VW-directie chanteert arbeiders om sociale achteruitgang op te leggen

De directie van Volkswagen/Audi heeft de arbeiders van Vorst gechanteerd om drastische sociale besparingen door te voeren op de kap van de arbeiders. Na maandenlang treuzelen waarbij het personeel in het ongewisse werd gelaten, werden de arbeiders nu voor een “keuze” gesteld: aanpassen aan de sociale achteruitgang of opkrassen.

Geert Cool

Referendum zonder keuze

Op 27 februari kwam er een nieuw referendum. Daarin moesten de arbeiders zich uitspreken over een intentieverklaring die werd ondertekend door de vakbondsleiding en de directie van VW en Audi.

In deze intentieverklaring wordt het behoud van 2.200 jobs vastgelegd, maar dat geldt slechts tot 2009/2010. Indien de Audi A1 geen succes wordt, kunnen nieuwe afdankingen of zelfs een sluiting volgen binnen enkele jaren. De intentieverklaring legt ook enkel de productie vast voor 2007 tot en met 2009/2010.

Tegenover het behoud van 2.200 jobs staat een vermindering van de “arbeidskost” van 39,9 euro tot 32 euro per uur (-20%). Dat wordt gerealiseerd door het optrekken van de arbeidsduur van 35 tot 38 uur, maar dat zal niet volstaan om de patronale winsthonger te stillen en tot een besparing van 20% te komen. De vakbondsleiding kondigde aan dat het “alternatieven zou ontwikkelen om de arbeidskosten te reduceren met een minimum impact voor onze sociale verworvenheden.”

De directie van Audi heeft haar voorwaarden gesteld en de arbeiders stonden met de rug tegen de muur bij het nieuw referendum. Het was een keuze tussen pest en cholera waarbij er eigenlijk geen keuze was. Sowieso verloren de arbeiders. De directie en de vakbondsleidingen waren er echter mee gediend dat er een nieuw referendum kwam dat niet zo nipt zou zijn (ook al waren nog steeds 24% van de arbeiders die tegen stemden!). Hierna zal het wellicht stellen dat de arbeiders akkoord gingen met de sociale achteruitgang.

VW: 2,75 miljard euro winst in 2006

Toen terug aan het werk was gegaan zonder garanties op papier, was het reeds duidelijk dat het moeilijk zou worden om verdere toegevingen van de directie af te dwingen. Na de strijd in november en december werden hoge vertrekpremies afgedwongen. Volgens de patroonsfederatie Agoria waren dit “buitengewone premies.”

Agoria voegde er echter aan toe dat ook de sociale achteruitgang op Duitse normen geschoeid is: ook daar was er een arbeidsduurverlenging (van 28,8 tot 33 uur per week) en een besparing op de lonen van zo’n 20%. Na Duitsland moesten ook de Belgische arbeiders de neerwaartse spiraal inzake lonen en arbeidscondities volgen. De vraag is enkel waar de neerwaartse spiraal zal stoppen: in Oost-Europa? Of eerder in China en India?

Die sociale afbraak kost aanvankelijk wel iets voor het patronaat. Een professor sociaal recht van de UCL, Gilbert Demez, verbaast zich over de hoogte van de vertrekpremies bij VW: “De hoogte van de vertrekpremies lijkt onbegrijpelijk. De herstructurering lijkt daardoor minder gerechtvaardigd. Met het geld dat nu op tafel wordt gelegd voor de vertrekpremies, had het bedrijf de productie op de site van Vorst nog enkele jaren op het huidige niveau kunnen behouden.” (La Libre, 11 december)

Vorst moet echter als voorbeeld van sociale achteruitgang dienen en daar wil de directie een prijs voor betalen. Na de eerdere dreiging om te sluiten, gebeurde dit nu met de nieuwe chantage die nogmaals de mogelijke sluiting van de vestiging tot voorwerp had. De arbeiders werden voor de keuze gesteld: pompen of verzuipen.

