Sinds enkele dagen worden ook in Griekenland centrale pleinen in de steden bezet. De massale mobilisaties zijn een uitdrukking van het feit dat de Griekse massa’s weten dat ze geen alternatief hebben dan te strijden tegen de enorme besparingen. De jongerenacties die het Spaanse voorbeeld navolging gaven, verhogen de druk om tot actie te komen. De algemene staking die was voorzien voor 21 juni is verschoven naar 15 juni.
Vorige week dinsdag en woensdag waren er telkens 50.000 tot 70.000 betogers op het plein voor het parlement. Delen van de hogere middenklasse sluiten zich bij de acties aan, net zoals arbeiders en jongeren die voorheen niet deelnamen aan stakingen, betogingen of ander sociaal protest. Het is belangrijk dat er geen sprake is van geweld, voorheen zorgden rellen tussen politie en anarchiserende jongeren ervoor dat velen aarzelden om aan de acties deel te nemen.
De beweging versterkt de roep naar nieuwe en verregaande acties. Xekinima, het CWI in Griekenland, stelt de noodzaak van bedrijfsbezettingen en benadrukt de nood aan democratische strijdcomités van waaruit de oproep voor een algemene 48-urenstaking kan worden gedaan alsook andere acties waarmee de regering ten val kan worden gebracht. Deze comités van arbeiders, jongeren en anderen kunnen de basis vormen voor een nieuwe regering die volledig breekt met het kapitalisme.
De sfeer op de acties bleek uit het incident waarbij groepen betogers de toegang tot het parlement blokkeerden waardoor de parlementsleden via de tuin moesten ontzet worden. In Corfu werd een groep parlementsleden van PASOK opgemerkt in een strandrestaurant waarop honderden jongeren zich voor het restaurant verzamelden om yoghurt naar de parlementairen te gooien. De militaire zeepolitie moest worden ingezet om de parlementsleden van het eiland weg te krijgen.
Hieronder publiceren we een interview met Andros Payiatsos voor The Socialist, het weekblad van de Socialist Party in Engeland en Wales.
Kan je een beeld geven van de jongerenbeweging?
“De golf van bezettingen komt er natuurlijk na wat eerder in Spanje gebeurde, waar er eveneens een invloed was van de massabewegingen in Tunesië en Egypte. Dit toont de kracht van het internationalisme. De bezettingen zijn ook een reactie op de voorwaarden waaronder jongeren moeten leven. De Griekse werkloosheid bereikt recordhoogten. Volgens de Griekse vakbonden bedraagt de reële werkloosheid 22%. Onder jongeren is dat dubbel zoveel. Het basisloon voor beginnende werkenden bedraagt 520 euro netto. Dat is een hongerloon.
“Deze beweging is een krachtige ontwikkeling, maar het is nog onduidelijk hoe het voort zal ontwikkelen. Op het Syntagma-plein, waar de acties op 25 mei begonnen, waren er naar schatting 50.000 aanwezigen, waaronder betogers die niet de hele tijd aanwezig bleven. De actie duurde van 18u tot 2u ’s nachts. Arbeiders met een gezin kunnen uiteraard niet zolang blijven. Er waren massale betogingen in ongeveer 15 Griekse steden, waaronder Thessalonica, Patras, Volos,…
“Er nemen niet alleen jongeren aan de acties deel. Er zijn ook gepensioneerden en werkenden aanwezig. Het ziet er naar uit dat de acties zullen aanhouden in minstens de twee grootste steden van het land. Er zijn grote bijeenkomsten en algemene vergadering. Die duren soms vijf uur en er is een grote betrokkenheid. Er zijn comités die zich met de technische aspecten bezig houden, voedsel en watervoorziening, internetverbinding,… Er zijn ook tenten opgezet op het plein.”
In Spanje was ere en zekere afkeer tegenover de vakbonden en politieke partijen. Is dat ook het geval onder de Griekse jongeren?
