De Britse spoorbond RMT (Rail, Maritime and Transport workers Union) won begin maart samen met een andere bond voor het Hof van Beroep in Londen twee belangrijke zaken omtrent stakingsacties. De Britse anti-stakingswetgeving gaat erg ver, ze werd doorgevoerd onder het conservatief bewind van Thatcher en sindsdien steeds verder aangescherpt. Hierdoor zijn stakingen illegaal als er niet eerst een referendum onder de leden wordt georganiseerd, wat spontane of snel georganiseerde stakingen onmogelijk maakt. De Britse arbeidersbeweging gaat nu steeds meer in het verweer tegen de beperkingen. We publiceren een een reactie van RMT-voorzitter Alex Gordon op de rechtszaken in Londen.
Op vrijdag 4 maart 2011 maakte het Hof van Beroep in Londen definitieve uitspraken bekend in twee belangrijke syndicale rechtszaken. In zowel ASLEF [eveneens een vakbond] tegen London Midland [een spoorbedrijf] als in RMT tegen Serco Docklans Light Railways, hadden rechters eerder stakingsacties verboden omdat de stakingsaanzegging “onvolledig” was en de vakbond niet had kunnen aantonen dat een betrouwbare stemming onder de leden was georganiseerd om tot staking te kunnen overgaan.
De hogere rechtbank verwierp deze uitspraken en aanvaardde de argumentatie die eerder in eerste aanleg door de vakbonden naar voor werd gebracht.
Een dergelijke uitspraak door het Hof van Beroep is steeds van groot belang. Maar op een ogenblik dat de regering tot 750.000 jobs in de openbare sector wil schrappen en tot 900.000 jobs dreigen in de private sector dreigen verloren te gaan door besparingen en outsourcing, en dat op een ogenblik dat de lonen, pensioenen en openbare diensten onder vuur liggen en de vakbonden van onderuit onder druk staan om het verzet te organiseren, zou deze uitspraak van het Hof van Beroep wel eens een explosieve betekenis kunnen spelen.
De algemene secretaris van de RMT, Bob Crow, verklaarde: “Deze uitspraak is niet enkel een overwinning voor het personeel bij Serco Docklands en voor de 80.000 leden van de RMT, het is een belangrijke overwinning voor de zeven miljoen vakbondsleden in Groot-Brittannië.”
“Indien de uitspraak in eerste aanleg niet was ingetrokken, dan zou dit de anti-vakbondswetten in dit land nog hebben uitgebreid en zou dit het stakingsrecht zo goed als onmogelijk maken. Dat zou worden gebruikt tegen de verplegers, brandweermannen, ambulance-personeel en anderen die de strijd willen aangaan. Deze uitspraak van het Hof van Beroep bereidt de weg voor opdat deze arbeiders in actie kunnen komen.”
In de zaak tegen London Midlands had de vakbond de stemformulieren verkeerdelijk ook naar twee leden gestuurd die geen stemrecht hadden. Van de 604 leden die aan de stemming deelnamen, stemde 86% voor stakingsacties! Maar er waren dus twee leden die niet mochten stemmen, een omdat hij van werkgever was veranderd en de andere omdat hij manager was geworden. Op die basis besliste de rechtbank in eerste aanleg om de staking te verbieden.
Het Hof van Beroep was van oordeel dat dit een kleine fout was en dat in het arbeidsrecht net zoals in andere takken van het recht rekening moet worden gehouden met de mogelijkheid van kleine fouten, “de minimis” (“onbeduidend”) genoemd.
De advocaat van de werkgevers stelde dat de RMT om een referendum onder de leden te organiseren beroep zou moeten doen op auditeurbedrijven zoals KPMG die hun expertise doorgaans aanwenden om bedrijven zoals Enron of Lehman Brothers bij te staan. Het Hof van Beroep ging daar niet op in en oordeelde dat het niet is omdat de vakbonden spreken over een “audit” van hun ledenbestand, dat dit hetzelfde betekent als wat een “audit” inhoudt voor de werkgevers. Het Hof meent dat een “werkbare opstelling” nodig is in de plaats van een restrictieve houding.
De gevolgen van deze uitspraak van het Hof van Beroep zijn belangrijk. De werkgevers zullen nog steeds beroep doen op rechtbanken om stakingsacties tegen te houden. Ze kunnen daarbij rekenen om wetgeving die Tony Blair ooit omschreef als “de meest restrictieve wetgeving tegenover vakbonden in de westerse wereld.” De afgelopen jaren waren er tal van zaken waarbij op basis van details in het ledenreferendum werd beslist tot het verbieden van stakingsacties. Deze gerechtelijke spitstechnologie kunnen we nu achter ons laten.
De rechters deden nog een andere belangrijke uitspraak. Er werd erkend dat het Britse recht het stakingsrecht niet erkent, maar het Hof bevestigde dat internationale wetgeving dat wel doet. Er werd gewezen op de Conventies van de Internationale Arbeidsorganisatie (nummers 98 en 151).
Nu trekt de RMT de Britse regering voor het Europese Hof voor de Rechten van de Mens wegens een inbreuk op de internationale wetgeving omdat het recht op solidariteitsacties in Groot-Brittannië werd verboden door de conservatieve Tory-regering in de jaren 1980.
Het diepgaande en langdurige karakter van de huidige economische crisis en de geschiedenis van aanvallen op de vakbonden en het recht op collectieve onderhandelingen in Groot-Brittannië, maken het waarschijnlijk dat de regering van Tories en Liberaal-Democraten nieuwe wetgeving zal voorstellen om het stakingsrecht nog meer te ondermijnen.
Een aantal erg rechtse stemmen, zoals de Londense burgemeester Boris Johnson, roept op voor het invoeren van een minimale deelname aan vakbondsreferenda om zo het stakingsrecht verder te beperken. Wellicht zal er eerder worden geprobeerd om het concept van de “proportionaliteit” in te voeren. Dat concept is aanwezig in de Europese rechtspraak en het geeft de rechter de bevoegdheid om te oordelen welke vorm van actie aangepast is aan het conflict. Een dergelijke bevoegdheid gaat erg ver, zelfs onder Thatcher werd niet zo ver gegaan om een rechter daarover te laten oordelen.
Met de Europese en Britse besparingen die worden doorgevoerd, moeten we enkele lessen trekken. De gunstige uitspraak van het Hof van Beroep creëert kansen voor de vakbonden om de strijd tegen de besparingen aan te gaan en stakingsacties te ondernemen om onze jobs en diensten te verdedigen. Het idee van gecoördineerde stakingsacties om de besparingen te stoppen, een idee dat vorig jaar door de vakbondsfederatie TUC werd aangenomen, kan nu in de praktijk worden omgezet.
De besparingen laten zich momenteel voelen, de vakbonden moeten een actieplan naar voor brengen om te komen tot een veralgemeende stakingsactie waarmee de vakbondsleden, hun families en de gemeenschap worden verdedigd tegen de besparingen van de regering. Er zijn nu alvast enkele juridische hindernissen om tot dergelijke actie te komen weg gevallen.