Bayer/Lanxess. 3,5 miljard euro winst – 379 jobs bedreigd

Blijkbaar waren de winstcijfers voor de Bayergroep niet voldoende. In 2006 steeg de winst met 14% tot 3,5 miljard euro: een nieuw record voor de groep. Die winst werd voornamelijk gebruikt om de aandeelhouders tevreden te stellen met mooie cadeaus. Voor de arbeiders van de groep heeft de directie minder lekkers. Daar worden besparingen en afvloeiingen aangekondigd.

Geert Cool

De directie van Bayer/Lanxess wil de komende jaren de winsten verder opdrijven en wil daartoe een hard besparingsplan doorvoeren. Via outsourcing en het opsplitsen van het bedrijf wil het de arbeidsvoorwaarden en lonen aanpakken. Hierdoor worden in Antwerpen 379 jobs bedreigd. De directie goochelt wat met cijfers, maar het resultaat van de herstructureringen zou inhouden dat er bij Bayer 244 jobs verloren gaan (126 in de operatie Mustang, 66 door het opzeggen van de dienstverleningsovereenkomsten, 23 mensen moeten overstappen van Bayer naar Lanxess en 28 functies worden geoutsourced) en bij Lanxess 135 (65 jobs die geoutsourced worden, 9 moeten overstappen van Lanxess naar Bayer).

Als antwoord op de patronale plannen zijn de vakbonden van Bayer/Lanxess onmiddellijk overgegaan tot het informeren van de arbeiders en het organiseren van een aantal gerichte acties, onder meer rond de veiligheid die ook bedreigd wordt door de mogelijke outsourcing van de veiligheidsdiensten.

Op een bijzondere ondernemingsraad op woensdag 17 oktober, kondigde de directie aan dat de afbouw van interventiediensten (zoals brandweer) en medische diensten zou herbekeken worden. Ook zouden arbeiders die door outsourcing getroffen worden de modaliteiten van hun arbeidsovereenkomst met Bayer of Lanxess behouden. Dat is belangrijk om de loon- en arbeidsvoorwaarden te behouden. Rond de herziening van de besparingen op de veiligheidsdiensten is het niet duidelijk hoe ver die “herziening” van de plannen zal gaan, maar er is bereidheid om te onderhandelen.

Deze toegevingen van de directie waren belangrijk bij de opening van de onderhandelingen over de geplande herstructureringen. Het leidde ertoe dat de acties tijdelijk werden opgeschort tot de verdere onderhandelingen over andere aspecten van de herstructureringen worden gevoerd. Daarover zit het personeel immers nog met veel vragen en de onderhandelingen zouden nog maanden kunnen duren.

Het is belangrijk dat de onderhandelingen van start gaan na enkele toegevingen van de directies die volgden op enkele goed georganiseerde acties, waarin de solidariteit van alle arbeiders in de verschillende Antwerpse vestigingen van Bayer en Lanxess sterk tot uiting kwam. Bovendien slaagden de vakbonden erin de winstcijfers van de groep tegenover de geplande afvloeiingen te plaatsen en ook werd de discussie open getrokken door nadruk te leggen op de bedreiging van de veiligheid.

Hiermee is een eerste stap gezet in een krachtsmeting die ongetwijfeld nog enige maanden zal duren. Eerdere besparingsplannen van Bayer zijn reeds tegengehouden door het personeel, een eerder splitsingsplan tussen Bayer en Lanxess eveneens. Telkens gebeurde dit op basis van de kracht van eengemaakt verzet en solidariteit. Daar zullen de arbeiders zich ook de komende maanden op moeten baseren!

Waarom besparen op de arbeiders?

1. Is het personeel niet productief genoeg?
   
   – in 2003 behaalde Bayer met 2.072 een omzet van 1.134 miljoen euro of 0,55 miljoen euro per arbeider
   
   – in 2006 behaalde Bayer met 917 arbeiders een omzet van 1.100 miljoen euro of 1,1 miljoen euro per arbeider
   
   Er was dus een verdubbeling van de productiviteit op 4 jaar!

2. Zijn de lonen te hoog en bijgevolg onbetaalbaar?
   
   In 2006 waren de lonen en personeelskosten goed voor 8,7% van de omzet. Dat is dus slechts een uiterst miniem deel van de omzet. Toch wordt dit argument aangehaald. Zo stelde Ulrich Koemm (topman van Lanxess) in mei 2006 in de Gazet van Antwerpen: “Een chemiearbeider in Antwerpen heeft bijna zestig dagen vakantie per jaar. Dat is te veel. In China hebben ze er hooguit 15.” Blijkbaar wil de directie Chinese loon- en arbeidsvoorwaarden in Antwerpen?

3. Is de belastingsdruk te hoog?
   
   Onder meer door de notionele intrestaftrek van Verhofstadt is de reële belastingsdruk bij Bayer/Lanxess afgenomen tot 7,8%. Als dat nog naar beneden moet, zal Bayer/Lanxess binnenkort geen belastingen betalen, maar enkel gemeenschapsmiddelen cadeau krijgen.

