Indexsprong. Hoe het woord ‘solidariteit’ misbruikt wordt voor een asociale maatregel

De afgelopen dagen werd het patronale offensief tegen onze levensstandaard opnieuw via alle mediakanalen opgevoerd. Daarbij kwam er de bereidwillige steun van onder meer minister van Financiën Vanackere (CD&V). Een van de centrale voorstelling is een indexsprong of aanpassing van de index. In welke mate een ondermijning van onze levensstandaard tot economische vooruitgang zou leiden, wordt niet ernstig uitgelegd.

De discussie begon al bij de aangekondigde sluiting van Ford Genk. Terwijl de directie van Ford erkende dat de lonen geen argument waren om de Genkse vestiging te sluiten, besloten patronale organisaties en politici dat de loonkost het centrale probleem was. Dat dit wel erg cynisch is, blijkt net bij Ford Genk waar eerder een looninlevering van 12% werd aanvaard. Het patronale voorstel van inleveringen om de ‘concurrentiekracht’ te vergroten, werd hier toegepast. En het heeft niet bepaald extra jobs opgeleverd…

Nochtans is dat het centrale argument dat ook door neoliberale economen wordt verdedigd. Zo kwam de neoliberalen Ivan Van de Cloot en Joep Konings met een studie waarin ze becijferen dat een indexsprong op lange termijn tot 10.000 nieuwe jobs zou opleveren. De media springen gretig op de kar: “Indexsprong kan Ford Genk goedmaken”, schrijven ze. De Standaard voegt er in een edito aan toe dat een indexsprong “relatief pijnloos” is en bovendien een vorm van “solidariteit”.

De redenering is dat inleveren op onze levensstandaard de consumptie wel ondermijnt, maar tegelijk de concurrentiepositie verbetert en daarmee nieuwe jobs oplevert. Dat er in alle buurlanden over dezelfde maatregelen wordt gediscussieerd, maakt dat er een heuse neerwaartse spiraal bezig is die bovendien het effect van dergelijke maatregelen meteen uitwist. Van de Cloot en Konings moeten erkennen dat bij gelijkaardige maatregelen in de buurlanden de relatieve concurrentiepositie niet verandert. Maar Konings is vastberaden: “Loonmatiging levert meer jobs op dan ze vernietigt”. Dat hij dat maar eens in Genk gaat uitleggen. Hij voegt er overigens aan toe dat het idee dat koopkracht goed is voor tewerkstelling een linkse mythe is. Blijkbaar is het een ‘linkse mythe’ als gedacht wordt dat wat geproduceerd wordt ook ergens een afzetmarkt moet vinden.

Het ziet er naar uit dat het drama bij Ford Genk wordt misbruikt om nieuwe neoliberale maatregelen te nemen die onze levensstandaard ondermijnen. Als Ford beslist om Genk te sluiten, heeft dat nochtans veeleer te maken met de overproductiecapaciteit en strategische plannen waarbij de directie ervan uitgaat dat een eventuele daling in de verkoop in België vrij snel zal afvlakken en verdwijnen.

Ook de politici zijn op de kar van de aanval op onze levensstandaard gesprongen. SP.a-minister Vande Lanotte was er als de kippen bij om te stellen dat de loonkosten het centrale probleem voor Ford waren. Minister Vanackere (CD&V) stelde dat er bij de begroting taboes moeten sneuvelen, waaronder mogelijk ook een indexsprong. Dit zijn dan de politieke partners van de vakbonden in de regering. Het ACV stelde dat en indexsprong onbespreekbaar is, maar de ACW’er Vanackere is duidelijk niet dezelfde mening toegedaan. Met zulke politieke ‘partners’ heb je geen politieke vijanden nodig.

Hoe zal een daling van onze levensstandaard en van die van onze collega’s in de buurlanden leiden tot economische groei? In Zuid-Europa zien we tot wat een neerwaartse spiraal leidt en dat de modellen van Konings en Van de Cloot niet werken. In een lezersbrief in De Morgen vroeg de Antwerpse ABVV-voorzitter Verlaeckt terecht: “Kunnen zij die vandaag krijsen dat we niet meer concurrentieel zijn dan ook de moed aan de dag leggen om te zeggen waar we naartoe moeten? Naar Litouwse en Oekraïense lonen? Naar Chinese arbeidsomstandigheden? Kunnen zij dan ook duidelijk stellen dat elke besparing op de (bruto) loonkost een gat slaat in onze sociale zekerheid, waarvan werkgevers zich bedienen om tijdelijke werkloosheid en brugpensioenen in te voeren in hun eigen bedrijf terwijl hun federaties en koepels er actie tegen voeren?”

Een collectieve verarming – want dat is wat een indexsprong concreet betekent: een daling van onze reële lonen – is een asociale maatregel die er enkel op gericht is om de zakken van de grote aandeelhouders verder te vullen. Er is nood aan consequent verzet tegen dergelijke voorstellen. Naar aanleiding van de aangekondigde sluiting van Ford Genk, de begrotingsdiscussie en het opstarten van de discussie rond een IPA valt het op dat het patronaat en haar politieke vertegenwoordigers klaar staat met haar propagandacampagne. Waar blijft het duidelijke syndicale antwoord daarop?