De crisis van de Eurozone bereikte de voorbije weken een climax. Directe aanleiding was de aankondiging dat Griekenland in wanbetaling gaat als de zesde schijf van het reddingsplan, 8 miljard €, de komende weken niet gestort wordt. Het is onwaarschijnlijk dat de trojka het zover laat komen. Toch gaan analisten ervan uit dat de vraag niet meer is of Griekenland bankroet gaat, maar wanneer. Als dat gebeurt, zullen de gevolgen catastrofaal zijn. Voor de Grieken, maar ook door besmettingsgevaar voor andere Zuid-Europese landen en de Europese banksector. Men is al aan het rekenen hoeveel het uiteenvallen van de Eurozone zou kosten.
Artikel door Eric Byl uit de oktobereditie van ‘De Linkse Socialist’
Wanbetaling zou betekenen dat Griekenland haar schulden niet of slechts gedeeltelijk terugbetaalt. Het zou de begroting ontlasten en ruimte creëren om de besparingen te milderen. Steeds meer waarnemers vragen zich immers af hoeveel offers men een bevolking kan vragen, vooraleer ze revolteert. Nouriel Roubini, professor economie in New York, pleit voor wanbetaling en voegt er meteen aan toe dat Griekenland dan best de Eurozone zou verlaten. Hij hoopt dat een forse muntdevaluatie de competitiviteit voldoende herstelt om te groeien.
Paul De Grauwe, professor economie aan de KUL, schreef in april dat hij er steeds van uitgegaan was dat een opname in de muntunie het betrokken land beter beschermde, maar dat hij zich vergist had. Ter illustratie vergeleek hij Spanje met Groot-Brittannië. Beide hebben een vergelijkbaar begrotingsdeficit, maar worden door de financiële markten verschillend behandeld. Groot-Brittannië kan haar schuld op 10 jaar financieren aan 2,52%, terwijl dat voor Spanje dubbel zoveel is. Dat komt doordat de Britse Centrale Bank desnoods zelf geld kan bijdrukken, maar Spanje aangewezen is op de ECB.
De klok terug draaien is echter niet kosteloos. De Eurozone verlaten is anders dan er nooit bij toegetreden zijn. Wie zal de schulden financieren als Griekenland haar eigen munt invoert? Er zouden wellicht maatregelen vereist zijn om een bankrun te vermijden en kapitaalcontroles op te leggen. Bedrijven met leningen in het buitenland zouden failliet gaan. Specialisten gaan ervan uit dat het BBP in het eerste jaar zou halveren. Importproducten zouden duurder worden en de levensstandaard van de gezinnen verder ondermijnen. Op kapitalistische basis zou dit geen oplossing zijn.
Ook voor de Eurozone is Griekenland eruit zetten of aan zijn lot overlaten, waardoor het land geen andere keuze heeft dan uit de Euro te stappen, geen optie. Speculanten zouden meteen hun volgende slachtoffer uitpikken tot de hele Eurozone er ligt. Als Italië in het vizier komt, zal geen enkel noodfonds volstaan. Volgens veel economen zit er bijgevolg niets anders op dan Griekenland, Portugal, Spanje, Ierland, Italië en wie weet wie nog meer, te blijven financieren. Men denkt aan Europese obligaties of zoals De Grauwe, aan de geldkraan met de ECB aan het stuur. Dat de sterkere landen daarmee instemmen, is onwaarschijnlijk want ook die rekening zal fors oplopen. Men zal dus wellicht blijven treuzelen tot de onvermijdelijke pijnlijke scheiding zichzelf aandient.
Dat getreuzel is logisch, want op basis van het kapitalisme bestaat er geen uitweg. Het fundamentele probleem is immers dat de kapitalistische markt de wetenschappelijke en technische capaciteit onderbenut en tegenwerkt. We moeten de economie bevrijden van winstbejag en ten dienste stellen van de gemeenschap en haar leef- en werkomgeving, door vrij collectief beheer van de sleutelsectoren en van kennis en door democratische planning. De regering die dat doet, zou wellicht uit de Eurozone geschopt worden. Dat zou geen zelf gekozen isolement zijn. Jongeren en arbeiders overal in Europa zouden dit snel begrijpen als een poging om hen af te snijden van het enige mogelijke alternatief.
Lees ook:
- Eurozone. Endgame Engelstalig artikel door Lynn Walsh uit Socialism Today