Hollywood: vervoegen acteurs straks stakende schrijvers?

De schrijversvakbond Writers Guild of America (WGA) staakt al sinds 3 mei. Vijf dagen per week staan er stakingspiketten aan de ingang van Paramount Pictures, Warner Bros Studios, Netflix, Amazon en andere grote studio’s. Ondanks de ontberingen die gepaard gaan met een strijd van zo’n lange duur, zijn de schrijvers zich bewust van de inzet.

Door Zoe Cedeno (Socialist Alternative, ISA in de VS)

“Het is duidelijk dat we ons niet laten afschrikken, dat we sterk blijven en dat we ons gesterkt voelen door alle steun die we krijgen van verschillende vakbonden in het hele land en over de hele wereld,” zei de stakende schrijver-producer Melody Cooper tegen Socialist Alternative. “Het voelt alsof er iets in brand is gestoken.”

In Los Angeles sloten leden van Socialist Alternative zich eind mei aan bij de stakingen bij Paramount Pictures, Warner Bros. Studios, Netflix en Amazon om de schrijvers te steunen in hun eisen zoals het dwingen van de studio’s om tussen de seizoenen in een leefbaar loon uit te betalen. De eis voor betaling tussen twee seizoenen in vond steun onder schrijvers die soms tot 18 maanden zonder werk en inkomen zaten tussen twee streamingproducties.

Veel schrijvers leefden ook voor de staking al van hun spaargeld. Inkomsten uit de winst die wordt gemaakt door het opnieuw uitzenden van programma’s of de verkoop van dvd’s – waar ze ooit van konden leven tussen twee banen door, zijn opgedroogd in het tijdperk van streaming. Schrijvers weten dat deze staking het krachtigste wapen is dat ze hebben tegen de devaluatie van hun werk, dalende lonen, minder werkzekerheid op alle platforms maar vooral bij streaming, en het uitbuitende gebruik van minikamers.

Een schrijfster met tientallen jaren ervaring verklaarde dat deze strijd nu nog belangrijker is dan hij ooit is geweest, wat zich uit in de steeds militantere acties en gevoelens van haar collega’s.

Gelukkig krijgen de piketten binnenkort misschien versterking.

Gezamenlijke strijd nodig

Op 5 juni stemden de leden van de vakbond SAG-AFTRA (Screen Actors Guild – American Federation of Television and Radio Artists) voor een staking als de onderhandelingen op 30 juni nog geen akkoord hebben opgeleverd. Meer dan 97% stemde voor een staking bij een opkomst van 48%, bijna het dubbele van de gebruikelijke opkomst. Veel leden van de acteursvakbond hadden zich al voor de stemming solidair bij de schrijvers gevoegd op de stakingspiketten.

De steun voor een staking onder de 160.000 gesyndiceerde acteurs betekent niet alleen brede steun voor de schrijvers, maar komt ook voort uit de praktijken van studio’s die het steeds moeilijker hebben gemaakt om als acteur in hun levensonderhoud te voorzien. Net als schrijvers hebben acteurs te maken met afnemende inkomsten, lange periodes van werkloosheid en het gebruik van AI om hun werk te devalueren. De weigering van de werkgeversfederatie AMPTP om op deze punten toe te geven aan de schrijversvakbond heeft de acteurs duidelijk gemaakt dat ze enkel zullen krijgen wat nodig is als ze er collectief voor strijden.

Voorlopig is de solidariteit van andere vakbonden sterk, zij het niet breed georganiseerd. De vakbond van technisch personeel, IATSE, riep op om geen enkel stakingspiket te passeren. Studio’s omzeilen dit door leveringen steeds vroeger te plannen. Sommige IATSE-leden beperken zich tot interne leveringen, zoals toiletpapier voor de studiokantoren. De inspanningen van andere vakbonden zijn belangrijk, ze moeten opgevoerd, georganiseerd en breder verspreid worden om een maximale impact te hebben.

Ondertussen hopen studio’s de productie voort te zetten door een voorraad scripts aan te leggen en sommige aspecten van de productie naar het buitenland te verplaatsen, vertelde een schrijver aan Socialist Alternative. Schrijvers buiten de VS erkennen al de internationale implicaties van de schrijversstaking. Een organisatie genaamd “Screenwriters Everywhere”, bestaande uit schrijversgildes en vakbonden over de hele wereld, hield op 14 juni solidariteitsevenementen in verschillende landen.

