blijf de ontwikkelingen volgen om indien nodig snel tot actie en mobilisatie te kunnen overgaan.

• Plaats hier je solidariteitsbericht op de site van ABVV-BRC
• Onzekerheid troef voor personeel Petroplus (eerder artikel op socialisme.be verschenen op 3.1)

Vlak voor de feestdagen werd het personeel van Petroplus opgeschrikt door het bericht dat Petroplus geen kredieten meer kreeg en hierdoor haar activiteiten niet kon voortzetten. Pas op het laatste nippertje werden de lonen van de Antwerpse BRC-raffinaderij voor december uitbetaald. Wat januari zal brengen, is hoogst onzeker.

De Antwerpse BRC-raffinaderij werd in 2006 overgenomen door Petroplus, dat momenteel over vijf raffinaderijen beschikt waar in totaal 2.500 mensen werken. De raffinaderijen hebben een capaciteit van 667.000 vaten per dag, in Antwerpen is er een capaciteit van 107.500 vaten. In Antwerpen zijn er 230 directe jobs en ongeveer evenveel indirecte jobs bedreigd. Het dichtdraaien van de kredietbronnen legt de volledige werking van Petroplus lam.

Het personeel vernam deze ontwikkeling op 27 december via de media. Op dat ogenblik was het zelfs niet duidelijk of de lonen voor december zouden betaald worden. Die garantie kwam er uiteindelijk op 30 december. Maar wat in januari zal gebeuren, is onduidelijk. De raffinaderij wordt stil gelegd, wat een week werk vergt. Wat er daarna zal gebeuren, weet niemand. Mogelijk krijgt Petroplus vandaag in Zwitserland nieuwe kredietlijnen, maar dan nog blijft de dreiging van een faillissement.

Bij de komst van Petroplus in 2006 was er een uitgebreide herstructurering waarbij een groot aantal werknemers op brugpensioen vertrok. Sindsdien waren er verschillende problemen, onder meer met het erkennen van de syndicale rechten en vrijheden. In de zomer van 2009 trok de directie naar de rechtbank voor een eenzijdig verzoekschrift om preventief stakingsacties onmogelijk te maken. Dat verzoekschrift werd met deurwaarders kracht bijgezet. Het ABVV trok naar de rechtbank op basis van derdenverzet en haalde gelijk.

Afgelopen zomer volgden nieuwe problemen toen de directie in het kader van een syndicale actie rond de CAO in de sector overging tot drie afdankingen, waaronder twee delegees. Er volgden verschillende acties aan de poorten van BRC, waarna de directie uiteindelijk de ontslagen introk.

Nu vernamen de werknemers de kredietproblemen van Petroplus via de media. Enkele dagen was er zelfs onzekerheid over de lonen voor december. Zonder nieuwe kredieten kan Petroplus geen olie kopen om te raffineren. Onderhandelingen met de banken en de overheid hebben vooralsnog niets opgeleverd.

Het personeel in Antwerpen weigert de schepen te beladen, zodat er een kapitaal aanwezig blijft als eventueel onderpand. De raffinaderijen worden stilgelegd, tegen het einde van de week zou dat het geval zijn.

De werknemers van Petroplus zijn het slachtoffer van een kortzichtige directie van speculanten die in hun houding tegenover de syndicale rechten en vrijheden al duidelijk maakte waar ze staan. In oktober ging de gasdivisie van Petroplus, 4Gas, failliet. Het bedrijf is in handen van de private investeringsgroep Carlyle en Riverstone Holdings.

ABVV-Petroleum verklaarde in een persbericht te willen strijden voor het voortbestaan van BRC. Ongetwijfeld zullen de getroffen personeelsleden daarbij kunnen rekenen op een breed gedragen en meer dan noodzakelijke solidariteit.

> Plaats op de site van ABVV BRC een solidariteitsbericht