Nationalisatie van de verzekeringssector en schadeloosstelling van alle slachtoffers!

 Wie moet de kosten van de overstromingen betalen?

Artikel door Nicolas Croes

Wegen en spoorwegen vernield, huizen gesloopt, elektriciteitsnet beschadigd, opruimen en verwerken van afval, rattenbestrijding … Meer dan een maand na de overstromingen is het nog steeds erg moeilijk om de schade in cijfers uit te drukken. Maar liefst 202 van de 262 Waalse gemeenten komen in aanmerking voor het rampenfonds. Naar schatting 42.000 ton vervuilde grond moet nog behandeld worden en meer dan 11.700 kilometer waterwegen moeten gecontroleerd en eventueel gesaneerd worden.

Schandalig akkoord van de regering-Di Rupo

De tussenkomst van verzekeringsmaatschappijen bij natuurrampen wordt geregeld door de wet van 4 april 2014, aangenomen onder de federale regering-Di Rupo. In het geval van een ramp zoals een overstroming, kunnen de verzekeraars hun uitgaven beperken tot 375 miljoen euro, terwijl de rest door het rampenfonds wordt gedragen. Na onderhandelingen heeft de verzekeringssector er nu mee ingestemd om het plafond te verhogen tot 590 miljoen euro. De verzekerde schade wordt echter geraamd op 1,3 à 1,7 miljard euro. Dit betekent dat meer dan de helft ten laste van de gemeenschap komt!

De PVDA heeft deze compleet absurde situatie terecht aangeklaagd. De partij wijst erop dat de gecumuleerde nettowinst van de verzekeringssector in België tussen 2012 en 2019 maar liefst 14,72 miljard euro bedroeg. Dat komt door de steeds hogere premies die wij betalen. De PVDA wijst erop dat de winst van de sector over deze periode tien keer hoger is dan de geraamde schade bij de overstromingsramp. Ze stelt dat de verzekeringsbedrijven de volledige schade moeten dekken en dat de publieke middelen die hierdoor vrijkomen (ruim 1 miljard) gaan naar de bouw van 8.000 nieuwe sociale woningen voor de slachtoffers. Dit is een goed idee, maar we mogen het daar niet bij laten. 

Stedelijke en regionale planning herzien, en daar de nodige middelen voor uittrekken

Het gebrek aan sociale huisvesting is niet nieuw. Het werd opnieuw in het voetlicht geplaatst door de overstromingen, net als het gebrek aan noodopvang, reddingsdiensten … De Waalse regering wil nu 1 miljard euro lenen voor de eerste enveloppe van 2 miljard euro voor de wederopbouw. Hierna zullen er nog middelen nodig zijn, dat staat vast.

Er zal veel meer voor nodig zijn dan alleen de heropbouw en een heroverweging van de ruimtelijke ordening, stadsplanning en rivierbeheer. We zijn in juli op een haar na dicht bij een volledige overstroming van Luik geweest. Moest dat gebeurd zijn, dan was de materiële en menselijke schade nog aanzienlijk groter geweest. Een kaarsje branden zal niet volstaan opdat dit risico zich in de toekomst niet meer voordoet! De heropbouw moet rekening houden met de nieuwe norm van extreem weer. Frequentere en grotere overstromingen zijn daar onderdeel van. Er is ook nood aan een publiek plan om gebouwen te isoleren. Dit moet wijk per wijk op het hele grondgebied gebeuren. Het is noodzakelijk om de uitstoot van broeikasgassen door verwarming te beperken. Verder is er nood aan meer en gratis openbaar vervoer.

Dit alles zal strijd vergen. Minder dan een maand na de dodelijke overstromingen uitte de bouwsector kritiek op de circulaire die bouwen verbiedt in de gebieden die het grootste risico lopen. Tegelijk waarschuwden de bazen uit de bouwsector voor prijsstijgingen. Sommige mensen waren nog vermist en projectontwikkelaars spraken al over herbouw in overstromingsgevoelige gebieden… 

Gebouwen die om speculatieve redenen niet worden gebruikt, moeten meteen worden onteigend en gerenoveerd om de getroffen mensen te huisvesten. Idem voor verzekerings- en bouwbedrijven: nationaliseren en onder democratische controle en beheer van de gemeenschap te plaatsen. Op die manier zullen we over de middelen beschikken om alle slachtoffers te vergoeden, ook de niet-verzekerden die vaak in de meest precaire omstandigheden leven. Dit zou de middelen vrijmaken die nodig zijn om de klimaatcrisis aan te pakken, onder meer door de uitstoot te verminderen, en de bevolking en haar levensomstandigheden te beschermen.

Het is absoluut noodzakelijk dat linkse organisaties en vakbonden hun voorstellen en acties richten op wat nodig is om het klimaatgevaar het hoofd te bieden, en niet op wat ‘realistisch’ is binnen het keurslijf van het kapitalistische systeem. Het is dit systeem dat verantwoordelijk is voor het drama waar de mensheid voor staat! Wij moeten nu meer dan ooit de noodzaak van een rationele en democratisch geplande aanpak van de economie laten doorklinken tegenover de chaos van de markteconomie. Dit moet in al onze mobilisaties tot uiting komen. Als wij er niet in slagen dit resultaat te bereiken, zal de menselijke beschaving wegzinken in een barbarij zoals zij nog nooit heeft gekend.