Your cart is currently empty!
“Macht en terreur”. Recensie van bundeling van essays door Noam Chomsky
[box type=”shadow” align=”alignright” width=”100″]
RECENSIES op SOCIALISME.be
- “Kapitalisme zonder remmen”: vlotte inleiding tot elementen van de kapitalistische crisis
- ‘Straf de armen’
- ‘Red capitalism’. China tussen kapitalisme en planeconomie
- “Waarom Marx gelijk had.” Recensie van het nieuwe boek van Terry Eagleton
- India. ‘Bhimayana’ – de onaanraakbaren doorheen de geschiedenis
- ‘De toekomst van het sociaal overleg’
- The Miners’ Hymns
- Seksisme bediscussieerd in Italiaanse documentaire ‘Il Corpo delle donne’
- "Oorlog & zwijgen". Het zwijgen doorbreken om diegenen die willen vergeten de mond te snoeren!
- “Moesson. De Indische Oceaan en de toekomstige wereldmachten” door Robert D Kaplan
- Film. ‘Inside Job’ brengt een beeld van de corrupte wereld van het financiekapitalisme
- Film: “También la lluvia” (“Zelfs de regen”)
- “Route Irish”, nieuwe film van Ken Loach
- Een kritische blik op het nieuwe boek van Eric Hobsbawm, “How to change the World"
- "Marx Reloaded": originele documentaire op ARTE
[/box]
“Macht en terreur” is een bundeling van essays, interviews en toespraken van de gekende linkse Amerikaanse academicus Noam Chomsky. In het Engels verscheen een opvolging van het eerder ook in het Nederlands verschenen “Macht en terreur”, waarbij ook wordt stilgestaan op wat gebeurde in de tien jaar na 11 september 2001. Deze nieuwe editie is (nog?) niet in het Nederlands verschenen. Het boek is een interessant onderdeel van het debat over de veranderde wereldsituatie de afgelopen tien jaar.
Als antwoord op de aanslagen van 11 september 2001 ging de neoconservatieve regering-Bush over tot een grootschalige militaire operatie in Afghanistan en Irak. Daarmee werd de schijnbaar ongenaakbare macht van de VS getoond. Auteurs en commentatoren kwamen met boeken en artikels waarin de aanhef van een “nieuwe wereldorde” werd aangekondigd. Sommigen stelden dat de Amerikaanse elite zoals het Romeinse Rijk decennialang een wereldwijde hegemonie zou kennen. Vandaag ziet de wereld er anders uit.
De verzameling van essays, interviews en toespraken van Chomsky maakt duidelijk hoeveel er kan veranderen op tien jaar tijd. Chomsky benadrukt de verandering in de krachtsverhoudingen binnen de inter-imperialistische verhoudingen. Het Amerikaanse rijk kent nu een neergang. De VS-troepen in Irak en Afghanistan zijn belegerde eenheden. Maar Chomsky legt nooit volledig uit wat er is veranderd in de wereldsituatie en in het imperialistische beleid van de Amerikaanse heersende klasse.
Wij stelden de afgelopen tien jaar dat de Amerikaanse heersende klasse er nooit in zou slagen om de wereld te blijven domineren. We stelden dat er verzet zou komen en wezen daarbij op het voorbeeld van het conflict in Vietnam. Dit verzet moest onvermijdelijk opnieuw naar voor komen gezien de tegenstellingen die het Amerikaanse beleid met zich mee bracht of versterkte.
Chomsky brengt een uitmuntende beschrijving van het brutale karakter van het imperialisme. Voor hem is het imperialisme een uitdrukking van morele hypocrisie van machtige regimes die “macht en terreur en de kracht van geweld” gebruiken om hun politieke en economische belangen te dienen. Dat kan niet betwist worden, maar voor socialisten is er meer aan de hand.
Zoals Lenin uitlegde, gaat de kapitalistische klasse ook over tot een imperialistische politiek onder druk van de tegenstellingen van het eigen systeem en als uitweg uit de beperkingen van de natiestaat. De kapitalisten zijn door de dreiging van hun rivalen verplicht om nieuwe markten te zoeken en een dominantie over gebieden te behouden.
De Amerikaanse heersende klasse roept luid dat haar autoriteit niet wordt betwist en intussen wordt haar honger naar prestige gevoed. Maar het zijn evenzeer de onhoudbare economische problemen, die aan de oppervlakte kwamen in 2007-08, die de VS hadden aangezet tot imperialistische avonturen.
Een groot deel van de argumenten van Chomsky zijn gericht tegen de hypocrisie van liberale intellectuelen die kritische steun verleenden aan de imperialistische strategie van de neo-conservatieven. Dit heeft Chomsky overigens in een isolement geplaatst tegenover de mainstream discussies in de VS.
Chomsky gaat in tegen de wreedheden van het VS-imperialisme en gebruikt een ‘morele autoriteit’ om het imperialisme te veroordelen. Maar hij brengt op geen enkel ogenblik een oplossing of een strategie om het imperialisme te verslagen naar voor. In deze teksten toont Chomsky ook zijn eigen beperkingen. Een discussie over “hoe moeten we reageren?” wordt beperkt tot wat Westerse burgers kunnen doen om in te gaan tegen het imperialistische beleid van ‘hun’ regeringen. Het enige concrete idee is dat van een individuele boycot van wapenbedrijven.
De recente revoluties in Noord-Afrika en het Midden-Oosten waren massale bewegingen waarbij arbeiders en armen in strijd gingen en schijnbaar machtige dictaturen ten val brachten of minstens ernstig verzwakten. Het ging om dictaturen die in het zadel werden gehouden door imperialistische mogendheden. Deze nieuwe ontwikkelingen maken dat de opvattingen van Chomsky achterhaald overkomen.
Het boek is interessante lectuur, maar de analyses van Chomsky en het feit dat hij zich beperkt tot individuele morele oplossingen tonen enorme beperkingen. Wie vandaag de strijd tegen het imperialisme en het kapitalisme wil aangaan, moet beroep doen op een collectieve strategie gebaseerd op massale actie.