Sociaal verzet niet laten gijzelen door gebrek aan alternatief

PS en sp.a in de touwen ondanks beweging tegen regering

Recente peilingen geven aan dat N-VA en MR geen serieuze klappen zouden krijgen als er vandaag verkiezingen plaatsvonden. Sterker nog: oppositiepartijen PS en sp.a kunnen niet eens profiteren van de enorme afkeer aan beide kanten van de taalgrens over de besparingsregering. Hoe is dat mogelijk?

Artikel door Jarmo uit maandblad ‘De Linkse Socialist’

Postelectoraal onderzoek na de verkiezingen van 25 mei vorig jaar, uitgevoerd door ISPO (Instituut voor Sociaal en Politiek Opinie-onderzoek), toonde een aantal opmerkelijke cijfers aan in vergelijking met voorgaande verkiezingen. Zo blijkt dat slechts 6% van de kiezers hun stem door communautaire overwegingen liet bepalen. In 2007 en 2010 was dat nog respectievelijk 13,3 en 19,7%. Na 8 jaar crisis was het communautaire echter resoluut naar de achtergrond geschoven om plaats te ruimen voor een aantal fundamentelere sociaal-economische thema’s: 43% koos voor jobcreatie als belangrijkste thema, 37% voor gezondheidszorg en 32% voor pensioenen. Niet bepaald een recept voor de overwinning van rechtse electorale krachten, zou je denken.

Nochtans mag het niet verwonderen dat de (Belgische) sociaaldemocratie rond deze thema’s niet weet te scoren. Na jaren machtsdeelname zijn het immers voornamelijk sp.a en PS die in grote mate verantwoordelijk zijn voor de afbouw van sociale diensten en voorzieningen. Dan is het niet onlogisch dat voor een alternatief elders gekeken wordt. Indien er zich geen reële linkse kracht ontwikkelt die een zeker vertrouwen onder bredere lagen kan opbouwen, is overwinning van wat zich rechts bevindt en als ‘alternatief’ voorstelt, onvermijdelijk. N-VA behaalde op 25 mei geen overwinning op basis van haar core business – het communautaire – maar op basis van het gebrek aan een betrouwbaar alternatief op de traditionele partijen.

PS en sp.a houden zich dan weer voornamelijk met zichzelf bezig. Geen van beide partijen lijkt van plan ooit nog een verkiezing te winnen. De voorzittersverkiezingen bij sp.a, die in juni plaatsvinden, zijn een populariteitswedstrijd waarbij het er – volgens Frank Vandenbroucke – vooral om gaat niet de indruk te geven dat men een ruk naar links zou willen maken. De PS zoekt naar vernieuwing met haar ‘12 bouwwerven’, maar beperkt zich daarbij tot een mediacampagne die het gebrek aan inhoudelijke vernieuwing moet verhullen.

Ook in Groot-Brittannië slaagden de gehate Tories er tegen alle verwachtingen in om de verkiezingen te winnen en de Britten op te zadelen met nog 5 jaar rechts beleid. Ook daar ging het niet zozeer om een overwinning van de rechterzijde, als wel om een nederlaag van Labour, dat er niet meer in slaagt de bevolking te overtuigen van haar bestaansreden, laat staan dat het zichzelf als een alternatief op een rechtse regering kan voorstellen.

Dit is een ontwikkeling die verregaande gevolgen heeft voor onze strijd tegen de besparingen. Vakbondsleidingen die met handen en voeten aan besparingspartijen zoals de sociaal- en christendemocratie gebonden zijn, kunnen geen weg vooruit zien uit deze patstelling. Zij beschouwen de strijd als zinloos als N-VA blijft vooruitgaan en de – ten dode opgeschreven – sociaaldemocratie niet groeit. Tegelijkertijd lijken ze blind voor de enorme slag die de arbeidersbeweging de regering in het najaar toebracht. Ook toen stelden we dat een terugkeer naar een regering van traditionele partijen geen stap vooruit zou betekenen. Om onze strijd succesvol verder te zetten, zullen we de strijdbeweging moeten koppelen aan de nood aan een politiek alternatief dat wel bereid is om de regering ten val te brengen en de belangen van de werkende bevolking politiek te vertegenwoordigen.