5 jaar na Dag X. Het anti-oorlogsverzet had gelijk

5 jaar geleden begon de door de VS geleide “coalitie van de bereidwilligen” met de oorlog in Irak. Onder het mom van een reeks leugens (rond de democratie of de massavernietigingswapens) werd een aanval ingezet op de toegang tot goedkope olie en politiek prestige. Deze oorlog kwam er ondanks de grootste internationale protestdag ooit. Vijf jaar later blijkt steeds meer dat de anti-oorlogsbetogers gelijk hadden.

Massaal verzet tegen de oorlog

Op 15 februari waren er massale betogingen in heel de wereld. Zo waren er 2 miljoen betogers in Londen, 3 miljoen in Rome, een half miljoen in New York en Berlijn. In Brussel was er eveneens een stevige opkomst met zo’n 100.000 betogers. Een aantal media stelde naar aanleiding van deze internationale actiedag dat de “publieke opinie” was opgestaan als nieuwe factor.

Dat klopte deels, maar het volstond niet om de oorlog tegen te houden. Op 20 maart 2003 vielen Bush en co effectief Irak binnen. Op dezelfde dag nog waren er opnieuw massale betogingen op lokaal vlak. Tienduizenden scholieren, studenten en arbeiders betoogden tegen de invasie in Irak. De betogingen op Dag X waren bijzonder groot voor snel georganiseerde acties. Maar de woede was enorm groot. In Gent bijvoorbeeld betoogden overdag zo’n 5000 jongeren en ’s avonds nog eens 10.000 mensen. In Brussel waren er eveneens 10.000 betogers aan de VS-ambassade, in Antwerpen een middagbetoging met 3.000 jongeren en ’s avonds nog eens 2.000 betogers, in Leuven een jongerenbetoging met 3.000 aanwezigen,…

Dit massale protest was een uitdrukking van de woede tegenover de oorlogsplannen van Bush en co. Reeds in 2003 beseften veel arbeiders en jongeren dat dit een oorlog om olie was. De leugens die de oorlog moesten rechtvaardigen waren misschien nog niet officieel doorprikt, maar velen wisten reeds dat het om leugens ging.

Had deze beweging nut?

Ondanks het massale verzet, kwam de oorlog er toch. Was het verzet dan niet nutteloos geweest? Wij denken van niet. Het massale ongenoegen onder brede lagen van de bevolking volstond niet om het kliekje van neo-conservatieven in het Witte Huis op andere gedachten te brengen, maar het maakte wel duidelijk wat de kracht is van organisatie op internationaal vlak. Door internationaal te betogen tegen de oorlog werd deze beweging enorm versterkt en maakte het duidelijk dat we in staat zijn om de kracht van het aantal te laten spreken.

Maar tegelijk werden een aantal beperkingen duidelijk. Betogen op zich is nuttig om een signaal te geven, maar op een ogenblik dat miljoenen mensen bereid zijn om op straat te komen is er meer nodig dan een betoging. Wij stelden onmiddellijk in de anti-oorlogsacties dat jongerenprotest nodig was, maar moest proberen om zich uit te breiden naar de arbeidersbeweging. Stakingsacties kunnen het systeem plat leggen en de oorlogsvoering effectief verhinderen. Het zou de druk op de oorlogsgezinde regeringen verder hebben opgedreven. Ondanks het massale protest kwam het in 2003 niet zo ver.

Anti-oorlogsactivisten hadden gelijk

De afgelopen vijf jaren is het ongenoegen tegenover de oorlog blijven aanhouden, zelfs indien het niet meer tot uiting kwam op massale betogingen zoals in 2003. De protestacties vandaag zijn veel kleiner, in Brussel waren er afgelopen weekend bijvoorbeeld nog een 1000-tal manifestanten.

Het ongenoegen is passiever, maar de lagere opkomst bij acties betekent niet dat er meer steun zou zijn voor de oorlog. Integendeel, zelfs delen van het establishment dat de oorlog steunde, geven nu argumenten aan tegen de oorlog. Bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen proberen de Democratische kandidaten, ondanks hun steun aan de oorlogsbudgetten, hun anti-oorlogsimago op te poetsen.

Vijf jaar oorlog heeft geleid tot wellicht 1 miljoen doden in Irak. Een grote meerderheid van de bevolking in Irak verzet zich tegen de bezetting (volgens een peiling van ABC News in september 2007 was 79% tegen de bezetting). Ook in de VS wil een meerderheid (64%) dat alle troepen worden teruggetrokken binnen het jaar, 29% wil een onmiddellijke terugtrekking.

De oorlog kost 500.000 per minuut en dat allemaal omwille van een oorlog die begonnen is op basis van leugens. Zelfs voormalige voorzitter van de Federal Reserve (nationale bank), Alan Greenspan, stelde recent in een boek dat het tijd wordt dat erkend wordt wat iedereen al weet, met name dat de oorlog in Irak grotendeels om olie handelt.

De argumentatie van 2003 houdt dus nog steeds stand. Maar het volstaat niet om vast te stellen dat we gelijk hadden. We moeten ook nagaan hoe we gelijk kunnen krijgen. Wat ontbrak de machtige anti-oorlogsbeweging om de oorlog te stoppen of beter nog te vermijden? Wij denken dat er een actievere betrokkenheid nodig was geweest van de arbeidersbeweging. Dat is echter verbonden met de kwestie van een politiek instrument dat in staat is om richting te geven aan een beweging. Een arbeiderspartij zou de syndicale strijd (ook rond politieke thema’s) enorm versterken omdat een dergelijke partij een perspectief zou aanbieden om de eisen effectief politiek te vertalen.

In heel wat Europese landen was er in woorden een verzet van de politieke elite tegen de oorlog in Irak. Ook in ons land was dat het geval, maar werd tegelijk toegelaten dat de VS militaire transporten langs ons land liet plaatsvinden. In Afghanistan zijn er ook Belgische troepen aanwezig, voornamelijk om als onderdeel van een NAVO-interventie de druk op het Amerikaans leger te verminderen. Een halfslachtig standpunt volstaat niet, het verzet tegen de oorlog moet niet enkel in woorden gebeuren, maar ook in daden.

Vijf jaar na het begin van de oorlog in Irak nodigen we u uit om de discussie met ons aan te gaan over de uitbouw van een politieke kracht die in staat is om de eisen van de miljoenen mensen die zich actief (én passief) verzet hebben tegen de oorlog om te zetten in een actieve oppositie die bovendien bouwt aan een alternatief op een kapitalistisch systeem dat leidt tot een strijd om toegang tot grondstoffen. Het kapitalisme biedt ons oorlog, miserie, honger en werkloosheid. Laat ons bouwen aan een socialistisch alternatief!