Kshama Sawant: “gouden kans voor personeel van Starbucks”

Artikel door Kshama Sawant, oorspronkelijk gepubliceerd op Jacobin

Personeel van Starbucks in Buffalo, New York, stemde in december om de eerste erkende vakbond bij de koffiegigant in het land te worden. Geïnspireerd door deze overwinning volgde er een nationale golf van organisatie bij Starbucks en andere koffieketens. Op meer dan vijfenvijftig Starbucks-locaties zijn inmiddels acties voor het opzetten van vakbonden aangekondigd.

Het vakbondsoffensief heeft zich ook uitgebreid naar Seattle, waar het hoofdkantoor van Starbucks en de voormalige miljardair Howard Schultz zetelen, en waar ik in de gemeenteraad zit als enige gekozen socialist. Als lid van Socialist Alternative en Democratic Socialists of America (DSA) sta ik als verkozene consistent achter het personeel van de koffieketens. We zijn bereid om te doen wat mogelijk is om dit personeel te steunen.

Deze campagne om vakbonden op te zetten, kan een cruciale stap zijn in de wederopbouw van een strijdbare arbeidersbeweging in de VS. Het volgt op de krachtige ‘Striketober’-acties afgelopen najaar, toen meer dan honderdduizend arbeiders in staking gingen midden een historische crisis van het kapitalisme, gekenmerkt door lage lonen, onveilige omstandigheden en de ergste inflatie in vier decennia.

De Covid-19-pandemie bracht de gezondheid van miljoenen werkenden in de frontlinie in gevaar. Ze werden als ‘helden’ geprezen, maar het zijn de rijke bazen en niet de arbeiders die de vruchten van hun arbeid plukken. Rekening houdend met de inflatie kregen de Amerikaanse werkenden in 2021 een reële loonsverlaging van 2,4% te slikken. Ondertussen schoten de bedrijfswinsten de hoogte in: die waren in 2021 34% hoger dan voor de pandemie. Miljardairs zagen hun vermogen vorig jaar met 5 biljoen dollar aangroeien.

De werkende klasse ziet dat ze onder dit systeem wordt uitgekleed en begint de strijd aan te gaan.

Pogingen om vakbonden te stoppen

Ondanks de haar kenmerkende ‘progressieve’ retoriek doet het management van Starbucks er alles aan om de nieuwe vakbond Starbucks Workers United te stoppen. Dit omvat het bedreigen van personeelsleden, het tijdelijk sluiten van winkels en het sturen van een leger van 100 managers naar Buffalo, waaronder Schultz en Starbucks-topvrouw Rossann Williams. [Sinds het schrijven van dit artikel raakte ook bekend dat de organisatoren van de nieuwe vakbond in Memphis werden afgedankt.]

De bazen hebben zoals gewoonlijk een dubbele retoriek. De leidinggevenden van Starbucks beloven publiekelijk dat ze “in goed vertrouwen met de vakbond zullen onderhandelen,” terwijl ze tegelijkertijd de werknemers bedreigen en dwingen om anti-vakbondspropaganda-bijeenkomsten bij te wonen op hun werkplekken. Ze zeggen: “We zijn niet anti-vakbond, we zijn gewoon pro-partner.” (Starbucks noemt zijn werknemers graag ‘partners’, terwijl het hun een fatsoenlijk loon onthoudt en hun CEO, Kevin Johnson, een bedrag van 20 miljoen dollar per jaar betaalt).

Als de managers van Starbucks echt “goede vertrouwen” willen tonen, zouden ze hun intimidatiepogingen en anti-vakbondspropaganda staken en de vakbond onmiddellijk erkennen in alle winkels waar een meerderheid lid geworden is van de vakbond. Dit zou het fundamentele recht omvatten om een vakbond te erkennen als een meerderheid van het personeel er lid van is, een eenvoudige erkenningsprocedure die Starbucks weigert toe te passen.

Daarom heb ik in de gemeenteraad van Seattle een resolutie ingediend ter ondersteuning van deze eis van het Starbucks-personeel. Samen met Starbucks-werknemers uit Buffalo en Seattle hield ik een persconferentie waarin ik er bij de gemeenteraad van Seattle op aandrong om de resolutie onmiddellijk aan te nemen zonder deze af te zwakken.