Hoe wordt bespaard?

1. Splitsen om te besparen

   Een eerste manier om te besparen is door het bedrijf verder op te splitsen in Bayer en Lanxess. In november 2003 werd aangekondigd dat een aantal activiteiten zouden worden afgestoten. In december 2003 volgde een akkoord over de structuur in Antwerpen: er kwam een splitsing, maar er bleef één ondernemingsraad en één comité preventie en bescherming op het werk. Tegelijk werd een werkzekerheidsgarantie vastgelegd in een CAO, met opvallend hoge premies bij eventuele ontslagen. In deze CAO is ook bepaald dat er één technische bedrijfseenheid wordt gevormd. Deze CAO loopt tot 31 december 2008. Nu willen de directies een aantal samenwerkingsakkoorden afbouwen, er zijn momenteel een 70-tal dienstverleningscontracten tussen beide bedrijven. Deze samenwerking wordt ter discussie gesteld om sneller en doeltreffender te kunnen besparen. De hele splitsing van Lanxess uit de Bayergroep heeft dat doel: eind 2003 waren er nog 20.423 arbeiders bij wat nu Lanxess is, eind juni 2007 stond de teller op 16.400. Eén op de vijf jobs is verdwenen op vier jaar tijd!

2. Outsourcen om te besparen

   Een andere manier om goedkoper te kunnen worden, is door wat “outsourcing” wordt genoemd: bepaalde diensten worden niet langer intern geleverd, maar uitbesteed aan bedrijven die de diensten komen leveren (zogenaamde providers). Zo kan gewerkt worden met personeel dat voor kleine dienstverleningsbedrijfjes werkt (zonder degelijke syndicale werking of goede arbeids- en loonsvoorwaarden) en bovendien kan de flexibiliteit verder worden opgedreven. Outsourcing is een vorm van “mensenhandel” om te besparen op de kap van de arbeiders.

3. Besparen op de veiligheid

   Eén van de bedreigde diensten bij Bayer/Lanxess is de veiligheidsdienst en de medische dienst. Zoals arbeiders van deze dienst stelden in de media, is dit bijzonder gevaarlijk, niet alleen in de fabriek zelf, maar voor de volledige omgeving. Door de veiligheid uit te besteden of erop te besparen, wordt met mensenlevens gespeeld. Een chemisch bedrijf is immers een Seveso-bedrijf, geen koekjesfabriek! Maar de brandweer “kost” het bedrijf jaarlijks 6 miljoen euro en dat is teveel voor de winsthonger van de aandeelhouders.

4. Met minder volk meer produceren

   Tenslotte wil de directie de omzet op hetzelfde niveau houden, maar dan wel met minder personeel. Blijkbaar wordt erop gerekend dat de enorme toename van de productiviteit de afgelopen jaren wordt verdergezet. Met minder volk meer produceren, dat is de natte droom van aandeelhouders (en hun portemonnee), maar voor de arbeiders kan het steeds meer een nachtmerrie worden (met stress, onmenselijke druk, moeilijke arbeidsomstandigheden,…).

Acties tonen solidariteit

• Zaterdag 22 september. Gazet van Antwerpen publiceert een artikel over het mogelijk verdwijnen van 300 jobs bij Bayer/Lanxess. De krant beschikt over gedetailleerde informatie daaromtrent.
• Maandag 24 september. De directie kondigt een bijzondere ondernemingsraad aan om over de geruchten te spreken. De vakbonden verspreiden een pamflet waarin duidelijkheid wordt geëist van de directie.
• Woensdag 26 september. De directie kondigt haar plannen aan waaruit blijkt dat 379 jobs bedreigd zijn. De vakbonden verspreiden onmiddellijk een pamflet waarin de winstcijfers van het bedrijf worden gepubliceerd, alsook de productiviteit van de arbeiders.
• Vrijdag 28 september. Er worden personeelsvergaderingen georganiseerd om de arbeiders in te lichten over de besparingsplannen van de directie en het verzet ertegen.
• Dinsdag 2 oktober. De arbeiders houden een actiedag tegen de geplande aanvallen op de veiligheid. Er werd een actie gehouden voor de centrale gebouwen van het bedrijf.
• Vrijdag 5 en maandag 8 oktober. Syndicale toelichtingen over de stand van zaken.
• Maandag 15 oktober. De arbeiders houden de toegang tot het bedrijf geblokkeerd voor onderaannemers en vrachtwagens.
• Woensdag 17 oktober. Naar aanleiding van de bijzondere ondernemingsraad houdt het personeel een mars tegen de afbraakpolitiek. Ruim 500 arbeiders trekken op de Scheldelaan naar een aantal naburige bedrijven, zoals Degussa, waar de vakbondsmilitanten hun solidariteit betuigen. Op de bijzondere ondernemingsraad kondigde de directie aan dat er openingen zijn inzake de outsourcing en het veiligheidspersoneel.