Hun antwoorden op de crisis? Deel 7. Open VLD: een nieuwe start voor hardere besparingen

We sluiten onze reeks besprekingen van de programma’s van de traditionele partijen af met de partij die de stekker van de regering uittrok: Open VLD. Nu Verhofstadt naar Europa is weg gepromoveerd, nam die partij een “nieuwe start” onder leiding van “da joenk” De Croo en zijn kliek. Die staan voor een hard neoliberalisme en doen denken aan de baby-thatcheriaanse periode van wat destijds nog de PVV was in de begindagen van Verhofstadt.

[box type=”shadow” align=”alignright” width=”100″]

Lees ook:

• Deel 1. Lijst Dedecker vecht voor haar centen
• Deel 2. SP.a wil nog eens vooruitgaan
• Deel 3. CD&V wil de postjes nooit opgeven
• Deel 4. Langer werken, maar wel met positieve energie
• Deel 5. Harder en Vlaamser besparen met N-VA
• Deel 6. Vlaams Belang voor het eerst in het defensief

[/box]

Open VLD had niets meer te winnen in de federale regering. De partij was uit de regionale regering gezet na de verkiezingen van vorig jaar. Federaal moest het opboksen tegen CD&V dat iedere stap vooruit in onderhandelingen rond een staatshervorming enkel en alleen op het eigen conto zou schrijven, en dat voor een partij die zelf mee aan de basis lag van het communautaire opbod. De nieuwe generatie die de touwtjes in Open VLD overnam riskeerde om zelf volledig aan de macht verbrand te zijn, nog vooraleer het een verkiezingscampagne had meegemaakt. Redenen genoeg dus om de stekker uit te trekken. Alexander haalde alle boekjes, op dat vlak is de operatie vervroegde verkiezingen voor fils-à-papa De Croo dus geslaagd.

Inhoudelijk is een programma van de liberalen voorspelbaar. De partij was de laatste om haar programma te publiceren alsof werd gewacht om alle andere programma’s samen te vatten. Het neoliberalisme bewees de afgelopen maanden haar failliet, maar voor een toplaag is daar weinig van merkbaar. Ook de liberalen hebben geen problemen opgemerkt en pleiten in hun strijd tegen de crisis voor dezelfde recepten die aan de basis van de crisis lagen. De tactiek om na een uit de hand gelopen feestje een kater op te lossen door je opnieuw te bezatten, werkt naar verluidt enkel bij alcoholisten. Het VLD-programma is een uitdrukking van een neoliberale roes.

Het programma van Open VLD stelt enkele algemene doelstellingen voorop: een “nieuwe politiek” waarbij de helft van de bevolking opnieuw vertrouwen heeft in de politiek, een “begroting in overschot”, het “creëren van meer jobs”, een “competitieve economie”, “minder armoede”,… Mooie woorden tot het concreter wordt natuurlijk. Ook voor Open VLD zullen we moeten besparen en langer werken. De gemiddelde uitstap leeftijd moet voor de liberalen omhoog van 59 naar 63 jaar en een gemiddelde loopbaan moet 40 jaar duren in de plaats van 37.

Er wordt begonnen met een schets van het neoliberale kader van de afgelopen jaren. Na de val van de Berlijnse Muur – voor Open VLD is dat “de bevrijding van de Oost-Europese landen uit de wurggreep van de Sovjetunie” – had het kapitalisme zogezegd overwonnen. Het neoliberalisme kwam op kruissnelheid en werd “globalisering” genoemd en de beperkte economische groei maakte een grotere Europese eenmaking mogelijk. Voor Open VLD heeft “ons land zich nog te weinig aangepast aan deze nieuwe wereld” – 11 jaar federale regeringsdeelname van de liberalen volstonden blijkbaar niet. “Terwijl andere landen hervormingen doorvoerden in hun sociale zekerheid, in de werking van hun arbeidsmarkt of in de manier waarop belastingen worden geheven, bleven wij te vaak vastzitten in interne discussies en communautaire twisten.” Kortom: we moeten flexibeler werken en eindelijk eens fors aan de sociale zekerheid zitten, want “onze sociale zekerheid vertoont steeds meer trekken die niet fair lijken te zijn, ze leidt te vaak tot de vaststelling dat we mensen betalen om niets te doen.”