Ik roep progressieve en socialistische gemeenteraadsleden, verkozenen in deelstaatparlementen en congresleden in het hele land op om dit voorbeeld te volgen. Socialistische collega’s en DSA-leden Byron Sigcho-Lopez (Chicago) en gemeenteraadslid Robin Wonsley Worlobah (Minneapolis) kondigden aan soortgelijke resoluties in te dienen. Ik hoop dat andere DSA-afgevaardigden hetzelfde zullen doen op nationaal niveau.

Lessen uit de arbeidersgeschiedenis

Starbucks zet alles op alles om het personeel in elke winkel te verslaan, omdat de bazen weten dat elke individuele overwinning de verspreiding van de vakbond kan helpen en vertrouwen zal geven aan de hele arbeidersklasse. Maar hoewel deze vakbondsinspanningen een enorm potentieel hebben, is een overwinning nog lang niet zeker. Het personeel moet vertrouwen op een strijdbare benadering om verworvenheden af te dwingen. Dit is een van de belangrijkste lessen uit de vorige overwinningen en nederlagen van de arbeidersbeweging.

Een benadering van klassenstrijd betekent dat we het oude adagium van de arbeidersbeweging serieus nemen: macht in de onderhandelingskamer komt van macht daarbuiten. We winnen niet door morele overreding of door slimme argumenten tegen de bazen en hun bedrijfsadvocaten, maar door de kracht van onze organisatie op de werkvloer en in de straten.

Dit werd nogmaals duidelijk aangetoond door wat de bij een vakbond aangesloten personeelsleden van Starbucks in de vestiging van Elmwoord in Buffalo recent afdwongen. Slechts enkele weken nadat hun vakbond erkend werd, staakten ze vijf dagen en dwongen ze een belangrijke eis af, met name het recht om bij blootstelling aan COVID betaald in quarantaine en zelfisolatie te gaan. Ze dwongen dit niet alleen voor zichzelf af, maar voor het hele bedrijf. Dit komt alle collega’s in de negenduizend vestigingen van Starbucks ten goede. Het is enkel afgedwongen omdat ervoor gestreden en gestaakt werd.

Deze overwinning laat ook een andere belangrijke les zien: onze grootste macht komt van collectieve acties, zoals een staking: als wij niet werken, beweegt er niets. We kunnen alles stilleggen en dan stopt niet alleen de productie, maar ook de winsten van de bazen.

De afgelopen decennia kende de arbeidersbeweging een belangrijke neergang. Dit kwam onder meer omdat de meeste leiders afstand namen van een strijdbare benadering en kozen voor het model van bedrijfsvakbonden. Dergelijk syndicalisme betekent dat de werkenden de vakbondsleiders rustig moeten laten onderhandelen met de bazen over voor beide partijen aanvaardbare contracten, in plaats van zich actief te organiseren en te vechten voor hun collectieve belangen. Het probleem is dat de bazen nooit zullen toegeven, tenzij ze daartoe worden gedwongen door een actieve strijd van de arbeiders – omdat elke dollar die wordt uitgegeven aan de lonen, uitkeringen en veiligheid van de arbeiders een dollar minder aan winst betekent. Het resultaat van deze rampzalige aanpak van veel vakbondsleiders is bijna een halve eeuw van nederlagen voor arbeiders geweest. In de private sector is vandaag nog slechts 6% van de werkenden lid van een vakbond.

Om weer een strijdbare arbeidersbeweging op te bouwen, moeten we terugkeren naar de tradities van klassenstrijd en de socialistische ideeën waarop de arbeidersbeweging is gebouwd.

De arbeidersstrijd uit het verleden laat zien dat we het sterkst zijn als we samenwerken. Het personeel van Starbucks kan het niet alleen opnemen tegen het bedrijf. Ze zullen zich regionaal en nationaal moeten organiseren en daarbij een beroep moeten doen op de solidariteit van vakbonden en de bredere arbeidersklasse.

Daarom stellen we voor dat het personeel van Starbucks een nationale actiedag organiseert om de beweging te helpen verspreiden. Een nationale campagne kan helpen om het momentum van de strijd op te bouwen en kan de eisen van het personeel op het nationale toneel brengen, waardoor de druk op het bedrijf wordt opgevoerd en anderen worden overtuigd om mee te doen aan de strijd.