Maar tegelijk blijven de winsten van VW stijgen. In 2006 boekte de groep dubbel zoveel nettowinst als het jaar ervoor: 2,75 miljard euro. Dat is een scherpe stijging tegenover de 1,12 miljard euro in 2005, maar VW wil meer. De doelstelling is 5 miljard euro winst. En daartoe moeten de arbeiders een prijs betalen.

Traditionele politici kiezen de kant van de directie

De regering komt zonder aarzelen tussen in de discussies over de sociale achteruitgang bij VW. Herstructureringen zijn volgens deze regering normaal en noodzakelijk. De regering wil dat gemakkelijker maken en komt daartoe actief tussen in het debat.

De liberale professor Marc De Vos stelde in De Morgen: “Wie het totaalbeeld als perspectief neemt, beseft echter dat herstructureringen noodzakelijk zijn om de economie te moderniseren. De werknemers van Vorst hebben voor de toekomst gekozen.”

Hoe ziet die toekomst er dan wel uit? Arbeiders langer laten werken voor een lager loon om zo de aandelenkoersen en de winsten op te drijven. En dat desnoods met een actieve staatsinterventie, ondanks het afgrijzen dat een dergelijke term bij liberalen doorgaans teweeg brengt. Verhofstadt is zelf gaan onderhandelen met de VW-directie en heeft fiscale cadeaus, looninleveringen en flexibiliteit geschonken.

Nood aan een andere politiek!

In De Morgen werd op 28 februari uitzonderlijk ook eens het woord gegeven aan enkele rebellen van Volkswagen – doorgaans de “harde kern” genoemd in de media. Eén van hen stelde: “We moeten de klok geen vijftig jaar terugdraaien. We zijn geen slaven, maar arbeiders. Het patronaat moet ons respecteren.” Feit is dat de VW-vestiging in Vorst winstgevend was, maar dat de directie haar wereldwijde winst verder wil opdrijven en daar de arbeiders voor laat betalen.

Jarenlang was VW een voorbeeld inzake sociale normen die werden afgedwongen door de arbeiders. Nu zal het opnieuw een voorbeeld zijn, maar dan wel inzake sociale afbraak. Als een arbeidsduurverlenging zonder loonsverhoging in VW mogelijk is, waarom zouden andere bedrijven en sectoren dan niet kunnen volgen? Nu reeds is er de dreiging van General Motors dat er wel eens fors zal moeten bespaard worden bij Opel-Antwerpen.

Wie zich verzet tegen de logica van sociale afbraak, wordt afgeschilderd als “hardliners”, “herrieschoppers”, “hooligans”,… Dat lot overkwam de rebellen van Volkswagen. Zij kregen de volledige traditionele politiek, de media en zelfs hun eigen vakbondsleiding over zich heen.

Er werden veel grote woorden tegen hen gebruikt, maar zoals één van de rebellen in De Morgen stelde: “Grote woorden liggen me niet. Ik ben niet bang om te werken, maar de omstandigheden moeten rechtvaardig zijn. Als we 38 uur moeten werken, wordt het veel te zwaar. Twintig minuten voor de schaft, dat kan toch niet? Wanneer kunnen we dan rustig onze boterhammen opeten?”

Dat standpunt was niet geïsoleerd of beperkt tot een “100-tal heethoofden” van “de knokploegen van de Waalse vakbond FGTB Metal” (Gazet van Antwerpen, 27 januari). Zelfs bij het referendum van 27 februari stemde 24% tegen de plannen van de Audi-directie. Naast de 500 tegenstemmers waren er heel wat arbeiders die met de neus dichtgeknepen voor stemden. Bij gebrek aan een strategie van strijd tegen de sociale afbraak, zagen ze geen andere keuze dan het aanvaarden van de plannen van de Audi-directie.

Wij denken dat er nood is aan een andere politiek waarin niet de winsten van een kleine minderheid centraal staan. Een politiek waar de belangen van de arbeiders en hun gezinnen centraal staan en waar gestreden wordt tegen afdankingen, sociale afbraak en patronale chantage.