“Net als in Spanje is er een grote terughoudendheid tegenover de vakbonden en de politieke partijen. Maar dat is wellicht iets tijdelijk. Als deze acties ontwikkelen tot een beweging, zal het ook duidelijk worden dat dit een organisatie op grotere schaal vereist. De jongeren zullen zich daarbij tot de arbeidersklasse en de vakbonden moeten richten. Dat betekent vooral dat er een oriëntatie naar de gewone basismilitanten nodig is, de vakbondsleiders worden ook door hun basis gewantrouwd en gehaat, en naar de basismilitanten van de linkse partijen.
“Leden van Xekinima spelen een actieve rol in de coördinatiecomités in Athene en Thessalonici, de twee grootste steden. Een van de centrale eisen die wij naar voor schuiven, zowel op de vergaderingen als in ons materiaal, is de noodzaak om de arbeidersbeweging naar de acties te krijgen. We willen dat alle lokale stakingsacties of protestbetogingen naar de pleinen trekken om daar te blijven. Als het personeel van het elektriciteitsbedrijf 48 uur het werk neerlegt, is het perfect mogelijk om na hun betoging naar het plein te trekken om er zowel steun te krijgen als te verlenen aan de bezettingen.
“We hebben er vertrouwen in dat er een goede respons is voor deze tactieken en de meerderheid in de algemene vergaderingen steunt deze ideeën als wij ze naar voor brengen.”
De Griekse regering bediscussieert intussen nieuwe besparingen en privatiseringen. Is de woede aan het overkoken?
“Dat is zeker het geval. De Griekse regering heeft ingestemd met het tweede memorandum van de ‘Troika’, het IMF, de EU en de ECB. Dit betekent dat ze na een jaar van harde besparingen in samenspraak met dezelfde internationale instellingen waarbij het leven van duizenden en misschien zelfs miljoenen gewone mensen is verwoest, eigenlijk tot de conclusie komen dat hun beleid heeft gefaald. Vorig jaar waren er vier golven van besparingen. Dit nieuwe plan betekent nog meer aanvallen en dat leidt tot wanhoop onder de bevolking.
“De snelheid waarmee de gebeurtenissen ontwikkelen, is opzienbarend. Tal van bewegingen ontstaan. Maar door gebrek aan een leiding met een programma en een strategie voor de strijd zijn veel bewegingen van korte duur.
“Er zijn ook complicerende elementen zoals de fascistische aanval van twee weken geleden. Dat kan enkel worden begrepen door de Griekse samenleving als een opeenvolging van uitbarstingen te zien. Veel mensen zijn kwaad, maar er is ook veel wanhoop. Er wordt naar een uitweg gezocht.”
Hoe werd op het fascistische geweld gereageerd?
“Wat gebeurde, was schokkend. Gedurende vier dagen waren er aanvallen door neo-nazi’s op migranten op straat. Die werden aangevallen met messen en met alles wat de neo-nazi’s konden gebruiken. Er werd naar winkels van migranten getrokken om daar alles te vernietigen. Dit leek op een pogrom. De politie stond erbij en keek ernaar. Wie bij de politie protesteerde werd in de praktijk overgedragen aan de fascisten die ook deze mensen aanvielen.
“Dit heeft de linkerzijde geschokt. De grote linkse partijen hebben het extreem-rechtse gevaar altijd onderschat. Wij stelden steeds dat voorwaarden die bestaan en de woede, wanhoop en frustratie kunnen leiden tot een toename van racisme en fascisme. Deze ontwikkeling toont aan dat extreem-rechts van meet af aan moet worden bestreden, zelfs als ze nog maar met weinigen zijn.
”Het probleem is echter dat er bijna geen enkel ernstig antwoord op het fascistische geweld kwam. Noch de linkse partijen noch de vakbonden hebben een afdoende antwoord geboden. Met Xekinima hebben we veel voorstellen gedaan en er waren vijf druk bijgewoonde meetings, maar de verschillende linkse groepen raken het niet eens over een eengemaakte activiteit hieromtrent. Dat is belachelijk en schandalig, maar we zullen sowieso de strijd tegen de fascisten aangaan.
“Extreem-rechts probeert in de bezettingen tussen te komen en probeert daar in te spelen op de bestaande verwarring. Ze komen er met nationalistische slogans. Dat werd succesvol bestreden waarna ze de aftocht moesten blazen. Heel wat jongeren en ook leden van Xekinima gingen radicaal in tegen de politieke argumenten van extreem-rechts. Het ziet er naar uit dat ze zich nu eerder keren tegen de bezettingsacties.”