De mogelijke acteursstaking is dan ook een cruciale ontwikkeling. In mei merkten we al op dat een staking van de 160.000 gesyndiceerde acteurs de mogelijkheid biedt om producties volledig stil te leggen. Dat zou een enorme stap zijn om de eisen van beide vakbonden af te dwingen. Het potentieel van gezamenlijke strijd van acteurs en schrijvers staat in contrast met de benadering van de regisseursvakbond Directors Guild of America (DGA). Die kondigde aan een akkoord te hebben bereikt met toegevingen op het vlak van inkomsten uit streaming en garanties tegen het gebruik van AI ter vervanging van regisseurswerk. Dat zijn twee belangrijke eisen in de lopende staking.

Als de regisseurs deze toegevingen bekwamen, is dit enkel omdat de schrijvers staken en de acteurs hetzelfde dreigen te doen. Het toont de schrijvers en acteurs dat de werkgevers in staat zijn om aan hun eisen te voldoen. Anderzijds toont het de leden van de regisseursvakbond dat een beter akkoord mogelijk was indien ze samen hadden onderhandeld met de schrijvers en de acteurs.

Hebben film- en televisiemedewerkers vakbonden nodig?

De interne logica van de vakbonden in de wereld van film en televisie maakt dat veel creatieve werkenden lid zijn van meerdere bonden. Sommige leden van de acteursvakbond zijn ook lid van de schrijversvakbond, sommigen werken als schrijver en regisseur aan projecten. Het toont de creativiteit, maar ook hoe verschillende taken door één enkele werkende uitgevoerd worden terwijl de syndicale vertegenwoordiging ervan over verschillende vakbonden verspreid zit.

Dit is een bron van ambiguïteit geweest tijdens de staking; technisch gezien zijn schrijvers-regisseurs bijvoorbeeld in staking als schrijvers, maar contractueel verplicht om als regisseurs te blijven werken. Deze arbeidsdeling is kunstmatig; schrijver-regisseurs, schrijver-producenten en schrijver-acteurs moeten vaak al hun vaardigheden en ervaring inzetten om hun werk te doen.

De schrijversvakbond vroeg aan haar leden die ook als regisseur actief zijn om alle activiteiten die niet met het schrijven verbonden zijn na te komen. Sommige schrijvers gingen een stap verder en stopten al hun activiteiten. Een ‘all-in’-benadering van staken is correct. Om de eisen af te dwingen, moet de winststroom gestopt worden en moet aan de bazen duidelijk gemaakt worden wie de productie eigenlijk controleert. Slechts een deel van het werk neerleggen tijdens een staking volstaat niet.

Het sterkste akkoord voor zowel acteurs, schrijvers als regisseurs kan slechts bereikt worden door een gezamenlijke staking en collectieve onderhandeling. Een ‘gedeeltelijke staking’ speelt in het nadeel van de stakers. Het roept de vraag op of schrijvers, acteurs, regisseurs, technici en anderen niet beter in één grote film- en televisievakbond zouden verenigd zijn? Als je ziet tot welke toegevingen de werkgevers bereid zijn om de regisseurs los te weken van de schrijvers en de acteurs, is het duidelijk dat de studio’s een dergelijke eenheid alvast vrezen.

Socialist Alternative zegt:

• Geen akkoord zonder collectief akkoord. De leden van de vakbonden van schrijvers, regisseurs en acteurs moeten zich verzetten tegen elk voorlopig akkoord tot er een akkoord is voor alle drie de vakbonden. Dat is de beste manier om goede voorwaarden voor iedereen te garanderen.
• Leg de productie volledig stil. De acteursvakbond moet zijn leden voorbereiden op een staking, ook de leden die niet aan de stemming deelnamen. De kracht van de vakbond is veel groter als de leden gemobiliseerd worden om collectief te staken.
• Stop de minikamers. Studio’s moeten een volledige staf van schrijvers aannemen voor elke productie, zoals bepaald door de schrijversvakbond.
• Leefbare lonen het hele jaar door. Stop de afhankelijk van seizoenswerk. Ook buiten het seizoen moeten contracten voorzien in toeslagen, zodat werkenden het hele jaar door kunnen leven.