Als vertegenwoordiger van de werkende klasse van Seattle leef ik aan een gemiddeld arbeidersloon. De rest van mijn loon, een bedrag in zes cijfer, gaat naar een solidariteitsfonds voor belangrijke gevechten. Mijn kantoor en mijn organisatie, Socialist Alternative, doen er alles aan om in deze strijd overwinningen te boeken. Vanuit mijn solidariteitsfonds doneer ik 10.000 dollar aan Starbucks Workers United.

Voor verworvenheden is strijd nodig

Onder het personeel van Starbucks is er discussie over de vraag of ze eisen kunnen stellen op het ogenblik dat ze voor vakbondserkenning opkomen of als ze moeten wachten tot die erkenning er is. Dit is een cruciale strategische vraag waarover open discussie en debat binnen de beweging nodig is. Mijn ervaring is dat het belangrijk is om in een vroeg stadium reeds sterke eisen te ontwikkelen die werkenden verenigen en inspireren om voor onze gemeenschappelijke concrete doelen te strijden.

Duidelijke eisen zijn ook van cruciaal belang om anti-vakbondspropaganda tegen te gaan. De bazen zullen zeggen dat een vakbond in abstracto misschien goed klinkt, maar in de praktijk “alleen maar uit is op je lidgeld” en “dat ze niet echt iets doen.” Aangezien een aanval de beste verdediging is, kan je het nut van vakbonden het beste uitleggen door meteen duidelijk te maken waarvoor precies gevochten wordt.

Ik zou nooit de eerste socialist zijn geworden die in Seattle werd verkozen in bijna een eeuw, als ik niet kristalhelder had gemaakt dat ik alles op alles zou zetten om een minimumloon van 15 dollar per uur af te dwingen, een eis die destijds door gevestigde politici (en helaas zelfs door veel vakbondsleiders) als utopisch werd afgedaan. Binnen zes maanden na mijn aantreden in 2014 hebben we het voor elkaar gekregen. Ik zou de rechtse afzettingscampagne tegen mij vorig jaar nooit hebben verslagen als ik mijn belofte om de historische Amazon Tax voor betaalbare huisvesting te helpen afdwingen, niet was nagekomen. Werkende mensen zetten zich in voor deze gevechten omdat ze er belang bij hadden dat deze concrete eisen, die echt verschil maken in hun leven, werden ingewilligd.

Lonen zijn een belangrijke eis voor Starbucks-werknemers om te bespreken. Starbucks zegt dat het deze zomer eindelijk het uurloon in zijn winkels zal verhogen tot een minimum van 15 dollar. Maar bijna tien jaar na het begin van de Fight for $15-beweging is $15 per uur lang niet genoeg om ergens in de Verenigde Staten van te leven, zeker niet in het licht van de enorme inflatie en torenhoge woonprijzen.

Misschien kan het personeel van Starbucks een minimum van 20 dollar per uur eisen (vóór fooien) en dit in alle winkels van het land? Om zo’n eis ingewilligd te krijgen, is er een serieuze inspanning inzake organisatie nodig. Als de strijd voor deze eis gepaard gaat met het opzetten van vakbondsafdelingen, kan dit helpen om te mobiliseren en anderen te inspireren om deel te nemen aan deze allesomvattende strijd. Uit mijn gesprekken met werknemers van Starbucks en andere coffeeshops blijkt dat het expliciet eisen van goede geestelijke gezondheidszorg en genderbevestigende zorg voor alle werknemers, niet alleen de voltijdsen, ook een cruciale eis is die meer collega’s voor de vakbond kan winnen en de leugens van het management doorprikt als die de ontwikkeling van een vakbond wil stoppen.

De eerste overwinningen bij Starbucks zijn een krachtig voorbeeld van wat er mogelijk is, maar de strijd is nog maar net begonnen. Na de oprichting van een vakbond kan de strijd voor het eerste collectieve contract soms net zo moeilijk of moeilijker zijn dan de eerste vakbondsstemming. Het personeel van Starbucks en andere ketens zal strategisch en gefocust moeten blijven om te kunnen profiteren van het momentum.

Door voort te bouwen op hun overwinningen en met een strijdbare benadering, is er een kans om de weg vooruit te wijzen voor alle werkende mensen. Het is een eer om hen in deze strijd te steunen.