Duizenden doden door aardbevingen terwijl bouwbedrijven profiteren

De volledige omvang van de verwoesting door de aardbevingen in Turkije, Syrië en Koerdistan is nog niet bekend, maar nu al zoekt het grootkapitaal naar manieren om er winst uit te halen. In een eerste reactie geeft Serge Jordan van ISA commentaar op de situatie.

De beelden van de levens die door de aardbevingen in Turkije, Syrië en Koerdistan zijn verwoest, zijn pijnlijk om naar te kijken. Ik was in de zomer van 1999 in Turkije, op slechts 40 km afstand van het epicentrum van de aardbeving die dat land toen net had getroffen. Ik was toen 16 en de herinneringen aan de lange rijen dode lichamen die op de grond lagen, aan hele steden en dorpen die met de grond gelijk werden gemaakt, en aan de overweldigende geur van menselijke dood overal, hebben me sindsdien nooit meer losgelaten.

Het werd duidelijk dat de bouwvoorschriften en -praktijken van het land (zoals het mengen van zeezand met beton), die geschikt waren om de winsten van de gangsters in de bouwsector te maximaliseren, en de ongebreidelde corruptie die als gevolg daarvan in de sector was ontstaan, centrale factoren waren bij de omvang van de ramp. De vreselijke inadequate reactie van de toenmalige Turkse regering was een belangrijke factor in de latere opkomst van de AKP en van de politiek van Erdoğan, die de bevolking van Turkije verandering en welvaart beloofde en ook beloofde de bouwnormen van het land te veranderen.

Na twee decennia AKP-regering is het duidelijk dat er weinig is veranderd. De aardbevingen van eerder deze week hebben alles blootgelegd wat rot is in de bouw- en infrastructuursector die jarenlang zo’n geroemde motor van de Turkse groei is geweest. Ondanks jaren van herhaalde waarschuwingen van wetenschappers en deskundigen is elke serieuze stap in de richting van een betere voorbereiding op aardbevingen geofferd op het altaar van de private winst voor een paar topzakenpartners van de regeringspartij. Geholpen door genereuze belastingprikkels en geïnstitutionaliseerde aanbestedingsfraude en corruptie, hebben de bouwmagnaten die dicht bij het regime van Erdoğan staan, miljarden verdiend terwijl ze systematisch de veiligheid van de mensen en de arbeidsomstandigheden beknotten. En nu moeten miljoenen arme mensen dezelfde, totaal te voorkomen taferelen van grootschalige verwoesting en dood opnieuw beleven. De aandelen van cementbedrijven zijn sterk gestegen op de beurs van Istanbul, want de aasgieren cirkelen al rond om munt te slaan uit de ramp.

Deze ramp is niet ‘natuurlijker’ dan die van 24 jaar geleden, en dan alle kleinere die zich daartussen hebben voorgedaan. De middelen, techniek en wetenschap die nodig zijn om aardbevingsbestendige steden en gebouwen te bouwen bestaan, maar de logica van het kapitalisme staat in de weg om ze daadwerkelijk te gebruiken, omdat gokken op mensenlevens veel winstgevender is.

De huidige oproepen om de aardbevingen “niet te politiseren” weerspiegelen zowel het cynisme als de angst van de heersende elite dat de diepgewortelde woede van de massa’s slechts een paar maanden voor de kritieke verkiezingen tot uitbarsting komt. In feite zou de hartverwarmende solidariteit van de arbeidersklasse die in dit kritieke moment van wanhoop wordt gesmeed, juist de basis kunnen leggen voor de opbouw van een beweging die alle hoge criminelen die verantwoordelijk zijn voor deze catastrofe ter verantwoording kan roepen, een einde kan maken aan de heerschappij van de AKP die deze heeft voorgezeten, de grote bouwconglomeraten onder publiek eigendom kan plaatsen en uiteindelijk kan strijden voor een socialistisch systeem waarin het leven van de mensen, hun recht op veiligheid, huisvesting enz. op de voorgrond worden geplaatst.