Afgelopen donderdag verloor de rechtse regering van Lars Lokke Rasmussen de macht. De regering verloor nipt haar meerderheid. De liberalen en conservatieven vormden een regering met gedoogsteun van de racistische Deense Volkspartij. De sociaaldemocraten onder leiding van Helle Thorning-Schmidt zullen nu een nieuwe coalitie opzetten. Er zijn onderhandelingen met de Sociaal-Liberale Partij en de Socialistische Volkspartij. Mogelijk komt er gedoogsteun van de Rood-Groene Alliantie.
De Rood-Groene Alliantie was de enige formatie die inging tegen het rechtse kapitalistische beleid en tegen racisme. Dat leidde de formatie haar hoogste score ooit op. Met 6,7% is ze goed voor 12 zetels in de plaats van voorheen vier. In de arbeiderswijk Nørrebro in Kopenhagen haalden de Rood-Groenen 27% (tegenover 12% bij de vorige verkiezingen).
Na tien jaar van rechts beleid, had de bevolking er genoeg van. In augustus toonde een studie aan dat de ongelijkheid in Denemarken drastisch is toegenomen. Op zeven jaar tijd is het aantal armen met 108.000 gestegen. Tegelijk laten zowat alle partijen, ook de Socialistische Volkspartij (uit de vroegere ‘communistische’ partij ontstaan), toe dat de Deense Volkspartij de agenda bepaalt. Zo bleven de beruchte ‘Mohamed-cartoons’ het politieke debat domineren en werden maatregelen genomen tegen de hoofddoek en tegen vluchtelingen. In de verkiezingscampagne verklaarde de Socialistische Volkspartij zelfs bereid te zijn om op praktisch vlak “samen te werken” met de Deense Volkspartij.
Onder de bevolking waren het niet migratie en integratie die de discussies domineerden, maar wel de economie, banen en sociale zekerheid. De meeste analisten stellen vandaag dat de nieuwe regering wellicht weinig verandering zal brengen, zowel op economisch vlak als qua migratiebeleid. Dat werd bevestigd door de volgende premier, de sociaaldemocratische Helle Thorning-Schmidt. Nog voor de verkiezingen sloten de Sociaal-Liberalen een akkoord met de rechtse regering om de pensioenen, brugpensioenen en werkloosheidsuitkeringen te ‘hervormen’ (lees: aan te pakken). Maar toch willen de sociaaldemocraten er nu alles aan doen om de ‘linkse’ liberalen mee aan boord te trekken samen met de Socialistische Volkspartij.
De samenstelling en het beleid van de nieuwe coalitie kan ertoe leiden dat de vreugde voor het vertrek van de oude rechtse regering snel tot ontgoocheling kan leiden. De nieuwe regering zal bijvoorbeeld overgaan tot het verlengen van de arbeidstijd: ze wil dat iedereen een uur extra per week werkt om voor de crisis te betalen. De werkloosheid zal blijven toenemen, 38.000 langdurig werklozen dreigen hun uitkering te verliezen.
De Rood-Groene Alliantie is bereid om de nieuwe regering te steunen. Dat kan begrijpelijk zijn vanuit het idee om de rechterzijde van de macht te houden, maar de Rood-Groene Alliantie moet zich ook keren tegen het pro-kapitalistische beleid dat de sociaaldemocraten willen voeren. Als de Rood-Groene leiders bereid zijn om ministerfuncties op te nemen, dat is alvast wat ze zelf aangeven, dan zal dit de draai naar rechts van deze partij bezegelen. “We hebben aangetoond dat het loont om te vernieuwen zonder aan onze principes te raken”, verklaarde Frank Aan, een politicus van de Enhedslisten in Kopenhagen (Rood-Groene Alliantie) aan het dagblad Politiken. Hij legt uit dat ze ‘concreter’ zijn geworden. “In de plaats van te zeggen dat de rijken moeten betalen, zeggen we nu dat de belastingsverlagingen teruggeschroefd moeten worden. In de plaats van te zeggen dat de banken genationaliseerd moeten worden, zeggen we nu dat we tegen de hulpmaatregelen voor de banken zijn.”
Binnen de Rood-Groene Alliantie zijn er veel activisten die kritisch staan tegenover de rechtse koers van de partij. Zij willen dat de partij meer tussenkomt in strijd van onderuit en daarbij de acties van arbeiders en jongeren ondersteunt. De toegenomen electorale steun voor de Rood-Groene Alliantie wijst erop dat de bevolking verandering wil. De nieuwe coalitie zal mogelijk niet lang standhouden gezien de nipte meerderheid (van vijf zetels) en de aanhoudende economische problemen. Die problemen betekenen dat Denemarken een nieuw tijdperk ingaat met mogelijk een vruchtbare voedingsbodem voor een echte alternatieve linkse arbeiderspartij.