Het eerste hoofdstuk handelt over de politiek zelf. De liberalen willen dat de bevolking opnieuw vertrouwen kan stellen in de politiek. Vandaag heeft slechts 17% vertrouwen, Open VLD wil dat optrekken tot 50% door samenvallende verkiezingen maar ook door bijvoorbeeld een crisisbelasting voor ministers (die 5% zouden moeten inleveren op hun riante loon). Het idee van verkozenen die leven aan een gemiddeld werknemersloon zodat ze de impact van de eigen beslissingen concreet voelen, gaat uiteraard te ver voor de nieuwe liberalen. Symbolisch 5% inleveren, dient enkel om nadien van ons hetzelfde te vragen. Dat er een groot verschil is tussen 5% op 10.000 euro netto per maand of op 1200 euro, is wellicht nog niet doorgedrongen bij de liberalen. Maar de liberalen willen dus het vertrouwen in de politiek herstellen en vragen daarvoor een “nieuwe start”. Nadat drie keer “een nieuwe start” werd genomen met een regering waarin Open VLD zat, zou een vierde nieuwe start het verschil moeten maken.

Het doel van de nieuwe start is om het neoliberale beleid versterkt verder te zetten. De liberalen willen de begroting in evenwicht tegen 2015 en bijgevolg besparen zonder belastingen te verhogen en met het behoud van fiscale cadeaus zoals de notionele intrestaftrek (een maatregel die volgens de liberalen “duizenden jobs heeft gecreëerd“!). Hoe dan wel besparen? Door het aantal ambtenaren te verlagen (4/5 van de ambtenaren die op pensioen gaan, worden niet vervangen) en door te snoeien in de uitgaven van de sociale zekerheid (onder meer in de gezondheidszorg).

Dat alles moet toch genoeg opleveren om nieuwe cadeaus te kunnen uitdelen in de vorm van “zeer doelgerichte lastenverlagingen”. Wat verder worden die verlagingen al minder “doelgericht”, de “loonkostenhandicap” met de buurlanden moet volledig worden weg gewerkt. De “lasten” op arbeid moeten in het algemeen naar beneden en de reële lonen zelf ook. Conclusie: wij moeten inleveren op de lonen: “Als we met z’n allen onze lonen matigen, zorgen we ervoor dat onze bedrijven competitiever worden en opnieuw extra mensen aanwerven.” Daar hebben we de afgelopen jaren niets van gemerkt ondanks alle loonmatigingen. Concreet stelt Open Vld overigens voor om niets bovenop de index te voorzien. Dit betekent in de werkelijkheid een dalende levensstandaard. Het Planbureau voorziet een stijging van de gezondheidsindex met 2,9% de komende twee jaar terwijl de reële levensduurte met 3,5% zou toenemen. Voor de liberalen moeten we dus minstens 0,6% inleveren.

De liberalen stellen dat ze hard willen optreden tegen fraude. Fiscale en “sociale” fraude worden op gelijke hoogte geplaatst. Inzake fiscale fraude beweert de partij “hard te hebben meegewerkt aan de fraudecommissie in het parlement”. In de regering daarentegen hebben de liberalen niets gedaan aan de fiscale fraude, ondanks het feit dat een blauwe collega (Reynders) op financiën zit. Open VLD is het wel eens met Groen inzake “groene fiscaliteit”, de partij “pleit voor een verschuiving van de belastingen op arbeid naar belastingen op vervuiling en belastingen op verbruik. We willen in de toekomst arbeid minder belasten. In de plaats daarvan moeten we naar een groenere fiscaliteit.”

De werkloosheid aanpakken, kan voor de liberalen door de werklozen aan te pakken. Ze stellen voor om de werkloosheidsuitkering te beperken in de tijd, er wordt volgens de liberalen teveel aan werkloosheidsuitkeringen besteed (2,4% van het bbp tegenover 1,4% gemiddeld in Europa). Die beperking in de tijd willen ze bereiken door de werkloosheidsuitkeringen te regionaliseren: de eerste twee jaar zouden door de federale sociale zekerheid worden betaald, nadien worden de regio’s verantwoordelijk. Dit is waar een staatshervorming voor neoliberalen voor dient: om harder te kunnen besparen.

