Zondag werden in Portugal verkiezingen georganiseerd tegen de achtergrond van de IMF-besparingen. De liberale Partido Social Democrata van Pedro Passos Coelho – én Europees Commissievoorzitter Barroso – won met 38%. De PS van uittredend premier Socrates haalde 28%. Veel meer dan een stoelendans zullen deze verkiezingen echter niet betekenen.
Een Portugese syndicaliste verwoordde het zo: “Deze verkiezingen zijn als de opruiming van een zolder; je verschuift wat dingen van de ene kant naar de andere kant, het ziet er wat anders uit, er ligt weer iets minder stof, maar uiteindelijk blijft dezelfde rommel staan.” Dit was ook het animo bij een grote meerderheid van de bevolking. Ondanks de overwinning van ‘rechts’ valt de grote misnoegdheid over de politieke situatie op: 41% is niet eens gaan stemmen.
Veel échte keuze hadden de Portugezen niet: de schuldencrisis en de maatregelen van het IMF en de Europese instellingen hadden hun potentiële inspraak volledig uitgehold. De drie grote partijen, de enige drie partijen die in het post-revolutionaire tijdperk in de regering zaten (PS, PSD en CDS-PP) hadden hun programma moeten aanpassen aan de dictaten van de Trojka (IMF, EC en ECB) die de “hulp” aan Portugal moet overzien. Het opleggen van het programma door die partijen was een voorwaarde voor de ‘hulp’ van Portugal, die diende om de banken overeind te houden.
Mede als gevolg daarvan was er nagenoeg geen enkel verschil tussen de programma’s van de grote partijen. Alle drie hadden ze al aangekondigd dat de bevolking zou moeten opdraaien voor de crisis. Massale extra besparingen zullen de vorige moeten opvolgen. Het verschil was dus beperkt tot de retoriek en de gezichten. Ondanks zijn welbespraaktheid en de schijnoproep naar linkse kiezers onder de mom van ‘het minste kwaad’, heeft uittredend premier Socrates het toch moeten afleggen. Dat was eerder vanwege de zweem van corruptie en leugens rond zijn persoon dan dat de Portugese bevolking in Passos Coelho een echt alternatief ziet. Het ziet er dus naar uit dat er een coalitieregering komt van PSD en CDS, of zeggen we beter een tripartite van IMF-ECB-EC?
Links
Het resultaat van radicaal-links was niet om over naar huis te schrijven. De Communistische Partij consolideerde rond haar traditionele 8% trouwe kiezers, maar kon ondanks haar vrij goede programma en de uitzonderlijke omstandigheden niet echt vooruitgang boeken. Het Links Blok viel terug in stemmenaantal tot 5,2%. Dat heeft ongetwijfeld te maken met de oproep tot een “nuttige stem” op het schijnlinks van de PS, maar ongetwijfeld ook door eigen foute politieke koers, zoals een gebrek aan duidelijkheid van oriëntatie op de strijdbewegingen én zeker de steun aan Manuel Allegre bij de vorige presidentsverkiezingen (Allegre was kandidaat voor de PS).
Ondanks de nederlaag lijken beide linkse partijen, alleszins in woorden, juiste conclusies te trekken. Francisco Louça, voorzitter van het Links Blok stelde dat: “de komende jaren er zullen zijn van strijd. Links zal moeten leren uit die strijd en zelf in strijd gaan… het is de strijd die ons zal versterken.” De Communistische Partij stelde dan weer: “We moeten vertrouwen hebben in het verzet van de miljoenen Portugezen, in de arbeiders en jeugd die zich willen… We moeten vertrouwen hebben in die strijd voor de verdediging van rechten en jobs, tegen onzekere contracten, voor degelijke lonen en pensioenen… om de banken, grote fortuinen en economisch groepen de crisis te laten betalen die ze zelf veroorzaakten. In die strijd mag je de strijdbare en coherente aanwezigheid van de PCP verwachten.” Het komt er nu op aan dat de linkse partijen erin slagen om het broeiende verzet te verenigen. Want net als in Spanje en Griekenland beginnen ook in Portugal jongeren op straat te komen in pleinbezettingen – én was er al de 12M-beweging die 300.000 ongeorganiseerden op straat bracht en daarmee een rol speelde in de val van de regering.