De algemene staking in Nigeria heeft president Jonathan Goodluck tot toegevingen gedwongen, maar er was meer mogelijk geweest met een vastberaden leiding. Op maandag 16 januari begon de algemene staking die het land een week lang volledig plat legde. Het land kwam tot stilstand uit protest tegen de prijsstijgingen voor brandstof, een gevolg van een regeringsbeslissing om de subsidie af te schaffen. De beslissing wordt niet ingetrokken, maar de regering kondigde aan dat de brandstofprijs wordt verlaagd van N141 tot N97 per liter, tegenover N65 voor de intrekking van de subsidie op 1 januari.
De regering stond volledig geïsoleerd tijdens de staking. Als de vakbonden een duidelijke leiding hadden geboden aan de strijd, dan had dit niet alleen kunnen leiden tot het beperken van de prijsverhoging voor brandstof maar tot een totale verandering in het land. Nu is er het gevaar dat de strijd zal leiden tot een tijdelijke ontgoocheling omdat zo weinig werd bereikt.
De staking werd eerst opgeschort en nadien volledig beëindigd. Dit werd gevolgd door de aankondiging van de president dat de brandstofprijs wordt verlaagd van N141 tot N97 per liter (1 euro is omgerekend ongeveer goed voor N200). Tegelijk werd aangekondigd dat het leger overal in het land zal worden ingezet. De vakbondsleiders lieten uitschijnen dat de nieuwe prijs eenzijdig werd opgelegd door de regering, maar het is duidelijk dat er wel degelijk een akkoord werd gesloten tussen de vakbondsleiders en de regering. Waarom werd anders de staking opgeschort nog voor de president met zijn verklaring naar buiten kwam?
Op het hoogtepunt van de staking en het protest waren er miljoenen mensen bij de acties betrokken. Er waren immense betogingen met honderdduizenden aanwezigen, tientallen miljoenen mensen bleven thuis uit protest tegen de regeringsbeslissing. Jongeren en studenten speelden een bijzonder actieve rol in het protest. In Lagos organiseerden ze betogingen en bijeenkomsten. De algemene staking van 9 tot 13 januari was ongetwijfeld de grootste massale actie die Nigeria ooit heeft gekend. De staking was ook compleet in de noordoostelijke staten waar de noodtoestand was uitgeroepen, zogezegd als antwoord op de onveiligheid door de terroristische activiteiten van Boko Haram. De algemene staking gaf een beeld van de mogelijkheden van revolutionaire verandering in Nigeria.
Ondanks het opschorten van de straatprotesten en de aankondiging van de verlaging van de brandstofprijs, werd de staking maandag nog bijzonder goed opgevolgd. Alle actviteiten bleven plat liggen. De straten en wegen lagen er verlaten bij. Daar waren enkel soldaten te zien terwijl ze rondreden in gloednieuwe voertuigen zonder nummerplaat. Een aantal groepen zoals het Joint Action Front (JAF) hielden wel publieke bijeenkomsten en acties, ondanks de algemene opschorting van het protest. In Lagos trokken zowat 100 betogers van Yaba naar het Gani Park Ojota. De politie en het leger traden daarbij hardhandig op om de betoging te ontbinden. In de staten Oyo en Osun waren er bijeenkomsten van duizenden mensen. En ook elders in het land waren er nog massale protestacties.
Doorheen de acties bleek de vastberaden opstelling van de miljoenen deelnemers aan de staking. De oproep om het werk neer te leggen tot de brandstofprijs terug op N65 werd gebracht, kende een grote navolging. Jammer genoeg werd de strijd niet doorgevoerd tot het afdwingen van deze eis, laat staan tot de machtsvraag zich zou stellen. Op zondag 15 januari was er een verklaring van de vakbondsleiders om zich te distantiëren van iedere roep naar regimeverandering die op de acties aan kracht won. Ze verklaarden dat het enige doel van de staking bestond uit het terugdringen van de brandstofprijs tot het niveau van voor 1 januari 2012.
Om de bittere pil van de uiteindelijke prijsstijging te verzachten, wezen de vakbondsleiders op de belofte van de president om de oliesector meer rekenschap te laten afleggen. Dit onderstreept nogmaals de diepgewortelde illusies van de vakbondsleiders in de mogelijkheid om de kapitalistische regering te beïnvloeden en zo de belangen van de werkende bevolking te laten dienen. Dit is het resultaat van het gebrek aan een alternatief op het huidige economische en politieke kader dat is opgebouwd uit een neoliberale agenda. Dat verklaart ook waarom de vakbondsleiders blijven meewerken aan het officiële comité dat de deregulering organiseert of aan de Nationale Raad voor Privatiseringen.