Wie wel werk heeft, zal veel flexibeler moeten zijn. Net als N-VA wil open VLD de arbeidstijd op jaarbasis berekenen, uiteraard “zodat de combinatie van werk en gezin eenvoudiger wordt”. Dat het patronaat zo’n maatregel zou gebruiken om flexibiliteit te organiseren naargelang het voor zichzelf uitkomt, is een optie waar blijkbaar geen rekening mee werd gehouden? Is het naïviteit of gewoon neoliberale roes? Verder moeten we natuurlijk langer werken, er werken niet genoeg 55-plussers: 35,3% tegenover 45,1% gemiddeld in de Eurozone. Het brugpensioen wordt afgeschaft en we moeten allemaal 40 jaar werken (wie meer werkt, krijgt meer pensioen). Inzake de pensioenen ligt de nadruk meer op de aanvullende pensioenen.

Hoe willen de liberalen de arbeid flexibeler maken? Ze pleiten voor een eenheidsstatuut tussen arbeiders en bedienden (wellicht om makkelijker en goedkoper te kunnen afdanken, “vrijheid” noemen ze dat: de vrijheid om op straat te worden gezet zonder degelijke vergoeding, de “vrijheid” om 60 uur per week te werken zonder overuren betaald te krijgen), een individuele loopbaanrekening, meer interim-arbeid, meer diensten via dienstencheques,… Bij de patroonsorganisaties Unizo en het VBO wordt de keuze bij de verkiezingen moeilijk, zij hebben een overvloed aan mogelijkheden aangezien alle partijen hun programma verdedigen.

In de handelssector moeten alle regels overboord worden gegooid, “Open Vld pleit voor de afschaffing van zoveel mogelijk overbodige economische regelgeving: wetgeving met betrekking tot handelsvestigingen, handelspraktijken zoals solden, sperperioden en verkopen met verlies, wetgeving op de openingsuren.” Je zal maar in een handelszaak werken.

Over naar de openbare diensten. Die moeten “verder geprivatiseerd” worden en het stakingsrecht moet worden ingeperkt door “minimale dienstverlening bij NMBS, De Post of De Lijn”. Hetzelfde wordt geëist voor de cipiers. Wij vinden dat de huidige dienstverlening door de druk van de liberaliseringen minimaal is bij deze openbare diensten, maar de liberalen bedoelen met die eis dat er wel mag gestaakt worden, maar dan enkel op voorwaarde dat niemand er iets van merkt. Deze eis wordt traditioneel voor het openbaar vervoer gesteld, maar nu dus ook voor De Post en de cipiers (ook al staken die voor meer personeel zodat de normale dienstverlening niet langer “minimaal” zou zijn…).

Verder pleiten de liberalen op veiligheidsvlak voor meer administratieve sancties. In Mechelen toont het liberale bestuur wat het daarmee bedoelt: militanten van Blokbuster kregen er een boete van drie keer 100 euro omdat ze “zonder toelating pamfletten uitdeelden”. Vrijheid is een relatief begrip voor liberalen zoals Somers, vrijheid om ons harder te laten werken voor een lager loon is geen probleem. Maar vrijheid van meningsuiting is al een groter probleem. Toch beweert de partij dat “liberalen steeds mee aan de wieg hebben gestaan in de strijd voor mensenrechten of persoonlijke vrijheid.” Hypocrisie is een te zachte term om dit te beschrijven.

De nieuwe start van Open VLD handelt enkel over het eigen personeel dat vernieuwd is. Voor de rest blijft alles bij het oude. We krijgen met de nieuwe De Croo de oude Verhofstadt geserveerd met dezelfde intussen plat gekookte en rotte neoliberale recepten. Jef Houthuys, ACV-leider in de jaren 1980, moest niets hebben van “da joenk” Verhofstadt. Nu stelde Cortebeeck naar aanleiding van rerum novarum dat het aangewezen is om voor “verantwoorde” partijen te stemmen en daarbij vermeldde hij ook “à la limite Open VLD”. Dat toont het totale gebrek aan politieke vertegenwoordiging voor syndicale eisen. Van Open VLD kunnen werkmensen alvast niets verwachten, tenzij aanvallen op hun lonen, openbare diensten, sociale zekerheid,…