Hoe moet het volgens Xekinima nu voort ontwikkelen?
“Er zijn recent heel wat belangrijke strijdbewegingen geweest. Het personeel van de bussen heeft drie maanden gestaakt, maar dat heeft niet tot een overwinning geleid. Ze werden uitverkocht door hun leiding. Er was ook de bezetting van het stadhuis in Athene door arbeiders met tijdelijke contracten. Na vier weken kwam ook daar een einde aan toen de vakbondsleiding een slecht akkoord sloot. Dat versterkt allemaal de frustraties.
“Er is de ontwikkeling van bewegingen, zoals een niet-betalingscampagne waarbij geen wegentol wordt betaald. Dit was kenmerkend voor de eerste drie maanden van dit jaar, maar de meeste bewegingen zijn doodgebloed omdat de grote linkse partijen er zich niet achter hebben gezet. Er is nu de bezettingsbeweging die opnieuw spontaan van onderuit ontwikkelt. Jammer genoeg heeft de Griekse communistische partij KKE zich tegen deze acties uitgesproken. En ook Synaspismos, de belangrijkste andere linkse kracht, slaagt er niet in om richting te geven aan het protest.
“Er waren stakingen in verschillende sectoren, er waren al negen algemene stakingen met een nieuwe algemene staking op 15 juni. Er is een aanhoudende golf van stakingsacties, de jongeren kunnen de kracht van de arbeidersklasse zien. Maar tegelijk begrijpen ze dat dit soort stakingsacties niet volstaat, er is meer nodig. Er zijn om de paar maanden algemene stakingen, maar er is een meer vastberaden stakingsactie nodig om de economie plat te leggen en uiteindelijk de regering ten val te brengen.
“Er is veel verwarring, maar de mensen begrijpen dat het land wordt geregeerd door wat iedereen in Griekenland ‘dieven en leugenaars’ noemt. De slogan ‘ze moeten weg’ is populair. Acht op de tien mensen op straat is akkoord met die slogan.
“Maar dat wil nog niet zeggen dat wordt begrepen dat we de regering enkel ten val kunnen brengen op basis van georganiseerde strijd. Met Xekinima leggen we uit dat het beleid van deze regering van multinationals en bankiers zonder te overdrijven alles vernietigt. We zeggen dat er een einde moet komen aan dit beleid.
“Een spontane beweging zoals de bezettingsacties op de pleinen volstaat niet. We moeten ons organiseren, banden aangaan met de arbeidersklasse en het jongerenprotest verbinden met stakingsacties. De eis om de regering ten val te brengen moet worden verbonden met een verzet tegen een regering onder leiding van de rechtse oppositie van de Nieuwe Democratie. En uiteraard moeten we daarnaast ook onze andere politieke eisen naar voor brengen, zoals de weigering om de schulden te betalen, de nationalisatie van de bankensector en een breuk met het kapitalisme als enige uitweg voor de Griekse arbeiders en jongeren.
“Voorheen riepen we de linkse partijen op om samen te werken in het neerhalen van de regering. Op dat ogenblik haalden de radicaal-linkse partijen samen 25-30% in de peilingen en het idee dat de linkerzijde de macht kon nemen, werd als realistisch gezien. Nu zijn het niet enkel de jongeren, maar is ook een groot deel van de arbeidersklasse erg ontevreden met de linkerzijde. Een recente peiling gaf aan dat 45% niet zou stemmen indien er nu verkiezingen waren. Dat is ongezien in Griekenland waar normaal gezien slechts 20-25% niet stemt.
“Als mensen ons vragen wie er PASOK moet vervangen, stellen we dat de jongeren, de arbeiders en de activisten een alternatief moeten opbouwen. Op basis van deze beweging en op basis van representatieve comités van deze beweging met een brede steun onder de basismilitanten van de vakbonden en de linkse partijen (zelfs met delen van de leidingen van die organisaties) kan de basis en de structuur worden gevormd voor een nieuwe macht die de massa’s zal vertegenwoordigen en de ‘dieven’ uit het parlement zal verjagen.”