De Democratic Socialist Movement verwerpt de militaire aanwezigheid op de straten. Dit is een duidelijke boodschap van de regering tegenover al wie actie heeft gevoerd tegen de verhoging van de brandstofprijs. We eisen de terugtrekking van de soldaten uit de straten en verwerpen de fysieke aanvallen die op verschillende plaatsen in Lagos hebben plaatsgevonden. De staking en de massale acties verliepen vreedzaam.
Er waren enkele gevallen van geweld, waarbij de politie en het leger betogers aanvielen. Daarbij vielen meer dan 20 doden in het land, onder meer toen agenten jongeren die op straat voetbalden aanvielen. Het feit dat nu troepen op straat worden ingezet doet denken aan het tijdperk van de militaire dictatuur. Het doel is om ons te intimideren en nieuw protest tegen het asociale beleid de kop in te drukken.
Deze beweging heeft eens te meer de enorme macht van de arbeidersklasse getoond. De arbeidersbeweging heeft het potentieel om de massa’s in het land te organiseren in een echte regimeverandering met een revolutionaire omvorming van de samenleving. Jammer genoeg is dat niet wat de vakbondsleiders voor ogen hebben, zij deden er alles aan om de elite ervan te overtuigen dat regimeverandering niet op hun agenda staat.
De betogers kwamen op straat om de brandstofprijs terug naar N65 te krijgen, maar steeds meer betogers keerden zich ook tegen de president en het regime. De roep naar een politiek alternatief op de huidige kliek weerklonk steeds luider in het protest. De vakbondsleiders beperkten de strijd tot de brandstofprijs en zelfs op dat punt haalden ze hun slag niet thuis. In plaats van N65 per liter, kondigde de regering aan dat de prijs N97 zal bedragen.
Uit deze en uit andere algemene stakingen de afgelopen tien jaar moeten we de les trekken dat staken op zich niet volstaat. Er is nood aan een revolutionair programma om het rotte systeem van de kaart te vegen. Dat is waarom we met DSM ook pleiten voor een nieuwe arbeiderspartij waarmee we de politieke macht uit de handen van de huidige elite kunnen halen zodat we de enorme middelen in de samenleving kunnen inzetten ten behoeve van de meerderheid van de bevolking. Vandaag gaat slechts 1% van de bevolking lopen met meer dan 80% van de totale rijkdom in de samenleving.
Wij zullen blijven opkomen voor een dergelijke massale arbeiderspartij met een socialistisch programma als alternatief op de neoliberale kapitalistische agenda van privatiseringen en deregulering. De vakbonden bevinden zich omwille van hun brede lidmaatschap en hun strategisch belang in een cruciale positie om tot een dergelijke partij te komen.
Het Joint Action Front (JAF) heeft een voorbeeldige rol gespeeld in de staking. Er werden heel wat stakingscomités opgezet door het JAF en andere linkse krachten. Dit was vooral in Lagos het geval. We willen deze comités voortzetten, zeker daar waar ze een basis hebben in de wijken. Dergelijke comités kunnen een belangrijke stap vormen om tot een massale arbeiderspartij te komen. Daartoe moet het JAF een actieve campagne voeren onder vakbondsmilitanten, socialisten, activisten en de arbeidersbeweging in het algemeen.
Uiteindelijk zal enkel een succesvolle revolutie van de massa’s waarbij de politieke macht uit de handen van de elite wordt genomen om een regering van arbeiders en armen te vormen de enige manier zijn om een einde te maken aan de vicieuze cyclus van prijsstijgingen en armoede terwijl er langs de andere kant enorm veel rijkdom aanwezig is. Een dergelijke regering van arbeiders en armen zou een socialistisch beleid moeten voeren waarbij de oliesector en andere sleutelsectoren in publieke handen worden genomen en dit onder de democratische controle en beheer van de werkende bevolking.
De staking heeft aangetoond dat de Nigeriaanse arbeidersbeweging concrete economische en politieke initiatieven kan nemen om het overleven van het land mogelijk te maken. De Financial Times, een zakenkrant uit Londen, schreef: “De acties hebben de gewone Nigerianen aangemoedigd en aangezet tot een nieuw besef van zinloze uitgaven. Daarnaast voelen velen zich in de steek gelaten door de vakbonden omdat die de staking hebben beëindigd terwijl de brandstofsubsidie niet opnieuw is hersteld.” De komende dagen zullen veel Nigerianen lessen trekken uit de gebeurtenissen van de afgelopen weken.
De Democratic Socialist Movement (DSM) blijft zich inzetten voor socialistische verandering en we roepen op tot een intense strijd tegen het asociale beleid van president Jonathan en zijn kliek. Er is nood aan systeemverandering op basis van een massale beweging die de strijd aangaat voor een socialistische toekomst.